Marsipulami
06-11-04, 14:48
INTERVIEW. Gerolf Annemans (Vlaams Blok) over de grote schoonmaak van de partij
We blijven vuil genoeg en voor het volk
,,Stilaan groeit de politieke beweging die ik al twintig jaar belichaam. Maar ik zie dit niet als een persoonlijke overwinning. Ik voel me alleen gelukkiger dan vijftien jaar geleden.'' Het kamerlid Gerolf Annemans (Vlaams Blok) heeft op papier de inhoud van het Vlaams Blok met de elementaire wetten van het fatsoen verzoend. ,,Onze tanker is gedraaid. Nu stomen we op in een richting die ons in staat stelt om de PS van Vlaanderen te worden.''
DINSDAG spreekt het Hof van Cassatie zich uit over het arrest van het Gentse hof van beroep dat het Vlaams Blok als racistisch brandmerkte. Wat de uitspraak ook wordt, de partij waarborgt de 'continuïteit'. Achter de schermen werkte het boegbeeld Gerolf Annemans hard aan de inhoudelijke schoonmaak van Vlaanderens grootste partij. En als de formatie met een nieuwe naam verder zal moeten, dan lijkt de breuk met de uitspattingen uit het verleden compleet.
Gerolf Annemans: ,,Een opportuniteit? Ik had die processen liever niet gehad. Ik zou onmiddellijk tekenen om ervan verlost te zijn. Trouwens, die zogeheten breuk hebben we al gehad. Ze was het zichtbaarst met de schrapping van het 70-puntenplan, drie jaar geleden. Ik heb altijd gezegd dat de partij in vierde versnelling moest, om zo weliswaar plankgas, maar toch rustiger te kunnen rijden. ,,Inderdaad, stilaan groeit er een politieke beweging die ik al twintig jaar bepleit en belichaam. Maar ik zie dit niet als een overwinning. Ik voel me alleen gelukkiger bij het Blok dan vijftien jaar geleden.''
Dat 70-puntenplan zat u altijd dwars.
,,In de politiek moet je soms provoceren. Het plan was nuttig om ons vreemdelingenstandpunt te accentueren en het probleem met de islam aan te kaarten. De spanning met het regime en de media verscherpte ons profiel. Maar als politiek document was het niet praktisch. De tegenstander sloeg het debat met twee woorden dood. Zo kwam ook het Blok in de verdrukking.''
Wat wilt u? Zo'n horrorplan.
,,Zo erg was het nu ook weer niet. Maar case closed . Uit camaraderie was het voor mij nooit aangenaam om het 70-puntenplan te 'relativeren'. Nu goed? Ik heb geen zin om te polemiseren. Het plan is geschiedenis.''
Filip Dewinter bergt het alleen maar op voor later, zegt hij.
(schatert het uit) ,,Om het later uit nostalgie nog eens te bekijken, neem ik aan. Want geef toe, dat 70-puntenplan, it was a great show . Dat moet ik Dewinter toegeven. We hadden de journalisten goed bij hun kloten. Iedereen kende plots ons vreemdelingenstandpunt.''
,,De nieuwe Beginselverklaring (die de partij vandaag goedkeurt, red.) bekrachtigt de verdwijning van het 70-puntenplan. Vroeger vertrok de partij van de uitwijzing van alle niet-Europese vreemdelingen. Nu mogen vreemdelingen blijven op voorwaarde dat ze zich assimileren en/of integreren en/of onze wetten naleven. Anders wacht een terugkeerbeleid.''
,,We blijven de marktleiders in dit dossier, met een radicaal standpunt. Maar het verschil is fundamenteel. Met ons huidige standpunt kunnen we de boer op. Zowat tachtig procent van de Vlaamse bevolking, zowel links als rechts, vindt zich daarin terug. Dat vormt de basis om uit te groeien tot een heel grote partij. Zeker als het vreemdelingenprobleem de agenda blijft overheersen. Met een standpunt à la 'ze moeten allemaal naar huis' kun je dat niet. Dat was een groeipijn van het Vlaams Blok.''
De nieuwe Beginselverklaring, die de Grondbeginselen uit 1977 vervangt, past in de grote schoonmaak van het programma.
