Zwarte Schaap
14-11-04, 03:46
Je kunt niet alles zeggen
Door René Diekstra
Er is een tijd geweest dat ik serieus heb overwogen om een aanslag te plegen. Dat was een jaar of acht geleden toen ik het middelpunt van kritiek was. In kranten en tijdschriften, op de televisie en radio en in cabaretvoorstellingen werden, om het maar heel voorzichtig te zeggen, erg vervelende dingen over mij geschreven en geroepen. Het grootste deel daarvan was ronduit beledigend en was ook duidelijk als zodanig bedoeld. Toen op een gegeven moment ook mijn gezin in die beledigingen werd betrokken, was de maat vol.
Ik had inmiddels de ervaring dat het geen zin had om me via ingezonden brieven of telefoontjes naar redacties te verdedigen. Ik had eerder ook al van de rechter te horen gekregen dat columnisten grof mogen zijn want dat de lezer heus wel weet dat hij wat in columns staat, niet altijd voor waar moet nemen. Ik was, kortom, met woorden volstrekt machteloos tegenover de emmers `vrije meningen' die publiekelijk over mij en de mijnen werden uitgestort.
'Over mijn lijk'
Er waren natuurlijk mensen die mij kwamen vertellen dat wie geschoren wordt, stil moet zitten. Maar dat zijn altijd mensen die het zelf nooit hebben meegemaakt. Voor mij voelde stil zitten niet alleen laf. Me niet verweren gaf me ook het gevoel de beledigers gelijk te geven. 'Over mijn lijk' heb ik in die tijd regelmatig gedacht en meende dat bijna letterlijk.
Mijn gedachten gingen steeds vaker uit naar het plegen van een gewelddadige actie tegen een van de beledigers. In mijn verbeelding zag ik me de redactie van een krant of tijdschrift oplopen, een machinepistool onder mijn jas en een of meer handgranaten in mijn zakken. Na een zoetsappig gesprekje met een van de journalisten daar, zou ik hem vervolgens zonder blikken of blozen afknallen op dezelfde manier waarop hij zonder blikken of blozen zijn beledigingen aan mijn adres had gepubliceerd.
Bij het verlaten van de volkomen geshockeerde rest van de redactie zou ik dan nog een paar handgranaten gooien en een ieder die proberen zou me tegen te houden overhoop schieten. Ik ging er vanuit dat ik de situatie niet zou overleven. Maar dat was voor mijn gevoel een kloppende afloop. Ik herinner me ook, dat iedere keer als ik zo'n fantasie had, dat gepaard ging met een geweldige woede op de wereld, die zo maar toe liet dat mensen op zo'n schandalige manier met woorden konden worden afgemaakt.
Wapens
Even is in die periode de gedachte bij mij opgekomen naar België te gaan en daar in het illegale circuit wapens te kopen. Maar zou ik ooit werkelijk een aanslag hebben gepleegd? De eerlijkheid gebiedt me te zeggen dat ik het echt niet weet. Diezelfde eerlijkheid gebiedt me eraan toe te voegen, dat ik het niet voor onmogelijk houd.
Als de wereld extreem met je omgaat, bestaat er altijd het risico dat jij op jouw beurt besluit extreem met de wereld om te gaan. Dat is overigens geen rechtvaardiging of excuus. Er is geen rechtvaardiging voor gewelddadig extremisme. Maar het maakt wel duidelijk waarom zulk extremisme plaatsvindt. Waarom mensen woorden kunnen beantwoorden met moorden.
Er wordt sinds de moord op Theo van Gogh voortdurend geroepen dat het een aanslag is op de vrijheid van meningsuiting.
Maar met die conclusie is om twee redenen iets mis. Op de eerste plaats, degenen die dat roepen zien over het hoofd, dat vrijheid van meningsuiting alleen dan iets voorstelt als er ook voldoende gelijkheid tussen mensen bestaat in de mogelijkheden waarop ze hun mening kunnen laten horen. Als mensen voortdurend publiekelijk hun mening over jou kunnen verkondigen omdat ze gebruik kunnen maken van radio, televisie, krant of tijdschrift, maar jij hebt die mogelijkheden niet, dan is roepen dat je woorden met woorden moet bestrijden onzinnig. Want je kunt niet met woorden terugvechten.
Andere middelen
Als je je toch wilt verdedigen omdat je zelfrespect of rechtsvaardigheidsgevoel dat dicteert, dan moet je dus wel naar andere middelen omzien, waaronder mogelijk geweld. Opnieuw, daarmee is geweld niet gerechtvaardigd. Maar het verklaart wel waarom geweld vaker wordt gebruikt door degenen die zich door de meningsuitingen van anderen in het nauw gedrukt voelen en zich daartegen onvoldoende kunnen verweren.
Maar er is nog iets anders. Wat zijn dat eigenlijk, meningen? Is de paus een pedofiel noemen of Mohammed een geiteneuker, een mening? Is het iets dat werkelijk gemeend wordt door de betrokkene (`ik bedoel echt dat hij een pedofiel is') of is het voor alles een provocatie. Iets dat niet letterlijk zo bedoeld wordt, maar wel bedoeld is om op stang te jagen, te kwetsen, boos te maken?
