Isaac
05-07-04, 15:10
Israël is bezorgd over het toenemend extremisme van sommige rabbijnen.
Door onze correspondent Oscar Garschagen
JERUZALEM, 5 JULI. Waarom wordt een ophitsende rabbijn, wiens woorden kunnen aanzetten tot moord, niet gearresteerd? Waar is de minister van Justitie? Waar is de hoogste officier van justitie? We weten toch dat woorden kunnen doden. We kunnen niet nog eens de fout maken te denken dat de honden alleen maar blaffen. Deze vlammende woorden op de opiniepagina van de krant Yediot Ahronot, zijn geschreven door Eitan Haber, rechterhand van Yitzhak Rabin en getuige van de moord, tien jaar geleden op de toenmalige premier door de ultraorthodoxe fanaticus Yigal Amir.
In seculier Israël is een storm van verontwaardiging opgestoken over een uitspraak van Avigdor Nebenzahl, de vooraanstaande rabbijn van de Oude Stad in Jeruzalem, die heeft gesuggereerd dat degene die joods grondgebied aan niet-joden verkwanselt gedood mag worden.
Hij verwees in een studieus onderhoud met leerlingen van een yeshiva (religieuze school) in een nederzetting naar de 12de eeuwse bepalingen over din rodef. Deze stokoude halachische wet, die in tsaristisch Rusland werd toegepast, zegt dat een jood een andere jood moet doden als deze het leven van een jood of joodse bezittingen in groot gevaar brengt.
Tijdens zijn proces beriep de student Amir zich destijds tot veler ontzetting op het feit dat volgens hem Rabin na de Oslo-akkoorden verworden was tot een rodef, iemand die joden in dodelijk gevaar had gebracht.
,,Het moet bekend zijn dat ook degene die Israëlisch land weggeeft zich gedraagt als een rodef, en land mag zeker niet worden weggeven aan afgodaanbidders'', aldus bracht rabbijn Nebenzahl de Talmud-interpretaties van de 12de eeuwse, Spaanse geleerde Moses Maimonides in herinnering. Maimonides filosofeerde over het recht op zelfverdediging en breidde dit recht uit met din rodef, een soort rabbinaal decreet om een jood te doden. Vier jaar geleden maakte een rabbijn zich in Israël belachelijk door een din rodef uit te vaardigen voor gevaarlijke weggebruikers.
Zonder overigens rechtstreeks een din rodef uit te vaardigen, wekte de rabbijn Nebenzahl de indruk dat degene die premier Sharon of een andere minister doodt, zich gerechtvaardigd moet weten door de halachische wetgeving. Nebenzahl heeft inmiddels via zijn voorlichter laten weten dat zijn uitspraken een hoog religieus-theoretisch gehalte hadden en niet beschouwd mogen worden als een vrijbrief om premier Sharon, die de joodse nederzettingen in de Gazastrook wil ontruimen, te vermoorden.
Praktisch gesproken kan Nebenzahl geen din rodef over Sharon uitspreken, omdat hij als rabbijn van de Oude Stad onder het aardse gezag staat van de minister van Religieuze Zaken en dat is Sharon. Ultra-orthodoxe rabbijnen in de haredim-gemeenschappen, die niet gehinderd worden door politieke autoriteiten, kunnen dat wel doen.
Volgens Eitan Haber zijn dat echter ,,religieuze nuances en haarkloverijen'' die door de zeloten in de nederzettingen niet begrepen zullen worden. Dat vreest ook Avi Dichter, de directeur van de algemene veiligheidsdiensten. Overigens zonder Nebenzahl met name te noemen heeft hij gisteren de regering gewaarschuwd voor mogelijk bloedig verzet tegen het Gaza-plan.
De directeur van de Shabak zegt steeds extremere uitspraken van rabbijnen in de nederzettingen te hebben opgevangen en hij verwijst naar enkele gewelddadige incidenten. Een niet met name genoemde rabbijn zou gezegd hebben dat alleen ,,een dode de kist van de eenheid zou openen''. Met andere woorden, alleen als er doden vallen zouden de voorstanders van het ontruimen van de nederzettingen luisteren naar de tegenstanders.
De voorzitter van de Knesset, Reuven Rivlin van Likud, heeft inmiddels opgeroepen tot een debat over het gevaar en de risico's van dergelijke uitspraken en verwijzingen naar din rodef. En de hoogste openbare aanklager van het land, Mechamen Mazuz, heeft vandaag gezegd zich op stappen te beraden. De Arbeidspartij wil dat de Knesset zich uitspreekt tegen extremistische filosofieën van rabbijn Nebenzahl.
