Simon
23-07-04, 08:53
Indonesië / De Koran als technische handleiding
door Leonoor Kuijk
2004-07-23
Moslimfundamentalisten zijn vaak helemaal niet arm, zoals wel eens wordt verondersteld, maar hoog opgeleid, doorgaans in een technisch beroep. De islamitische wet lezen ze als een reeks wiskundige formules: zó moet het.
De aankomst bij het kantoor van de Indonesische Moedjahidien Raad (MMI), de politieke arm van de terreurorganisatie Jemaah Islamiyah, is nogal ontluisterend. De entree lijkt meer op het voorplein van een autowerkplaats.
Een paar jongens van een jaar of twintig met dunne vlasbaardjes staan over een motor gebogen, terwijl een paar andere in een kantineachtige ruimte met golfplaten dak televisie kijken aan formicatafeltjes. Bij nader inzien blijkt deze kantine 'het kantoor' zelf al te zijn, gevestigd aan een landelijke straat in de Javaanse stad Yogyakarta met veel lage, eenvoudige woonhuizen die -net als het MMI-kantoor- vrijwel schuilgaan onder de bananenplanten. Alleen het bord bij het hek is duidelijk: hier wordt studie gemaakt van het invoeren van de sjaria, de islamitische wet.
De jongens, bijna allemaal studenten en bijna allemaal met een Schubert-brilletje, mogen met niemand praten, vertellen ze. Ze hebben duidelijke instructies. Dat mogen alleen de leiders, en die zijn juist voor langere tijd in Jakarta om het proces bij te wonen tegen de moslimgeestelijke Abu Bakar Bashir.
Het is moeilijk voorstelbaar dat deze slungelachtige brommerknutselaars aanslagen beramen. En het is zo mogelijk nog moeilijker te bedenken dat ze de islamitische wet zouden bestuderen. Dat laatste is dan ook niet wat hier gebeurt. De islamitische wet wordt door organisaties als de Indonesische Moedjahidienraad als een onaantastbaar gegeven beschouwd. De aandacht is niet gericht op de sjaria zelf, maar op wegen om in Indonesië de Grondwet af te schaffen en deze door de sjaria te vervangen.
Het gebrek aan inhoudelijke kennis van de fundamentalisten is precies wat de Indonesische oud-president en moslimgeleerde Abdurrahman Wahid zorgen baart. Hij hield in april 2002 een lezing tijdens een anti-terrorismebijeenkomst in Seoul met als titel 'Hoe het islamitisch extremisme het hoofd te bieden'. Wahid was met het uiten van zijn zorg op dat moment zijn tijd vooruit. De aanslag op Bali, waarbij 202 mensen omkwamen, zou pas in het najaar van dat jaar plaatshebben. Het is die aanslag die uiteindelijk ook in Indonesië de mensen wakker schudde, nadat eerder Indonesië's buurlanden het land al laksheid hadden verweten bij de bestrijding van moslimterreur. Wahid sneed in zijn lezing de kwestie aan dat de meeste moslimfundamentalisten, anders dan algemeen wordt aangenomen, niet geschoold zijn in de Koran, het Arabisch of de islamitische wet, maar juist in technische vakken. Het zijn, alweer anders dan men doorgaans denkt, geen laagschoolde maar juist hooggeschoolde mensen, die op zoek zijn naar zingeving. ,,Maar omdat ze niet getraind zijn in de rijkdom van de islamitische wetenschap, hebben ze de neiging hun geloof op dezelfde wijze te vereenvoudigen tot modellen en formules als ze geleerd hebben tijdens hun technische studies of andere toegepaste wetenschappen.''
Wahid wijst op de gevaren, want formules mogen dan adequaat zijn ,,om een brug te bouwen of zelfs een wolkenkrabber te doen verrijzen; de methode is beslist ongeschikt om een moderne moslimmaatschappij op te bouwen''. De technici hebben immers de neiging de geschreven bronnen te lezen als de gebruiksaanwijzing van een machine: zó moet het.
