Marsipulami
22-11-04, 08:47
Zes meningen, zes fatwa's
door Ayfer Erkul
Ayaan Hirsi Ali en Mimount Bousakla zijn niet de enigen die leven onder bedreigingen en moeten onderduiken. 'Het is de islam zelf die vrouwen onderdrukt. Het is de islam zelf die democratie niet duldt en mensenrechten schendt. Daarom moeten we de mensen wakker schudden.' Ayfer Erkul portretteert.
Taslima Nasrin Schrijfster en arts, Bangladesh, 42 jaar
Op de schoorsteenmantel van Taslima Nasrin prijkt menige onderscheiding en award, maar ondertussen stapelen de arrestatiebevelen en veroordelingen bij verstek zich op. De Bengaalse schrijfster heeft niet alleen de moslimfundamentalisten maar een heel land tegen zich gekeerd. Iedere zichzelf respecterende moslim in Bangladesh heeft ooit in een demonstratie tegen haar gelopen of haar onthoofding geëist. Nasrin behoort niet tot de liberale moslims die kritiek geven. Zij heeft de islam volledig afgezworen.
"In wat ik schreef, leverde ik kritiek op zowel de fundamentalisten als de islam", zei ze in 1996 tijdens een interview. "Ik kon het verschil niet zien tussen islam en moslimfundamentalisten. Volgens mij is religie de wortel van waaruit fundamentalisme groeit als een giftige tak. Als we het fundamentalisme verwijderen, blijft de wortel van de religie en zal het fundamentalisme opnieuw aangroeien. Het is de islam zelf die vrouwen onderdrukt. Het is de islam zelf die democratie niet duldt en mensenrechten schendt. Daarom moeten we de mensen wakker schudden."
Taslima Nasrin groeit op in een middenklassefamilie in het noorden van Bangladesh. Haar ouders zijn gematigde moslims, maar in haar jeugd moet ze de koran lezen in het Arabisch. Ze snapt er niets van tot ze een Bengaalse vertaling vindt. Ze is geschokt als ze leest over de slavenbehandeling die vrouwen zich moeten laten welgevallen.
Nasrin studeert geneeskunde, wordt gynaecologe en trekt naar het Bengaalse platteland. Ze treft er alleen ellende aan: Bangladesh is een van de armste landen van de wereld. Het is ook het land waar jaarlijks honderden vrouwen het slachtoffer worden van aanvallen met zwavelzuur. Huwelijksaanzoek afgewezen? Seks geweigerd? Te kleine bruidsschat? Meer is niet nodig voor een geut zuur in het gezicht. Letterlijk gebrandmerkt moeten de vrouwen verder lijden zonder toekomst: wie met een verminkt gezicht rondloopt, heeft het vast zelf uitgelokt. Nasrin begint artikels te schrijven waarin ze de islam bevraagt. Columns in kranten en tijdschriften verhalen over de onderdrukking van vrouwen. "Vrouwen waren net slaven in mijn land, niets anders dan seksobjecten."
Ze schrijft zo scherp dat fundamentalisten haar al snel als afvallige bestempelen. Ze moet monddood worden gemaakt, pleiten de mullahs. Dood is nog beter. Als ze in een interview met een Indiase krant, na de verschijning van haar roman Schaamte, zegt dat de koran moet worden, veranderd staat het schuim op de lippen van fundamentalisten. Nasrin wil niet hier en daar een zin schrappen: "Geen kleine veranderingen, neen, de koran moet volledig worden herzien."
Er wordt een fatwa, een religieus doodvonnis, over haar uitgeroepen. In ruil voor haar hoofd kan de moordenaar een 3.700 euro vangen. Taslima Nasrin moet onderduiken.
In 1994 wordt ze aangeklaagd voor het Opperste gerechtshof van Bangladesh op beschuldiging van blasfemie. De overheid neemt haar paspoort in beslag, maar ze kan vluchten naar Europa. In haar vaderland wordt ze bij verstek veroordeeld tot twee jaar cel omdat ze "de gevoelens van de moslims kwetste".
