ZbaqZbaq
23-12-04, 10:07
Ook nieuwe inburgeringsplannen oudkomers niet haalbaar
Onlangs heeft minister Verdonk haar plannen voor een herziening van het inburgeringsstelsel moeten aanpassen. Haar oorspronkelijke plannen waren in strijd met het gelijkheidsbeginsel en discriminatieverbod en daardoor juridisch niet haalbaar. Dat dit het geval was had het LBR de minister eerder dit jaar laten weten. Nu heeft ook de Adviescommissie voor Vreemdelingenzaken in haar advies aan de minister dit standpunt onderschreven en de minister geadviseerd haar plannen te wijzigen.
In de oorspronkelijke plannen maakte de minister op grond van afkomst onderscheid tussen Nederlanders. Nederlanders geboren buiten het grondgebied van de Europese Unie en de Europees Economische Ruimte legde zij een inburgeringsplicht op, terwijl Nederlanders geboren binnen de Europese grenzen daarvan vrijgesteld zouden zijn. Een dergelijk onderscheid is volgens nationaal en internationaal recht niet toegestaan.
Het onderscheid wordt ook niet gerechtvaardigd door het doel dat de minister met inburgering voor ogen heeft. Of iemand wel of niet voldoende kennis van de taal en samenleving heeft, wordt niet bepaald door zijn geboorteplaats. Een dergelijk criterium leidt ertoe dat personen die geen inburgering nodig hebben er toch onder vallen, terwijl personen die wel inburgering nodig hebben er niet onder vallen. Bijvoorbeeld personen die binnen Europa geboren zijn.
Een inburgeringsplicht op grond van afkomst zou er tevens toe leiden dat genaturaliseerde Nederlanders achteraf opnieuw aan inburgeringseisen moeten voldoen, terwijl zij al genaturaliseerd zijn. Dit zou in strijd zijn met het rechtszekerheidsbeginsel. Deze groep Nederlanders mocht er juist op kunnen vertrouwen dat zij door naturalisatie volledig gelijk gesteld zijn aan Nederlanders door geboorte.
Daarnaast was het twijfelachtig of een inburgeringsplicht kon worden opgelegd aan Turken in verband met het Associatieverdrag dat geldt tussen de EG en Turkije. Op grond van dit verdrag zijn tussen de EG en Turkije afspraken gemaakt die Turken de mogelijkheid biedt zich als zelfstandige te vestigen dan wel arbeid te verrichten binnen een van de EG-landen. Een inburgeringsplicht zou hier een belemmering opwerpen die op grond van het verdrag mogelijk niet is toegestaan.
Hoewel de minister met haar nieuwe plannen niet de intentie heeft op grond van afkomst te discrimineren, constateert het LBR dat op een aantal punten de inburgeringsplicht nog steeds op gespannen voet staat met het gelijkheidsbeginsel en het discriminatieverbod.
Op grond van de nieuwe plannen moet iedereen die duurzaam verblijft in Nederland, maar tussen het vijfde en zestiende levensjaar niet minstens acht jaar in Nederland heeft verbleven, verplicht inburgeren. In de praktijk zal dit voor de meeste mensen met de Nederlandse nationaliteit die tevens in Nederland zijn geboren, geen probleem zijn. Zij zullen doorgaans gedurende acht jaar van de leerplichtige leeftijd in Nederland hebben verbleven. Ook Antillianen zijn daarmee vrijgesteld doordat onderwijs op de Nederlandse Antillen als gelijk aan het onderwijs in Nederland wordt beschouwd.
Nederlanders die buiten Nederland en de Antillen geboren zijn, bevinden zich echter op voorhand in een ongunstigere positie doordat zij doorgaans pas op latere leeftijd naar Nederland zijn gekomen en hun opleiding in het buitenland hebben gevolgd. Zij zullen volgens de nieuwe plannen van minister Verdonk dus eerder in aanmerking komen voor een inburgeringsplicht dan overige Nederlanders.
Wanneer de minister ook nog besluit bepaalde diploma’s, waarmee buiten Nederland kennis van de Nederlandse taal is opgedaan, uit te sluiten houdt dit in dat ook personen in het bezit van dergelijke diploma’s moeten inburgeren. Daarmee zal de inburgeringsplicht opnieuw haar doel voorbij schieten door zich niet toe te leggen op verplichte inburgering van personen die dit objectief beschouwd daadwerkelijk nodig zouden hebben. Dit kan alleen worden vastgesteld bij een goede toepassing van onderwijskundige criteria.
Doordat met de nieuwe plannen in overwegende mate Nederlanders geboren buiten Nederland zullen moeten inburgeren, ontstaat opnieuw een tweedeling tussen Nederlanders op grond van afkomst. Dit leidt tot een ongelijke behandeling. Tevens blijft het zo dat door de nieuwe plannen genaturaliseerde Nederlanders achteraf opnieuw inburgeringseisen opgelegd kunnen krijgen, wat onverminderd een aantasting van het rechtszekerheidsbeginsel betekent.
Het doel van inburgering zou beter tot z’n recht komen wanneer verplichte inburgering zich alleen richt op nieuwkomers voor wie inburgering daadwerkelijk een eerste stap betekent tot volwaardig en gedeeld burgerschap. Voor uitkeringsgerechtigde oudkomers biedt de huidige wetgeving reeds voldoende mogelijkheden om verplichtingen op te leggen die bijdragen aan toeleiding naar en reintegratie op de arbeidsmarkt. Een verplichte inburgering voor oudkomers is daardoor niet alleen onnodig, maar mede gezien de tweedeling die onder Nederlanders wordt aangebracht tevens onwenselijk en juridisch niet haalbaar.