Ook de bekende Amerikaanse wetenschappers Martin Marty en Scott Appleby stellen vast dat fundamentalisten, van welk geloof dan ook, doorgaans geschoold zijn in praktische of technische beroepen of voor administratief werk. Het zijn geen mensen die zichzelf veel vragen stellen. Als ze verdieping zoeken van hun geloof hebben ze bovendien de neiging op een weinig kritische wijze hun leermeester te geloven en te gehoorzamen.
Het profiel lijkt aardig te kloppen met de brommerknutselaars. En de algemeen secretaris van de MMI, de 43-jarige Shobbarin Syakur, is afgestudeerd als kernfysicus. Erg praktisch, verklaarde hij vorig jaar tegen een journalist van het Duitse tijdschrift Der Spiegel, terwijl hij in de Koran de passage opzocht die rechtvaardigt dat ongelovigen worden gedood. ,,Als de sjaria wordt ingevoerd, kan ik zelf de atoombommen bouwen die we nodig hebben in onze strijd tegen de ongelovigen.''
Amrozi en Imam Samudra, hoofdverdachten van de Bali-bom, waren ook al technici. Een wetenschapper aan de Nanyang Technische Universiteit in Singapore bekeek de cv's van 31 gevangenen in Singapore die bekend hebben lid te zijn van Jemaah Islami yah of hiervan worden beschuldigd. Bijna de helft van hen had een technisch beroep of was technisch geschoold.
Als antwoord op het moslimterrorisme zoeken de meeste moslimlanden, Indonesië inclusief, naar wegen om de massa niet van zich te vervreemden. De overheid doet concessies aan de islamitische regelgeving en tradities, om zo de radicalen niet in de kaart te spelen. Wahid pleit voor iets anders. Hij wil het onderwijs verbeteren. Alle studenten, in welke discipline dan ook, moeten geschoold worden in het nuanceren van en reflecteren op een thema. Wie al te strikt denkt is immers sneller geneigd de radicale islam te omarmen. Wahid gelooft bovendien dat studenten die alfa-wetenschappen bestuderen beter toegerust zijn om te reflecteren op de positie die de islam inneemt in de moderne tijd. Hij waarschuwt ook voor overschatting van de exacte ('nuttige') wetenschappen. Aanbevelingen waarmee de Indonesische regering tot op heden niets heeft gedaan.
bron: Trouw
door Leonoor Kuijk
2004-07-23
Moslimfundamentalisten zijn vaak helemaal niet arm, zoals wel eens wordt verondersteld, maar hoog opgeleid, doorgaans in een technisch beroep. De islamitische wet lezen ze als een reeks wiskundige formules: zó moet het.
De aankomst bij het kantoor van de Indonesische Moedjahidien Raad (MMI), de politieke arm van de terreurorganisatie Jemaah Islamiyah, is nogal ontluisterend. De entree lijkt meer op het voorplein van een autowerkplaats.
Een paar jongens van een jaar of twintig met dunne vlasbaardjes staan over een motor gebogen, terwijl een paar andere in een kantineachtige ruimte met golfplaten dak televisie kijken aan formicatafeltjes. Bij nader inzien blijkt deze kantine 'het kantoor' zelf al te zijn, gevestigd aan een landelijke straat in de Javaanse stad Yogyakarta met veel lage, eenvoudige woonhuizen die -net als het MMI-kantoor- vrijwel schuilgaan onder de bananenplanten. Alleen het bord bij het hek is duidelijk: hier wordt studie gemaakt van het invoeren van de sjaria, de islamitische wet.
De jongens, bijna allemaal studenten en bijna allemaal met een Schubert-brilletje, mogen met niemand praten, vertellen ze. Ze hebben duidelijke instructies. Dat mogen alleen de leiders, en die zijn juist voor langere tijd in Jakarta om het proces bij te wonen tegen de moslimgeestelijke Abu Bakar Bashir.
Het is moeilijk voorstelbaar dat deze slungelachtige brommerknutselaars aanslagen beramen. En het is zo mogelijk nog moeilijker te bedenken dat ze de islamitische wet zouden bestuderen. Dat laatste is dan ook niet wat hier gebeurt. De islamitische wet wordt door organisaties als de Indonesische Moedjahidienraad als een onaantastbaar gegeven beschouwd. De aandacht is niet gericht op de sjaria zelf, maar op wegen om in Indonesië de Grondwet af te schaffen en deze door de sjaria te vervangen.
