Marsipulami
03-09-04, 01:22
Yusef klinkt niet goed, Jozef wel
Geplaatst door: Fouad op sep 02, 2004 - 12:17 PM - -
Yusef klinkt niet goed, Jozef wel
Wie kan er bezwaar tegen hebben dat sommige migranten zich willen assimileren?
SOMMIGE migranten, met een naam die in het Waalse of Vlaamse namenlandschap ongewoon is, vragen een naamswijziging aan. Zo willen ze beter functioneren in het maatschappelijke leven van ons land. Daar is niets mis mee. Integendeel, elke weldenkende burger zal deze evolutie toejuichen. Maar in dit land zijn lang niet alle burgers weldenkend.
Minister van Justitie Laurette Onkelinx bijvoorbeeld. Zij vindt dat de wettelijk toegestane naamswijziging weer bemoeilijkt zou moeten worden. Want wat sommige migranten vragen is geen integratie meer - meent zij - maar regelrechte assimilatie. En dat is niet de bedoeling. Zegt uitgerekend Onkelinx, zelf een schoolvoorbeeld van assimilatie in Wallonië.
Natuurlijk gaat niemand zo ver om volledige assimilatie van migranten te eisen. We zijn al tevreden als migranten geïntegreerd raken. Maar wie kan er bezwaar tegen hebben dat sommige migranten zelf een stapje verder willen gaan en zich willen assimileren? Wil Onkelinx die nieuwe burgers dan rechten ontzeggen die Belgen wettelijk toekomen? Wil zij de migranten de wettelijke mogelijkheid ontnemen om voor honderd procent burgers van ons land te worden? Wil zij de wet wijzigen, om vreemdelingen te discrimineren?
Al zijn onze namen wettelijk onveranderlijk geworden, toch heeft de wet een mogelijkheid opengelaten. De procedure voor de naamswijziging was vroeger vrij omslachtig en duur. Vandaag is ze vereenvoudigd en voor iedereen betaalbaar. De voorwaarde is wel dat de nieuwe naam iets van de oude moet overhouden en dat de nieuwe nog niet mag bestaan. Maar van die laatste voorwaarde wordt wel eens afgeweken.
Wie een geldige reden heeft om zijn naam te laten veranderen, kan dat dus laten doen. Geldige redenen zijn: een vieze naam, een naam die onprettige associaties oproept, een naam die in het maatschappelijke leven problemen meebrengt. Niemand heet graag Van Stronteghem. Ik ken een familie die Gat heette en het niet leuk vond om zo te heten. Ze heet nu Gamme. Een Waal die Stockvis heette, liet daar Stockis van maken. En ook wijlen de liberale politicus Gol had een gewijzigde naam: zijn vader heette eigenlijk Goldstein.
Namen aanpassen is van alle tijden. Vreemde namen werden aangepast aan de eigen taal, eigen klankwetten en articulatiegewoontes. Zo kregen zelfs vreemde plaatsnamen een eigen vorm. Gdansk werd Dantsik of Danswijk, in het Duits Danzig, omdat gd aan het begin van een woord in strijd is met de fonologische wetten van het Nederlands en het Duits. Wij hebben geen woorden die met gd beginnen.
En nog steeds worden familienamen aan de eigen uitspraakgewoontes aangepast. Vooral Fransen hebben last met de correcte uitspraak van niet-Franse namen: Bach wordt bak, jongen wordt geonguenne, Huysentruyt wordt huit cents truites. Maar ook wij doen hetzelfde: Colombier, Parmentier, Pollentier spreken we uit met een Nederlands ier als in bier, in plaats van een Frans jee.
Als we vandaag nog niet in staat zijn om vreemde namen correct te behandelen, dan was dat vroeger nog meer het geval. Familienamen die in beide richtingen over de taalgrens heen migreerden, werden zowel in Vlaanderen als in Wallonië geassimileerd. Het spectaculairste voorbeeld is allicht de Waalse familienaam Vasamuliet, Vasamillet, Wasamutiat, die over Van Samuliet en Van Zanduliet op Van Zandvliet teruggaat. Andere voorbeelden zijn Vandôme (van Damme), Vanduille (van de Wiele), Vanequaire (van de Keere) enzovoort. In de andere richting gebeurde het op ten minste even grote schaal. Bracaval uit Dottenijs-Moeskroen werd in Wingene Braekevelt, Wangermez werd in het zuiden van Oost-Vlaanderen Van Germeersch en de Henegouwse Willemeau werd een Oost-Vlaamse Wildemauwe, met ld zoals in het Oost-Vlaamse bilde 'bille', familde 'famille'.
Dat betekent dat als in de 16de, 17de of 18de eeuw Turken of Arabieren in ons land waren geïmmigreerd, we hun achternamen vandaag niet meer als vreemde namen zouden herkennen. Talhaoui was ontwijfeld Tallewie of Tallouis geworden, Rahmoune zou Ramoen of Ramon zijn geworden. Van Moubarak hadden we wellicht Moebrak of Mabrak gemaakt. Dat dat vandaag niet meer gebeurt, komt door Napoleon. Een praktisch man die de burgerlijke stand oprichtte en voorschreef dat elke burger zich moest laten registreren met een vaste en onveranderlijke naam. Sindsdien mogen we aan onze naam eigenlijk geen jota meer wijzigen. Maar we doen het toch.
Wat vroeger dus op heel natuurlijke wijze gebeurde, namelijk de assimilatie van vreemde en onbegrijpelijke namen, kan nu perfect langs wettelijke weg. En dat gebeurt ook.
Frans Debrabandere
(De auteur is secretaris-generaal van de Koninklijke Commissie voor Toponymie en Dialectologie en auteur van het 'Woordenboek van de familienamen in België en Noord-Frankrijk'.)