Nasrin gaat in Zweden wonen, waar ze asiel krijgt en liefst honderd politieagenten instaan voor haar bewaking. Ze blijft verder schrijven over de vrouwenonderdrukking in Bangladesh, de onverdraagzaamheid van moslimfundamentalisten voor andere religies en schending van de mensenrechten in de koran. Ieder boek dat verschijnt, wordt prompt verboden in Bangladesh. Maar ook in het Westen is ze niet verlost van het extremisme in de islam. Islamitische studenten vallen haar aan in het Britse Nottingham, bij iedere lezing staan baardmannen met spandoeken voor de ingang en de fatwa is nog altijd niet teruggetrokken. "Ik ben een atheïst, ik geloof in het werk dat ik doe. Ik ben auteur en mijn ideologisch gevecht tegen het moslimfundamentalisme zal ik voeren met mijn pen."
Afgelopen week ontving Taslima Nasrin de Unesco-Madanjeet Singh-prijs voor de promotie van verdraagzaamheid en vrede.
_______________
'De koran moet volledig worden herzien'
Irshad Manji Schrijfster, Canadese van Oegandese origine, 35 jaar
Moslim, lesbisch en met bakken kritiek op de koran: in de islamitische wereld is dat om problemen vragen. De Canadese schrijfster kreeg ze ook. Sinds de eerste publicatie van haar boek Het Islamdilemma in 2003 in de VS en Canada stroomt de mailbox van Irshad Manji over van de doodsbedreigingen. In pamfletten versierd met koranteksten bejubelen haar potentiële moordenaars de deugden van het martelaarschap: 72 maagden voor mij, de brandende hel voor jou. Anderen vragen welk vliegtuig ze binnenkort zal nemen en wat ze dan verkiest: een kaping of een bom? "Je snapt dat ik niet happig ben om mijn agenda bekend te maken", zei ze onlangs in een interview.
Manji vlucht in 1971 samen met haar ouders uit het Oeganda van dictator Idi Amin naar Canada. Daar moet ze als puber van haar streng gelovige vader ieder weekend koranlessen volgen in een madrassa. Als ze veertien is, komt het tot de eerste breuk met de islam. Haar islamleraar kan niet antwoorden op de vragen die zij steeds weer blijft stellen. Waarom mogen meisjes geen imam worden? Waarom worden de joden zo slecht voorgesteld? Waarom zijn vrouwen minder waard dan de man?
Islamfetisjisme, noemt ze de ziekelijke drang waarmee sommige moslims hun godsdienst vereren. "Als dissident kan ik uit ervaring spreken", schreef ze als reactie op de dood van Theo van Gogh in een opiniestuk voor UPI. "Mijn boek heeft me doelwit gemaakt van woede, haat en vitriool. En dat omdat ik vragen stel waarvan wij moslims niet meer kunnen weglopen. Waarom bijvoorbeeld verkwanselen we de talenten van de helft van gods creatie, de vrouwen? Wat met het koppige antisemitisme in de islam? Maar het belangrijkste is de vraag hoe gematigde moslims de koran letterlijk zouden moeten nemen als hij uitblinkt in contradicties en dubbelzinnigheid. Het probleem van de islam is echter dat de letterlijkheid mainstream is geworden."
Manji pleit in haar boek om de ijtihad, de islamitische traditie van het onafhankelijk redeneren die eeuwen geleden in zwang was, nieuw leven in te blazen. Alleen zo kan volgens haar de band met het Westen aangehaald worden. Alleen zo kan de letterlijkheid van de islam aangepakt worden. Ze argumenteert dat alle godsdiensten wel lijden onder fundamentalisme, maar dat dat enkel in de islam de heersende stroming vormt. Dat betekent de uitsluiting van elke vorm van discussie: alle vragen kunnen beantwoord worden, via de koran of met de hadith, de overlevering.
Irshad Manji las en herlas de koran en vond meer dan één tegenstrijdigheid. Vrouwen worden vernederd als bezit van de man, terwijl op een andere bladzijde plots beide seksen gelijk zijn. "Niemand kan zeggen wat juist is en ondertussen gaat de onderdrukking van vrouwen gewoon door."
Af en toe moet Manji de diensten inhuren van een bodyguard. Haar huis in Toronto is van kogelvrij glas en is beveiligd. Vreemde mannen die haar op open plekken benaderen, jagen haar angst aan. Zeker als ze islamitische baarden hebben en een wit kleed dragen. Maar zwijgen? Nooit.
