angkor
28-01-05, 21:23
De verloren generatie
LOES DE FAUWE
In veel Marokkaanse gezinnen verloopt de opvoeding rampzalig, omdat de cultuurverschillen met de 'buitenwereld' onoverbrugbaar zijn. Kansloze ouders, kansloze kinderen. De Marokkaanse pedagoog Abdel Boulal spreekt van een verloren generatie. 'Dat er nog zo veel kinderen zijn die het wel hebben gered, is eigenlijk een godswonder.'
'Ali was een lieve jongen. Hij was spontaan, en hij maakte snel vrienden. De hele buurt kende hem.''
Aldus sprak het zusje van de negentienjarige Ali el Bejjati, daags nadat hij was doodgereden door de vrouw wier tas was geroofd. Zijn vrienden uit de Oosterparkbuurt herdachten hem in groot verdriet: ''We zullen je ons altijd blijven herinneren als een vriend, een echte vriend, een groot voorbeeld voor ons.'' Diezelfde ochtend had justitie voor de Amsterdamse rechtbank nog twee jaar cel tegen Ali geëist wegens een gewapende roofoverval.
Ga er maar van uit dat al deze mensen, als het over Ali gaat, gelijk hebben.
Ali had twee gezichten.
Ali had twee levens.
Ali verkeerde in twee werelden.
Zoals bijna alle jonge Marokkanen in Nederland.
Ze kunnen op straat de boel terroriseren, ze kunnen zich daar een punthoofd blowen, ze kunnen nachtenlang discotheken afstropen en zich helemaal suf neuken - met Nederlandse meiden natuurlijk - maar ze zullen thuis in bijzijn van hun ouders een vrijscène op tv wegzappen, ze zullen in de nabijheid van hun moeder geen sigaret opsteken en als ze van hun vader een hengst krijgen, zwijgen ze.
Dat heeft te maken met respect.
Ze schakelen moeiteloos van het ene naar het andere leven, want ze zijn niet anders gewend. Ze spreken dan over twee 'maskers'. Dan hebben ze het over hun leven dat zich afspeelt in twee culturen, de Marokkaanse wereld thuis, en de Nederlandse maatschappij buiten. Die hebben niet zo veel met elkaar te maken. Scharnierpunt zijn die kinderen zelf.
''Er is een kloof. Hoe groot die kloof is, hangt af van thuis, maar het zijn hoe dan ook twee totaal verschillende situaties, die van het kind creativiteit eisen,'' zegt de Marokkaanse pedagoog Abdel Boulal (42).
Alleen de slimmerds vinden hun eigen uitweg. En wie niet creatief is, slaat los, flipt op school en heeft geen benul van wat nog mag en wat niet. En dan zijn de rapen gaar. Niet alleen buiten - waar in het beste geval de schoolmentor wacht en anders wel de politie - maar ook thuis breekt de hel los, want dat kind dient niet te falen. Dus vader pakt een eind hout - en staat vervolgens weer raar te kijken als hij degene is die door de politie wordt meegenomen. Dan denken ze: die Nederlanders zijn helemaal gek.
En dan liegen ze allemaal, nooit te controleren, uit schaamte voor iets wat niet in orde is, om ruzies uit de weg te gaan. Want met je ouders ga je niet in debat, met je ouders maak je geen ruzie.
Dat heeft ook te maken met respect.
Abdel Boulal was de eerste Marokkaan die Marokkaanse ouders met opvoedingsproblemen adviseerde. ''In een conservatief, streng gezin, waar ze volgens de islamitische normen leven, is het natuurlijk weer anders dan in een gematigd gezin, dat wel toenadering zoekt tot die andere wereld. Maar het is altijd bijzonder moeilijk.''
Gevolg voor de kinderen is onduidelijkheid op alle fronten. Boulal schetst hoe het uitpakt als een kind in twee zulke gescheiden werelden opgroeit en op eigen houtje de route moet zoeken die leidt tot tevredenheid in twee kampen. Voor de een is dat funest, een ander doet er zijn voordeel mee.
