PDA

Bekijk Volledige Versie : Morgen wordt Vlaams Blok buiten de wet gesteld. (Over vrije meningsuiting)



Marsipulami
08-11-04, 18:16
ANALYSE. Waarom de uitspraak van Cassatie meer is dan een vrijblijvende juridische oefening

Valt het doek over Blok-proces?
Filip Verhoest
08/11/2004

Morgen kan het doek vallen in het racismeproces tegen het Vlaams Blok. Het Hof van Cassatie doet dan uitspraak over het beroep van de partij tegen haar veroordeling als ,,vereniging die discriminatie verkondigt''. Ook al heeft het veelbesproken arrest van het Gentse hof van beroep politiek zijn schaduw al ver vooruitgeworpen (DS 6-7 november), de uitspraak van Cassatie is meer dan een vrijblijvende juridische oefening.


DRIE vzw's van het Vlaams Blok, waaronder deze die de partijdotaties ontvangt, zijn op 21 april 2004 in Gent veroordeeld, omdat ze ,,behoren tot of medewerking verlenen aan een groep die kennelijk en herhaaldelijk discriminatie verkondigt''. De vzw's kregen hiervoor een hoge boete (afgerond 12.400 euro). Een bevestiging van die veroordeling door het Hof van Cassatie, betekent niet dat de drie vzw's ontbonden worden. Ook het Vlaams Blok kan, als feitelijke vereniging, niet worden ontbonden. Wat is dan de inzet van de uitspraak dinsdag?

Het Hof van Cassatie geeft geen nieuwe beoordeling van de klacht wegens inbreuk op de antiracismewet. Een cassatieberoep is geen derde aanleg. Het hoogste rechtscollege van het land spreekt zich enkel uit over vormfouten of schendingen van de wet. Door het beroep van het Blok tegen zijn veroordeling kreeg de partij wel enkele maanden respijt. De uitvoering van het arrest van april 2004 werd erdoor opgeschort.

Drie scenario's dienen zich aan.

Eerste scenario: het Hof van Cassatie verbreekt het arrest van het hof van beroep in Gent. Volgens Jurgen Ceder, hoofd van de juridische dienst van het Blok, bestaat daar een goede kans toe. ,,We hebben niet minder dan 21 argumenten aangevoerd om onze veroordeling wegens racisme te vernietigen, en daar zitten weinig procedure-argumenten tussen. Strikt juridisch kunnen we winnen, maar dit is uiteraard geen gewone zaak.''

Een van de belangrijkste middelen die het Blok opwerpt, is de vraag in hoeverre de antiracismewet te verzoenen valt met het grondwettelijk recht op vrije meningsuiting (zie ook inzet) . Met hetzelfde argument wist het Blok al de antidiscriminatiewet gedeeltelijk te laten vernietigen door het Arbitragehof.

Niettemin hebben de klagers het Centrum voor Racismebestrijding en de Liga voor Mensenrechten goede hoop in een voor hen positieve afloop van het cassatieberoep. Maar ook zij durven een vernietiging van het arrest in Gent niet uitsluiten.

Voor het Centrum is een vernietiging door Cassatie het worst case scenario . Het zet de klok drie jaren terug, tot na de uitspraak in eerste aanleg door de correctionele rechtbank van Brussel (29 juni 2001). Het hof van beroep in Antwerpen zou dan de klacht opnieuw, en voor de allerlaatste keer, ten gronde moeten behandelen.

Zo'n herkansing in een stad waar het Blok op zoveel aanhang kan rekenen, lijkt een aantrekkelijke gedachte. Blok-woordvoerder Ceder ziet het anders. ,,Wij hopen vooral dat het openbaar ministerie dan beslist dat een vervolging van het Blok niet langer opportuun is en dat de procedure wordt stilgelegd. Het heeft lang genoeg geduurd.''

Tweede scenario: het Hof van Cassatie ziet geen reden om de uitspraak van het hof van beroep in Gent te vernietigen. Dit is de meest waarschijnlijke uitkomst. De veroordeling van het Blok wordt definitief en krijgt zijn volle uitwerking. Zo'n bekrachtiging heeft verregaande politieke en ook praktische gevolgen. Rechters hebben dan vastgesteld dat het Vlaams Blok een vereniging is die openlijk en herhaaldelijk discriminatie propageert.

Al wie behoort tot het Blok of er zijn medewerking eraan verleent, begaat een inbreuk op de antiracismewet. Dat geldt in de eerste plaats voor de nationale of Vlaamse mandatarissen. Deze zouden vervolgd kunnen worden, maar het lijkt weinig waarschijnlijk dat het parket-generaal daartoe overgaat omdat die mandatarissen parlementaire immuniteit genieten. Lokale mandatarissen en militanten daarentegen zijn niet onschendbaar, staf- en fractiemedewerkers evenmin.

Volgens Ceder is een vervolging van al die medewerkers niet denkbeeldig. ,,Temeer dat er tientallen vzw's zijn die de strijd tegen het racisme als maatschappelijk doel hebben. Die kunnen om het even wie rechtstreeks voor de rechter dagvaarden.''

Het meest ingrijpende gevolg van een definitief geworden veroordeling, schuilt elders: de uitspraak geldt niet enkel voor de partijen (het Centrum en de Liga versus het Blok), maar voor alle derden. Dat betekent ook overheidsinstellingen, onderwijsinstituten en alle organisaties die onder de toepassing van het cultuurpact vallen: bibliotheken, culturele centra, noem maar op. Zij kunnen, met het arrest in de hand, bijvoorbeeld weigeren een zaal ter beschikking te stellen voor een politieke meeting van het Blok. De Post kan weigeren het drukwerk van de partij te verdelen, als het Blok al een drukker bereid vindt om zijn persen op te starten. Voor hen allemaal geldt dat ze op die manier ,,medewerking zouden verlenen aan een vereniging die discriminatie verkondigt''.

Vooral dat laatste plaatst het Blok voor geen andere optie dan van naam te veranderen en een nieuwe beginselverklaring aan te nemen.

Derde scenario, het minst waarschijnlijke: het Hof van Cassatie stelt de uitspraak enkele dagen of weken uit. Of het stelt een prejudiciėle vraag aan het Arbitragehof, bijvoorbeeld over de verzoenbaarheid van de antiracismewet met de vrijheid van meningsuiting. Dat laatste zou een bijkomende vertraging van zes tot acht maanden betekenen.

Nog dit: na de aanvaarding van een nieuwe beginselverklaring is het zo goed als uitgesloten dat de overheidsdotaties aan het Blok worden verminderd of opgezegd, omdat zijn partijprogramma ,,niet strookt met de democratische beginselen''. Een wet in die zin kan bij gebrek aan uitvoeringsbesluiten nog altijd geen uitwerking krijgen. Bovendien bestaat er een politieke consensus dat een beperking of intrekking van de overheidsgelden aan een politieke partij, enkel kan op grond van het huidige partijprogramma. Niet op grond van oude, afgezworen teksten zoals bijvoorbeeld het Zeventigpuntenprogramma.

Elke dag beantwoordt de redactie een actuele vraag Filip Verhoest is redacteur binnenland.



©Copyright De Standaard