Manji noemt zich nog altijd moslim. Ieder moment kan haar geloof stoppen, maar voorlopig houdt ze vol. Ze beseft dat de hervorming van de islam in handen ligt van de jonge moslims die haar wel steunen in haar strijd: "Zij staan aan de frontlijn van de strijd voor de ziel van de islam", zegt ze. "Ik zal hen nooit in de steek laten, net zomin als de vrijheid die ik in mijn maatschappij heb gekregen."
door Ayfer Erkul
Ayaan Hirsi Ali en Mimount Bousakla zijn niet de enigen die leven onder bedreigingen en moeten onderduiken. 'Het is de islam zelf die vrouwen onderdrukt. Het is de islam zelf die democratie niet duldt en mensenrechten schendt. Daarom moeten we de mensen wakker schudden.' Ayfer Erkul portretteert.
Taslima Nasrin Schrijfster en arts, Bangladesh, 42 jaar
Op de schoorsteenmantel van Taslima Nasrin prijkt menige onderscheiding en award, maar ondertussen stapelen de arrestatiebevelen en veroordelingen bij verstek zich op. De Bengaalse schrijfster heeft niet alleen de moslimfundamentalisten maar een heel land tegen zich gekeerd. Iedere zichzelf respecterende moslim in Bangladesh heeft ooit in een demonstratie tegen haar gelopen of haar onthoofding geëist. Nasrin behoort niet tot de liberale moslims die kritiek geven. Zij heeft de islam volledig afgezworen.
"In wat ik schreef, leverde ik kritiek op zowel de fundamentalisten als de islam", zei ze in 1996 tijdens een interview. "Ik kon het verschil niet zien tussen islam en moslimfundamentalisten. Volgens mij is religie de wortel van waaruit fundamentalisme groeit als een giftige tak. Als we het fundamentalisme verwijderen, blijft de wortel van de religie en zal het fundamentalisme opnieuw aangroeien. Het is de islam zelf die vrouwen onderdrukt. Het is de islam zelf die democratie niet duldt en mensenrechten schendt. Daarom moeten we de mensen wakker schudden."
Taslima Nasrin groeit op in een middenklassefamilie in het noorden van Bangladesh. Haar ouders zijn gematigde moslims, maar in haar jeugd moet ze de koran lezen in het Arabisch. Ze snapt er niets van tot ze een Bengaalse vertaling vindt. Ze is geschokt als ze leest over de slavenbehandeling die vrouwen zich moeten laten welgevallen.
Nasrin studeert geneeskunde, wordt gynaecologe en trekt naar het Bengaalse platteland. Ze treft er alleen ellende aan: Bangladesh is een van de armste landen van de wereld. Het is ook het land waar jaarlijks honderden vrouwen het slachtoffer worden van aanvallen met zwavelzuur. Huwelijksaanzoek afgewezen? Seks geweigerd? Te kleine bruidsschat? Meer is niet nodig voor een geut zuur in het gezicht. Letterlijk gebrandmerkt moeten de vrouwen verder lijden zonder toekomst: wie met een verminkt gezicht rondloopt, heeft het vast zelf uitgelokt. Nasrin begint artikels te schrijven waarin ze de islam bevraagt. Columns in kranten en tijdschriften verhalen over de onderdrukking van vrouwen. "Vrouwen waren net slaven in mijn land, niets anders dan seksobjecten."
Ze schrijft zo scherp dat fundamentalisten haar al snel als afvallige bestempelen. Ze moet monddood worden gemaakt, pleiten de mullahs. Dood is nog beter. Als ze in een interview met een Indiase krant, na de verschijning van haar roman Schaamte, zegt dat de koran moet worden, veranderd staat het schuim op de lippen van fundamentalisten. Nasrin wil niet hier en daar een zin schrappen: "Geen kleine veranderingen, neen, de koran moet volledig worden herzien."
Er wordt een fatwa, een religieus doodvonnis, over haar uitgeroepen. In ruil voor haar hoofd kan de moordenaar een 3.700 euro vangen. Taslima Nasrin moet onderduiken.
In 1994 wordt ze aangeklaagd voor het Opperste gerechtshof van Bangladesh op beschuldiging van blasfemie. De overheid neemt haar paspoort in beslag, maar ze kan vluchten naar Europa. In haar vaderland wordt ze bij verstek veroordeeld tot twee jaar cel omdat ze "de gevoelens van de moslims kwetste".
Nasrin gaat in Zweden wonen, waar ze asiel krijgt en liefst honderd politieagenten instaan voor haar bewaking. Ze blijft verder schrijven over de vrouwenonderdrukking in Bangladesh, de onverdraagzaamheid van moslimfundamentalisten voor andere religies en schending van de mensenrechten in de koran. Ieder boek dat verschijnt, wordt prompt verboden in Bangladesh. Maar ook in het Westen is ze niet verlost van het extremisme in de islam. Islamitische studenten vallen haar aan in het Britse Nottingham, bij iedere lezing staan baardmannen met spandoeken voor de ingang en de fatwa is nog altijd niet teruggetrokken. "Ik ben een atheïst, ik geloof in het werk dat ik doe. Ik ben auteur en mijn ideologisch gevecht tegen het moslimfundamentalisme zal ik voeren met mijn pen."
