Orakel
19-10-04, 22:55
Het gerucht gaat al jaren en lijkt nu voor de allereerste keer écht aangetoond: mobiel bellen kan tumoren veroorzaken. Maar blijf even hangen: dat zegt niets, menen critici.
Griezelen met GSM (http://www.vpro.nl/wetenschap/index.shtml?3626936+4257491+19541077)
Toch verband tussen tumor en mobiel bellen
maandag 18 oktober 2004
Het is een tumor die zo zeldzaam is dat de meeste mensen er nog nooit van hebben gehoord. Een ‘akoestisch neuroom’ is een gezwel aan de gehoorzenuw, de zenuw die het oor met de hersenen verbindt. Het zenuwgezwel is goedaardig en veroorzaakt lichte symptomen zoals oorsuizingen en duizelingen. Soms is het niet eens nodig om de tumor operatief te verwijderen. Normaal gesproken is de kans op de aandoening één op honderdduizend. Maar voor mobiele bellers is die kans twee keer zo groot, blijkt uit nieuw, Zweeds onderzoek: één op vijftigduizend.
Dat zou voor het eerst zijn dat er een medisch effect van mobieltjes wordt gevonden. Anders Ahlbom en collega’s van het Zweedse Karolinska Instituut vergeleken 148 akoestisch neuroom-patiënten met zeshonderd gezonde vrijwilligers. Van de tumorpatiënten bleken er veertien meer dan tien jaar achtereen mobiel te hebben gebeld. Bij de gezonde vrijwilligers waren dat er 29. Dat komt neer op een tweemaal zo groot risico op de tumor voor mobiele bellers. Opvallend is dat de bellers allemaal hun tumor hadden aan de ‘telefoonzijde’ van hun hoofd.
Toch zijn de resultaten ook geruststellend. Medici zoeken zich al jaren een rotje naar een verband tussen mobiel bellen en kanker. En een kans van één op vijftigduizend na tien jaar intensief mobiel bellen is natuurlijk nog altijd wat anders dan de wilde tamtamverhalen over leukemie of hersentumoren die aanvankelijk de ronde deden. U valt niet spontaan dood neer na een paar keer mobiel bellen, zoveel is nu wel duidelijk.
De geruchten over nadelen van mobiel bellen gaan al rond sinds de tijd dat het mobieltje nog de afmeting had van een satelliettelefoon. In 1999 haalden drie studies breeduit de kranten waaruit zou blijken dat mobiel bellen hersentumoren opwekt. Maar de studies in kwestie rammelden, toonden in werkelijkheid helemaal geen verband aan, of konden niet worden herhaald. Vijf jaar en honderden studies later is er nog steeds geen hard bewijs voor medische schade.
Natuurkundigen wezen er intussen op dat de radiostraling van een GSM te weinig energie heeft om chemische verbindingen te veranderen. Maar ook daarover is gedoe: zeker twee studies wekken de indruk dat biologisch weefsel wel degelijk kan worden beïnvloed door GSM-straling. Bij één onderzoek constateerden Italiaanse onderzoekers dat leukemiecellen langer leven in de nabijheid van een mobieltje.
De nieuwe Zweedse studie maakt deel uit van een omvangrijk onderzoeksprogramma waarmee de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) voor eens en voor altijd greep wil krijgen op de geruchten. Dertien landen doen mee aan ‘Interphone’, zoals het programma heet. Nederland is niet bij de studies betrokken.
Opvallend genoeg bracht Deens Interphone-onderzoek in januari juist géén verband aan het licht tussen gehoorzenuwtumor en GSM-gebruik. Maar de Denen onderzochten minder patiënten en de Deense onderzoeksleider geeft in commentaren toe dat hij de Zweedse bevindingen ‘zeer overtuigend’ vindt. De Denen ontdekten wél dat de gezwellen bij GSM’ende patiënten met de tumor gemiddeld iets groter zijn dan bij patiënten die niet mobiel bellen.
Critici wagen het te betwijfelen of het Interphone-onderzoek de controverse echt zal beëindigen. De Interphone-studies gaan namelijk uit van zieke patiënten, en onderzoeken daarna wat die voor belgedrag hebben. Dat zou de resultaten beïnvloeden, vinden de critici. Iemand die al een hersentumor heeft, is misschien eerder geneigd zijn mobieltje de schuld te geven. Hij zou zijn telefoongedrag wel eens kunnen overdrijven.
