echnaton
11-12-04, 10:50
Islam / Vredesboodschap uit Assen
door Eildert Mulder
Na de moord op Theo van Gogh vroeg de imam van de Husseinmoskee in Assen raad aan drie sjiitische topgeestelijken uit het Midden-Oosten. Trouw zocht de imam op. ,,Ik geloof in de kracht van het argument, theologisch staan radicalen zwak.''
Het is ieders plicht om dit land te verdedigen'', zegt imam Mustafa Abed Ali Lafte van de Husseinmoskee in Assen. Met 'dit land' bedoelt hij Nederland. ,,In Irak heb ik nooit mijn godsdienst kunnen beleven'', zegt hij. ,,In Nederland wel. Daarom zie ik Nederland als 'huis van vrede.' Onder Saddam was het gevaarlijk om naar de moskee te gaan. Je gold dan als verdacht. Ook islamitische kleding was riskant.'' In Assen draagt de imam trots de zwarte tulband, de hoofdtooi van een sajjid, een nakomeling van de profeet Mohammed.
Lafte is duidelijk over de vraag tegen wie Nederland verdedigd moet worden. ,,De vijanden zijn aanhangers van stromingen binnen de islam, die terreur propageren'', zegt hij beslist. Na de moord op Theo van Gogh nam hij een opmerkelijk initiatief. Hij nam contact op met religieuze autoriteiten in het Midden-Oosten. Hij wilde hun gezag inzetten in de Nederlandse strijd tegen extremisme en terrorisme en vroeg om fatwa's.
Een fatwa is een interpretatie van de islamitische sjaria, naar aanleiding van een vraag van gelovigen. Het woord fatwa kreeg in Europa een slechte klank na de fatwa in 1989 van de Iraanse imam Khomeini, waarin hij moslims wees op hun plicht om de schrijver Salman Rushdie te doden. Het idee ontstond dat een fatwa een 'islamitisch doodvonnis' is. Maar een fatwa kan ook over alledaagse dingen gaan. Of je als moslim je kinderen naar een christelijke school kunt sturen of naar een voetbalclub waar in de kantine geen halalvoedsel wordt verkocht - dat soort dingen.
Lafte is sjiiet. De islam heeft twee grote tradities, de soennitische en de sjiitische. De splitsing dateert uit het begin van de islamitische geschiedenis. Wereldwijd zijn de sjiieten in de minderheid, je treft ze vooral aan in Iran, Irak, Pakistan, Jemen en Libanon. Ook in Nederland zijn er meer soennieten dan sjiieten.
Een belangrijk verschil is de positie van de geestelijkheid. Binnen de sjiitische islam is een sterke geestelijke hiërarchie, die een beetje doet denken aan het katholicisme maar minder formeel en democratischer. Er is geen instituut zoals de kerk of een paus. De gelovigen besluiten welke geestelijke ze navolgen, wie ze om fatwa's vragen en aan wie ze de godsdienstige belastingen afdragen. In een proces van tientallen jaren kan een theologiestudent opklimmen tot de rang van ayatollah. Boven de ajatollahs staan grootayatollahs, ook wel mardja's genoemd.
Het aantal grootayatollahs verschilt van periode tot periode. Volgens imam Lafte verdienen op dit ogenblik in elk geval drie geestelijken de titel van mardja: sjeik Mohammed Hoessein Fadlallah uit Libanon, sajjid Ali Al-Hoeseini Al-Sistani, die zetelt in Najaf in Irak en sajjid Sadik Al-Hoeseini Al-Shirazi, een Iraniër. Mardja's genieten een groot 'leergezag'. Lafte: ,,Je zult bij sjiieten daarom niet snel meemaken dat iemand op eigen gezag een korantekst interpreteert en een zelfmoordaanslag pleegt zonder toestemming van een grootayatollah.''