Carolina de Fey is als juridisch beleidsadviseur werkzaam bij het Landelijk Bureau ter bestrijding van Rassendiscriminatie
lbr.nl
Onlangs heeft minister Verdonk haar plannen voor een herziening van het inburgeringsstelsel moeten aanpassen. Haar oorspronkelijke plannen waren in strijd met het gelijkheidsbeginsel en discriminatieverbod en daardoor juridisch niet haalbaar. Dat dit het geval was had het LBR de minister eerder dit jaar laten weten. Nu heeft ook de Adviescommissie voor Vreemdelingenzaken in haar advies aan de minister dit standpunt onderschreven en de minister geadviseerd haar plannen te wijzigen.
In de oorspronkelijke plannen maakte de minister op grond van afkomst onderscheid tussen Nederlanders. Nederlanders geboren buiten het grondgebied van de Europese Unie en de Europees Economische Ruimte legde zij een inburgeringsplicht op, terwijl Nederlanders geboren binnen de Europese grenzen daarvan vrijgesteld zouden zijn. Een dergelijk onderscheid is volgens nationaal en internationaal recht niet toegestaan.
Het onderscheid wordt ook niet gerechtvaardigd door het doel dat de minister met inburgering voor ogen heeft. Of iemand wel of niet voldoende kennis van de taal en samenleving heeft, wordt niet bepaald door zijn geboorteplaats. Een dergelijk criterium leidt ertoe dat personen die geen inburgering nodig hebben er toch onder vallen, terwijl personen die wel inburgering nodig hebben er niet onder vallen. Bijvoorbeeld personen die binnen Europa geboren zijn.
Een inburgeringsplicht op grond van afkomst zou er tevens toe leiden dat genaturaliseerde Nederlanders achteraf opnieuw aan inburgeringseisen moeten voldoen, terwijl zij al genaturaliseerd zijn. Dit zou in strijd zijn met het rechtszekerheidsbeginsel. Deze groep Nederlanders mocht er juist op kunnen vertrouwen dat zij door naturalisatie volledig gelijk gesteld zijn aan Nederlanders door geboorte.
Daarnaast was het twijfelachtig of een inburgeringsplicht kon worden opgelegd aan Turken in verband met het Associatieverdrag dat geldt tussen de EG en Turkije. Op grond van dit verdrag zijn tussen de EG en Turkije afspraken gemaakt die Turken de mogelijkheid biedt zich als zelfstandige te vestigen dan wel arbeid te verrichten binnen een van de EG-landen. Een inburgeringsplicht zou hier een belemmering opwerpen die op grond van het verdrag mogelijk niet is toegestaan.
Hoewel de minister met haar nieuwe plannen niet de intentie heeft op grond van afkomst te discrimineren, constateert het LBR dat op een aantal punten de inburgeringsplicht nog steeds op gespannen voet staat met het gelijkheidsbeginsel en het discriminatieverbod.
Op grond van de nieuwe plannen moet iedereen die duurzaam verblijft in Nederland, maar tussen het vijfde en zestiende levensjaar niet minstens acht jaar in Nederland heeft verbleven, verplicht inburgeren. In de praktijk zal dit voor de meeste mensen met de Nederlandse nationaliteit die tevens in Nederland zijn geboren, geen probleem zijn. Zij zullen doorgaans gedurende acht jaar van de leerplichtige leeftijd in Nederland hebben verbleven. Ook Antillianen zijn daarmee vrijgesteld doordat onderwijs op de Nederlandse Antillen als gelijk aan het onderwijs in Nederland wordt beschouwd.
Nederlanders die buiten Nederland en de Antillen geboren zijn, bevinden zich echter op voorhand in een ongunstigere positie doordat zij doorgaans pas op latere leeftijd naar Nederland zijn gekomen en hun opleiding in het buitenland hebben gevolgd. Zij zullen volgens de nieuwe plannen van minister Verdonk dus eerder in aanmerking komen voor een inburgeringsplicht dan overige Nederlanders.
Wanneer de minister ook nog besluit bepaalde diploma’s, waarmee buiten Nederland kennis van de Nederlandse taal is opgedaan, uit te sluiten houdt dit in dat ook personen in het bezit van dergelijke diploma’s moeten inburgeren. Daarmee zal de inburgeringsplicht opnieuw haar doel voorbij schieten door zich niet toe te leggen op verplichte inburgering van personen die dit objectief beschouwd daadwerkelijk nodig zouden hebben. Dit kan alleen worden vastgesteld bij een goede toepassing van onderwijskundige criteria.
Doordat met de nieuwe plannen in overwegende mate Nederlanders geboren buiten Nederland zullen moeten inburgeren, ontstaat opnieuw een tweedeling tussen Nederlanders op grond van afkomst. Dit leidt tot een ongelijke behandeling. Tevens blijft het zo dat door de nieuwe plannen genaturaliseerde Nederlanders achteraf opnieuw inburgeringseisen opgelegd kunnen krijgen, wat onverminderd een aantasting van het rechtszekerheidsbeginsel betekent.
Het doel van inburgering zou beter tot z’n recht komen wanneer verplichte inburgering zich alleen richt op nieuwkomers voor wie inburgering daadwerkelijk een eerste stap betekent tot volwaardig en gedeeld burgerschap. Voor uitkeringsgerechtigde oudkomers biedt de huidige wetgeving reeds voldoende mogelijkheden om verplichtingen op te leggen die bijdragen aan toeleiding naar en reintegratie op de arbeidsmarkt. Een verplichte inburgering voor oudkomers is daardoor niet alleen onnodig, maar mede gezien de tweedeling die onder Nederlanders wordt aangebracht tevens onwenselijk en juridisch niet haalbaar.
Carolina de Fey is als juridisch beleidsadviseur werkzaam bij het Landelijk Bureau ter bestrijding van Rassendiscriminatie
lbr.nl