Volgens Phir Pines-Paz van de Arbeidspartij behoort deze rabbijn tot een groep die democratische beslissingen wil saboteren en in feite aanzet tot ,,politieke moord.''
De Israëlische commentator Yoel Marcus constateerde dat extremisten niet alleen in de Arabische en Palestijnse wereld gezocht moeten worden, maar dat joods Israël ook een minderheid herbergt die ,,met een mengsel van politiek en religieus fundamentalisme voor een leven vol pijn en bloedvergieten zorgt''. ,,Alsof de liquidatie van één minister-president niet genoeg is in de kruistocht om de terugtrekking van Israël uit de gebieden af te stoppen.''
Volgens experts in de sektarische denk- en leefwereld van de ultra-orthodoxe haredim moet de uitspraak van Nebenzahl ernstig genomen worden. ,,De combinatie van zionisme en het fundamentalisme van de haredim is explosief'', aldus professor Yediya Stern van de rechtenfaculteit van de Bar-Ilan Universiteit in Tel Aviv. ,,De regering moet de vrijheid van meningsuiting bewaken, hoe extreem die mening ook is. Maar zodra een rabbijn een halachisch decreet uitvaardigt dat tegen de wetten en normen van het land ingaat, moet er actie ondernomen worden. Dus als Nebenzahl een decreet uitvaardigt, moet hij worden aangepakt'', aldus adviseerde Stern de regering en het openbaar ministerie.
Dat is ook de lijn van het openbaar ministerie, die een balans zoekt tussen de vrijheid van meningsuiting en het optreden tegen opruiing.
De verwachting dat de kolonisten in de Gazastrook en in de nederzettingen op de Westelijke Jordaanoever zich fel zullen verzetten heeft minister van Defensie Mofaz al doen besluiten de ontruiming over te laten aan eenheden van de grenspolitie. Reden: het grote aantal orthodoxe soldaten dat in gewetensmoeilijkheden zou komen als zij moeten meewerken aan de ontruiming van nederzettingen in 'Land van Israël'. Bij alle opwinding en discussies kan allicht vergeten worden dat er nog geen Israëlisch theekopje is verplaatst en de nederzettingen voorlopig alleen maar groeien.
5 juli 2004
Door onze correspondent Oscar Garschagen
JERUZALEM, 5 JULI. Waarom wordt een ophitsende rabbijn, wiens woorden kunnen aanzetten tot moord, niet gearresteerd? Waar is de minister van Justitie? Waar is de hoogste officier van justitie? We weten toch dat woorden kunnen doden. We kunnen niet nog eens de fout maken te denken dat de honden alleen maar blaffen. Deze vlammende woorden op de opiniepagina van de krant Yediot Ahronot, zijn geschreven door Eitan Haber, rechterhand van Yitzhak Rabin en getuige van de moord, tien jaar geleden op de toenmalige premier door de ultraorthodoxe fanaticus Yigal Amir.
In seculier Israël is een storm van verontwaardiging opgestoken over een uitspraak van Avigdor Nebenzahl, de vooraanstaande rabbijn van de Oude Stad in Jeruzalem, die heeft gesuggereerd dat degene die joods grondgebied aan niet-joden verkwanselt gedood mag worden.
Hij verwees in een studieus onderhoud met leerlingen van een yeshiva (religieuze school) in een nederzetting naar de 12de eeuwse bepalingen over din rodef. Deze stokoude halachische wet, die in tsaristisch Rusland werd toegepast, zegt dat een jood een andere jood moet doden als deze het leven van een jood of joodse bezittingen in groot gevaar brengt.
Tijdens zijn proces beriep de student Amir zich destijds tot veler ontzetting op het feit dat volgens hem Rabin na de Oslo-akkoorden verworden was tot een rodef, iemand die joden in dodelijk gevaar had gebracht.
,,Het moet bekend zijn dat ook degene die Israëlisch land weggeeft zich gedraagt als een rodef, en land mag zeker niet worden weggeven aan afgodaanbidders'', aldus bracht rabbijn Nebenzahl de Talmud-interpretaties van de 12de eeuwse, Spaanse geleerde Moses Maimonides in herinnering. Maimonides filosofeerde over het recht op zelfverdediging en breidde dit recht uit met din rodef, een soort rabbinaal decreet om een jood te doden. Vier jaar geleden maakte een rabbijn zich in Israël belachelijk door een din rodef uit te vaardigen voor gevaarlijke weggebruikers.