Van Marokkaanse kinderen wordt veel verwacht. Te veel, zegt Boulal: ''De jongens moeten de familienaam hoog houden, een goede baan vinden, een goede Marokkaan zijn, en een goede moslim. Ze moeten opkomen voor de familie en zorgen voor de ouders. Dat is een behoorlijke opdracht. Voor meisjes is het nog erger, want die moeten ook nog eens braaf zijn. En als er eentje uit de boot valt, is dat een groot taboe.''
Zware opdrachten dus. Boulal: ''Kinderen hebben daarvoor duidelijkheid, zekerheid en zelfvertrouwen nodig. Wij zeggen altijd: wees trots op het Marokkaanse, maar leer uw kind ook dat hij leeft in een andere maatschappij met andere normen en waarden.''
''Die kinderen snakken naar identiteit. Dat is cruciaal. Intussen willen die ouders, natuurlijk net als andere ouders, dat het kind het beter gaat doen dan zijzelf, maar ze weten niet hoe ze dat moeten bereiken.''
''Sommige Marokkaanse ouders zijn zelf opgevoed met straffen en dreigen. Niet met beloning. Kinderen zijn altijd op zoek naar aandacht. Als je de hele dag je best doet, maar je hoort nooit eens: ''Wat lief,'' dan begin je vanzelf ongewenst gedrag te vertonen. Want dán krijg je aandacht, al is het maar doordat je ouders beginnen te schreeuwen. Hier wordt gehamerd op taal, een Marokkaanse moeder zal zeggen: 'Moet ik praten tegen een tweejarige?' ''
Intussen zit dat kind op een Nederlandse school, waar repressie niet bepaald het uitgangspunt is. Daar wordt gepraat en onderhandeld, daar worden afspraken gemaakt. Kom daar thuis maar eens om. Boulal: ''Dus dat kind moet telkens een knop omzetten, dat is moeilijk hoor. Uiteindelijk heeft-ie het thuis noch op school meer prettig. Hij raakt in de war, verliest zelfvertrouwen, leert niet meer goed, en voor je het weet zit-ie in een neerwaartse spiraal. Tegen de tijd dat hij begint te puberen, naar het voortgezet onderwijs gaat, dus zelf de stad in moet, en geen controle meer is op hoe hij zijn dag doorbrengt, is het te laat.''
''Buiten lokken het bier, de hasj, mooie scooters en meisjes. Eens rustig iets uitproberen en desnoods thuis daarover lekker ruzie schoppen, is er niet bij. Zo leer je niet dat vrijheid gepaard gaat met verantwoordelijkheden, dat er grenzen zijn.'' Buiten wacht trouwens ook het wantrouwen van de Nederlanders: 'Daar heb je weer zo'n Marokkaan'. En dat voel je ook als je er eentje bent die niet rotzooit.
Zoveel ouders, zegt Boulal, willen zo graag, maar het lukt zo zelden. Kansloos zijn die ouders, kansloos is dan dat kind. Boulal: ''Het een verloren generatie.'' Maar: ''De tweede generatie meisjes doet het beter dan de jongens. Zij leren beter en als moeder doen ze het ook anders. Dat zijn vrouwen die je misschien niet op de arbeidsmarkt ziet, maar ze spreken de taal, ze zijn meer geïntegreerd, ze zitten niet meer binnen en zijn actief op de school. Zij laten zich niet meer door hun ouders vertellen wat ze moeten doen, zij zeggen: 'Het is nu mijn pakkie-an'.''
Zo laveert dat kind, die jonge man, die jonge vrouw tussen hier en daar en trekt een eigen plan. Inmiddels hebben die slimmerds hun weg weten te vinden: ze maken hun school af, stromen door naar het hoger onderwijs. Maar ook die jongeren krijgen te maken met gedoe: noem je Marokkaanse naam en de stageplaats is opeens vergeven, de baan is net weg. Dan moet je wel een doorzetter zijn. Boulal is oprecht als hij zegt: ''En dan zijn er nog zo veel die het wel gered hebben, een studie hebben gedaan, een goede baan hebben. Dat is eigenlijk een godswonder.''
Er zijn gezinnen, niet eens zo heel weinig, met analfabete ouders, waar alle kinderen een studie hebben voltooid. Zo vertelt een afgestudeerde hbo'er: ''Mijn ouders waren altijd enorm trots, ook al hadden ze geen idee van wat wij allemaal leerden.''