Het gebrek aan inhoudelijke kennis van de fundamentalisten is precies wat de Indonesische oud-president en moslimgeleerde Abdurrahman Wahid zorgen baart. Hij hield in april 2002 een lezing tijdens een anti-terrorismebijeenkomst in Seoul met als titel 'Hoe het islamitisch extremisme het hoofd te bieden'. Wahid was met het uiten van zijn zorg op dat moment zijn tijd vooruit. De aanslag op Bali, waarbij 202 mensen omkwamen, zou pas in het najaar van dat jaar plaatshebben. Het is die aanslag die uiteindelijk ook in Indonesië de mensen wakker schudde, nadat eerder Indonesië's buurlanden het land al laksheid hadden verweten bij de bestrijding van moslimterreur. Wahid sneed in zijn lezing de kwestie aan dat de meeste moslimfundamentalisten, anders dan algemeen wordt aangenomen, niet geschoold zijn in de Koran, het Arabisch of de islamitische wet, maar juist in technische vakken. Het zijn, alweer anders dan men doorgaans denkt, geen laagschoolde maar juist hooggeschoolde mensen, die op zoek zijn naar zingeving. ,,Maar omdat ze niet getraind zijn in de rijkdom van de islamitische wetenschap, hebben ze de neiging hun geloof op dezelfde wijze te vereenvoudigen tot modellen en formules als ze geleerd hebben tijdens hun technische studies of andere toegepaste wetenschappen.''
Wahid wijst op de gevaren, want formules mogen dan adequaat zijn ,,om een brug te bouwen of zelfs een wolkenkrabber te doen verrijzen; de methode is beslist ongeschikt om een moderne moslimmaatschappij op te bouwen''. De technici hebben immers de neiging de geschreven bronnen te lezen als de gebruiksaanwijzing van een machine: zó moet het.
Ook de bekende Amerikaanse wetenschappers Martin Marty en Scott Appleby stellen vast dat fundamentalisten, van welk geloof dan ook, doorgaans geschoold zijn in praktische of technische beroepen of voor administratief werk. Het zijn geen mensen die zichzelf veel vragen stellen. Als ze verdieping zoeken van hun geloof hebben ze bovendien de neiging op een weinig kritische wijze hun leermeester te geloven en te gehoorzamen.
Het profiel lijkt aardig te kloppen met de brommerknutselaars. En de algemeen secretaris van de MMI, de 43-jarige Shobbarin Syakur, is afgestudeerd als kernfysicus. Erg praktisch, verklaarde hij vorig jaar tegen een journalist van het Duitse tijdschrift Der Spiegel, terwijl hij in de Koran de passage opzocht die rechtvaardigt dat ongelovigen worden gedood. ,,Als de sjaria wordt ingevoerd, kan ik zelf de atoombommen bouwen die we nodig hebben in onze strijd tegen de ongelovigen.''
Amrozi en Imam Samudra, hoofdverdachten van de Bali-bom, waren ook al technici. Een wetenschapper aan de Nanyang Technische Universiteit in Singapore bekeek de cv's van 31 gevangenen in Singapore die bekend hebben lid te zijn van Jemaah Islami yah of hiervan worden beschuldigd. Bijna de helft van hen had een technisch beroep of was technisch geschoold.
Als antwoord op het moslimterrorisme zoeken de meeste moslimlanden, Indonesië inclusief, naar wegen om de massa niet van zich te vervreemden. De overheid doet concessies aan de islamitische regelgeving en tradities, om zo de radicalen niet in de kaart te spelen. Wahid pleit voor iets anders. Hij wil het onderwijs verbeteren. Alle studenten, in welke discipline dan ook, moeten geschoold worden in het nuanceren van en reflecteren op een thema. Wie al te strikt denkt is immers sneller geneigd de radicale islam te omarmen. Wahid gelooft bovendien dat studenten die alfa-wetenschappen bestuderen beter toegerust zijn om te reflecteren op de positie die de islam inneemt in de moderne tijd. Hij waarschuwt ook voor overschatting van de exacte ('nuttige') wetenschappen. Aanbevelingen waarmee de Indonesische regering tot op heden niets heeft gedaan.
bron: Trouw