Je wijkt weer af, we hebben het over handenschudden
Cookies op Trouw.nl
Weigeren hand is onvolwassen
Youssef Azghari, publicist en docent communicatie, cultuur en ethiek aan Avans Hogeschool in Breda en Den Bosch − 30/08/08, 00:00
Het handincident is te onbenullig voor woorden. Geen handen schudden heeft niets met de Koran te maken.
Het is zeer verhelderend om te constateren dat sollicitanten die uit geloofsprincipe geen hand geven sinds kort weten wat hun kansen zijn op de Nederlandse arbeidsmarkt.
Als ze bij een sollicitatiegesprek een vrouw die haar hand uitsteekt ter begroeting weigeren dan kunnen ze fluiten naar hun nieuwe baan. Dit blijkt uit het vonnis dat de rechtbank in Rotterdam afgelopen week uitsprak inzake Mohammed Enait, een ultraorthodoxe moslim.
Deze handweigeraar zag in het najaar van 2005 een baan als klantmanager bij de sociale dienst van de gemeente Rotterdam in rook opgaan. Als door een wesp gestoken deed Mohammed Enait beklag van discriminatie. Gekleed in een lang gewaad met een lange baard stapte hij naar de Commissie Gelijke Behandeling. Van deze commissie kreeg hij gelijk, maar dan moest hij vrouwen en mannen gelijk behandelen.
Hij gehoorzaamde onmiddellijk aan dit nieuwe gebod om niet zelf van discriminatie beticht te worden. Voortaan accepteerde Mohammed Enait ook van mannen geen hand. Zijn nieuwe omgangsnorm wekt niet alleen hoon bij de liberale moslims maar ook bij militante moslimfanatici. Zelfs Osama Bin Laden, die elk oogcontact met vrouwen vermijdt, zal om dit gedrag zijn lach niet kunnen onderdrukken.
Geen enkele moslim kan Mohammed Enait nog serieus nemen. Los van de opportunistische redenen die hij heeft gehad om ook mannen geen hand te geven, kan hij nooit meer voldoen aan zijn dagelijkse religieuze verplichting. Hij is namelijk niet meer in staat de belangrijkste moslimgroet assalamu alaikum, vrede zij met jullie, waar de islam van afgeleid is, te bekrachtigen met een handdruk.
Toen hij merkte dat de gemeente Rotterdam niet van plan was om haar zienswijze te herzien sleepte hij ze voor het gerecht. Nu, bijna drie jaar na het handincident, krijgt hij van de rechtbank in Rotterdam te horen dat hij niet onrechtmatig is behandeld. Van discriminatie is dus geen sprake. Met deze uitspraak ben ik het van harte eens.
Als Mohammed Enait ervoor kiest om de ander geen hand te geven dan moet hij daar ook de gevolgen van kunnen dragen. Als hij zo nodig koste wat kost aan zijn heilige principe wil vasthouden, moet hij zijn verlies manmoedig nemen. Nu speelt hij wel erg makkelijk het slachtoffer. Of Mohammed Enait aan tafel zit bij het actualiteitenprogramma Nova of bij Knevel & Van den Brink, telkens speelt hij de rol van een gebeten hond. Hij laat niet na om zijn tegenstanders af te blaffen in opgezwollen taal en ze te scharen bij aanhangers van Wilders.
Dat Mohammed Enait zijn redenen heeft om vrouwen geen hand te geven, moet hij helemaal zelf weten. We leven in een vrij land. In persoonlijk contact moet ieder voor zichzelf uitmaken hoe hij of zij de ander wenst te begroeten. Niemand wordt hier gedwongen de ander de hand te schudden.
Handen schudden ter begroeting is geen universele norm. Er zijn meer manieren waarop men elkaar kan begroeten: met de handpalm over het hart strijken, een knikje geven met het hoofd, glimlachen of met beide handen op elkaar een lichte buiging maken, enzovoorts.
Waar het om gaat is dat je de
ander respecteert en welkom heet. Tegelijkertijd moeten de handweigeraars niet raar opkijken als hun gedrag hier niet overal gewaardeerd wordt. In Nederland is handen schudden een uniforme omgangsvorm. Het staat in de meeste culturen voor het tonen van beleefdheid, gastvrijheid, hartelijkheid, vriendelijkheid, respect of acceptatie.
Van huis uit heb ik geleerd dat je de ander, ongeacht het geslacht, een hand schudt bij de allereerste kennismaking. Toch ken ik enkele moslima’s, zelfs binnen mijn familie in Nederland, die aan mij geen hand willen geven omdat ik een man ben. Vrouwen en mannen doen dat meestal om verschillende redenen. Zo willen vrouwen vooral hun kuisheid beschermen. En mannen willen het risico uitbannen dat ze voor het bidden ’onrein’ worden als ze een vrouw, die haar periodiek heeft, aanraken.
Als het gaat om vrouwen die onder druk van de taliban in achtergebleven gebieden leven, kan ik hun gedrag naar mannen toe nog enigszins plaatsen. Daar raken deze wilde mannen, die hun echtgenotes met boerka’s dichtmetselen, al opgewonden bij het zien van een vrouwenhand. Maar mannen en vrouwen die hier ook handen weigeren, vertonen in mijn ogen onvolwassen gedrag.
Geen hand geven is zeker geen islamitische fatsoensnorm. Het komt ook voor bij veel strenggelovige niet-moslims en is lang voordat de islam ontstond in gebruik. Daarom staat het ook nergens in de Koran vermeld.
Moslims die geen hand geven aan vrouwen volgen niet het voorbeeld van profeet Mohammed, maar het
voorbeeld van orthodoxe joden. Ook zij accepteren geen hand van een vrouw. Zolang de handweigeraars van welke religie dan ook hun eigen broek kunnen ophouden en zonder overheidsgeld zichzelf kunnen bedruipen, is het zinloos om zoiets onbenulligs uit te vergroten.
Dat was het geval met oud-minister Rita Verdonk bij haar eerste kennismaking met vijftig imams op 20november 2004. Op die dag zag ik haar op de televisie in discussie gaan met de enige imam die haar uitgestoken hand niet accepteerde. Rita Verdonk was uit op zinloze polarisatie. Zij wist namelijk dat ze geen dialoog kon voeren met een imam die net zo koppig is als zijzelf. Mijn tenen gingen ook krom staan toen imam Salam zijn gedrag verantwoordde door te zeggen dat het van de islam niet mag.
Hetzelfde argument gebruikt nu Mohammed Enait. Hij sleept de islam met de haren erbij om zijn gelijk te halen. Daar gaan mijn haren van overeind staan. Hij heeft zijn kansen op een baan bij de gemeente Rotterdam zelf verprutst.
Door zich niet te verbinden aan een minimum kader van gedeelde waarden en normen in het publieke domein, zoals het handen schudden bij een eerste kennismaking, heeft hij zich buitenspel gezet.
Hij moet nu ophouden slachtoffer te spelen en van de islam een karikatuur te maken. Het is hoog tijd dat hij zijn hand in eigen boezem steekt.