,,O, maar het blijft vuil genoeg om aantrekkelijk te zijn voor het volk. De vraag is wat Cassatie er dinsdag van vindt. We hebben alle maatregelen genomen om de continuïteit te waarborgen, wat de rechter ook moge beslissen.''
,,Ik heb de Beginselverklaring geschreven. Meer dan een geactualiseerde versie van een document uit 1977 is het niet geworden.''
Is dat zo? U hebt het onderdeel over het solidarisme geschrapt.
(uitgestreken) ,,Ik ga u geen ongelijk geven. Dat solidarisme was eigen aan het Vlaams-nationalisme. Maar ook iemand als Leo Tindemans dweepte met de gedachte. Het was de bedoeling om een soort ideologie te verzinnen die al dansend tussen het liberalisme en het socialisme kon standhouden. Maar eerlijk, zelf heb ik nooit echt begrepen wat daarmee werd bedoeld.''
Het solidarisme was een ideologische pijler van het Verdinaso van Joris Van Severen of van het Italiaans fascisme van Benito Mussolini.
,,Dat zal best. Ik wilde in de Beginselverklaring alleen heldere begrippen, die geen aanleiding geven tot controverse. In zijn begindagen zocht het Vlaams Blok een ideologie om zich een plaats te veroveren tussen het liberalisme, het socialisme en de christen-democratie. Maar de behoefte om te ideologiseren is weg. Ook het nationalisme is voor mij geen ideologie.''
,,Tegenwoordig staan we als enige lijnrecht tegenover partijen met wortels in de 19de eeuw, die hun ideologie als een cementzak torsen. Juist omdat het Blok geen echte ideologie heeft, kaapt het bij al die andere partijen stemmen weg. De feiten geven ons toch gelijk? Het is voor ons veel makkelijker om over de hedendaagse uitdagingen zoals vreemdelingen of veiligheid duidelijke stellingen in te nemen. Overal in Europa nestelen vergelijkbare rechtse groeperingen zich tegenover de traditionele ideologieën.''
Ook de partijstatuten worden 'gedemocratiseerd'. De rechtstreekse verkiezing van de partijvoorzitter komt er niet.
,,Nee. Wij waarderen onze leden. Maar uiteindelijk is zo'n lidmaatschap anoniem en vrijblijvend. Daarom geven we alleen onze echt geëngageerde leden, mensen die een bestuursfunctie hebben of op de lijst staan, het recht om de voorzitter aan te wijzen.''
,,Bij de andere partijen kiezen de leden de voorzitter. Maar dat creëert erg ondemocratische mechanismen zoals de aanwezigheid van Teletubbies (bij de SP.A, red.) of de putsch van de 'partijleider' tegen de voorzitter (bij de VLD, red.) . Bovendien kan zo'n rechtstreekse verkiezing de partij helemaal aan stukken scheuren.'' Het partijbestuur, met daarin het trio Annemans-Dewinter-Vanhecke, blijft de lakens uitdelen. (grijnst) ,,Dat ga ik natuurlijk niet relativeren. Toch wil ik erop wijzen dat het partijbestuur heel collegiaal te werk gaat. Het mag dan strak geleid zijn, alle beslissingen worden eendrachtig voorbereid en doorgepraat. Ons partijbestuur is geen praat- of een goedkeuringsclub, zoals dat van de VLD.''
,,Ik heb niet het gevoel dat het Vlaams Blok minder democratisch is dan andere Vlaamse partijen. Trouwens, de echte democratische legitimatie gebeurt tijdens de verkiezingen. (fijntjes) En op dat punt hoeft niemand ons de les te spellen.''
Wat bedreigt de verdere groei van het Blok?
,,Het Vlaams Blok zelf. Persoonlijke aversies of conflicten - dat hebben Frankrijk en Oostenrijk bewezen - zijn rampzalig. Wij moeten goed in het oog houden dat al onze mensen fatsoenlijk met elkaar omgaan.''
,,Verder moeten we financieel-economisch sterker uit de hoek komen. We hebben de liberale partij sterk gehavend. Hun gewezen kiezers verwachten van ons een ordentelijke financieel-economische visie.''
