mark61
01-11-04, 23:32
NRC, Coen van Zwol, 01-11-04
Tolokoen stemt serieus
Bij verkiezingen in Oekraïne is fraude normaal. Dat de democratie toch vaak heel serieus wordt genomen bewijzen de kiezers in Tolokoen.
TOLOKOEN, 1 NOV. Twijfel over het gehalte van de democratie in Oekraïne is doorgaans terecht. Doden mogen hier soms hun stem uitbrengen, levenden vaak niet. Directeuren voeren hun personeel met busjes aan en bevelen ter plekke op wie te stemmen. Waarnemers worden uit stemlokalen geslagen.
Maar aan het dorpje Tolokoen ligt het niet. Een middagje op het stembureau is een hartverwarmend tegengif voor het cynisme dat waarnemers van de politieke cultuur in ex-sovjetrepublieken vaak bekruipt. Want gewone mensen in Oekraïne nemen democratie heel serieus en doen erg hun best presidentsverkiezingen ordentelijk te laten verlopen - ook die van deze zondag, die uitloopt op een nek-aan-nekrace tussen de op het Westen georiënteerde ex-premier Viktor Joesjtsjenko en premier Viktor Janoekovitsj.
Tolokoen is een vissersdorpje aan de rivier de Dnjepr. In het riet staan lage huisjes, zo te zien getimmerd van drijfhout. Netten hangen te drogen in de tuinen. In deze voormalige viskolchoze wonen gepensioneerden, de jeugd is naar de grote stad vertrokken.
Het stemlokaal is een bakstenen hut van twee kamertjes. Achter twee tafels bewaken 24 forse matrones met hoofddoeken de stemhokjes met knalpaarse gordijnen. Als we binnenkomen, verdwijnen de breiwerkjes onder de tafel en kijkt men ons als één vrouw doodstil aan. De 24 dames vormen de lokale kiescommissie en tevens 13,3 procent van het electoraat. De enige man in het lokaal is hun chef, Volodimir. Hij steekt als een vogelverschrikker uit zijn zondagse pak en waggelt al een beetje. ,,Dit is de bloem van Tolokoen'', zegt Volodimir met een weids gebaar. ,,Geen vrouw zo mooi als de Oekraïense vrouw.''
,,Volodja is de haan in het kippenhok'', fluistert een dame.
,,Een dronken haan'', zegt haar buurvrouw al wat luider.
,,Als hij vanavond meetelt, hebben we tweemaal zoveel stemmen als inwoners.''
Geschater. Volodimir brengt met een strenge blik zijn kiescommissie tot zwijgen en vertelt dat het dorp 's ochtends al heeft gestemd. De rest van de dag heeft de commissie verwachtingsvol naar de stapel stembiljetten in de bussen van doorzichtig plastic gekeken. Straks, om acht uur, het hoogtepunt: dan knipt Volodimir de rode zegels door en mag de commissie tellen. Al zijn er per lid hooguit tien stemmen, het gaat zeker twee uur duren. ,,We doen hier alles honderd procent volgens protocol'', zegt Volodimir. De dames knikken plechtig.
Elk lid heeft vooraf één van de 24 presidentskandidaten geadopteerd en zal als een leeuw vechten opdat een stem voor hem niet verloren gaat.
Zijn de stemmen geteld, dan wordt het resultaat doorgebeld naar de regionale commissie. Daarna doet de kiescommissie zich tegoed aan de feestdis waaraan ieder lid vooraf zijn bijdrage heeft geleverd: vis, koud vlees, broodjes,
salades, taart en zoetigheid.
Want verkiezingsdag is ook een feestdag.
Volodimir, de chef van de plaatselijke kiescommissie van Tolokoen, geeft geen prognose over het stemgedrag van het dorp aan de rivier. ,,Tot acht uur vanavond ben ik zo neutraal als papier.'' Maar als hij even weg is, wil de kiescommissie het best verklappen: Tolokoen wil de pro-Westerse bankier Viktor Joesjtsjenko graag als nieuwe president. ,,Vroeger waren we hier allemaal communisten. Maar Joesjtsjenko lijkt ons een aardige, eerlijke vent.''
,,Ze hebben gif door zijn eten geroerd en nu ziet hij eruit als een monster. Maar hij laat zich niet kisten.''
,,Zo zielig! Ook voor zijn vrouw. We hopen dat het overgaat.''
We mogen de dis voorproeven en drinken op vrede, broederschap en democratie. Volodimir glijdt uit en belandt met zijn elleboog in de feesttaart. De kiescommissie ontfermt zich hoofdschuddend over zijn zondagse pak.
Dan stuift burgemeester Jevgeni Smada binnen met een fles wodka: hij heeft gehoord dat er bezoek is. De burgemeester vindt het zonde dat we niet nogmaals op vrede, broederschap en democratie willen drinken.
Voor we naar de hoofdstad Kiev teruggaan, stuurt hij zijn zoon, een dikkerd met hangsnor, in de zijspan langs huis om zijn visitekaartjes op te halen. ,,Stomme kaartjes'', bromt hij als zijn zoon terug is. ,,Zo knullig. U zult wel denken.''
's Avonds bellen we vanuit Kiev voor de uitslag naar de enige telefoon van Tolokoen. Burgemeester Smada schraapt zijn keel. Viktor Joesjtsjenko: honderddertien stemmen. Viktor Janoekovitsj: negenentwintig. Honderdtachtig van de 228 inwoners van Tolokoen zijn opgekomen en hebben hun stem uitgebracht. ,,We hebben geteld en nog eens geteld'', zegt de burgemeester. ,,In Tolokoen gaat geen stem verloren.''
