TonH
27-01-05, 17:08
Beurshandel maakt Iran modern
Thomas Erdbrink
De beurs van Teheran bloeit. Dankzij de economische voorspoed en de stijging van de olieprijs is er veel geld in omloop, ook bij particulieren. Aandelen zijn populairder als belegging dan huizen en auto’s. "De beurs maakt ons tot individuen en helpt bij de opbouw van een civil society.”
Met haar afstudeerproject tegen de borst geklemd, staart Zahra Taheri-Rad (24) naar het elektronische mededelingenbord boven de vloer van de beurs van Teheran. "Ik hou van geld, veel geld”, zegt de studente industriële vormgeving, tevens belegger. Net als de mannen om haar heen volgt ze de steeds verspringende cijfers op het bord. Eén verdieping lager voeren beurshandelaren telefonisch hun transacties af. De vloer zelf is op dit moment een oase van rust.
Schijn bedriegt. De Teheran Stock Exchange is de meest winstgevende beurs in het Midden-Oosten. Ondanks een recente daling in de handel door Amerikaanse (oorlogs)dreiging staat de beurs al drie jaar in de top drie van meest winstgevende beursen ter wereld. Investeerders konden vorige jaar rekenen op een gemiddelde waardestijging van hun aandelen van 51 procent met uitschieters tot 125 procent.
Het afgelopen jaar werd er veertig miljard dollar omgezet.
De jonge Zahra Taheri-Rad moet zich door een haag van mannen heen wringen.
Het is dringen om een plaatsje voor de glazen wand te bemachtigen die de investeerders een goede blik op de beursvloer biedt.
Een paar maanden geleden, toen ze voor het eerst naar de beurs ging, vroegen haar vriendinnen of ze gek was geworden. Sommigen vonden het niet passend voor een Iraanse vrouw om tussen mannen te staan, en zo geld te verdienen. "Maar nu ik veel winst maak hoor ik niemand meer. Mijn vriendinnen willen ook komen”, zegt Taheri-Rad lachend. "Ik ben onafhankelijk geworden door mijn investeringen hier. Ik hoef mijn ouders niet meer om geld te vragen en kan de man trouwen die ik wil.
Lang leve de beurs van Teheran.”
Zij en de andere honderden Iraniërs die vandaag samengepakt voor het glas de stijgende beurs volgen, maken deel uit van een steeds groter groeiend leger van kleine beleggers. Jarenlang was de beurs van Teheran een slapend instituut waar alleen overheidsbedrijven in elkaars aandelen handelden. Sinds de Iraanse huizenmarkt zich twee jaar geleden stabiliseerde na een lange periode van prijsstijgingen, ontdekten investeerders dat ze op de beurs een beter rendement konden halen. Twintig procent van de investeerders op de beurs zijn nu kleine beleggers, de rest van de handel wordt nog steeds gedreven door overheidsbedrijven.
Volgens een recent onderzoek van de Iraanse krant Hamshari is het gemiddelde bedrag dat een spaarder in de lokale beurs steekt het afgelopen jaar met 330 procent toegenomen. Ook het aantal bedrijven dat een beursgang heeft gemaakt is toegenomen van 300 tot 407. Met een grote privatiseringsronde in zicht maakt de beurs zich op voor een enorme groei.
Iran’s bekendste beursanalist en investeerder dr. Ah Ahmadi (30), komt vrijwel nooit meer op de beurs. Zijn handel doet hij alleen nog per telefoon. Zijn chauffeur rijdt hem van huis naar kantoor en verder niet, of het moet naar een van de duizend jaarvergaderingen zijn die hij de afgelopen tien jaar heeft bezocht. Sinds hij op zijn negentiende zijn eerste schreden in de beleggerswereld deed, is Ahmadi uitgegroeid tot de mondigste kleine belegger van de Teheraanse beurs. Het heeft zijn vruchten afgeworpen: hij een van de rijkste selfmade beursinvesteerders van Iran.
Hij schat dat hij de afgelopen tien jaar ongeveer tien miljoen dollar heeft verdiend. "De komende tien jaar wordt dat een miljard”, zegt hij zelfverzekerd.
Dr. Ahmadi is een excentrieke man met een rode drie-dagen baard en een groen pak met gouden knopen. Hij groeide op in een van Teheran’s armste wijken. Hoewel Ahmadi nooit in Nederland is geweest, kan hij de tien grootste bedrijven op de Amsterdamse beurs moeiteloos opnoemen.