Maarten Keulemans
S. Lonn, A. Ahlbom, P. Hall, M. Feychting: “Mobile phone use and the risk of acoustic neuroma”. In: Epidemiology, Vol. 15, 653-659 (2004).
Griezelen met GSM (http://www.vpro.nl/wetenschap/index.shtml?3626936+4257491+19541077)
Toch verband tussen tumor en mobiel bellen
maandag 18 oktober 2004
Het is een tumor die zo zeldzaam is dat de meeste mensen er nog nooit van hebben gehoord. Een ‘akoestisch neuroom’ is een gezwel aan de gehoorzenuw, de zenuw die het oor met de hersenen verbindt. Het zenuwgezwel is goedaardig en veroorzaakt lichte symptomen zoals oorsuizingen en duizelingen. Soms is het niet eens nodig om de tumor operatief te verwijderen. Normaal gesproken is de kans op de aandoening één op honderdduizend. Maar voor mobiele bellers is die kans twee keer zo groot, blijkt uit nieuw, Zweeds onderzoek: één op vijftigduizend.
Dat zou voor het eerst zijn dat er een medisch effect van mobieltjes wordt gevonden. Anders Ahlbom en collega’s van het Zweedse Karolinska Instituut vergeleken 148 akoestisch neuroom-patiënten met zeshonderd gezonde vrijwilligers. Van de tumorpatiënten bleken er veertien meer dan tien jaar achtereen mobiel te hebben gebeld. Bij de gezonde vrijwilligers waren dat er 29. Dat komt neer op een tweemaal zo groot risico op de tumor voor mobiele bellers. Opvallend is dat de bellers allemaal hun tumor hadden aan de ‘telefoonzijde’ van hun hoofd.
Toch zijn de resultaten ook geruststellend. Medici zoeken zich al jaren een rotje naar een verband tussen mobiel bellen en kanker. En een kans van één op vijftigduizend na tien jaar intensief mobiel bellen is natuurlijk nog altijd wat anders dan de wilde tamtamverhalen over leukemie of hersentumoren die aanvankelijk de ronde deden. U valt niet spontaan dood neer na een paar keer mobiel bellen, zoveel is nu wel duidelijk.
De geruchten over nadelen van mobiel bellen gaan al rond sinds de tijd dat het mobieltje nog de afmeting had van een satelliettelefoon. In 1999 haalden drie studies breeduit de kranten waaruit zou blijken dat mobiel bellen hersentumoren opwekt. Maar de studies in kwestie rammelden, toonden in werkelijkheid helemaal geen verband aan, of konden niet worden herhaald. Vijf jaar en honderden studies later is er nog steeds geen hard bewijs voor medische schade.
Natuurkundigen wezen er intussen op dat de radiostraling van een GSM te weinig energie heeft om chemische verbindingen te veranderen. Maar ook daarover is gedoe: zeker twee studies wekken de indruk dat biologisch weefsel wel degelijk kan worden beïnvloed door GSM-straling. Bij één onderzoek constateerden Italiaanse onderzoekers dat leukemiecellen langer leven in de nabijheid van een mobieltje.
De nieuwe Zweedse studie maakt deel uit van een omvangrijk onderzoeksprogramma waarmee de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) voor eens en voor altijd greep wil krijgen op de geruchten. Dertien landen doen mee aan ‘Interphone’, zoals het programma heet. Nederland is niet bij de studies betrokken.
Opvallend genoeg bracht Deens Interphone-onderzoek in januari juist géén verband aan het licht tussen gehoorzenuwtumor en GSM-gebruik. Maar de Denen onderzochten minder patiënten en de Deense onderzoeksleider geeft in commentaren toe dat hij de Zweedse bevindingen ‘zeer overtuigend’ vindt. De Denen ontdekten wél dat de gezwellen bij GSM’ende patiënten met de tumor gemiddeld iets groter zijn dan bij patiënten die niet mobiel bellen.
Critici wagen het te betwijfelen of het Interphone-onderzoek de controverse echt zal beëindigen. De Interphone-studies gaan namelijk uit van zieke patiënten, en onderzoeken daarna wat die voor belgedrag hebben. Dat zou de resultaten beïnvloeden, vinden de critici. Iemand die al een hersentumor heeft, is misschien eerder geneigd zijn mobieltje de schuld te geven. Hij zou zijn telefoongedrag wel eens kunnen overdrijven.
Maarten Keulemans
S. Lonn, A. Ahlbom, P. Hall, M. Feychting: “Mobile phone use and the risk of acoustic neuroma”. In: Epidemiology, Vol. 15, 653-659 (2004).