We geloven hem.
http://www.nrc.nl/buitenland/artikel/1099289084385.html
excuus
Tolokoen stemt serieus
Bij verkiezingen in Oekraïne is fraude normaal. Dat de democratie toch vaak heel serieus wordt genomen bewijzen de kiezers in Tolokoen.
TOLOKOEN, 1 NOV. Twijfel over het gehalte van de democratie in Oekraïne is doorgaans terecht. Doden mogen hier soms hun stem uitbrengen, levenden vaak niet. Directeuren voeren hun personeel met busjes aan en bevelen ter plekke op wie te stemmen. Waarnemers worden uit stemlokalen geslagen.
Maar aan het dorpje Tolokoen ligt het niet. Een middagje op het stembureau is een hartverwarmend tegengif voor het cynisme dat waarnemers van de politieke cultuur in ex-sovjetrepublieken vaak bekruipt. Want gewone mensen in Oekraïne nemen democratie heel serieus en doen erg hun best presidentsverkiezingen ordentelijk te laten verlopen - ook die van deze zondag, die uitloopt op een nek-aan-nekrace tussen de op het Westen georiënteerde ex-premier Viktor Joesjtsjenko en premier Viktor Janoekovitsj.
Tolokoen is een vissersdorpje aan de rivier de Dnjepr. In het riet staan lage huisjes, zo te zien getimmerd van drijfhout. Netten hangen te drogen in de tuinen. In deze voormalige viskolchoze wonen gepensioneerden, de jeugd is naar de grote stad vertrokken.
Het stemlokaal is een bakstenen hut van twee kamertjes. Achter twee tafels bewaken 24 forse matrones met hoofddoeken de stemhokjes met knalpaarse gordijnen. Als we binnenkomen, verdwijnen de breiwerkjes onder de tafel en kijkt men ons als één vrouw doodstil aan. De 24 dames vormen de lokale kiescommissie en tevens 13,3 procent van het electoraat. De enige man in het lokaal is hun chef, Volodimir. Hij steekt als een vogelverschrikker uit zijn zondagse pak en waggelt al een beetje. ,,Dit is de bloem van Tolokoen'', zegt Volodimir met een weids gebaar. ,,Geen vrouw zo mooi als de Oekraïense vrouw.''
,,Volodja is de haan in het kippenhok'', fluistert een dame.
,,Een dronken haan'', zegt haar buurvrouw al wat luider.
,,Als hij vanavond meetelt, hebben we tweemaal zoveel stemmen als inwoners.''
Geschater. Volodimir brengt met een strenge blik zijn kiescommissie tot zwijgen en vertelt dat het dorp 's ochtends al heeft gestemd. De rest van de dag heeft de commissie verwachtingsvol naar de stapel stembiljetten in de bussen van doorzichtig plastic gekeken. Straks, om acht uur, het hoogtepunt: dan knipt Volodimir de rode zegels door en mag de commissie tellen. Al zijn er per lid hooguit tien stemmen, het gaat zeker twee uur duren. ,,We doen hier alles honderd procent volgens protocol'', zegt Volodimir. De dames knikken plechtig.
Elk lid heeft vooraf één van de 24 presidentskandidaten geadopteerd en zal als een leeuw vechten opdat een stem voor hem niet verloren gaat.
Zijn de stemmen geteld, dan wordt het resultaat doorgebeld naar de regionale commissie. Daarna doet de kiescommissie zich tegoed aan de feestdis waaraan ieder lid vooraf zijn bijdrage heeft geleverd: vis, koud vlees, broodjes,
salades, taart en zoetigheid.
Want verkiezingsdag is ook een feestdag.
Volodimir, de chef van de plaatselijke kiescommissie van Tolokoen, geeft geen prognose over het stemgedrag van het dorp aan de rivier. ,,Tot acht uur vanavond ben ik zo neutraal als papier.'' Maar als hij even weg is, wil de kiescommissie het best verklappen: Tolokoen wil de pro-Westerse bankier Viktor Joesjtsjenko graag als nieuwe president. ,,Vroeger waren we hier allemaal communisten. Maar Joesjtsjenko lijkt ons een aardige, eerlijke vent.''
,,Ze hebben gif door zijn eten geroerd en nu ziet hij eruit als een monster. Maar hij laat zich niet kisten.''
,,Zo zielig! Ook voor zijn vrouw. We hopen dat het overgaat.''
We mogen de dis voorproeven en drinken op vrede, broederschap en democratie. Volodimir glijdt uit en belandt met zijn elleboog in de feesttaart. De kiescommissie ontfermt zich hoofdschuddend over zijn zondagse pak.
Dan stuift burgemeester Jevgeni Smada binnen met een fles wodka: hij heeft gehoord dat er bezoek is. De burgemeester vindt het zonde dat we niet nogmaals op vrede, broederschap en democratie willen drinken.
Voor we naar de hoofdstad Kiev teruggaan, stuurt hij zijn zoon, een dikkerd met hangsnor, in de zijspan langs huis om zijn visitekaartjes op te halen. ,,Stomme kaartjes'', bromt hij als zijn zoon terug is. ,,Zo knullig. U zult wel denken.''
's Avonds bellen we vanuit Kiev voor de uitslag naar de enige telefoon van Tolokoen. Burgemeester Smada schraapt zijn keel. Viktor Joesjtsjenko: honderddertien stemmen. Viktor Janoekovitsj: negenentwintig. Honderdtachtig van de 228 inwoners van Tolokoen zijn opgekomen en hebben hun stem uitgebracht. ,,We hebben geteld en nog eens geteld'', zegt de burgemeester. ,,In Tolokoen gaat geen stem verloren.''
We geloven hem.
http://www.nrc.nl/buitenland/artikel/1099289084385.html
excuus