Marsipulami
14-09-04, 22:09
REPORTAGE. Ook veel Turken vinden overspelwet absurd
Van onze correspondent in Turkije
© reuters
ISTANBUL - ,,Wat heeft de staat in de slaapkamer te zoeken?'' Met die slogan ageert de linkse Turkse krant Radikal de jongste weken tegen het voorstel van de Turkse regering om overspel strafbaar te maken. Absurd, onzinnig en zeker niet Europees, vinden veel Turken het. Maar net zo goed vinden velen de kritiek uit Europa overdreven en ongepast.
DE Belgische minister van Buitenlandse Zaken, Karel De Gucht, sloot zich zondag nog aan bij het rijtje Europese criticasters op de plannen van de Turkse regering om echtelijk bedrog strafbaar te stellen, met celstraffen tot drie jaar (DS 13 september). Het Turkse parlement buigt zich normaal vandaag over de zaak. ,,Ik vind dit een wetgeving die niet zou stroken met toetreding tot de EU'', zei De Gucht. ,,Dat gaat zeer sterk in de richting van islamitische wetgeving. Ik beschouw dit als een zeer ernstig probleem.''
De commotie komt op een moment dat Turkije zelf juist vindt dat het alle recht heeft om te beginnen met onderhandelen over toetreding tot de Unie. In december zullen de Europese regeringsleiders daarover beslissen. Na alle hervormingen die de Turken hebben doorgevoerd, leek alles koek en ei. Maar de overspelwet dreigt nu roet in het eten te gooien.
,,Onterecht'', meent Mustafa Erdogan, professor aan de Haceteppe Universiteit in Ankara. Niet dat hij zelf een voorstander is van de wet. Zeker niet. Als liberaal is die hem een doorn in het oog, maar het betekent nog niet dat Turkije afglijdt in de richting van een moslimstaat. ,,Dit is zeker geen islamitische wetgeving'', vindt de ex-voorzitter van het Verbond voor Liberaal Denken. ,,De sharia verbiedt alle seks, behalve tussen gehuwden. Dit voorstel stelt alleen een straf op overspel. En dan nog alleen als degene die bedrogen is een klacht indient. Er is een probleem, maar geen groot probleem.''
Een probleem dat Turkije zelf maar moet oplossen, vindt de professor. En uitstekend kan oplossen. Het land heeft recht op zijn eigen democratische worstelingen. En Europa hoeft zich niet overal mee te bemoeien. ,,De EU stelt criteria op het gebied van mensenrechten, de rechtsstaat en democratie'', legt hij zijn bezwaar uit. ,,Daar moeten we aan voldoen, maar er moet ook ruimte zijn voor diversiteit. De sociale structuur en mores zijn nu eenmaal anders. Turkije is minder individualistisch. Met de tijd zal het heus wel liberaler worden, maar dat kan niet in een dag.''
Eerder gaf de Turkse premier Recep Tayyip Erdogan ook al aan dat er grenzen zijn aan zijn Europese ambities. ,,Het Westen is niet perfect'', stelde hij. ,,Als we het zouden zien als een perfect model voor alles, zouden we onszelf ontkennen en in rook opgaan.''
Hoogleraar Erdogan zou dus niet verbaasd zijn als de regerende Gerechtigheids -en Ontwikkelingspartij (AKP) in de toekomst nog eens met vergelijkbare voorstellen komt. ,,De AKP is niet religieus maar wel erg conservatief. En zoals alle conservatieve partijen probeert ze traditionele morele waarden te stimuleren. Dit is een poging om familiewaarden, het huwelijk en kinderen te beschermen. Maar de partij kan alleen in de marge iets veranderen. Meer krijgt ze niet voor elkaar.''
De Turkse democratie is namelijk weerbaar genoeg om zichzelf te verdedigen. Dat bewijst alleen al het levendige debat dat de jongste weken in de media en op straat wordt gevoerd over het wetsontwerp. Gisteren kreeg de regering nog de wind van voren op een congres over vrouwenrechten in Istanbul.
,,Dit is iets van het verleden'', vond één van de sprekers. ,,We zullen vechten om dit weer terug te draaien.'' Een groot aantal organisaties zal vandaag in Ankara demonstreren als het Turkse parlement vergadert over de nieuwe wet. Ze vrezen dat de wet vooral tegen vrouwen gebruikt zal worden.
Maar volgens de Turkse minister van Vrouwenzaken, Güldal Aksit, betekent de wet juist een stimulans voor de gelijkheid tussen man en vrouw. In tegenstelling tot vroeger behandelt de wet beide seksen nu namelijk als gelijke. Maar ze erkende gisteren ook dat niet iedereen daar hetzelfde over dacht. ,,Het is helaas niet altijd mogelijk iedereen tevreden te stellen.''
Dat blijkt want ook in de regeringspartij zelf is het verzet losgebroken. Cultuurminister Erkan Mumcu, aanvoerder van de liberale vleugel in de partij, moet niets van het voorstel weten. Hij wil daarom dat er een referendum komt. Dan kunnen de Turken zelf beslissen of ze ook in de toekomst ongestraft mogen vreemdgaan.
