Prins Bernhard was sympathisant van Hitler [Archief]

Marsipulami

23-12-04, 12:49

Prins Bernhard schreef Hitler brieven

09:43:46

© united press
RIJSWIJK - De overleden Nederlandse prins Bernhard heeft Adolf Hitler twee brieven geschreven vlak voor zijn huwelijk met de toenmalige kroonprinses Juliana. De prins wilde Hitler verzekeren van zijn steun aan het Duitsland van die tijd. De Nederlandse krant Trouw vond de twee brieven in het Bundesarchiv van Berlijn.

De krant publiceert vandaag een kopie van de eerste brief. De inhoud van de tweede brief is niet openbaar. De brief was verzegeld en niemand mag de inhoud weten.
Zoals bekend stond prins Bernhard indertijd onder grote Duitse druk. Vlak voor zijn huwelijk met Juliana werden paspoorten van enkele Duitse gasten geconfisqueerd om te voorkomen dat zij naar de bruiloft zouden gaan.

De prins was ook aangedaan over de campagne die de Duitse pers tegen hem zou voeren. Journalisten en diplomaten zouden van een schande spreken omdat Bernhard niets zou hebben gedaan aan incidenten in Nederland, waarbij vlaggen met het hakenkruis waren neergehaald, aldus Trouw.

Op 1 januari 1937 stuurde Bernhard een persoonlijke brief aan Hitler. Daarin vroeg hij eerherstel en sprak hij zijn ontsteltenis uit over Duitse mediaberichten. In de brief schreef Bernhard dat de vlaggenincidenten op een misverstand berustten. De brief van de prins had succes, want zijn gasten kregen hun paspoorten terug. Op 3 januari stuurde de prins de tweede, geheime brief.

Prins Bernhard overleed op 1 december van dit jaar op 93-jarige leeftijd. In 1940 koos hij de kant van de Nederland in de Tweede Wereldoorlog, en niet die van zijn thuisland Duitsland.

23/12/2004 - anp -

Marsipulami

23-12-04, 13:18

Bernhard wilde royaal zijn hart luchten
"Met zijn open brief in De Volkskrant in 2004 heeft prins Bernhard op de eerste plaats royaal zijn hart willen luchten.'' Oud-directeur Hans van der Voet van de Rijksvoorlichtingsdienst en vriend van Bernhard, die meer dan een jaar onderzoek deed in opdracht van de prins, erkent ruiterlijk dat hij er niet in is geslaagd alle beweringen over de prins met bewijzen te weerleggen. De documenten die hij her en der in Europa verzamelde, waren vooral bedoeld om de hartenkreet van de prins krachtiger te maken. De prins wil niet naar de rechter, 'omdat ik me vooral concentreer op zaken uit het verdere verleden (....) en niet het risico wil lopen dat ik de uitspraak niet meer meemaak.'

Prins Bernhard. Archieffoto

Het weerleggen van alle verhalen die de ronde doen over het lange en turbulente leven van de prins is soms zelf volkomen onmogelijk. Van der Voet stelt dit met zoveel woorden als het gaat om de omstreden 'stadhoudersbrief' die Bernhard in april 1942 aan Hitler of Himmler zou hebben geschreven. Daarin zou de prins zich hebben aangeboden als stadhouder van Nederland. Van der Voet: " De moeilijkheid in deze zaak is, dat het ondoenlijk is om bewijs te leveren dat een niet geschreven brief inderdaad niet is geschreven.''

Dat geldt ook voor de zonen die Bernhard tijdens de oorlog in Londen zou hebben verwekt bij Lady Ann Orr Lewis. "Kennelijk wordt hier de bewijslast omgedraaid, in die zin, dat ik moet bewijzen wat er niet is. Een onmogelijke opgave'', schrijft de prins. Van der Voet zegt geen zonen in het Britse bevolkingsregister te hebben aangetroffen.

"Daar kan mee gerotzooid worden'', reageert Oranjehistoricus J. Kikkert. Hij houdt vast aan het bestaan van de twee zonen, die de kost zouden hebben verdiend in de financiële wereld, 'met streepjesbroek en bolhoed'. "Het was geen tweeling, zoals je altijd leest. De één werd in januari en de ander in december van hetzelfde jaar geboren. Eén is overleden, de ander voelt er niets voor in de publiciteit te treden.'' Kikkert zegt een zeer geloofwaardige bron te hebben: Brijnen van Houten, de man die Bernhard in Londen in de gaten moest houden omdat de Britten de prins niet vertrouwden. "Bernhard was immers lid geweest van de SS, de SA en de NSDAP.''