Evenals het aantal containers dat jaarlijks wordt omgeslagen op de Rotterdamse haven, de voornaam van de koningin en het aantal fietsen in Nederland. Hij kan dezelfde weetjes ook opdreunen over landen als Chili of Canada, als hem dat lukraak wordt gevraagd. "Ik ben een genie”, zegt hij zonder blikken of blozen tijdens een lunch met kip-kabab en rijst. Zijn vier telefoons liggen naast zijn bord.
Volgens Ahmadi is de Iraanse beurs geen luchtbel en is er de komende tien jaar ruimte voor een nog veel grotere stijging.
De belangrijkste reden is dat de Iraanse economie, ondanks alle politieke problemen, in de lift zit. Afgelopen maand werden de nieuwe, officiële werkloosheidscijfers bekend: 10,4 procent, een daling van vijf procent. Ook de recente beslissing van Iran’s grondwettelijke arbitragecommissie om vrijwel alle sectoren van de door de overheid beheerste economie te privatiseren, is voor Ahmadi reden een grote stijging te verwachten. "Zoveel Iraanse bedrijven die eerst niet op de beurs vertegenwoordigd waren, zullen hun beursgang maken”, zegt de analist. "Er zullen honderden bedrijven bij komen.” Sinds de revolutie zijn de bank-, luchtvaart-, scheepsvaart-, distributie-, groothandel- en verzekeringssectoren in handen van de overheid en kan er op de beurs daar nog niet in worden gehandeld.
Dat verandert met ingang van het Iraanse nieuwjaar op 21 maart. Ahmadi: "Alle beursgenoteerde bedrijven zijn op dit moment industrieel. Die maken cement, auto’s en wasmiddelen”, legt Ahmadi uit. "Met de nieuwe sectoren erbij zal het handelsvolume nog veel hoger worden.”
Daarnaast is het ook zeer goedkoop om te handelen op de beurs van Teheran. De commissiekosten bedragen slechts twee procent per transactie, tamelijk laag voor een niet-Westers land. Ook de aandelen zelf zijn vrij goedkoop. Nieuwe bedrijven melden zich iedere week aan op de beursvloer.
De aandelen kosten vaak niet meer dan anderhalve euro per stuk.
Ook verwacht Ahmadi dat meer mensen dezelfde stap zullen nemen als studente Zahra Taheri-Rad. "Er zijn zeventig miljoen Iraniërs, maar volgens een onofficiële schatting bezit slechts twee â drie miljoen van hen aandelen. De komende jaren zullen meer particulieren op de beurs gaan handelen en krijgen we hogere volumes”, voorspelt hij. Het management van de Teheran Stock Exchange speelt slim in op de aandacht van mogelijke beleggers door in twintig grote steden handelsvloeren te openen, zodat investeerders letterlijk dichter bij de beurs kunnen komen. Deze week werd de zesde beursvloer geopend in de stad Yazd, anderhalf uur vliegen ten zuiden van Teheran, en er wordt gedacht aan dependances in de Verenigde Arabische Emiraten en Bahrein.
De voorzitter van de Teheraanse beurs Abdo Hossein Tabrizi deelt deze zonnige toekomstvoorspelling. "Er is heel veel geld voorhanden door de stijging van de olieprijs”, zegt hij in een telefonisch interview. "Dat moet ergens worden geïnvesteerd.” Volgens de voorzitter keren de Iraniërs zich steeds meer af van de traditionele investeringssectoren als huizen, goud en auto’s. "Aandelen, pensioenen en levensverzekeringen: financiële producten zijn enorm populair aan het worden.”
Ook komen er investeringen uit het buitenland.
Ook al is de beurs vooralsnog gesloten voor buitenlanders, Iraniërs die over de grenzen wonen, mogen hun vergaarde fortuin wel ongestoord in Iran investeren. "Als we iedereen maar toelaten op de markt dan creëren we een ‘prijsbubble’,” denkt Tabrizi. "Daarnaast zijn we geïnteresseerd in lange termijn investeringen, en niet in buitenlanders die hier even snel geld willen verdienen.”
Wel denkt Abdo dat Iran zich in de toekomst meer zal openstellen voor grote institutionele buitenlandse investeerders. "We willen fondsen die veel geld hebben zodat we slechts één aanspreekpunt hebben in plaats van duizenden buitenlandse individuele beleggers.”