14/09/2004 Dirk Jacob Nieuwboer
©Copyright De Standaard
Van onze correspondent in Turkije
© reuters
ISTANBUL - ,,Wat heeft de staat in de slaapkamer te zoeken?'' Met die slogan ageert de linkse Turkse krant Radikal de jongste weken tegen het voorstel van de Turkse regering om overspel strafbaar te maken. Absurd, onzinnig en zeker niet Europees, vinden veel Turken het. Maar net zo goed vinden velen de kritiek uit Europa overdreven en ongepast.
DE Belgische minister van Buitenlandse Zaken, Karel De Gucht, sloot zich zondag nog aan bij het rijtje Europese criticasters op de plannen van de Turkse regering om echtelijk bedrog strafbaar te stellen, met celstraffen tot drie jaar (DS 13 september). Het Turkse parlement buigt zich normaal vandaag over de zaak. ,,Ik vind dit een wetgeving die niet zou stroken met toetreding tot de EU'', zei De Gucht. ,,Dat gaat zeer sterk in de richting van islamitische wetgeving. Ik beschouw dit als een zeer ernstig probleem.''
De commotie komt op een moment dat Turkije zelf juist vindt dat het alle recht heeft om te beginnen met onderhandelen over toetreding tot de Unie. In december zullen de Europese regeringsleiders daarover beslissen. Na alle hervormingen die de Turken hebben doorgevoerd, leek alles koek en ei. Maar de overspelwet dreigt nu roet in het eten te gooien.
,,Onterecht'', meent Mustafa Erdogan, professor aan de Haceteppe Universiteit in Ankara. Niet dat hij zelf een voorstander is van de wet. Zeker niet. Als liberaal is die hem een doorn in het oog, maar het betekent nog niet dat Turkije afglijdt in de richting van een moslimstaat. ,,Dit is zeker geen islamitische wetgeving'', vindt de ex-voorzitter van het Verbond voor Liberaal Denken. ,,De sharia verbiedt alle seks, behalve tussen gehuwden. Dit voorstel stelt alleen een straf op overspel. En dan nog alleen als degene die bedrogen is een klacht indient. Er is een probleem, maar geen groot probleem.''
Een probleem dat Turkije zelf maar moet oplossen, vindt de professor. En uitstekend kan oplossen. Het land heeft recht op zijn eigen democratische worstelingen. En Europa hoeft zich niet overal mee te bemoeien. ,,De EU stelt criteria op het gebied van mensenrechten, de rechtsstaat en democratie'', legt hij zijn bezwaar uit. ,,Daar moeten we aan voldoen, maar er moet ook ruimte zijn voor diversiteit. De sociale structuur en mores zijn nu eenmaal anders. Turkije is minder individualistisch. Met de tijd zal het heus wel liberaler worden, maar dat kan niet in een dag.''
Eerder gaf de Turkse premier Recep Tayyip Erdogan ook al aan dat er grenzen zijn aan zijn Europese ambities. ,,Het Westen is niet perfect'', stelde hij. ,,Als we het zouden zien als een perfect model voor alles, zouden we onszelf ontkennen en in rook opgaan.''
Hoogleraar Erdogan zou dus niet verbaasd zijn als de regerende Gerechtigheids -en Ontwikkelingspartij (AKP) in de toekomst nog eens met vergelijkbare voorstellen komt. ,,De AKP is niet religieus maar wel erg conservatief. En zoals alle conservatieve partijen probeert ze traditionele morele waarden te stimuleren. Dit is een poging om familiewaarden, het huwelijk en kinderen te beschermen. Maar de partij kan alleen in de marge iets veranderen. Meer krijgt ze niet voor elkaar.''
De Turkse democratie is namelijk weerbaar genoeg om zichzelf te verdedigen. Dat bewijst alleen al het levendige debat dat de jongste weken in de media en op straat wordt gevoerd over het wetsontwerp. Gisteren kreeg de regering nog de wind van voren op een congres over vrouwenrechten in Istanbul.
,,Dit is iets van het verleden'', vond één van de sprekers. ,,We zullen vechten om dit weer terug te draaien.'' Een groot aantal organisaties zal vandaag in Ankara demonstreren als het Turkse parlement vergadert over de nieuwe wet. Ze vrezen dat de wet vooral tegen vrouwen gebruikt zal worden.
Maar volgens de Turkse minister van Vrouwenzaken, Güldal Aksit, betekent de wet juist een stimulans voor de gelijkheid tussen man en vrouw. In tegenstelling tot vroeger behandelt de wet beide seksen nu namelijk als gelijke. Maar ze erkende gisteren ook dat niet iedereen daar hetzelfde over dacht. ,,Het is helaas niet altijd mogelijk iedereen tevreden te stellen.''
Dat blijkt want ook in de regeringspartij zelf is het verzet losgebroken. Cultuurminister Erkan Mumcu, aanvoerder van de liberale vleugel in de partij, moet niets van het voorstel weten. Hij wil daarom dat er een referendum komt. Dan kunnen de Turken zelf beslissen of ze ook in de toekomst ongestraft mogen vreemdgaan.
14/09/2004 Dirk Jacob Nieuwboer
©Copyright De Standaard