Seif
04-10-04, 12:16
door Lydia Bremmer
2004-10-04
Jonge allochtonen zie je zelden wetenschappelijk onderzoek verrichten. Kan een subsidie helpen?
'Eigenlijk wilde ik me helemaal niet bezighouden met allochtonenproblematiek. Dan denken mensen al snel: 'oh, daar heb je weer zo'n klager'.'' Maar in de sociale psychologie vond Dennis Bleeker (27), zelf half-Surinaams, een manier om zich met de materie bezig te houden zonder dat het klagerig klonk. En dus gaat hij zich hier de komende vier jaar toch op storten, in zijn promotie-onderzoek in Leiden.
In het onderzoek 'Balanceren en presteren' wil Bleeker kijken naar de invloed van de 'duale' identiteit van allochtone jongeren op hun motivatie en prestatie. Deze jongeren spiegelen zich aan de Nederlandse samenleving en aan hun allochtone achtergrond. Dat kan soms tot conflicterende invloeden leiden.
Bleeker: ,,Heel duidelijk is het voorbeeld van de moslima die van haar familie haar hoofddoek om moet doen, maar vanuit de maatschappijk het signaal krijgt dat de doek achterhaald is. Dergelijke tegenstrijdige signalen spelen ook op een subtieler niveau.''
In zijn scriptie heeft Bleeker al onderzocht hoe de motivatie van allochtonen op het middelbaar beroepsonderwijs beďnvloed wordt door deze duale identiteit. ,,De sociale mobiliteit van allochtonen valt tegen. Dat zijn de feiten. Maar hoe komt dat? En welke groepsprocessen spelen daarbij een rol?''
Jongeren die goed presteren op school kunnen in de problemen komen met hun zelfbeeld. Ze proberen zich te spiegelen aan de autochtone bevolking, maar zien dat hun eigen bevolkingsgroep achterloopt. Persoonlijk succes is hier immers afhankelijk van succes in werk en inkomen, de terreinen waarop allochtonen doorgaans slecht scoren. Bleeker: ,,Jongeren spiegelen zich dan liever aan hun etnische achtergrond. Dan valt de vergelijking tenminste positief uit.''
Bij jongeren speelt bovendien versterkt het proces van groepsidentificatie. Ze willen 'erbij horen' en dat kan schadelijk zijn voor de schoolprestaties. Bleeker: ,,In Amerika hebben ze onderzoek gedaan naar Afro-Amerikanen in grote steden. Jongeren bleken daar duidelijk onder te presteren om maar bij de groep te horen. Anders werden ze door hun 'brothers' uitgemaakt voor 'white niggers'.''
Bleeker heeft het onderzoek echter niet nodig om het proces groepsidentificatie op waarde te kunnen schatten. Hij ondervond zelf hoe schoolprestaties onder het verschijnsel kunnen lijden. ,,Ik ben opgegroeid in de achterstandswijken van Den Haag. Ik was een heel voorlijk kind, sloeg klassen over en kwam op het gymnasium terecht. Maar mijn vrienden waren de jongens uit de Schilderswijk. Hele goede gasten, ze hadden alleen niks met school.'' Zijn schoolloopbaan ging vervolgens bergafwaarts. Van het gymnasium naar het vwo, van het vwo naar de havo. Daar haalde Bleeker zijn diploma. En net als zijn vrienden ging hij daarna naar het mbo. ,,Dat was voor mij het omslagpunt. Ik vond het mbo vreselijk, presteerde zwaar onder mijn niveau. Heel lang heb ik getwijfeld: moet ik zo doorgaan? Of toch mijn oude plan, naar de universiteit, weer onder het stof vandaan halen? Maar inmiddels wist ik niet meer waar mijn kwaliteiten lagen.''