Afgelopen week ontving Taslima Nasrin de Unesco-Madanjeet Singh-prijs voor de promotie van verdraagzaamheid en vrede.
_______________
'De koran moet volledig worden herzien'
Irshad Manji Schrijfster, Canadese van Oegandese origine, 35 jaar
Moslim, lesbisch en met bakken kritiek op de koran: in de islamitische wereld is dat om problemen vragen. De Canadese schrijfster kreeg ze ook. Sinds de eerste publicatie van haar boek Het Islamdilemma in 2003 in de VS en Canada stroomt de mailbox van Irshad Manji over van de doodsbedreigingen. In pamfletten versierd met koranteksten bejubelen haar potentiële moordenaars de deugden van het martelaarschap: 72 maagden voor mij, de brandende hel voor jou. Anderen vragen welk vliegtuig ze binnenkort zal nemen en wat ze dan verkiest: een kaping of een bom? "Je snapt dat ik niet happig ben om mijn agenda bekend te maken", zei ze onlangs in een interview.
Manji vlucht in 1971 samen met haar ouders uit het Oeganda van dictator Idi Amin naar Canada. Daar moet ze als puber van haar streng gelovige vader ieder weekend koranlessen volgen in een madrassa. Als ze veertien is, komt het tot de eerste breuk met de islam. Haar islamleraar kan niet antwoorden op de vragen die zij steeds weer blijft stellen. Waarom mogen meisjes geen imam worden? Waarom worden de joden zo slecht voorgesteld? Waarom zijn vrouwen minder waard dan de man?
Islamfetisjisme, noemt ze de ziekelijke drang waarmee sommige moslims hun godsdienst vereren. "Als dissident kan ik uit ervaring spreken", schreef ze als reactie op de dood van Theo van Gogh in een opiniestuk voor UPI. "Mijn boek heeft me doelwit gemaakt van woede, haat en vitriool. En dat omdat ik vragen stel waarvan wij moslims niet meer kunnen weglopen. Waarom bijvoorbeeld verkwanselen we de talenten van de helft van gods creatie, de vrouwen? Wat met het koppige antisemitisme in de islam? Maar het belangrijkste is de vraag hoe gematigde moslims de koran letterlijk zouden moeten nemen als hij uitblinkt in contradicties en dubbelzinnigheid. Het probleem van de islam is echter dat de letterlijkheid mainstream is geworden."
Manji pleit in haar boek om de ijtihad, de islamitische traditie van het onafhankelijk redeneren die eeuwen geleden in zwang was, nieuw leven in te blazen. Alleen zo kan volgens haar de band met het Westen aangehaald worden. Alleen zo kan de letterlijkheid van de islam aangepakt worden. Ze argumenteert dat alle godsdiensten wel lijden onder fundamentalisme, maar dat dat enkel in de islam de heersende stroming vormt. Dat betekent de uitsluiting van elke vorm van discussie: alle vragen kunnen beantwoord worden, via de koran of met de hadith, de overlevering.
Irshad Manji las en herlas de koran en vond meer dan één tegenstrijdigheid. Vrouwen worden vernederd als bezit van de man, terwijl op een andere bladzijde plots beide seksen gelijk zijn. "Niemand kan zeggen wat juist is en ondertussen gaat de onderdrukking van vrouwen gewoon door."
Af en toe moet Manji de diensten inhuren van een bodyguard. Haar huis in Toronto is van kogelvrij glas en is beveiligd. Vreemde mannen die haar op open plekken benaderen, jagen haar angst aan. Zeker als ze islamitische baarden hebben en een wit kleed dragen. Maar zwijgen? Nooit.
Manji noemt zich nog altijd moslim. Ieder moment kan haar geloof stoppen, maar voorlopig houdt ze vol. Ze beseft dat de hervorming van de islam in handen ligt van de jonge moslims die haar wel steunen in haar strijd: "Zij staan aan de frontlijn van de strijd voor de ziel van de islam", zegt ze. "Ik zal hen nooit in de steek laten, net zomin als de vrijheid die ik in mijn maatschappij heb gekregen."