Toen Nederland na de moord op Van Gogh op zijn kop stond besloot Lafte de drie mardja's om advies te vragen. Alle drie oordeelden ze dat gelovigen de wetten van het land moeten gehoorzamen. Daarmee had Lafte drie fatwa's van de top van de sjiitische geestelijkheid over de toestand in Nederland. Vooral Fadlallah vond hij, vanwege zijn eenvoud, sterk: ,,In de naam van God, de barmhartige en goedertierene: wij roepen al onze zonen en broeders op om de veiligheid te bewaken van het goede land, dat hun gastvrijheid heeft betoond en hun de mogelijkheden voor een eervol leven heeft geboden. Wij verbieden iedereen om enige daad te verrichten die de openbare orde in Nederland schade toebrengt of om op enige wijze over ijverig en onbeheerst te reageren. Laat de beschaafde dialoog, die de islam beklemtoont in zijn geschillen met anderen, om het even of ze religieus of seculier zijn, in plaats van geweld of terreur de methode zijn waarmee we onze interne en externe geschillen benaderen. Vrede zij met u en zijn barmhartigheid en zijn zegeningen.''
Lafte vindt het pijnlijk dat westerse media Fadlallah in verband blijven brengen met de Libanese Hezbollahpartij: ,,Dat klopt niet. De Hezbollah erkent Ali Khamenei als geestelijk leider.'' Khamenei is de 'geestelijke gids' van Iran en voorman van de radicale conservatieven, de erfgenamen van de ayatollah Khomeini. Een dag na het gesprek faxt ook Fadlallah zelf dat hij geen organisatorische band heeft of heeft gehad met Hezbollah en dat hij evenmin 'geestelijke gids' is van die club.
In de moskee, een voormalig bedrijfsgebouw waar eerder een kerk was gevestigd, is het koud en sober. Toch is dit het centrum van de sjiitische islam in Nederland. Assen onderhoudt het contact met de grootayatollahs namens de Nederlandse sjiitische gemeenschap. Lafte: ,,Juist bij radicale stromingen komt veel geld terecht. Je ziet het aan boeken in Nederland over de islam, heel vaak komen ze uit de
salafitische en wahabitische hoek. Dat is de invloed van Saoedi-Arabië. Ik ben niet tegen de soennieten, ik hoop dat ze zich na onze fatwa's uitgedaagd voelen, dat ze een soortgelijk initiatief nemen. Mijn grootste zorg is niet Bin Laden maar de generatie moslimjongeren. Die willen wij helpen. Er moeten een soennitische en een sjiitische organisatie komen, die met gezag spreken, vooral bij incidenten. Ik geloof in de kracht van het argument, theologisch staan radicalen zwak. Internet staat vol met 'uitspraken van de profeet' die hij nooit heeft gedaan. Wij kunnen jongeren overtuigen. Die twee organisaties hebben steun van de overheid nodig en van iedereen die terreur wil bestrijden.''
Loopt hij geen gevaar? Lafte: ,,Ik aanvaard alle consequenties. Zeven jaar geleden is er al een aanslag op me gepleegd, in een asielzoekerscentrum in Veendam. Dat gebeurde na een discussie waarin ik zei dat we loyaal moeten zijn aan Nederland en dat je, als je dat niet vindt, Nederland maar moet vergelijken met de landen waar we vandaan komen. Dat is overigens ook precies mijn boodschap aan de moslimjeugd van nu en ik heb ervaren dat die sterk overkomt, ook uit de mond van een sjiiet, dat maakt weinig uit.''
Maar in Veendam begonnen drie mensen, onder wie een Libiër en een Algerijn, op hem in te steken met messen. Twee aanvallers ontkwamen, de derde is snel weer vrijgelaten. Lafte, onderkoeld: ,,De Nederlandse overheid schiet weleens tekort. Toch ben ik trots op mijn Nederlandse nationaliteit. Ik merk aan mijn kinderen hoe Nederlands die zijn. Na de val van Saddam nam ik ze mee naar Basra. Ze spreken Arabisch maar niet de taal van hun leeftijdgenootjes, de taal van het spel. Ze waren blij toen ze terug waren. Er is onder moslims ook grote liefde voor deze samenleving, die moet je benutten. Iedereen mag zeggen wat hij wil, dat gold voor Van Gogh en geldt voor Hirsi Ali. Maar kwets niet onnodig. En zeg niet steeds dat de moslimjeugd niet deugt want dan krijg je hetzelfde als wanneer je constant iemand een dief noemt: op den duur begint hij echt te stelen. En geef ons armslag zodat we het extremisme kunnen bestrijden. Dat willen wij zo dolgraag!''