Via het hbo stroomde Bleeker uiteindelijk door naar de universiteit. Om daar weer een voor allochtonen rare stap in zijn carričre te maken. ,,Vrienden die in dezelfde situatie zijn opgegroeid als ik, kiezen voor concrete studies en beroepen: rechten, economie, geneeskunde. Met die studies ben je voor het thuisland geslaagd en al snel financieel succesvol. En mensen met weinig financiële armslag focussen zich nu eenmaal snel op geld''.
Vanuit die visie is een wetenschappelijke carričre het overwegen niet waard. ,,Geneuzel in de marge'', zegt Bleeker. ,,Een hele hoop denkwerk zonder dat het iets oplevert. Ik heb het ook lang gedacht: Wetenschap? Saaie mensen, weinig geld.''
Maar deze voorstelling van het universitaire bestaan is niet de enige reden waarom allochtonen het af laten weten in het onderzoek. Veelal hebben deze mensen geen netwerk in de universitaire wereld en missen ze de herkenning. Ze kunnen nauwelijks meepraten met de overwegend blanke populatie van goede sociale komaf.
,,'Mozaiek' - de subsidie van de NWO, de Nederlandse organisatie voor wetenschappelijk onderzoek - helpt jongeren toch de stap tot promotie te maken. Familie kan hen vaak niet helpen bij hun beslissing. Niet uit onwil, ze hebben gewoon geen idee wat promoveren inhoudt. Mijn familie snapte ook niet waar ik mee bezig was. 'Mozaiek' maakt de weg naar het onderzoek ineens heel concreet. Tijdens het selectieproces leer je de wetenschappelijke wereld langzamerhand kennen en het winnen van de subsidie is goed voor je zelfvertrouwen'.''
Keerzijde van de 'mozaieksubsidie' is dat Bleeker bestempeld kan worden als geval van positieve discriminatie. Zelf ligt hij daar niet wakker van. ,,Ik studeer cum laude af en heb een heel goed 'record' op de universiteit. ''
Bleeker hoopt, nu hij in Leiden gaat promoveren, als rolmodel te kunnen fungeren voor toekomstige allochtone studenten. Hij zal een van die Surinaamse docenten worden die hij zelf gemist heeft op de universiteit.
2004-10-04
Jonge allochtonen zie je zelden wetenschappelijk onderzoek verrichten. Kan een subsidie helpen?
'Eigenlijk wilde ik me helemaal niet bezighouden met allochtonenproblematiek. Dan denken mensen al snel: 'oh, daar heb je weer zo'n klager'.'' Maar in de sociale psychologie vond Dennis Bleeker (27), zelf half-Surinaams, een manier om zich met de materie bezig te houden zonder dat het klagerig klonk. En dus gaat hij zich hier de komende vier jaar toch op storten, in zijn promotie-onderzoek in Leiden.
In het onderzoek 'Balanceren en presteren' wil Bleeker kijken naar de invloed van de 'duale' identiteit van allochtone jongeren op hun motivatie en prestatie. Deze jongeren spiegelen zich aan de Nederlandse samenleving en aan hun allochtone achtergrond. Dat kan soms tot conflicterende invloeden leiden.
Bleeker: ,,Heel duidelijk is het voorbeeld van de moslima die van haar familie haar hoofddoek om moet doen, maar vanuit de maatschappijk het signaal krijgt dat de doek achterhaald is. Dergelijke tegenstrijdige signalen spelen ook op een subtieler niveau.''
In zijn scriptie heeft Bleeker al onderzocht hoe de motivatie van allochtonen op het middelbaar beroepsonderwijs beďnvloed wordt door deze duale identiteit. ,,De sociale mobiliteit van allochtonen valt tegen. Dat zijn de feiten. Maar hoe komt dat? En welke groepsprocessen spelen daarbij een rol?''
Jongeren die goed presteren op school kunnen in de problemen komen met hun zelfbeeld. Ze proberen zich te spiegelen aan de autochtone bevolking, maar zien dat hun eigen bevolkingsgroep achterloopt. Persoonlijk succes is hier immers afhankelijk van succes in werk en inkomen, de terreinen waarop allochtonen doorgaans slecht scoren. Bleeker: ,,Jongeren spiegelen zich dan liever aan hun etnische achtergrond. Dan valt de vergelijking tenminste positief uit.''
