Oma
06-09-04, 10:45
door Joeri Boom
April 1988. De Perzische Golf wordt geteisterd door een tankeroorlog. Iran en Irak, sinds 1980 met elkaar verwikkeld in een slopende strijd om territorium die uiteindelijk anderhalf miljoen levens zal kosten, doen hun uiterste best de olietankers te vernietigen die olie komen kopen bij de vijand. De Verenigde Staten zijn officieel neutraal, maar steunen onderhands Saddam Hoessein. Washington is zeer bevreesd dat Iran, dat aan de winnende hand is, te veel invloed krijgt in het olierijke gebied van de Perzische Golf. In 1979 kwamen in Teheran fanatieke sjiļtische mullahs aan de macht onder leiding van ayatollah Khomeiny. Sinds die tijd ziet het regime het als zijn taak de fundamentalistische «islamitische revolutie» over de grenzen te verspreiden. Israėl dient van de aardbodem te worden weggevaagd en dagelijks wordt in Iraanse moskeeėn gebeden dat de VS met inwoners en al zullen worden verdelgd door een goddelijk inferno. Voor Khomeiny en zijn volgelingen is Amerika de Grote Satan wiens belangen waar ook ter wereld bevochten dienen te worden.
Op 14 april is het goed weer in de Golf. Het zicht is prima, de zee rustig. Dat is waarschijnlijk de redding geweest van de USS Samuel B. Roberts en zijn bemanning. Het Amerikaanse fregat heeft samen met andere Amerikaanse oorlogsbodems tot taak tankers te begeleiden die olie halen in Irak. Die dagen ontplooien de Amerikanen de grootste konvooioperatie sinds de Tweede Wereldoorlog. Om niet al te veel internationaal gezeur te krijgen, hebben ze zon beetje de hele tankervloot die op Irak vaart onder de Stars and Stripes gebracht. Feitelijk maken de Amerikanen nu de dienst uit in de Perzische Golf. Maar Iran legt zich daar niet bij neer. De tankers worden bestookt met raketten. Met bewapende speedbootjes worden aanvallen uitgevoerd op de reusachtige schepen, waarbij niet zelden de bemanning wordt uitgemoord. Bovendien leggen de Iraniėrs tijdens geheime nachtelijke ac ties de Golf vol mijnen. Op de Samuel B. Roberts wordt alarm geslagen als een van de wachtposten op nog geen halve mijl van het schip drie van die mijnen ziet drijven. De oorlogsbodem probeert voorzichtig achteruit varend uit het mijnenveld te geraken, maar zit er al te diep in. Een explosie scheurt het fregat vrijwel doormidden. Zeven uur lang werkt de bemanning koortsachtig om het schip drijvende te houden. Het lukt. Was de zee onrustiger, dan zou het schip waarschijnlijk geraakt zijn door meerdere mijnen en met man en muis zijn vergaan.
Drie dagen later barst het Amerikaanse antwoord los in de helse vorm van operatie Praying Mantis (bidsprinkhaan). Er worden mariniers, marineschepen, jachtvliegtuigen, bommenwerpers en speciale eenheden ingezet. In gevechten die twee dagen duren vernietigen ze twee olieplatforms waarvandaan de Iraniėrs opereerden en worden twee grote Iraanse oorlogsschepen tot zinken gebracht en één buiten gevecht gesteld. Minstens zes speedboten worden naar de kelder gejaagd. Weer sneuvelt een record: de zeeslag is de grootste sinds de Tweede Wereldoorlog.
Dat was meer dan zestien jaar geleden en het is al weer bijna vergeten. Maar de militaire planners in Washington zullen de verstofte strijdplannen ongetwijfeld opnieuw bestudeerd hebben, want een tweede Amerikaans-Iraanse militaire confrontatie staat op stapel, waarschuwen steeds meer analisten. De gerenommeerde Israėlische militair-historicus Martin van Creveld: «De Iraniėrs zijn erg nerveus en daar hebben ze redenen voor. Er zijn veel geruchten over een ophanden zijnde aanval door de Amerikanen of door de Israėliėrs de Amerikanen laten ons graag het vuile werk opknappen. Ik hoor geluiden over mysterieuze aardschokbommen die zouden worden ingezet. Laten we maar hopen dat de Amerikanen niet zo stom zijn om het te doen. Nog een oorlog wordt wat veel.»