Dat is allemaal goed nieuws, meent analist Ahmadi, maar hij waarschuwt voor de groeistuipen van de beurs. Er moet nog veel gebeuren wil de beurs van Teheran daadwerkelijk marktleider in de regio worden. Het beurssysteem is niet aangepast sinds de opening in 1966 en dateert uit het stenen tijdperk. Regels zijn onduidelijk en spelen bepaalde investeerders met goede connecties in de kaart. Beursgenoteerde bedrijven met koersgevoelig nieuws zijn bijvoorbeeld verplicht deze dit eerst aan het beursmanagement te melden, dat het nieuws soms weken voor zich houdt. Insiders doen er soms hun voordeel mee. Een onafhankelijke controlerende instantie die voorkenniszaken in de gaten zou moeten houden, is er niet in Iran. De 57 tussenpersonen, via wiens kantoren alle handel moet lopen, zijn zwaar overwerkt door de grote vraag naar aandelenhandel. Zij worden evenmin gecontroleerd.
Waar de kleine investeerders hun geld stoppen, verwachten ze ook meer inspraak.
De afgelopen jaren is Dr. Ahmadi vaak letterlijk aandeelhoudersvergaderingen uitgegooid, omdat hij als kleine belegger niet welkom was. "Vooral de beursgenoteerde privé-bedrijven hebben lak aan kleine investeerders”, zegt Ahmadi, die bij verschillende bedrijven niet meer welkom is wegens zijn kritische vragen. "Volgens de wet hebben we geen recht op inspraak. Dat is erg lastig.”
Er zijn meer problemen. Hopend op snel succes verspreiden veel bedrijven valse informatie om zo de koers te beïnvloeden. "Beleggers kunnen koersinformatie alleen op de beurs krijgen, niet op internet of via speciale diensten. Soms spelen de tussenpersonen met de bedrijven onder een hoedje.”
Toch boekt Ahmadi steeds meer successen als voorvechter van de steeds grotere groep kleine beleggers. Onlangs werd hij gekozen als commissaris voor een groot beursgenoteerd Iraans bedrijf en de meeste bedrijven zijn nu meer gewend geraakt aan kleine beleggers. "De opkomst van de kleine aandeelhouder is een voorbeeld van de modernisering van Iran. Het helpt bij de opbouw van een civil society waar burgers meer verantwoordelijkheid en zeggenschap krijgen”, vindt Ahmadi. "Het draagt bij tot de ontwikkeling van de onafhankelijke geest. De beurs maakt ons tot individuen.”
© 2005 NRC Handelsblad
Thomas Erdbrink
De beurs van Teheran bloeit. Dankzij de economische voorspoed en de stijging van de olieprijs is er veel geld in omloop, ook bij particulieren. Aandelen zijn populairder als belegging dan huizen en auto’s. "De beurs maakt ons tot individuen en helpt bij de opbouw van een civil society.”
Met haar afstudeerproject tegen de borst geklemd, staart Zahra Taheri-Rad (24) naar het elektronische mededelingenbord boven de vloer van de beurs van Teheran. "Ik hou van geld, veel geld”, zegt de studente industriële vormgeving, tevens belegger. Net als de mannen om haar heen volgt ze de steeds verspringende cijfers op het bord. Eén verdieping lager voeren beurshandelaren telefonisch hun transacties af. De vloer zelf is op dit moment een oase van rust.
Schijn bedriegt. De Teheran Stock Exchange is de meest winstgevende beurs in het Midden-Oosten. Ondanks een recente daling in de handel door Amerikaanse (oorlogs)dreiging staat de beurs al drie jaar in de top drie van meest winstgevende beursen ter wereld. Investeerders konden vorige jaar rekenen op een gemiddelde waardestijging van hun aandelen van 51 procent met uitschieters tot 125 procent.
Het afgelopen jaar werd er veertig miljard dollar omgezet.
De jonge Zahra Taheri-Rad moet zich door een haag van mannen heen wringen.
Het is dringen om een plaatsje voor de glazen wand te bemachtigen die de investeerders een goede blik op de beursvloer biedt.
Een paar maanden geleden, toen ze voor het eerst naar de beurs ging, vroegen haar vriendinnen of ze gek was geworden. Sommigen vonden het niet passend voor een Iraanse vrouw om tussen mannen te staan, en zo geld te verdienen. "Maar nu ik veel winst maak hoor ik niemand meer. Mijn vriendinnen willen ook komen”, zegt Taheri-Rad lachend. "Ik ben onafhankelijk geworden door mijn investeringen hier. Ik hoef mijn ouders niet meer om geld te vragen en kan de man trouwen die ik wil.
Lang leve de beurs van Teheran.”