© Het Parool, 26-01-2005
LOES DE FAUWE
In veel Marokkaanse gezinnen verloopt de opvoeding rampzalig, omdat de cultuurverschillen met de 'buitenwereld' onoverbrugbaar zijn. Kansloze ouders, kansloze kinderen. De Marokkaanse pedagoog Abdel Boulal spreekt van een verloren generatie. 'Dat er nog zo veel kinderen zijn die het wel hebben gered, is eigenlijk een godswonder.'
'Ali was een lieve jongen. Hij was spontaan, en hij maakte snel vrienden. De hele buurt kende hem.''
Aldus sprak het zusje van de negentienjarige Ali el Bejjati, daags nadat hij was doodgereden door de vrouw wier tas was geroofd. Zijn vrienden uit de Oosterparkbuurt herdachten hem in groot verdriet: ''We zullen je ons altijd blijven herinneren als een vriend, een echte vriend, een groot voorbeeld voor ons.'' Diezelfde ochtend had justitie voor de Amsterdamse rechtbank nog twee jaar cel tegen Ali geëist wegens een gewapende roofoverval.
Ga er maar van uit dat al deze mensen, als het over Ali gaat, gelijk hebben.
Ali had twee gezichten.
Ali had twee levens.
Ali verkeerde in twee werelden.
Zoals bijna alle jonge Marokkanen in Nederland.
Ze kunnen op straat de boel terroriseren, ze kunnen zich daar een punthoofd blowen, ze kunnen nachtenlang discotheken afstropen en zich helemaal suf neuken - met Nederlandse meiden natuurlijk - maar ze zullen thuis in bijzijn van hun ouders een vrijscène op tv wegzappen, ze zullen in de nabijheid van hun moeder geen sigaret opsteken en als ze van hun vader een hengst krijgen, zwijgen ze.
Dat heeft te maken met respect.
Ze schakelen moeiteloos van het ene naar het andere leven, want ze zijn niet anders gewend. Ze spreken dan over twee 'maskers'. Dan hebben ze het over hun leven dat zich afspeelt in twee culturen, de Marokkaanse wereld thuis, en de Nederlandse maatschappij buiten. Die hebben niet zo veel met elkaar te maken. Scharnierpunt zijn die kinderen zelf.
''Er is een kloof. Hoe groot die kloof is, hangt af van thuis, maar het zijn hoe dan ook twee totaal verschillende situaties, die van het kind creativiteit eisen,'' zegt de Marokkaanse pedagoog Abdel Boulal (42).
Alleen de slimmerds vinden hun eigen uitweg. En wie niet creatief is, slaat los, flipt op school en heeft geen benul van wat nog mag en wat niet. En dan zijn de rapen gaar. Niet alleen buiten - waar in het beste geval de schoolmentor wacht en anders wel de politie - maar ook thuis breekt de hel los, want dat kind dient niet te falen. Dus vader pakt een eind hout - en staat vervolgens weer raar te kijken als hij degene is die door de politie wordt meegenomen. Dan denken ze: die Nederlanders zijn helemaal gek.
En dan liegen ze allemaal, nooit te controleren, uit schaamte voor iets wat niet in orde is, om ruzies uit de weg te gaan. Want met je ouders ga je niet in debat, met je ouders maak je geen ruzie.
Dat heeft ook te maken met respect.
Abdel Boulal was de eerste Marokkaan die Marokkaanse ouders met opvoedingsproblemen adviseerde. ''In een conservatief, streng gezin, waar ze volgens de islamitische normen leven, is het natuurlijk weer anders dan in een gematigd gezin, dat wel toenadering zoekt tot die andere wereld. Maar het is altijd bijzonder moeilijk.''
Gevolg voor de kinderen is onduidelijkheid op alle fronten. Boulal schetst hoe het uitpakt als een kind in twee zulke gescheiden werelden opgroeit en op eigen houtje de route moet zoeken die leidt tot tevredenheid in twee kampen. Voor de een is dat funest, een ander doet er zijn voordeel mee.