Maar de Verenigde Staten zullen iets moeten ondernemen om de mullahs in Teheran tegen te houden. President Bush nam Iran op in zijn As van het Kwaad, samen met Noord-Korea en Irak. Gemeten naar zijn eigen maatstaven huizen in Teheran model-evil doers. Zeker als die worden vergeleken met hun voormalige soortgenoten in Irak. Daar werden geen massavernietigingswapens aangetroffen en een overtuigende al-Qaeda-link met Bagdad is nooit gemaakt. In feite zat het wat evil doing betreft alleen met de onderdrukking wel snor in Irak. Daartegen konden de Amerikanen gerust ten strijde trekken. In Iran is het met de vrijheid officieel ook niet best gesteld, al lijkt er minder te worden gemarteld en vooral geėxecuteerd dan in Saddams Irak. Dat Iran al-Qaeda en andere terroristische groeperingen steunt is echter veel overtuigender aan te tonen. En dat Iran middellange afstandsraketten bezit geschikt om chemische wapens af te leveren en hard op weg is om een atoombom te ontwikkelen, lijdt geen twijfel. De Iraanse atoomcomplexen bestaan, dat geven de machthebbers in Teheran gewoon toe. Martin van Creveld: «Niemand durft nog te vertrouwen op de details van de Amerikaanse inlichtingeninformatie na de overschatting van het Iraakse wapenprogramma. Maar de Iraanse vorderingen op nucleair gebied zijn onmiskenbaar. Daaraan twijfelt vrijwel niemand. Ze zijn bezig een atoombom te maken. Dat zou ik ook doen als ik hen was. Ze zijn omsingeld door hun ideologische vijand. De Amerikanen zijn overal. In Irak, in Afghanistan, in Tadzjikistan. En de VS hebben niet alleen een doctrine van de pre-emptieve aanval, ze hebben ook bewezen er niet voor terug te deinzen die doctrine toe te passen. Iran heeft die bom hard nodig.»
Verwacht wordt dat Iran het allesoverheersende buitenlandthema zal worden van de volgende Amerikaanse regering, of die nu wordt gevormd door George Bush junior of door John Kerry. «Het voorkomen van nucleair terrorisme zal het belangrijkste nationale veiligheidsonderwerp zijn van de volgende regering en het tegenhouden van Iran is de sleutel daartoe. Wie ook de verkiezingen in november wint, hij zal een doortimmerd beleidsplan nodig hebben», aldus de International Herald Tribune. De bezorgde commentatrice, Brenda Shaffer van Harvards International Security Program, stelt overigens vast (en zij is niet de enige) dat Bush noch Kerry ook maar iets zinnigs te melden heeft over het aanpakken van Iran en het stoppen van de verspreiding van kernwapens en hoogverrijkte splijtstof. Neoconservatieve commentatoren stellen het iets bouder. Wat hun betreft is duidelijk wat het beleidsplan Iran zou moeten inhouden. De New York Daily News kopte op 27 juli: «Why We Must Strike Iran Now» en schreef: «Als er niet wordt ingegrepen zal een fanatiek terroristisch regime dat zich in alle openheid heeft gewijd aan de vernietiging van de Grote Satan zowel atoomwapens bezitten als de terroristen en de raketten om ze af te leveren. Het enige wat dat kan voorkomen is ofwel een revolutie of een pre-emptieve aanval. Beide hebben trouwens een veel grotere kans van slagen met 146.000 Amerikaanse troepen en hypermoderne vliegtuigen die slechts een paar mijl verderop staan te wachten in Irak.»