,,Ten slotte mogen we ons niet opsluiten in de discussie of we een beleidspartij moeten worden. Machtsdeelname kan geen doel zijn, alleen een plicht. Als we die plicht te vervullen krijgen, moeten we klaarstaan.''
Hebt u daarbij zicht op een timing?
,,Nee. 2006? Zou kunnen. Maar het is geen ramp als we na de gemeenteraadsverkiezingen niet in het Antwerpse bestuur terechtkomen. Ook niet voor Filip Dewinter. Hij is realistisch genoeg om te beseffen dat het erg moeilijk wordt. Het is wel een ramp als we ons presenteren als valabel alternatief en die rol dan niet kunnen waarmaken. Ik geef grif toe dat we inzake financieel- economische vraagstukken nog een flink stuk te gaan hebben. Op dat vlak zijn we niet klaar.''
De knappe koppen lopen elkaar niet voor de voeten om lid te worden.
,,Dat ga ik niet ontkennen. Maar alles evolueert. We staan al verder dan vijf jaar geleden. En over vijf jaar zullen we opnieuw vooruit zijn gegaan. We moeten bijvoorbeeld iemand vinden die kabinetschef op Begroting kan worden.''
,,U kunt ons niet verwijten dat we op alle slakken zout leggen en nooit eens een constructief voorstel doen. Het is een opdracht voor de oppositie om zo negatief mogelijk te zijn en de meerderheid op alle mogelijke terreinen te pesten. Ik vind wel dat iedere mandataris zijn interventie moet beëindigen met het partij-alternatief. (uitdagend) Laat ik uw verwijt als een uitdaging opvatten.
,,De kritiek op de kwaliteit van onze parlementsleden slaat nergens op. Het gaat niet om een ratjetoe. Iemand als Jurgen Verstrepen biedt een grote meerwaarde omdat hij mensen uit alle richtingen aantrekt en zo het idee van een volkspartij gestalte geeft. Hij is geen nationalist met een stamboom. En dan? Wij leven niet alleen in het verleden, we werken ook aan de toekomst. Maar geef hem de tijd om zijn plaats in de fractie te vinden.''
We blijven vuil genoeg en voor het volk
,,Stilaan groeit de politieke beweging die ik al twintig jaar belichaam. Maar ik zie dit niet als een persoonlijke overwinning. Ik voel me alleen gelukkiger dan vijftien jaar geleden.'' Het kamerlid Gerolf Annemans (Vlaams Blok) heeft op papier de inhoud van het Vlaams Blok met de elementaire wetten van het fatsoen verzoend. ,,Onze tanker is gedraaid. Nu stomen we op in een richting die ons in staat stelt om de PS van Vlaanderen te worden.''
DINSDAG spreekt het Hof van Cassatie zich uit over het arrest van het Gentse hof van beroep dat het Vlaams Blok als racistisch brandmerkte. Wat de uitspraak ook wordt, de partij waarborgt de 'continuïteit'. Achter de schermen werkte het boegbeeld Gerolf Annemans hard aan de inhoudelijke schoonmaak van Vlaanderens grootste partij. En als de formatie met een nieuwe naam verder zal moeten, dan lijkt de breuk met de uitspattingen uit het verleden compleet.
Gerolf Annemans: ,,Een opportuniteit? Ik had die processen liever niet gehad. Ik zou onmiddellijk tekenen om ervan verlost te zijn. Trouwens, die zogeheten breuk hebben we al gehad. Ze was het zichtbaarst met de schrapping van het 70-puntenplan, drie jaar geleden. Ik heb altijd gezegd dat de partij in vierde versnelling moest, om zo weliswaar plankgas, maar toch rustiger te kunnen rijden. ,,Inderdaad, stilaan groeit er een politieke beweging die ik al twintig jaar bepleit en belichaam. Maar ik zie dit niet als een overwinning. Ik voel me alleen gelukkiger bij het Blok dan vijftien jaar geleden.''
Dat 70-puntenplan zat u altijd dwars.
