PDA

Bekijk Volledige Versie : Katholieke bisschop ontdekt de islam



Marsipulami
11-07-04, 23:25
Katholieke bisschop ontdekt de islam


De Doornikse bisschop Guy Harpigny komt nauwelijks aan zondagsrust toe. Alleen op zaterdag- en zondagavond zorgt hij voor Q-time voor zichzelf en zijn familie. De man geniet als katholieke islamspecialist internationale erkenning, maar kreeg in Vlaanderen na enkele gedurfde uitspraken in een ophefmakend interview met het katholieke Tertio een hoop banbliksems over zich. De Waalse bisschop met Vlaamse roots geraakte als jongvolwassen seminariestudent in de ban van de moslimcultuur. “Achter de islam staan 1,3 miljard mensen. Ik wil hen begrijpen,” zegt Harpigny, “en dat moet elke Vlaming of Waal ook kunnen.” Zijn devies liegt er niet om: “Heilig hen in de waarheid.”



Guy Harpigny werd op 13 april 1948 als oudste geboren in Luttre, in een gezin met vier kinderen. Zijn vader beëindigde zijn carrière bij de NMBS als onderstationschef van Charleroi; zijn moeder kwam uit Turnhout en was godsdienstleerkracht in het gemeenschapsonderwijs. Na zijn humaniora stapte Harpigny de seminariepoort door, hij werd in 1973 tot priester gewijd. Hij studeerde filosofie, psychologie en theologie in Doornik, Leuven, Parijs, Caïro en Louvain-la-Neuve. Het leverde hem onder andere een diploma arabistiek en een theologiedoctoraat op. In de loop der jaren bouwde hij een solide kennis op over de islam. Van 1980 tot 1997 doceerde hij theologie, oecumene en islamologie aan het seminarie van Doornik en aan de theologiefaculteit van Rijsel. De man publiceerde diverse werken over de relaties tussen christenen en de islam. Op 7 september 2003 werd hij tot de honderdste bisschop van Doornik gewijd.

Geen sant in Vlaanderland

In september staat Guy Harpigny precies één jaar aan het hoofd van zijn bisdom. Net als bij een pausverkiezing kan je niet solliciteren voor een vacant bisschopsambt: je wordt geroepen.
Guy Harpigny: “Als deken van Bergen kreeg ik een telefoontje van de secretaris van de pauselijke nuntius te Brussel. Dan weet je wat er aan de hand is. Ik werd nog dezelfde dag ontboden en tot de officiële bekendmaking was ik gebonden aan de zwijgplicht. In principe mag je een bisschopstitel weigeren, maar in België is dat weinig gebruikelijk.”

Als katholieke islamkenner wordt Guy Harpigny al tientallen jaren in binnen- en buitenland geconsulteerd. In dialoog gaan met de islam: het is in Vlaanderen na de zoveelste zwarte zondag geen evidentie. Zeker niet in onrustige tijden als deze, waar moslimmigranten vaak in één adem worden genoemd met criminaliteit. Na 9/11 kwam daar nog het terrorisme bovenop.

Guy Harpigny: “De islam komt bij het grote publiek haast uitsluitend in een problematische sfeer onder de aandacht. Praten over de moslimcultuur gebeurt in het westen meestal vanuit een geopolitieke of economische context, zelden binnen een religieus kader. Mensen denken dat godsdiensten louter de oorzaak van oorlogen zijn. Dat is een zware lacune in de objectieve berichtgeving, zeker in België: landen als Frankrijk en Italië hebben een traditie inzake de dialoog tussen moslims en katholieken. Dat is historisch te verklaren: pas sinds de jaren zestig arriveerden bij ons materieel arme moslimmigranten. Maar moslims leven niet meer in de maatschappelijke marge van die eerste generatie. Ze halen diploma’s, hebben vaak een degelijke job en willen zich bevrijden uit hun underdogpositie. Dit mogen we niet onderschatten in de dialoog: we moeten samen nadenken over de opvoeding van onze kinderen en de grote ethische thema’s. Daarom moeten moslims niet alleen in de privé-sector, maar ook in de administratie en het onderwijs een plaats krijgen.”

Gastarbeider in Algerije

Dat een katholieke bisschop zich inwerkt in een ‘concurrerende’ godsdienst lijkt controversieel. Vanwaar die belangstelling?

Guy Harpigny: “Als student werkte ik in het kader van mijn theologieopleiding als ‘gastarbeider’ een drietal weken met de Bouworde in Algerije. Ik woonde een week bij een moslimfamilie. Die contacten hebben een diepe en blijvende indruk gemaakt. Gedurende mijn opleiding heb ik vaak de vraag gesteld of ik me kon verdiepen in de islam. De tijd leek er niet rijp voor, de moslimcultuur kreeg hier nauwelijks aandacht. Ik kreeg andere studiethema’s toegewezen als de oecumene binnen de christelijke wereld. Heel interessant, maar de belangstelling voor de islam liet me nooit los. De ontdekking van het werk van de oriëntalist Louis Massignon heeft de deur naar de moslimcultuur voor me geopend.”

Een dialoog met de moslimgemeenschap dringt zich volgens Harpigny op. Hoe rijmt hij onze katholieke fundamenten met de vaststelling dat nergens in Europa de verkiezingsresultaten van extreem rechts zo stijgen?