De boodschap is duidelijk: Gentlemen, start your engines.
Op het gebied van het internationale terrorisme heeft Iran een reputatie hoog te houden. Het land prijkt jaar na jaar boven aan de Amerikaanse lijst van schurkenstaten. Ook dit jaar was Iran weer volledig terecht opgenomen in het jaarlijkse Patterns of Global Terrorism- rapport van het State Department. Het hoogste ideologische doel van Iran is nog altijd het exporteren van de islamitische revolutie. Dat deed Iran met name naar Libanon en de Palestijnse gebieden. Teheran steunt de Libanese sjiļtische Hezbollah-beweging met geld, wapens en expertise. Maar ook soennitische groeperingen in Palestina zijn in de ban geraakt van de Iraanse islamitische revolutie. Dr. Rekhess, senior onderzoeker aan het Moshe Dayan Center for Middle Eastern & African Studies van de Universiteit van Tel Aviv, citeert een woordvoerder van de Islamitische Jihad die enthousiast uitlegde dat hij van de Iraanse revolutie had geleerd dat «islam de oplossing vormt en jihad het juiste middel is». Fathi Shqaqi, de oprichter van de Islamitische Jihad (in 1995 door Mossad-agenten vermoord op Malta), meende dat de grootheid van ayatollah Khomeiny school in diens visie dat de historische, culturele islamitische natie in permanente strijd verwikkeld was met de satanische krachten van het Westen, vertegenwoordigd door Israėl. Ook met Hamas onderhoudt Teheran innige banden. Vertegenwoordigers van de strijdgroepen kwamen enkele keren in Teheran samen. In 1995 zou volgens het in Parijs gepubliceerde weekblad Al-Watan Al-Arabi, dat zei te spreken op gezag van bronnen binnen een inlichtingendienst, Iran samen met de Islamitische Jihad, Hamas en Hezbollah in Europa jonge moslims hebben gerekruteerd voor zelfmoordaanslagen.
April 1988. De Perzische Golf wordt geteisterd door een tankeroorlog. Iran en Irak, sinds 1980 met elkaar verwikkeld in een slopende strijd om territorium die uiteindelijk anderhalf miljoen levens zal kosten, doen hun uiterste best de olietankers te vernietigen die olie komen kopen bij de vijand. De Verenigde Staten zijn officieel neutraal, maar steunen onderhands Saddam Hoessein. Washington is zeer bevreesd dat Iran, dat aan de winnende hand is, te veel invloed krijgt in het olierijke gebied van de Perzische Golf. In 1979 kwamen in Teheran fanatieke sjiļtische mullahs aan de macht onder leiding van ayatollah Khomeiny. Sinds die tijd ziet het regime het als zijn taak de fundamentalistische «islamitische revolutie» over de grenzen te verspreiden. Israėl dient van de aardbodem te worden weggevaagd en dagelijks wordt in Iraanse moskeeėn gebeden dat de VS met inwoners en al zullen worden verdelgd door een goddelijk inferno. Voor Khomeiny en zijn volgelingen is Amerika de Grote Satan wiens belangen waar ook ter wereld bevochten dienen te worden.