Van Marokkaanse kinderen wordt veel verwacht. Te veel, zegt Boulal: ''De jongens moeten de familienaam hoog houden, een goede baan vinden, een goede Marokkaan zijn, en een goede moslim. Ze moeten opkomen voor de familie en zorgen voor de ouders. Dat is een behoorlijke opdracht. Voor meisjes is het nog erger, want die moeten ook nog eens braaf zijn. En als er eentje uit de boot valt, is dat een groot taboe.''
Zware opdrachten dus. Boulal: ''Kinderen hebben daarvoor duidelijkheid, zekerheid en zelfvertrouwen nodig. Wij zeggen altijd: wees trots op het Marokkaanse, maar leer uw kind ook dat hij leeft in een andere maatschappij met andere normen en waarden.''
''Die kinderen snakken naar identiteit. Dat is cruciaal. Intussen willen die ouders, natuurlijk net als andere ouders, dat het kind het beter gaat doen dan zijzelf, maar ze weten niet hoe ze dat moeten bereiken.''
''Sommige Marokkaanse ouders zijn zelf opgevoed met straffen en dreigen. Niet met beloning. Kinderen zijn altijd op zoek naar aandacht. Als je de hele dag je best doet, maar je hoort nooit eens: ''Wat lief,'' dan begin je vanzelf ongewenst gedrag te vertonen. Want dán krijg je aandacht, al is het maar doordat je ouders beginnen te schreeuwen. Hier wordt gehamerd op taal, een Marokkaanse moeder zal zeggen: 'Moet ik praten tegen een tweejarige?' ''
Intussen zit dat kind op een Nederlandse school, waar repressie niet bepaald het uitgangspunt is. Daar wordt gepraat en onderhandeld, daar worden afspraken gemaakt. Kom daar thuis maar eens om. Boulal: ''Dus dat kind moet telkens een knop omzetten, dat is moeilijk hoor. Uiteindelijk heeft-ie het thuis noch op school meer prettig. Hij raakt in de war, verliest zelfvertrouwen, leert niet meer goed, en voor je het weet zit-ie in een neerwaartse spiraal. Tegen de tijd dat hij begint te puberen, naar het voortgezet onderwijs gaat, dus zelf de stad in moet, en geen controle meer is op hoe hij zijn dag doorbrengt, is het te laat.''
''Buiten lokken het bier, de hasj, mooie scooters en meisjes. Eens rustig iets uitproberen en desnoods thuis daarover lekker ruzie schoppen, is er niet bij. Zo leer je niet dat vrijheid gepaard gaat met verantwoordelijkheden, dat er grenzen zijn.'' Buiten wacht trouwens ook het wantrouwen van de Nederlanders: 'Daar heb je weer zo'n Marokkaan'. En dat voel je ook als je er eentje bent die niet rotzooit.
Zoveel ouders, zegt Boulal, willen zo graag, maar het lukt zo zelden. Kansloos zijn die ouders, kansloos is dan dat kind. Boulal: ''Het een verloren generatie.'' Maar: ''De tweede generatie meisjes doet het beter dan de jongens. Zij leren beter en als moeder doen ze het ook anders. Dat zijn vrouwen die je misschien niet op de arbeidsmarkt ziet, maar ze spreken de taal, ze zijn meer geïntegreerd, ze zitten niet meer binnen en zijn actief op de school. Zij laten zich niet meer door hun ouders vertellen wat ze moeten doen, zij zeggen: 'Het is nu mijn pakkie-an'.''
Zo laveert dat kind, die jonge man, die jonge vrouw tussen hier en daar en trekt een eigen plan. Inmiddels hebben die slimmerds hun weg weten te vinden: ze maken hun school af, stromen door naar het hoger onderwijs. Maar ook die jongeren krijgen te maken met gedoe: noem je Marokkaanse naam en de stageplaats is opeens vergeven, de baan is net weg. Dan moet je wel een doorzetter zijn. Boulal is oprecht als hij zegt: ''En dan zijn er nog zo veel die het wel gered hebben, een studie hebben gedaan, een goede baan hebben. Dat is eigenlijk een godswonder.''
Er zijn gezinnen, niet eens zo heel weinig, met analfabete ouders, waar alle kinderen een studie hebben voltooid. Zo vertelt een afgestudeerde hbo'er: ''Mijn ouders waren altijd enorm trots, ook al hadden ze geen idee van wat wij allemaal leerden.''
© Het Parool, 26-01-2005