Oorspronkelijk geplaatst door
Marsipulami
Patriarch Kirill en paus Franciscus sluiten pact
Kerknet redactie
Na duizend jaar schisma zetten Rome en Moskou hun meningsverschil opzij en knopen de kerkleiders relaties aan.
Paus Franciscus heeft vandaag vrijdag 12 februari op de José Martí luchthaven van Havana een ontmoeting met de Russisch-orthodoxe patriarch Kirill. De bijeenkomst is historisch, ongeacht de inhoud van de verklaring op het einde van het treffen. Het twee uur durend overleg, tijdens een tussenstop van de paus op weg naar Mexico, beëindigt de onenigheid die teruggaat tot de wederzijdse excommunicatie van de katholieke en de orthodoxe Kerk in 1054 (het Oosters schisma). De locatie van een luchthaven, die theologisch, historisch en politiek neutraal terrein is, werd zorgvuldig gekozen.
Primaatschap van de paus
Het Vaticaan zette al kort na het Tweede Vaticaans Concilie en het conciliedecreet Unitatis redintegratio een belangrijke stap, dankzij de ontmoeting van de paus en de oecumenische patriarch in Jeruzalem. Moskou bleef echter elke toenadering afwijzen.De belangrijkste reden daarvoor is het meningsverschil over het primaatschap van de paus. Maar ook het vermeende proselitisme van de Oosters-katholieke Kerk vormde tot na de val van het IJzeren Gordijn een blijvende splijtzwam.
Vervolging van christenen
Sinds paus Joannes Paulus II werd onophoudelijk gestreefd naar een ontmoeting van de paus en de patriarch van Moskou, het hoofd van de grootste orthodoxe kerkgemeenschap wereldwijd. Tweederde van de 200 miljoen orthodoxe christenen wereldwijd behoort tot de Russisch-orthodoxe Kerk. In een verklaring geeft Moskou nu aan dat beide hun meningsgeschil eindelijk moeten bijleggen omwille van de vervolging van christenen in het Midden-Oosten en sommige delen van Afrika.
Ook dat de paus zich bij zijn aantreden voorstelde als bisschop van Rome is Moskou toen niet ontgaan. Franciscus zei eerder ook dat het voor extremisten in Syrië of Irak weinig verschil maakt tot welke kerk hun slachtoffers behoren. Christenen in deze regio, zei de paus, zijn al veel langer met elkaar verbonden door een oecumene van het bloed.
Ook de bijdrage van de Russisch-orthodoxe patriarch tot deze doorbraak is echter groot. Meer nog dan zijn voorgangers heeft hij bijzonder sterke banden met de leiders in het Kremlin. Bovendien kan hij het patriarchaat van Moskou en Rusland vandaag profileren als factor van belang en als beschermheer van de vervolgde christenen. Steun van Rome is daarbij echter meer dan welkom, omdat het Vaticaan diplomatiek nog steeds een wereldspeler is van belang.
Het Oosters schisma
De wortels van de kloof tussen de Oosterse en westerse christenheid gaan terug tot 330 na Chr, toen Constantinopel hoofdstad werd van het Oost-Romeinse Rijk. De positie van Constantinopel werd versterkt door het verval van Rome en het West-Romeinse rijk. Bovendien spraken Romeinen Latijn en de Byzantijnen Grieks, wat theologische misverstanden bevorderde.
Ook over het verplichte priestercelibaat dat de Oosterse kerken tot vandaag vreemd is, de datum van Pasen en de leer over de Heilige Drievuldigheid bestonden meningsverschillen. Orthodoxe Kerken beschouwden de pausen als eerste onder gelijken, terwijl de pausen zichzelf gewoon als herder van de wereldkerk beschouwden. Dat alles resulteerde uiteindelijk in de breuk tussen Oost en West in 1054, met wederzijdse excommunicatie als gevolg.
De vete werd versterkt toen kruisvaarders in 1204 Constantinopel plunderen, waardoor het verzwakte en nooit zijn oorspronkelijke macht evenaarde, tot het in 1430 in handen viel van de Ottomanen.
Belangrijkste orthodoxe Kerk
In de orthodoxe kerk bekleedt het oecumenische Pptriarchaat van Constantinopel, gevestigd in Istanbul, een sleutelpositie. Qua ledenaantal en gezag is de Russisch-orthodoxe Kerk echter de belangrijkste van de veertien autocefale kerken, die sterk nationaal gericht zijn.
Het panorthodox concilie van komende zomer, het eerste overleg van de orthodoxe kerken op dit niveau sinds het schisma van 1054, zou bijvoorbeeld ondenkbaar zijn zonder instemming en steun van het patriarchaat van Moskou. Ook in het vooruitzicht van dat concilie heeft de ontmoeting overigens belang.
Bron: BBC
Bladwijzers