Wij hebben naar mijn oordeel in ons land al veel te lang vrijheid van meningsuiting gelijkgesteld aan vrijheid van provocatie. Daardoor zijn we te tolerant geworden voor veel te grove uitlatingen. En hebben we in onze naïveteit het risico van grof geweld niet zien aankomen
Bron: Rotterdams Dagblad 13/11/04
Door René Diekstra
Er is een tijd geweest dat ik serieus heb overwogen om een aanslag te plegen. Dat was een jaar of acht geleden toen ik het middelpunt van kritiek was. In kranten en tijdschriften, op de televisie en radio en in cabaretvoorstellingen werden, om het maar heel voorzichtig te zeggen, erg vervelende dingen over mij geschreven en geroepen. Het grootste deel daarvan was ronduit beledigend en was ook duidelijk als zodanig bedoeld. Toen op een gegeven moment ook mijn gezin in die beledigingen werd betrokken, was de maat vol.
Ik had inmiddels de ervaring dat het geen zin had om me via ingezonden brieven of telefoontjes naar redacties te verdedigen. Ik had eerder ook al van de rechter te horen gekregen dat columnisten grof mogen zijn want dat de lezer heus wel weet dat hij wat in columns staat, niet altijd voor waar moet nemen. Ik was, kortom, met woorden volstrekt machteloos tegenover de emmers `vrije meningen' die publiekelijk over mij en de mijnen werden uitgestort.
'Over mijn lijk'
Er waren natuurlijk mensen die mij kwamen vertellen dat wie geschoren wordt, stil moet zitten. Maar dat zijn altijd mensen die het zelf nooit hebben meegemaakt. Voor mij voelde stil zitten niet alleen laf. Me niet verweren gaf me ook het gevoel de beledigers gelijk te geven. 'Over mijn lijk' heb ik in die tijd regelmatig gedacht en meende dat bijna letterlijk.
Mijn gedachten gingen steeds vaker uit naar het plegen van een gewelddadige actie tegen een van de beledigers. In mijn verbeelding zag ik me de redactie van een krant of tijdschrift oplopen, een machinepistool onder mijn jas en een of meer handgranaten in mijn zakken. Na een zoetsappig gesprekje met een van de journalisten daar, zou ik hem vervolgens zonder blikken of blozen afknallen op dezelfde manier waarop hij zonder blikken of blozen zijn beledigingen aan mijn adres had gepubliceerd.
Bij het verlaten van de volkomen geshockeerde rest van de redactie zou ik dan nog een paar handgranaten gooien en een ieder die proberen zou me tegen te houden overhoop schieten. Ik ging er vanuit dat ik de situatie niet zou overleven. Maar dat was voor mijn gevoel een kloppende afloop. Ik herinner me ook, dat iedere keer als ik zo'n fantasie had, dat gepaard ging met een geweldige woede op de wereld, die zo maar toe liet dat mensen op zo'n schandalige manier met woorden konden worden afgemaakt.
Wapens
Even is in die periode de gedachte bij mij opgekomen naar België te gaan en daar in het illegale circuit wapens te kopen. Maar zou ik ooit werkelijk een aanslag hebben gepleegd? De eerlijkheid gebiedt me te zeggen dat ik het echt niet weet. Diezelfde eerlijkheid gebiedt me eraan toe te voegen, dat ik het niet voor onmogelijk houd.
Als de wereld extreem met je omgaat, bestaat er altijd het risico dat jij op jouw beurt besluit extreem met de wereld om te gaan. Dat is overigens geen rechtvaardiging of excuus. Er is geen rechtvaardiging voor gewelddadig extremisme. Maar het maakt wel duidelijk waarom zulk extremisme plaatsvindt. Waarom mensen woorden kunnen beantwoorden met moorden.
Er wordt sinds de moord op Theo van Gogh voortdurend geroepen dat het een aanslag is op de vrijheid van meningsuiting.
Maar met die conclusie is om twee redenen iets mis. Op de eerste plaats, degenen die dat roepen zien over het hoofd, dat vrijheid van meningsuiting alleen dan iets voorstelt als er ook voldoende gelijkheid tussen mensen bestaat in de mogelijkheden waarop ze hun mening kunnen laten horen. Als mensen voortdurend publiekelijk hun mening over jou kunnen verkondigen omdat ze gebruik kunnen maken van radio, televisie, krant of tijdschrift, maar jij hebt die mogelijkheden niet, dan is roepen dat je woorden met woorden moet bestrijden onzinnig. Want je kunt niet met woorden terugvechten.
Andere middelen
Als je je toch wilt verdedigen omdat je zelfrespect of rechtsvaardigheidsgevoel dat dicteert, dan moet je dus wel naar andere middelen omzien, waaronder mogelijk geweld. Opnieuw, daarmee is geweld niet gerechtvaardigd. Maar het verklaart wel waarom geweld vaker wordt gebruikt door degenen die zich door de meningsuitingen van anderen in het nauw gedrukt voelen en zich daartegen onvoldoende kunnen verweren.
Maar er is nog iets anders. Wat zijn dat eigenlijk, meningen? Is de paus een pedofiel noemen of Mohammed een geiteneuker, een mening? Is het iets dat werkelijk gemeend wordt door de betrokkene (`ik bedoel echt dat hij een pedofiel is') of is het voor alles een provocatie. Iets dat niet letterlijk zo bedoeld wordt, maar wel bedoeld is om op stang te jagen, te kwetsen, boos te maken?
Wij hebben naar mijn oordeel in ons land al veel te lang vrijheid van meningsuiting gelijkgesteld aan vrijheid van provocatie. Daardoor zijn we te tolerant geworden voor veel te grove uitlatingen. En hebben we in onze naïveteit het risico van grof geweld niet zien aankomen
Bron: Rotterdams Dagblad 13/11/04