Guy Harpigny: “Je moet zelf sterk staan in je geloof om samen met anders gelovigen te zoeken naar de waarheid. Niet alleen is er de terugloop van de invloed van de Kerk als instituut. De afkalving van het geloof maakt mee deel uit van een identiteitscrisis in Vlaanderen. Wat betekent het om Vlaming te zijn in Europa, in de wereld? Ons communautaire verleden speelt een rol, maar is het tijdperk van de Waalse hegemonie niet afgesloten? Een volk dat worstelt met zijn identiteit, valt makkelijker ten prooi aan angsten. Beseffen de Vlamingen wel dat ze in een van de welvarendste regio’s van Europa wonen? Dat wekt in Wallonië bewondering, we kijken op naar Vlaanderen.”

In Vlaanderen rees na de verkiezingen weer de vraag of het Blok een kans moet krijgen. Wat is uw opinie?

Guy Harpigny (monkellach): “Moet ik daar als Waal en bisschop op antwoorden?”

Misschien juist wel. Hebben kerkleiders dan geen maatschappelijke verantwoordelijkheid?

Guy Harpigny: “Wij zijn inderdaad vertegenwoordigd in federale en gewestelijke overheidscommissies. Ik treed als adviseur over de multiculturele dialoog op in raden van ministers Onkelinx en Arena, maar de positie van de Kerk is verzwakt. De officiële ideologie van vele politici is dat godsdienst een privé-zaak is. Terwijl ik als bisschop en christen net zoek naar waarheden op basis van de figuur van Jezus: dat is meer dan een privé-aangelegenheid.”

Daarmee beantwoordde u de vraag over de wenselijkheid van regeringsdeelname van het Vlaams Blok niet.

Guy Harpigny: "Blijkbaar zijn veel mensen de traditionele politiek beu, en het stemgedrag van zoveel burgers verdient een grondige analyse. Maar over de politieke consequenties voor Vlaanderen heb ik als Waals bisschop geen uitspraken te formuleren. Ik heb Vlaanderen geen lessen te leren."

Moslims aan de slag in het slachthuis

Minister Vandenbroucke wil langdurig werklozen aansporen tot bewijzen van werkwilligheid om hun uitkering niet te verliezen. Wat moet er gebeuren met ‘n werkloze die religieuze redenen inroept om een job te weigeren? Een moslimvrouw die geen man als directe chef tolereert of een moslim die werk weigert in een slachthuis?

Guy Harpigny: “Dat kan niet worden getolereerd. Een katholiek beroept zich toch ook niet op de zondagsrust om een job te weigeren. Wie aanspraak maakt op een overheidsuitkering, moet de afspraken respecteren. De voorwaarden zijn voor iedereen hetzelfde, dat staat de dialoog niet in de weg. Ik respecteer de moslims die op basis van hun geloof bepaalde jobs weigeren, maar ik denk dat de minister het gelijk aan zijn kant heeft.”

Bepaalde Vlaamse kringen reageerden nogal boos op uw uitspraken als pleitbezorger van moslimscholen in het blad Tertio.

Guy Harpigny: “Ik blijf bij mijn uitspraken. Vrij confessioneel onderwijs is een positieve verworvenheid. Er zijn joodse en katholieke scholen en ook moslims hebben dus recht op eigen onderwijsinstellingen. De grondwet voorziet in die mogelijkheid. Een controle van de staat is wel nodig en die scholen kunnen beter van hieruit worden geleid dan vanuit fundamentalistische staten. Maar misschien is de tijd er nog niet helemaal rijp voor.”

God als grote baas

Wat betekent werken voor u?

Guy Harpigny: “Ik volg een strikt schema met een strakke agenda. Ik heb een team van 25 medewerkers achter mij. Afspraken en vergaderingen liggen voor drie maanden vast, zelfs tot in 2006. Je kan in je job aan de gang blijven tot je suf bent en je het doel uit het oog verliest. Maar wij staan niet in the picture, de Kerk is niet van ons. Onze missie is het vervullen van de vraag van God. Wij zien zelden de vruchten van ons werk. Misschien over tien, twintig jaar...”

En vakantie en vrije tijd?

Guy Harpigny: “Op zaterdag- en zondagavond werk ik niet. Ik neem jaarlijks drie weken vakantie voor een buitenlandse reis met een bevriend priester. Daarbij staan lezen, zwemmen, wandelen en cultuurhistorische bezoeken aan musea op het programma. Dat hoeft geen moslimland te zijn. Zo bezocht ik al Duitsland, Spanje, Denemarken, Zweden, het vroegere Joegoslavië.”

Kaderstuk

Hoe word ik bisschop?

In de eerste kerk ‘rekruteerden’ de gelovigen hun bisschoppen zelf op een democratische manier. De Milaanse bisschop Ambrosius uit de vierde eeuw is een frappant voorbeeld: bij zijn verkiezing door het volk was hij zelfs niet gedoopt. Tegenwoordig gaat aan een bisschopsverkiezing een ingewikkelde procedure vooraf. De pauselijke nuntius legt een longlist aan van valabele kandidaten en wint op discrete wijze informatie in over hun competenties. De dossiers worden daarop overgemaakt aan kardinaal G.B. Re, prefect van de bisschoppencongregatie te Rome. Dit resulteert in een shortlist van drie kandidaten, waaruit de paus een keuze maakt door middel van de pauselijke benoemingsbul. Vóór de officiële mededeling moet de benoemde de eed van trouw aan de paus afleggen, de bisschopswijding volgt binnen de drie maanden.


Bertin Sanders 7/9/2004