Op 14 april is het goed weer in de Golf. Het zicht is prima, de zee rustig. Dat is waarschijnlijk de redding geweest van de USS Samuel B. Roberts en zijn bemanning. Het Amerikaanse fregat heeft samen met andere Amerikaanse oorlogsbodems tot taak tankers te begeleiden die olie halen in Irak. Die dagen ontplooien de Amerikanen de grootste konvooioperatie sinds de Tweede Wereldoorlog. Om niet al te veel internationaal gezeur te krijgen, hebben ze zon beetje de hele tankervloot die op Irak vaart onder de Stars and Stripes gebracht. Feitelijk maken de Amerikanen nu de dienst uit in de Perzische Golf. Maar Iran legt zich daar niet bij neer. De tankers worden bestookt met raketten. Met bewapende speedbootjes worden aanvallen uitgevoerd op de reusachtige schepen, waarbij niet zelden de bemanning wordt uitgemoord. Bovendien leggen de Iraniėrs tijdens geheime nachtelijke ac ties de Golf vol mijnen. Op de Samuel B. Roberts wordt alarm geslagen als een van de wachtposten op nog geen halve mijl van het schip drie van die mijnen ziet drijven. De oorlogsbodem probeert voorzichtig achteruit varend uit het mijnenveld te geraken, maar zit er al te diep in. Een explosie scheurt het fregat vrijwel doormidden. Zeven uur lang werkt de bemanning koortsachtig om het schip drijvende te houden. Het lukt. Was de zee onrustiger, dan zou het schip waarschijnlijk geraakt zijn door meerdere mijnen en met man en muis zijn vergaan.
Drie dagen later barst het Amerikaanse antwoord los in de helse vorm van operatie Praying Mantis (bidsprinkhaan). Er worden mariniers, marineschepen, jachtvliegtuigen, bommenwerpers en speciale eenheden ingezet. In gevechten die twee dagen duren vernietigen ze twee olieplatforms waarvandaan de Iraniėrs opereerden en worden twee grote Iraanse oorlogsschepen tot zinken gebracht en één buiten gevecht gesteld. Minstens zes speedboten worden naar de kelder gejaagd. Weer sneuvelt een record: de zeeslag is de grootste sinds de Tweede Wereldoorlog.
Dat was meer dan zestien jaar geleden en het is al weer bijna vergeten. Maar de militaire planners in Washington zullen de verstofte strijdplannen ongetwijfeld opnieuw bestudeerd hebben, want een tweede Amerikaans-Iraanse militaire confrontatie staat op stapel, waarschuwen steeds meer analisten. De gerenommeerde Israėlische militair-historicus Martin van Creveld: «De Iraniėrs zijn erg nerveus en daar hebben ze redenen voor. Er zijn veel geruchten over een ophanden zijnde aanval door de Amerikanen of door de Israėliėrs de Amerikanen laten ons graag het vuile werk opknappen. Ik hoor geluiden over mysterieuze aardschokbommen die zouden worden ingezet. Laten we maar hopen dat de Amerikanen niet zo stom zijn om het te doen. Nog een oorlog wordt wat veel.»
Maar de Verenigde Staten zullen iets moeten ondernemen om de mullahs in Teheran tegen te houden. President Bush nam Iran op in zijn As van het Kwaad, samen met Noord-Korea en Irak. Gemeten naar zijn eigen maatstaven huizen in Teheran model-evil doers. Zeker als die worden vergeleken met hun voormalige soortgenoten in Irak. Daar werden geen massavernietigingswapens aangetroffen en een overtuigende al-Qaeda-link met Bagdad is nooit gemaakt. In feite zat het wat evil doing betreft alleen met de onderdrukking wel snor in Irak. Daartegen konden de Amerikanen gerust ten strijde trekken. In Iran is het met de vrijheid officieel ook niet best gesteld, al lijkt er minder te worden gemarteld en vooral geėxecuteerd dan in Saddams Irak. Dat Iran al-Qaeda en andere terroristische groeperingen steunt is echter veel overtuigender aan te tonen. En dat Iran middellange afstandsraketten bezit geschikt om chemische wapens af te leveren en hard op weg is om een atoombom te ontwikkelen, lijdt geen twijfel. De Iraanse atoomcomplexen bestaan, dat geven de machthebbers in Teheran gewoon toe. Martin van Creveld: «Niemand durft nog te vertrouwen op de details van de Amerikaanse inlichtingeninformatie na de overschatting van het Iraakse wapenprogramma. Maar de Iraanse vorderingen op nucleair gebied zijn onmiskenbaar. Daaraan twijfelt vrijwel niemand. Ze zijn bezig een atoombom te maken. Dat zou ik ook doen als ik hen was. Ze zijn omsingeld door hun ideologische vijand. De Amerikanen zijn overal. In Irak, in Afghanistan, in Tadzjikistan. En de VS hebben niet alleen een doctrine van de pre-emptieve aanval, ze hebben ook bewezen er niet voor terug te deinzen die doctrine toe te passen. Iran heeft die bom hard nodig.»
