Eke
27-01-05, 19:45
Auschwitz herdenken...NRC.27 januari 2005
Bij dit artikel
• REPORTAGE - Het hele dorp wist wat in Auschwitz gebeurde
Pogingen om uit de industriële vergassing van anderhalf miljoen joden in het Duitse vernietigingskamp Auschwitz-Birkenau concrete lessen te trekken voor de actualiteit, doen gemakkelijk afbreuk aan het gruwelijke karakter van deze gebeurtenissen. In totaal doodden de nazi's tijdens razzia's, in getto's en concentratie- en vernietigingskampen bijna zes miljoen joden. Zij waren de grootste en duidelijkst identificeerbare groep onder de 21 miljoen burgers die buiten de directe krijgsverrichtingen door de staatsmachine van de nazi's zijn omgebracht. Om hun massamoord geheim te houden hadden de Duitsers veel kampen gebouwd op achterafplekken in het bezette Polen, waarvan alleen al drie miljoen joodse en drie miljoen niet-joodse burgers zijn omgebracht.
Ook voor Nederland is de jodenmoord in de Tweede Wereldoorlog van grote betekenis. Nederlanders hebben in de oorlog geleden en toch hebben de meeste niet-joden het overleefd. Van de Nederlandse joden is daarentegen driekwart uitgemoord, 102.000 in totaal. Dat percentage is hoger dan in andere Europese landen waar het antisemitisme dieper was geworteld.
Er zijn historische omstandigheden aangevoerd waarom zoveel Nederlandse joden het leven lieten. De Duitse bezetting in Nederland had een indringend burgerlijk, politiek karakter, terwijl andere bezette landen vaak op grotere afstand door militairen werden bestuurd. Sinds 1815 had Nederland geen buitenlandse bezetting meegemaakt. Veel niet-joden en joden gingen te veel uit van de redelijkheid van de Duitsers. De bevolkingsregistratie was nauwkeuriger dan elders en ambtenaren deden veel te goed hun best om de gegevens aan de bezetter over te reiken. Veel mensen waren bang voor de nazi-terreur. Verzet was niet vanzelfsprekend en vereiste grote moed. Maar behalve burgers die met kleine en grote daden joden hielpen, waren er veel Nederlanders die zich bij de nazi's aansloten en collaboreerden.
De jodenmoord is een dieptepunt in de Nederlandse geschiedenis van de vorige eeuw. De herdenking van de bevrijding van Auschwitz - vandaag 60 jaar geleden - heeft dus niet alleen betekenis voor de directe nabestaanden die hun familie in de jaren veertig in korte tijd uitgeroeid zagen, maar voor alle Nederlanders. Ook immigranten moeten dit zwarte hoofdstuk uit de geschiedenis van hun nieuwe land leren kennen. Dit is des te belangrijker, nu via satelliet-tv en internet onder moslim-burgers antisemitische boodschappen worden verspreid, waarin de jodenmoord zelfs wordt ontkend. Oude nazi-leerstukken worden hergebruikt. De naoorlogse propaganda waarin joden als zondebok worden aangewezen voor problemen van moslims, is alleen al absurd wegens de getalsverhoudingen: 1,2 miljard moslims tegenover hooguit 16 miljoen joden in de wereld. Buiten Israël zijn joden overal sterk in de minderheid.
Minderheden moeten worden beschermd. In Nederland geldt dat gelijkelijk voor moslims en voor joden. Antisemitische uitingen passen nergens, ook niet in het stadion. Het is geen plicht om aan de Auschwitz-plechtigheden mee te doen, maar het minste dat van burgers kan worden verwacht is dat ze de herdenkingen eerbiedigen en dat ze weten waar het over gaat.
Bij dit artikel
• REPORTAGE - Het hele dorp wist wat in Auschwitz gebeurde
Pogingen om uit de industriële vergassing van anderhalf miljoen joden in het Duitse vernietigingskamp Auschwitz-Birkenau concrete lessen te trekken voor de actualiteit, doen gemakkelijk afbreuk aan het gruwelijke karakter van deze gebeurtenissen. In totaal doodden de nazi's tijdens razzia's, in getto's en concentratie- en vernietigingskampen bijna zes miljoen joden. Zij waren de grootste en duidelijkst identificeerbare groep onder de 21 miljoen burgers die buiten de directe krijgsverrichtingen door de staatsmachine van de nazi's zijn omgebracht. Om hun massamoord geheim te houden hadden de Duitsers veel kampen gebouwd op achterafplekken in het bezette Polen, waarvan alleen al drie miljoen joodse en drie miljoen niet-joodse burgers zijn omgebracht.
Ook voor Nederland is de jodenmoord in de Tweede Wereldoorlog van grote betekenis. Nederlanders hebben in de oorlog geleden en toch hebben de meeste niet-joden het overleefd. Van de Nederlandse joden is daarentegen driekwart uitgemoord, 102.000 in totaal. Dat percentage is hoger dan in andere Europese landen waar het antisemitisme dieper was geworteld.
Er zijn historische omstandigheden aangevoerd waarom zoveel Nederlandse joden het leven lieten. De Duitse bezetting in Nederland had een indringend burgerlijk, politiek karakter, terwijl andere bezette landen vaak op grotere afstand door militairen werden bestuurd. Sinds 1815 had Nederland geen buitenlandse bezetting meegemaakt. Veel niet-joden en joden gingen te veel uit van de redelijkheid van de Duitsers. De bevolkingsregistratie was nauwkeuriger dan elders en ambtenaren deden veel te goed hun best om de gegevens aan de bezetter over te reiken. Veel mensen waren bang voor de nazi-terreur. Verzet was niet vanzelfsprekend en vereiste grote moed. Maar behalve burgers die met kleine en grote daden joden hielpen, waren er veel Nederlanders die zich bij de nazi's aansloten en collaboreerden.
De jodenmoord is een dieptepunt in de Nederlandse geschiedenis van de vorige eeuw. De herdenking van de bevrijding van Auschwitz - vandaag 60 jaar geleden - heeft dus niet alleen betekenis voor de directe nabestaanden die hun familie in de jaren veertig in korte tijd uitgeroeid zagen, maar voor alle Nederlanders. Ook immigranten moeten dit zwarte hoofdstuk uit de geschiedenis van hun nieuwe land leren kennen. Dit is des te belangrijker, nu via satelliet-tv en internet onder moslim-burgers antisemitische boodschappen worden verspreid, waarin de jodenmoord zelfs wordt ontkend. Oude nazi-leerstukken worden hergebruikt. De naoorlogse propaganda waarin joden als zondebok worden aangewezen voor problemen van moslims, is alleen al absurd wegens de getalsverhoudingen: 1,2 miljard moslims tegenover hooguit 16 miljoen joden in de wereld. Buiten Israël zijn joden overal sterk in de minderheid.
Minderheden moeten worden beschermd. In Nederland geldt dat gelijkelijk voor moslims en voor joden. Antisemitische uitingen passen nergens, ook niet in het stadion. Het is geen plicht om aan de Auschwitz-plechtigheden mee te doen, maar het minste dat van burgers kan worden verwacht is dat ze de herdenkingen eerbiedigen en dat ze weten waar het over gaat.