,,In de politiek moet je soms provoceren. Het plan was nuttig om ons vreemdelingenstandpunt te accentueren en het probleem met de islam aan te kaarten. De spanning met het regime en de media verscherpte ons profiel. Maar als politiek document was het niet praktisch. De tegenstander sloeg het debat met twee woorden dood. Zo kwam ook het Blok in de verdrukking.''
Wat wilt u? Zo'n horrorplan.
,,Zo erg was het nu ook weer niet. Maar case closed . Uit camaraderie was het voor mij nooit aangenaam om het 70-puntenplan te 'relativeren'. Nu goed? Ik heb geen zin om te polemiseren. Het plan is geschiedenis.''
Filip Dewinter bergt het alleen maar op voor later, zegt hij.
(schatert het uit) ,,Om het later uit nostalgie nog eens te bekijken, neem ik aan. Want geef toe, dat 70-puntenplan, it was a great show . Dat moet ik Dewinter toegeven. We hadden de journalisten goed bij hun kloten. Iedereen kende plots ons vreemdelingenstandpunt.''
,,De nieuwe Beginselverklaring (die de partij vandaag goedkeurt, red.) bekrachtigt de verdwijning van het 70-puntenplan. Vroeger vertrok de partij van de uitwijzing van alle niet-Europese vreemdelingen. Nu mogen vreemdelingen blijven op voorwaarde dat ze zich assimileren en/of integreren en/of onze wetten naleven. Anders wacht een terugkeerbeleid.''
,,We blijven de marktleiders in dit dossier, met een radicaal standpunt. Maar het verschil is fundamenteel. Met ons huidige standpunt kunnen we de boer op. Zowat tachtig procent van de Vlaamse bevolking, zowel links als rechts, vindt zich daarin terug. Dat vormt de basis om uit te groeien tot een heel grote partij. Zeker als het vreemdelingenprobleem de agenda blijft overheersen. Met een standpunt à la 'ze moeten allemaal naar huis' kun je dat niet. Dat was een groeipijn van het Vlaams Blok.''
De nieuwe Beginselverklaring, die de Grondbeginselen uit 1977 vervangt, past in de grote schoonmaak van het programma.
,,O, maar het blijft vuil genoeg om aantrekkelijk te zijn voor het volk. De vraag is wat Cassatie er dinsdag van vindt. We hebben alle maatregelen genomen om de continuïteit te waarborgen, wat de rechter ook moge beslissen.''
,,Ik heb de Beginselverklaring geschreven. Meer dan een geactualiseerde versie van een document uit 1977 is het niet geworden.''
Is dat zo? U hebt het onderdeel over het solidarisme geschrapt.
(uitgestreken) ,,Ik ga u geen ongelijk geven. Dat solidarisme was eigen aan het Vlaams-nationalisme. Maar ook iemand als Leo Tindemans dweepte met de gedachte. Het was de bedoeling om een soort ideologie te verzinnen die al dansend tussen het liberalisme en het socialisme kon standhouden. Maar eerlijk, zelf heb ik nooit echt begrepen wat daarmee werd bedoeld.''
Het solidarisme was een ideologische pijler van het Verdinaso van Joris Van Severen of van het Italiaans fascisme van Benito Mussolini.
,,Dat zal best. Ik wilde in de Beginselverklaring alleen heldere begrippen, die geen aanleiding geven tot controverse. In zijn begindagen zocht het Vlaams Blok een ideologie om zich een plaats te veroveren tussen het liberalisme, het socialisme en de christen-democratie. Maar de behoefte om te ideologiseren is weg. Ook het nationalisme is voor mij geen ideologie.''
,,Tegenwoordig staan we als enige lijnrecht tegenover partijen met wortels in de 19de eeuw, die hun ideologie als een cementzak torsen. Juist omdat het Blok geen echte ideologie heeft, kaapt het bij al die andere partijen stemmen weg. De feiten geven ons toch gelijk? Het is voor ons veel makkelijker om over de hedendaagse uitdagingen zoals vreemdelingen of veiligheid duidelijke stellingen in te nemen. Overal in Europa nestelen vergelijkbare rechtse groeperingen zich tegenover de traditionele ideologieën.''
Ook de partijstatuten worden 'gedemocratiseerd'. De rechtstreekse verkiezing van de partijvoorzitter komt er niet.