Zij en de andere honderden Iraniërs die vandaag samengepakt voor het glas de stijgende beurs volgen, maken deel uit van een steeds groter groeiend leger van kleine beleggers. Jarenlang was de beurs van Teheran een slapend instituut waar alleen overheidsbedrijven in elkaars aandelen handelden. Sinds de Iraanse huizenmarkt zich twee jaar geleden stabiliseerde na een lange periode van prijsstijgingen, ontdekten investeerders dat ze op de beurs een beter rendement konden halen. Twintig procent van de investeerders op de beurs zijn nu kleine beleggers, de rest van de handel wordt nog steeds gedreven door overheidsbedrijven.
Volgens een recent onderzoek van de Iraanse krant Hamshari is het gemiddelde bedrag dat een spaarder in de lokale beurs steekt het afgelopen jaar met 330 procent toegenomen. Ook het aantal bedrijven dat een beursgang heeft gemaakt is toegenomen van 300 tot 407. Met een grote privatiseringsronde in zicht maakt de beurs zich op voor een enorme groei.
Iran’s bekendste beursanalist en investeerder dr. Ah Ahmadi (30), komt vrijwel nooit meer op de beurs. Zijn handel doet hij alleen nog per telefoon. Zijn chauffeur rijdt hem van huis naar kantoor en verder niet, of het moet naar een van de duizend jaarvergaderingen zijn die hij de afgelopen tien jaar heeft bezocht. Sinds hij op zijn negentiende zijn eerste schreden in de beleggerswereld deed, is Ahmadi uitgegroeid tot de mondigste kleine belegger van de Teheraanse beurs. Het heeft zijn vruchten afgeworpen: hij een van de rijkste selfmade beursinvesteerders van Iran.
Hij schat dat hij de afgelopen tien jaar ongeveer tien miljoen dollar heeft verdiend. "De komende tien jaar wordt dat een miljard”, zegt hij zelfverzekerd.
Dr. Ahmadi is een excentrieke man met een rode drie-dagen baard en een groen pak met gouden knopen. Hij groeide op in een van Teheran’s armste wijken. Hoewel Ahmadi nooit in Nederland is geweest, kan hij de tien grootste bedrijven op de Amsterdamse beurs moeiteloos opnoemen.
Evenals het aantal containers dat jaarlijks wordt omgeslagen op de Rotterdamse haven, de voornaam van de koningin en het aantal fietsen in Nederland. Hij kan dezelfde weetjes ook opdreunen over landen als Chili of Canada, als hem dat lukraak wordt gevraagd. "Ik ben een genie”, zegt hij zonder blikken of blozen tijdens een lunch met kip-kabab en rijst. Zijn vier telefoons liggen naast zijn bord.
Volgens Ahmadi is de Iraanse beurs geen luchtbel en is er de komende tien jaar ruimte voor een nog veel grotere stijging.
De belangrijkste reden is dat de Iraanse economie, ondanks alle politieke problemen, in de lift zit. Afgelopen maand werden de nieuwe, officiële werkloosheidscijfers bekend: 10,4 procent, een daling van vijf procent. Ook de recente beslissing van Iran’s grondwettelijke arbitragecommissie om vrijwel alle sectoren van de door de overheid beheerste economie te privatiseren, is voor Ahmadi reden een grote stijging te verwachten. "Zoveel Iraanse bedrijven die eerst niet op de beurs vertegenwoordigd waren, zullen hun beursgang maken”, zegt de analist. "Er zullen honderden bedrijven bij komen.” Sinds de revolutie zijn de bank-, luchtvaart-, scheepsvaart-, distributie-, groothandel- en verzekeringssectoren in handen van de overheid en kan er op de beurs daar nog niet in worden gehandeld.
Dat verandert met ingang van het Iraanse nieuwjaar op 21 maart. Ahmadi: "Alle beursgenoteerde bedrijven zijn op dit moment industrieel. Die maken cement, auto’s en wasmiddelen”, legt Ahmadi uit. "Met de nieuwe sectoren erbij zal het handelsvolume nog veel hoger worden.”
Daarnaast is het ook zeer goedkoop om te handelen op de beurs van Teheran. De commissiekosten bedragen slechts twee procent per transactie, tamelijk laag voor een niet-Westers land. Ook de aandelen zelf zijn vrij goedkoop. Nieuwe bedrijven melden zich iedere week aan op de beursvloer.
De aandelen kosten vaak niet meer dan anderhalve euro per stuk.
