Tijn
04-11-04, 15:09
DEN HAAG - Turkije, dat een officiële scheiding kent van moskee en staat, wordt door steeds meer Arabische intellectuelen en islamitische groeperingen gezien als 'model'. Dat zegt de Syrische filosoof Sadik al-Azm.
,,Zij zien dat het een islamitische partij in Turkije gelukt is zonder bloedvergieten aan de macht te komen. Bovendien begint men te accepteren dat een democratie beperkingen kent, dat je de ene dag aan de macht kunt zijn en de volgende dag in de oppositie kunt belanden.''
Al-Azm betreurt het dat de Arabische wereld, anders dan Turkije, nooit een moment heeft gekend waarop van bovenaf een scheiding tussen moskee en staat is afgekondigd. ,,In Turkije heeft Kemal Atatürk (de stichter van het moderne Turkije, red.) dat wel gedaan. Hij heeft er ook een ideologie omheen gebouwd. Wat overigens niet wil zeggen dat het er ook altijd democratisch aan toegaat in dat land.''
Erasmusprijs
Al-Azm (1934) is één van de drie islamitische denkers die vandaag in het Koninklijk Paleis op de Dam de Erasmusprijs ontvangen. De prijs wordt jaarlijks toegekend aan personen die een belangrijke bijdrage leveren op cultureel of sociaal-wetenschappelijk terrein. Al-Azm doceerde aan universiteiten in Damascus en Beiroet en pendelt, nu hij met pensioen is, tussen het Midden-Oosten en Europese universiteiten, waar hij optreedt als gastdocent.
De islam heeft volgens Al-Azm door de eeuwen heen bewezen goed verenigd te kunnen worden met de meest uiteenlopende bestuursvormen, van koninkrijk tot republiek en keizerrijk. ,,De meeste wetgeving in Arabische landen is van oorsprong helemaal niet islamitisch. Zelfs in de islamitische republiek Iran is een deel ervan op Franse leest geschoeid.''
Het probleem in de Arabische wereld is volgens hem dat er geen enkele discussie is over de vraag hoe relevant bepaalde Koranteksten nog zijn. ,,Neem een verschijnsel als slavernij. In Arabische landen bestaat het niet meer, maar de religieuze leiders hebben de teksten in de koran die hierover gaan nooit ter discussie gesteld. De gedachte is: 'het is het woord van Allah, daar kun je niet aan tornen', en dus wordt alles bij het oude gelaten. Niemand durft hardop te zeggen dat die teksten niet meer relevant zijn.''
Ongeloofwaardig
Al-Azm ziet een seculier land (met scheiding tussen moskee en staat) dat neutraal staat tegenover verschillende religies als voorwaarde voor democratie. Hij stoort zich aan leiders in de Arabische wereld die pretenderen zuiver in de leer te zijn, maar die in de praktijk helemaal niet zo'n vroom leven leiden. Hij wijst op het koningshuis van Saudi-Arabië en de Syrische leider Assad. ,,President Bashar al-Assad is een alawiet (islamitische minderheidsgroep, red.) en iedereen in Syrië weet dat Alawieten niet op pelgrimstocht naar Mekka gaan. Nu roept hij plotseling dat hij wèl gaat. Dat vinden mensen ongeloofwaardig, en dat gevoel voedt weer fundamentalistische groepen.''
Nederlands Dagblad /4 november (http://www.nd.nl/newsite/artikel.asp?id=50412)
,,Zij zien dat het een islamitische partij in Turkije gelukt is zonder bloedvergieten aan de macht te komen. Bovendien begint men te accepteren dat een democratie beperkingen kent, dat je de ene dag aan de macht kunt zijn en de volgende dag in de oppositie kunt belanden.''
Al-Azm betreurt het dat de Arabische wereld, anders dan Turkije, nooit een moment heeft gekend waarop van bovenaf een scheiding tussen moskee en staat is afgekondigd. ,,In Turkije heeft Kemal Atatürk (de stichter van het moderne Turkije, red.) dat wel gedaan. Hij heeft er ook een ideologie omheen gebouwd. Wat overigens niet wil zeggen dat het er ook altijd democratisch aan toegaat in dat land.''
Erasmusprijs
Al-Azm (1934) is één van de drie islamitische denkers die vandaag in het Koninklijk Paleis op de Dam de Erasmusprijs ontvangen. De prijs wordt jaarlijks toegekend aan personen die een belangrijke bijdrage leveren op cultureel of sociaal-wetenschappelijk terrein. Al-Azm doceerde aan universiteiten in Damascus en Beiroet en pendelt, nu hij met pensioen is, tussen het Midden-Oosten en Europese universiteiten, waar hij optreedt als gastdocent.
De islam heeft volgens Al-Azm door de eeuwen heen bewezen goed verenigd te kunnen worden met de meest uiteenlopende bestuursvormen, van koninkrijk tot republiek en keizerrijk. ,,De meeste wetgeving in Arabische landen is van oorsprong helemaal niet islamitisch. Zelfs in de islamitische republiek Iran is een deel ervan op Franse leest geschoeid.''
Het probleem in de Arabische wereld is volgens hem dat er geen enkele discussie is over de vraag hoe relevant bepaalde Koranteksten nog zijn. ,,Neem een verschijnsel als slavernij. In Arabische landen bestaat het niet meer, maar de religieuze leiders hebben de teksten in de koran die hierover gaan nooit ter discussie gesteld. De gedachte is: 'het is het woord van Allah, daar kun je niet aan tornen', en dus wordt alles bij het oude gelaten. Niemand durft hardop te zeggen dat die teksten niet meer relevant zijn.''
Ongeloofwaardig
Al-Azm ziet een seculier land (met scheiding tussen moskee en staat) dat neutraal staat tegenover verschillende religies als voorwaarde voor democratie. Hij stoort zich aan leiders in de Arabische wereld die pretenderen zuiver in de leer te zijn, maar die in de praktijk helemaal niet zo'n vroom leven leiden. Hij wijst op het koningshuis van Saudi-Arabië en de Syrische leider Assad. ,,President Bashar al-Assad is een alawiet (islamitische minderheidsgroep, red.) en iedereen in Syrië weet dat Alawieten niet op pelgrimstocht naar Mekka gaan. Nu roept hij plotseling dat hij wèl gaat. Dat vinden mensen ongeloofwaardig, en dat gevoel voedt weer fundamentalistische groepen.''
Nederlands Dagblad /4 november (http://www.nd.nl/newsite/artikel.asp?id=50412)