Zonder overigens rechtstreeks een din rodef uit te vaardigen, wekte de rabbijn Nebenzahl de indruk dat degene die premier Sharon of een andere minister doodt, zich gerechtvaardigd moet weten door de halachische wetgeving. Nebenzahl heeft inmiddels via zijn voorlichter laten weten dat zijn uitspraken een hoog religieus-theoretisch gehalte hadden en niet beschouwd mogen worden als een vrijbrief om premier Sharon, die de joodse nederzettingen in de Gazastrook wil ontruimen, te vermoorden.
Praktisch gesproken kan Nebenzahl geen din rodef over Sharon uitspreken, omdat hij als rabbijn van de Oude Stad onder het aardse gezag staat van de minister van Religieuze Zaken en dat is Sharon. Ultra-orthodoxe rabbijnen in de haredim-gemeenschappen, die niet gehinderd worden door politieke autoriteiten, kunnen dat wel doen.
Volgens Eitan Haber zijn dat echter ,,religieuze nuances en haarkloverijen'' die door de zeloten in de nederzettingen niet begrepen zullen worden. Dat vreest ook Avi Dichter, de directeur van de algemene veiligheidsdiensten. Overigens zonder Nebenzahl met name te noemen heeft hij gisteren de regering gewaarschuwd voor mogelijk bloedig verzet tegen het Gaza-plan.
De directeur van de Shabak zegt steeds extremere uitspraken van rabbijnen in de nederzettingen te hebben opgevangen en hij verwijst naar enkele gewelddadige incidenten. Een niet met name genoemde rabbijn zou gezegd hebben dat alleen ,,een dode de kist van de eenheid zou openen''. Met andere woorden, alleen als er doden vallen zouden de voorstanders van het ontruimen van de nederzettingen luisteren naar de tegenstanders.
De voorzitter van de Knesset, Reuven Rivlin van Likud, heeft inmiddels opgeroepen tot een debat over het gevaar en de risico's van dergelijke uitspraken en verwijzingen naar din rodef. En de hoogste openbare aanklager van het land, Mechamen Mazuz, heeft vandaag gezegd zich op stappen te beraden. De Arbeidspartij wil dat de Knesset zich uitspreekt tegen extremistische filosofieën van rabbijn Nebenzahl.
Volgens Phir Pines-Paz van de Arbeidspartij behoort deze rabbijn tot een groep die democratische beslissingen wil saboteren en in feite aanzet tot ,,politieke moord.''
De Israëlische commentator Yoel Marcus constateerde dat extremisten niet alleen in de Arabische en Palestijnse wereld gezocht moeten worden, maar dat joods Israël ook een minderheid herbergt die ,,met een mengsel van politiek en religieus fundamentalisme voor een leven vol pijn en bloedvergieten zorgt''. ,,Alsof de liquidatie van één minister-president niet genoeg is in de kruistocht om de terugtrekking van Israël uit de gebieden af te stoppen.''
Volgens experts in de sektarische denk- en leefwereld van de ultra-orthodoxe haredim moet de uitspraak van Nebenzahl ernstig genomen worden. ,,De combinatie van zionisme en het fundamentalisme van de haredim is explosief'', aldus professor Yediya Stern van de rechtenfaculteit van de Bar-Ilan Universiteit in Tel Aviv. ,,De regering moet de vrijheid van meningsuiting bewaken, hoe extreem die mening ook is. Maar zodra een rabbijn een halachisch decreet uitvaardigt dat tegen de wetten en normen van het land ingaat, moet er actie ondernomen worden. Dus als Nebenzahl een decreet uitvaardigt, moet hij worden aangepakt'', aldus adviseerde Stern de regering en het openbaar ministerie.
Dat is ook de lijn van het openbaar ministerie, die een balans zoekt tussen de vrijheid van meningsuiting en het optreden tegen opruiing.
De verwachting dat de kolonisten in de Gazastrook en in de nederzettingen op de Westelijke Jordaanoever zich fel zullen verzetten heeft minister van Defensie Mofaz al doen besluiten de ontruiming over te laten aan eenheden van de grenspolitie. Reden: het grote aantal orthodoxe soldaten dat in gewetensmoeilijkheden zou komen als zij moeten meewerken aan de ontruiming van nederzettingen in 'Land van Israël'. Bij alle opwinding en discussies kan allicht vergeten worden dat er nog geen Israëlisch theekopje is verplaatst en de nederzettingen voorlopig alleen maar groeien.
5 juli 2004