Trouw, 11 december 2004
door Eildert Mulder
Na de moord op Theo van Gogh vroeg de imam van de Husseinmoskee in Assen raad aan drie sjiitische topgeestelijken uit het Midden-Oosten. Trouw zocht de imam op. ,,Ik geloof in de kracht van het argument, theologisch staan radicalen zwak.''
Het is ieders plicht om dit land te verdedigen'', zegt imam Mustafa Abed Ali Lafte van de Husseinmoskee in Assen. Met 'dit land' bedoelt hij Nederland. ,,In Irak heb ik nooit mijn godsdienst kunnen beleven'', zegt hij. ,,In Nederland wel. Daarom zie ik Nederland als 'huis van vrede.' Onder Saddam was het gevaarlijk om naar de moskee te gaan. Je gold dan als verdacht. Ook islamitische kleding was riskant.'' In Assen draagt de imam trots de zwarte tulband, de hoofdtooi van een sajjid, een nakomeling van de profeet Mohammed.
Lafte is duidelijk over de vraag tegen wie Nederland verdedigd moet worden. ,,De vijanden zijn aanhangers van stromingen binnen de islam, die terreur propageren'', zegt hij beslist. Na de moord op Theo van Gogh nam hij een opmerkelijk initiatief. Hij nam contact op met religieuze autoriteiten in het Midden-Oosten. Hij wilde hun gezag inzetten in de Nederlandse strijd tegen extremisme en terrorisme en vroeg om fatwa's.
Een fatwa is een interpretatie van de islamitische sjaria, naar aanleiding van een vraag van gelovigen. Het woord fatwa kreeg in Europa een slechte klank na de fatwa in 1989 van de Iraanse imam Khomeini, waarin hij moslims wees op hun plicht om de schrijver Salman Rushdie te doden. Het idee ontstond dat een fatwa een 'islamitisch doodvonnis' is. Maar een fatwa kan ook over alledaagse dingen gaan. Of je als moslim je kinderen naar een christelijke school kunt sturen of naar een voetbalclub waar in de kantine geen halalvoedsel wordt verkocht - dat soort dingen.
Lafte is sjiiet. De islam heeft twee grote tradities, de soennitische en de sjiitische. De splitsing dateert uit het begin van de islamitische geschiedenis. Wereldwijd zijn de sjiieten in de minderheid, je treft ze vooral aan in Iran, Irak, Pakistan, Jemen en Libanon. Ook in Nederland zijn er meer soennieten dan sjiieten.
Een belangrijk verschil is de positie van de geestelijkheid. Binnen de sjiitische islam is een sterke geestelijke hiërarchie, die een beetje doet denken aan het katholicisme maar minder formeel en democratischer. Er is geen instituut zoals de kerk of een paus. De gelovigen besluiten welke geestelijke ze navolgen, wie ze om fatwa's vragen en aan wie ze de godsdienstige belastingen afdragen. In een proces van tientallen jaren kan een theologiestudent opklimmen tot de rang van ayatollah. Boven de ajatollahs staan grootayatollahs, ook wel mardja's genoemd.
Het aantal grootayatollahs verschilt van periode tot periode. Volgens imam Lafte verdienen op dit ogenblik in elk geval drie geestelijken de titel van mardja: sjeik Mohammed Hoessein Fadlallah uit Libanon, sajjid Ali Al-Hoeseini Al-Sistani, die zetelt in Najaf in Irak en sajjid Sadik Al-Hoeseini Al-Shirazi, een Iraniër. Mardja's genieten een groot 'leergezag'. Lafte: ,,Je zult bij sjiieten daarom niet snel meemaken dat iemand op eigen gezag een korantekst interpreteert en een zelfmoordaanslag pleegt zonder toestemming van een grootayatollah.''