Ook verwacht Ahmadi dat meer mensen dezelfde stap zullen nemen als studente Zahra Taheri-Rad. "Er zijn zeventig miljoen Iraniërs, maar volgens een onofficiële schatting bezit slechts twee â drie miljoen van hen aandelen. De komende jaren zullen meer particulieren op de beurs gaan handelen en krijgen we hogere volumes”, voorspelt hij. Het management van de Teheran Stock Exchange speelt slim in op de aandacht van mogelijke beleggers door in twintig grote steden handelsvloeren te openen, zodat investeerders letterlijk dichter bij de beurs kunnen komen. Deze week werd de zesde beursvloer geopend in de stad Yazd, anderhalf uur vliegen ten zuiden van Teheran, en er wordt gedacht aan dependances in de Verenigde Arabische Emiraten en Bahrein.
De voorzitter van de Teheraanse beurs Abdo Hossein Tabrizi deelt deze zonnige toekomstvoorspelling. "Er is heel veel geld voorhanden door de stijging van de olieprijs”, zegt hij in een telefonisch interview. "Dat moet ergens worden geïnvesteerd.” Volgens de voorzitter keren de Iraniërs zich steeds meer af van de traditionele investeringssectoren als huizen, goud en auto’s. "Aandelen, pensioenen en levensverzekeringen: financiële producten zijn enorm populair aan het worden.”
Ook komen er investeringen uit het buitenland.
Ook al is de beurs vooralsnog gesloten voor buitenlanders, Iraniërs die over de grenzen wonen, mogen hun vergaarde fortuin wel ongestoord in Iran investeren. "Als we iedereen maar toelaten op de markt dan creëren we een ‘prijsbubble’,” denkt Tabrizi. "Daarnaast zijn we geïnteresseerd in lange termijn investeringen, en niet in buitenlanders die hier even snel geld willen verdienen.”
Wel denkt Abdo dat Iran zich in de toekomst meer zal openstellen voor grote institutionele buitenlandse investeerders. "We willen fondsen die veel geld hebben zodat we slechts één aanspreekpunt hebben in plaats van duizenden buitenlandse individuele beleggers.”
Dat is allemaal goed nieuws, meent analist Ahmadi, maar hij waarschuwt voor de groeistuipen van de beurs. Er moet nog veel gebeuren wil de beurs van Teheran daadwerkelijk marktleider in de regio worden. Het beurssysteem is niet aangepast sinds de opening in 1966 en dateert uit het stenen tijdperk. Regels zijn onduidelijk en spelen bepaalde investeerders met goede connecties in de kaart. Beursgenoteerde bedrijven met koersgevoelig nieuws zijn bijvoorbeeld verplicht deze dit eerst aan het beursmanagement te melden, dat het nieuws soms weken voor zich houdt. Insiders doen er soms hun voordeel mee. Een onafhankelijke controlerende instantie die voorkenniszaken in de gaten zou moeten houden, is er niet in Iran. De 57 tussenpersonen, via wiens kantoren alle handel moet lopen, zijn zwaar overwerkt door de grote vraag naar aandelenhandel. Zij worden evenmin gecontroleerd.
Waar de kleine investeerders hun geld stoppen, verwachten ze ook meer inspraak.
De afgelopen jaren is Dr. Ahmadi vaak letterlijk aandeelhoudersvergaderingen uitgegooid, omdat hij als kleine belegger niet welkom was. "Vooral de beursgenoteerde privé-bedrijven hebben lak aan kleine investeerders”, zegt Ahmadi, die bij verschillende bedrijven niet meer welkom is wegens zijn kritische vragen. "Volgens de wet hebben we geen recht op inspraak. Dat is erg lastig.”
Er zijn meer problemen. Hopend op snel succes verspreiden veel bedrijven valse informatie om zo de koers te beïnvloeden. "Beleggers kunnen koersinformatie alleen op de beurs krijgen, niet op internet of via speciale diensten. Soms spelen de tussenpersonen met de bedrijven onder een hoedje.”
Toch boekt Ahmadi steeds meer successen als voorvechter van de steeds grotere groep kleine beleggers. Onlangs werd hij gekozen als commissaris voor een groot beursgenoteerd Iraans bedrijf en de meeste bedrijven zijn nu meer gewend geraakt aan kleine beleggers. "De opkomst van de kleine aandeelhouder is een voorbeeld van de modernisering van Iran. Het helpt bij de opbouw van een civil society waar burgers meer verantwoordelijkheid en zeggenschap krijgen”, vindt Ahmadi. "Het draagt bij tot de ontwikkeling van de onafhankelijke geest. De beurs maakt ons tot individuen.”
© 2005 NRC Handelsblad