Verwacht wordt dat Iran het allesoverheersende buitenlandthema zal worden van de volgende Amerikaanse regering, of die nu wordt gevormd door George Bush junior of door John Kerry. «Het voorkomen van nucleair terrorisme zal het belangrijkste nationale veiligheidsonderwerp zijn van de volgende regering en het tegenhouden van Iran is de sleutel daartoe. Wie ook de verkiezingen in november wint, hij zal een doortimmerd beleidsplan nodig hebben», aldus de International Herald Tribune. De bezorgde commentatrice, Brenda Shaffer van Harvards International Security Program, stelt overigens vast (en zij is niet de enige) dat Bush noch Kerry ook maar iets zinnigs te melden heeft over het aanpakken van Iran en het stoppen van de verspreiding van kernwapens en hoogverrijkte splijtstof. Neoconservatieve commentatoren stellen het iets bouder. Wat hun betreft is duidelijk wat het beleidsplan Iran zou moeten inhouden. De New York Daily News kopte op 27 juli: «Why We Must Strike Iran Now» en schreef: «Als er niet wordt ingegrepen zal een fanatiek terroristisch regime dat zich in alle openheid heeft gewijd aan de vernietiging van de Grote Satan zowel atoomwapens bezitten als de terroristen en de raketten om ze af te leveren. Het enige wat dat kan voorkomen is ofwel een revolutie of een pre-emptieve aanval. Beide hebben trouwens een veel grotere kans van slagen met 146.000 Amerikaanse troepen en hypermoderne vliegtuigen die slechts een paar mijl verderop staan te wachten in Irak.»
De boodschap is duidelijk: Gentlemen, start your engines.
Op het gebied van het internationale terrorisme heeft Iran een reputatie hoog te houden. Het land prijkt jaar na jaar boven aan de Amerikaanse lijst van schurkenstaten. Ook dit jaar was Iran weer volledig terecht opgenomen in het jaarlijkse Patterns of Global Terrorism- rapport van het State Department. Het hoogste ideologische doel van Iran is nog altijd het exporteren van de islamitische revolutie. Dat deed Iran met name naar Libanon en de Palestijnse gebieden. Teheran steunt de Libanese sjiļtische Hezbollah-beweging met geld, wapens en expertise. Maar ook soennitische groeperingen in Palestina zijn in de ban geraakt van de Iraanse islamitische revolutie. Dr. Rekhess, senior onderzoeker aan het Moshe Dayan Center for Middle Eastern & African Studies van de Universiteit van Tel Aviv, citeert een woordvoerder van de Islamitische Jihad die enthousiast uitlegde dat hij van de Iraanse revolutie had geleerd dat «islam de oplossing vormt en jihad het juiste middel is». Fathi Shqaqi, de oprichter van de Islamitische Jihad (in 1995 door Mossad-agenten vermoord op Malta), meende dat de grootheid van ayatollah Khomeiny school in diens visie dat de historische, culturele islamitische natie in permanente strijd verwikkeld was met de satanische krachten van het Westen, vertegenwoordigd door Israėl. Ook met Hamas onderhoudt Teheran innige banden. Vertegenwoordigers van de strijdgroepen kwamen enkele keren in Teheran samen. In 1995 zou volgens het in Parijs gepubliceerde weekblad Al-Watan Al-Arabi, dat zei te spreken op gezag van bronnen binnen een inlichtingendienst, Iran samen met de Islamitische Jihad, Hamas en Hezbollah in Europa jonge moslims hebben gerekruteerd voor zelfmoordaanslagen.