Toen Nederland na de moord op Van Gogh op zijn kop stond besloot Lafte de drie mardja's om advies te vragen. Alle drie oordeelden ze dat gelovigen de wetten van het land moeten gehoorzamen. Daarmee had Lafte drie fatwa's van de top van de sjiitische geestelijkheid over de toestand in Nederland. Vooral Fadlallah vond hij, vanwege zijn eenvoud, sterk: ,,In de naam van God, de barmhartige en goedertierene: wij roepen al onze zonen en broeders op om de veiligheid te bewaken van het goede land, dat hun gastvrijheid heeft betoond en hun de mogelijkheden voor een eervol leven heeft geboden. Wij verbieden iedereen om enige daad te verrichten die de openbare orde in Nederland schade toebrengt of om op enige wijze over ijverig en onbeheerst te reageren. Laat de beschaafde dialoog, die de islam beklemtoont in zijn geschillen met anderen, om het even of ze religieus of seculier zijn, in plaats van geweld of terreur de methode zijn waarmee we onze interne en externe geschillen benaderen. Vrede zij met u en zijn barmhartigheid en zijn zegeningen.''
Lafte vindt het pijnlijk dat westerse media Fadlallah in verband blijven brengen met de Libanese Hezbollahpartij: ,,Dat klopt niet. De Hezbollah erkent Ali Khamenei als geestelijk leider.'' Khamenei is de 'geestelijke gids' van Iran en voorman van de radicale conservatieven, de erfgenamen van de ayatollah Khomeini. Een dag na het gesprek faxt ook Fadlallah zelf dat hij geen organisatorische band heeft of heeft gehad met Hezbollah en dat hij evenmin 'geestelijke gids' is van die club.
In de moskee, een voormalig bedrijfsgebouw waar eerder een kerk was gevestigd, is het koud en sober. Toch is dit het centrum van de sjiitische islam in Nederland. Assen onderhoudt het contact met de grootayatollahs namens de Nederlandse sjiitische gemeenschap. Lafte: ,,Juist bij radicale stromingen komt veel geld terecht. Je ziet het aan boeken in Nederland over de islam, heel vaak komen ze uit de
salafitische en wahabitische hoek. Dat is de invloed van Saoedi-Arabië. Ik ben niet tegen de soennieten, ik hoop dat ze zich na onze fatwa's uitgedaagd voelen, dat ze een soortgelijk initiatief nemen. Mijn grootste zorg is niet Bin Laden maar de generatie moslimjongeren. Die willen wij helpen. Er moeten een soennitische en een sjiitische organisatie komen, die met gezag spreken, vooral bij incidenten. Ik geloof in de kracht van het argument, theologisch staan radicalen zwak. Internet staat vol met 'uitspraken van de profeet' die hij nooit heeft gedaan. Wij kunnen jongeren overtuigen. Die twee organisaties hebben steun van de overheid nodig en van iedereen die terreur wil bestrijden.''
Loopt hij geen gevaar? Lafte: ,,Ik aanvaard alle consequenties. Zeven jaar geleden is er al een aanslag op me gepleegd, in een asielzoekerscentrum in Veendam. Dat gebeurde na een discussie waarin ik zei dat we loyaal moeten zijn aan Nederland en dat je, als je dat niet vindt, Nederland maar moet vergelijken met de landen waar we vandaan komen. Dat is overigens ook precies mijn boodschap aan de moslimjeugd van nu en ik heb ervaren dat die sterk overkomt, ook uit de mond van een sjiiet, dat maakt weinig uit.''
Maar in Veendam begonnen drie mensen, onder wie een Libiër en een Algerijn, op hem in te steken met messen. Twee aanvallers ontkwamen, de derde is snel weer vrijgelaten. Lafte, onderkoeld: ,,De Nederlandse overheid schiet weleens tekort. Toch ben ik trots op mijn Nederlandse nationaliteit. Ik merk aan mijn kinderen hoe Nederlands die zijn. Na de val van Saddam nam ik ze mee naar Basra. Ze spreken Arabisch maar niet de taal van hun leeftijdgenootjes, de taal van het spel. Ze waren blij toen ze terug waren. Er is onder moslims ook grote liefde voor deze samenleving, die moet je benutten. Iedereen mag zeggen wat hij wil, dat gold voor Van Gogh en geldt voor Hirsi Ali. Maar kwets niet onnodig. En zeg niet steeds dat de moslimjeugd niet deugt want dan krijg je hetzelfde als wanneer je constant iemand een dief noemt: op den duur begint hij echt te stelen. En geef ons armslag zodat we het extremisme kunnen bestrijden. Dat willen wij zo dolgraag!''
Trouw, 11 december 2004