Bij jongeren speelt bovendien versterkt het proces van groepsidentificatie. Ze willen 'erbij horen' en dat kan schadelijk zijn voor de schoolprestaties. Bleeker: ,,In Amerika hebben ze onderzoek gedaan naar Afro-Amerikanen in grote steden. Jongeren bleken daar duidelijk onder te presteren om maar bij de groep te horen. Anders werden ze door hun 'brothers' uitgemaakt voor 'white niggers'.''
Bleeker heeft het onderzoek echter niet nodig om het proces groepsidentificatie op waarde te kunnen schatten. Hij ondervond zelf hoe schoolprestaties onder het verschijnsel kunnen lijden. ,,Ik ben opgegroeid in de achterstandswijken van Den Haag. Ik was een heel voorlijk kind, sloeg klassen over en kwam op het gymnasium terecht. Maar mijn vrienden waren de jongens uit de Schilderswijk. Hele goede gasten, ze hadden alleen niks met school.'' Zijn schoolloopbaan ging vervolgens bergafwaarts. Van het gymnasium naar het vwo, van het vwo naar de havo. Daar haalde Bleeker zijn diploma. En net als zijn vrienden ging hij daarna naar het mbo. ,,Dat was voor mij het omslagpunt. Ik vond het mbo vreselijk, presteerde zwaar onder mijn niveau. Heel lang heb ik getwijfeld: moet ik zo doorgaan? Of toch mijn oude plan, naar de universiteit, weer onder het stof vandaan halen? Maar inmiddels wist ik niet meer waar mijn kwaliteiten lagen.''
Via het hbo stroomde Bleeker uiteindelijk door naar de universiteit. Om daar weer een voor allochtonen rare stap in zijn carričre te maken. ,,Vrienden die in dezelfde situatie zijn opgegroeid als ik, kiezen voor concrete studies en beroepen: rechten, economie, geneeskunde. Met die studies ben je voor het thuisland geslaagd en al snel financieel succesvol. En mensen met weinig financiële armslag focussen zich nu eenmaal snel op geld''.
Vanuit die visie is een wetenschappelijke carričre het overwegen niet waard. ,,Geneuzel in de marge'', zegt Bleeker. ,,Een hele hoop denkwerk zonder dat het iets oplevert. Ik heb het ook lang gedacht: Wetenschap? Saaie mensen, weinig geld.''
Maar deze voorstelling van het universitaire bestaan is niet de enige reden waarom allochtonen het af laten weten in het onderzoek. Veelal hebben deze mensen geen netwerk in de universitaire wereld en missen ze de herkenning. Ze kunnen nauwelijks meepraten met de overwegend blanke populatie van goede sociale komaf.
,,'Mozaiek' - de subsidie van de NWO, de Nederlandse organisatie voor wetenschappelijk onderzoek - helpt jongeren toch de stap tot promotie te maken. Familie kan hen vaak niet helpen bij hun beslissing. Niet uit onwil, ze hebben gewoon geen idee wat promoveren inhoudt. Mijn familie snapte ook niet waar ik mee bezig was. 'Mozaiek' maakt de weg naar het onderzoek ineens heel concreet. Tijdens het selectieproces leer je de wetenschappelijke wereld langzamerhand kennen en het winnen van de subsidie is goed voor je zelfvertrouwen'.''
Keerzijde van de 'mozaieksubsidie' is dat Bleeker bestempeld kan worden als geval van positieve discriminatie. Zelf ligt hij daar niet wakker van. ,,Ik studeer cum laude af en heb een heel goed 'record' op de universiteit. ''
Bleeker hoopt, nu hij in Leiden gaat promoveren, als rolmodel te kunnen fungeren voor toekomstige allochtone studenten. Hij zal een van die Surinaamse docenten worden die hij zelf gemist heeft op de universiteit.