Bernhard probeert in zijn open brief ook aantijgingen over de levenswandel van zijn moeder prinses Armgard te ontzenuwen. Zij zou met het nazisme hebben geflirt en na de dood van zijn vader losbandig hebben geleefd. Van der Voet vond mevrouw Bischoff-Sonsfeld, dochter van de buren, bereid onder ede te verklaren dat Armgard er geen nazistische ideeën op na hield. Bernhard ontkent dat zijn moeder in een bootje de liefde bedreef met twee officieren tegelijk. Ook zou ze geen relatie hebben gehad met huisvriend kolonel Pantchoelidzew, die na de dood van Bernhards vader op het landgoed Woynowo kwam wonen en werken. "Ik kan met de hand op het hart verklaren dat hij haar zelfs nooit op de wang heeft gezoend'', schrijft Bernhard. Publicist Philip Dröge, die over het leven van Bernhards moeder schreef, is niet onder de indruk. "Pantchoelidzew was haar minnaar, laat daar geen misverstand over bestaan.'' Over Bernhards rol bij het verraad van de Slag om Arnhem lopen de meningen uiteen. Van der Voet memoreert dat in het Duitse standaardwerk 'Das Deutsche Reich und der Zweite Weltkrieg' niets staat over verraad. Romancier Tomas Ross houdt het erop dat de prins voorafgaand aan de Slag om Arnhem loslippig is geweest. Maar kenner van Oranje en van het staatsrecht Harry van Wijnen meent dat de prins niet van tevoren op de hoogte was. "Hij was daar niet belangrijk genoeg voor.''

De prins schrijft 'uit eergevoel en om de reputatie van zijn ouders recht te doen'. Hij uit zijn frustratie over zijn jarenlang gedwongen zwijgen als lid van het koningshuis: "Niet reageren op verhalen met onjuiste strekking gold algemeen voor premiers als wijs beleid.'' Inmiddels staat Bernhard verder van de troon af en wordt de ministeriële verantwoordelijkheid voor uitingen van leden van het koninklijk huis ook wat beperkter gezien.

"Natuurlijk kan prins Bernhard zo'n brief schrijven. Leden van het koninklijk huis zijn vrij om te schrijven wat ze willen. Dat geldt ook voor Willem-Alexander, zo lang hij niet ten behoeve van de regering opereert'', stelt C. Kortmann, hoogleraar staats- en bestuursrecht aan de universiteit van Nijmegen. "De regering is alleen verantwoordelijk voor de koning, het staatshoofd. Maar in politiek Den Haag bestaat de verkrampte houding om de ministeriële verantwoordelijkheid te verbreden.''

Van Wijnen wijst er wel op dat de auteurs evenmin bewijzen hebben als Van der Voet als het gaat om de Londense zonen. "De rechter zou eerst de bronnen vragen hoe ze bij hun verhaal komen. Dan hoeft Bernhard niet eerst met bewijs te komen, dat is omkering van de bewijslast.''

De aantijgingen die prins Bernhard wil weerleggen in zijn brief:

De sympathieën die zijn moeder prinses Armgard zou hebben gehad voor het nazisme en haar vermeende losbandige levensstijl, waaraan zij de naam Tolle Lola zou hebben overgehouden. Bernhard bestrijdt dat zij een relatie had met huisvriend kolonel Pantchoelidzew. De prins noemt het 'gemene fantasieën'.

Het verhaal dat hij tijdens zijn verblijf in Londen in de Tweede Wereldoorlog -Juliana zat in Canada- twee zoons zou hebben verwekt bij Lady Ann Orr Lewis.

De aantijging dat hij de slag om Arnhem zou hebben verraden. Die beschuldiging neemt Bernhard hoog op, juist omdat hij in de Tweede Wereldoorlog voor de geallieerden werkte.

De beschuldiging dat Bernhard in april 1942 de zogenoemde Stadhoudersbrief zou hebben geschreven aan Himmler of Hitler. In die brief zou hij zichzelf hebben aangeboden als stadhouder van Nederland. De brief is nooit gevonden.