,,Nee. Wij waarderen onze leden. Maar uiteindelijk is zo'n lidmaatschap anoniem en vrijblijvend. Daarom geven we alleen onze echt geëngageerde leden, mensen die een bestuursfunctie hebben of op de lijst staan, het recht om de voorzitter aan te wijzen.''
,,Bij de andere partijen kiezen de leden de voorzitter. Maar dat creëert erg ondemocratische mechanismen zoals de aanwezigheid van Teletubbies (bij de SP.A, red.) of de putsch van de 'partijleider' tegen de voorzitter (bij de VLD, red.) . Bovendien kan zo'n rechtstreekse verkiezing de partij helemaal aan stukken scheuren.'' Het partijbestuur, met daarin het trio Annemans-Dewinter-Vanhecke, blijft de lakens uitdelen. (grijnst) ,,Dat ga ik natuurlijk niet relativeren. Toch wil ik erop wijzen dat het partijbestuur heel collegiaal te werk gaat. Het mag dan strak geleid zijn, alle beslissingen worden eendrachtig voorbereid en doorgepraat. Ons partijbestuur is geen praat- of een goedkeuringsclub, zoals dat van de VLD.''
,,Ik heb niet het gevoel dat het Vlaams Blok minder democratisch is dan andere Vlaamse partijen. Trouwens, de echte democratische legitimatie gebeurt tijdens de verkiezingen. (fijntjes) En op dat punt hoeft niemand ons de les te spellen.''
Wat bedreigt de verdere groei van het Blok?
,,Het Vlaams Blok zelf. Persoonlijke aversies of conflicten - dat hebben Frankrijk en Oostenrijk bewezen - zijn rampzalig. Wij moeten goed in het oog houden dat al onze mensen fatsoenlijk met elkaar omgaan.''
,,Verder moeten we financieel-economisch sterker uit de hoek komen. We hebben de liberale partij sterk gehavend. Hun gewezen kiezers verwachten van ons een ordentelijke financieel-economische visie.''
,,Ten slotte mogen we ons niet opsluiten in de discussie of we een beleidspartij moeten worden. Machtsdeelname kan geen doel zijn, alleen een plicht. Als we die plicht te vervullen krijgen, moeten we klaarstaan.''
Hebt u daarbij zicht op een timing?
,,Nee. 2006? Zou kunnen. Maar het is geen ramp als we na de gemeenteraadsverkiezingen niet in het Antwerpse bestuur terechtkomen. Ook niet voor Filip Dewinter. Hij is realistisch genoeg om te beseffen dat het erg moeilijk wordt. Het is wel een ramp als we ons presenteren als valabel alternatief en die rol dan niet kunnen waarmaken. Ik geef grif toe dat we inzake financieel- economische vraagstukken nog een flink stuk te gaan hebben. Op dat vlak zijn we niet klaar.''
De knappe koppen lopen elkaar niet voor de voeten om lid te worden.
,,Dat ga ik niet ontkennen. Maar alles evolueert. We staan al verder dan vijf jaar geleden. En over vijf jaar zullen we opnieuw vooruit zijn gegaan. We moeten bijvoorbeeld iemand vinden die kabinetschef op Begroting kan worden.''
,,U kunt ons niet verwijten dat we op alle slakken zout leggen en nooit eens een constructief voorstel doen. Het is een opdracht voor de oppositie om zo negatief mogelijk te zijn en de meerderheid op alle mogelijke terreinen te pesten. Ik vind wel dat iedere mandataris zijn interventie moet beëindigen met het partij-alternatief. (uitdagend) Laat ik uw verwijt als een uitdaging opvatten.
,,De kritiek op de kwaliteit van onze parlementsleden slaat nergens op. Het gaat niet om een ratjetoe. Iemand als Jurgen Verstrepen biedt een grote meerwaarde omdat hij mensen uit alle richtingen aantrekt en zo het idee van een volkspartij gestalte geeft. Hij is geen nationalist met een stamboom. En dan? Wij leven niet alleen in het verleden, we werken ook aan de toekomst. Maar geef hem de tijd om zijn plaats in de fractie te vinden.''