02/09/2004 De Standaard : opinie
Geplaatst door: Fouad op sep 02, 2004 - 12:17 PM - -
Yusef klinkt niet goed, Jozef wel
Wie kan er bezwaar tegen hebben dat sommige migranten zich willen assimileren?
SOMMIGE migranten, met een naam die in het Waalse of Vlaamse namenlandschap ongewoon is, vragen een naamswijziging aan. Zo willen ze beter functioneren in het maatschappelijke leven van ons land. Daar is niets mis mee. Integendeel, elke weldenkende burger zal deze evolutie toejuichen. Maar in dit land zijn lang niet alle burgers weldenkend.
Minister van Justitie Laurette Onkelinx bijvoorbeeld. Zij vindt dat de wettelijk toegestane naamswijziging weer bemoeilijkt zou moeten worden. Want wat sommige migranten vragen is geen integratie meer - meent zij - maar regelrechte assimilatie. En dat is niet de bedoeling. Zegt uitgerekend Onkelinx, zelf een schoolvoorbeeld van assimilatie in Wallonië.
Natuurlijk gaat niemand zo ver om volledige assimilatie van migranten te eisen. We zijn al tevreden als migranten geïntegreerd raken. Maar wie kan er bezwaar tegen hebben dat sommige migranten zelf een stapje verder willen gaan en zich willen assimileren? Wil Onkelinx die nieuwe burgers dan rechten ontzeggen die Belgen wettelijk toekomen? Wil zij de migranten de wettelijke mogelijkheid ontnemen om voor honderd procent burgers van ons land te worden? Wil zij de wet wijzigen, om vreemdelingen te discrimineren?
Al zijn onze namen wettelijk onveranderlijk geworden, toch heeft de wet een mogelijkheid opengelaten. De procedure voor de naamswijziging was vroeger vrij omslachtig en duur. Vandaag is ze vereenvoudigd en voor iedereen betaalbaar. De voorwaarde is wel dat de nieuwe naam iets van de oude moet overhouden en dat de nieuwe nog niet mag bestaan. Maar van die laatste voorwaarde wordt wel eens afgeweken.
Wie een geldige reden heeft om zijn naam te laten veranderen, kan dat dus laten doen. Geldige redenen zijn: een vieze naam, een naam die onprettige associaties oproept, een naam die in het maatschappelijke leven problemen meebrengt. Niemand heet graag Van Stronteghem. Ik ken een familie die Gat heette en het niet leuk vond om zo te heten. Ze heet nu Gamme. Een Waal die Stockvis heette, liet daar Stockis van maken. En ook wijlen de liberale politicus Gol had een gewijzigde naam: zijn vader heette eigenlijk Goldstein.
Namen aanpassen is van alle tijden. Vreemde namen werden aangepast aan de eigen taal, eigen klankwetten en articulatiegewoontes. Zo kregen zelfs vreemde plaatsnamen een eigen vorm. Gdansk werd Dantsik of Danswijk, in het Duits Danzig, omdat gd aan het begin van een woord in strijd is met de fonologische wetten van het Nederlands en het Duits. Wij hebben geen woorden die met gd beginnen.
En nog steeds worden familienamen aan de eigen uitspraakgewoontes aangepast. Vooral Fransen hebben last met de correcte uitspraak van niet-Franse namen: Bach wordt bak, jongen wordt geonguenne, Huysentruyt wordt huit cents truites. Maar ook wij doen hetzelfde: Colombier, Parmentier, Pollentier spreken we uit met een Nederlands ier als in bier, in plaats van een Frans jee.
Als we vandaag nog niet in staat zijn om vreemde namen correct te behandelen, dan was dat vroeger nog meer het geval. Familienamen die in beide richtingen over de taalgrens heen migreerden, werden zowel in Vlaanderen als in Wallonië geassimileerd. Het spectaculairste voorbeeld is allicht de Waalse familienaam Vasamuliet, Vasamillet, Wasamutiat, die over Van Samuliet en Van Zanduliet op Van Zandvliet teruggaat. Andere voorbeelden zijn Vandôme (van Damme), Vanduille (van de Wiele), Vanequaire (van de Keere) enzovoort. In de andere richting gebeurde het op ten minste even grote schaal. Bracaval uit Dottenijs-Moeskroen werd in Wingene Braekevelt, Wangermez werd in het zuiden van Oost-Vlaanderen Van Germeersch en de Henegouwse Willemeau werd een Oost-Vlaamse Wildemauwe, met ld zoals in het Oost-Vlaamse bilde 'bille', familde 'famille'.
Dat betekent dat als in de 16de, 17de of 18de eeuw Turken of Arabieren in ons land waren geïmmigreerd, we hun achternamen vandaag niet meer als vreemde namen zouden herkennen. Talhaoui was ontwijfeld Tallewie of Tallouis geworden, Rahmoune zou Ramoen of Ramon zijn geworden. Van Moubarak hadden we wellicht Moebrak of Mabrak gemaakt. Dat dat vandaag niet meer gebeurt, komt door Napoleon. Een praktisch man die de burgerlijke stand oprichtte en voorschreef dat elke burger zich moest laten registreren met een vaste en onveranderlijke naam. Sindsdien mogen we aan onze naam eigenlijk geen jota meer wijzigen. Maar we doen het toch.
Wat vroeger dus op heel natuurlijke wijze gebeurde, namelijk de assimilatie van vreemde en onbegrijpelijke namen, kan nu perfect langs wettelijke weg. En dat gebeurt ook.
Frans Debrabandere
(De auteur is secretaris-generaal van de Koninklijke Commissie voor Toponymie en Dialectologie en auteur van het 'Woordenboek van de familienamen in België en Noord-Frankrijk'.)
02/09/2004 De Standaard : opinie