Te quiero
20-02-05, 21:06
Marokko: Het schapenfeest
door Yasmine Zerktouni
Meer dan vijf miljoen schapen zijn ter ere van het jaarlijkse schapenfeest geofferd in Marokko. De Aid el kebir is, zoals de naam letterlijk betekent, het grootste religieuze feest dat ons land kent. Nu worden er hier wel vaker schapen geslacht. Geboorte, besnijdenis, huwelijk, overlijden, pelgrimstocht, een nieuw huis, het zijn allemaal goede aanleidingen om een schaap te offeren. Het massale karakter van de slachting voor de Aid maakt dit echter tot een speciaal evenement.
De voorbereidingen beginnen ruim een week van tevoren: overal in de stad zie je open vrachtauto's volgeladen met schapen rondrijden. Met tegenzin ga ik met mijn vader mee naar een schapenmarkt die plaatsvindt op de parking van een grote supermarkt. Onder geïmproviseerde tenten staan honderden schapen te wachten op hun koper. De scherpe reuk is bijna niet te harden, dus kiezen we snel een niet al te groot exemplaar uit. Heftig tegenstribbelend wordt het arme dier in een soort plastic afwasteil van maxi-formaat gepropt en op de bascule gewogen: 55 kilo levend vlees! Ik smeek mijn vader van de aankoop af te zien, want ik wil niet meedoen aan deze wrede rituele massaslachting: een dier dat je 's morgens nog een aai gegeven hebt, kun je toch niet 's middags op je bord hebben? Maar de traditie weegt zwaarder dan mijn argumenten. We kunnen immers niet met lege handen bij de familie aankomen.
Hoewel het schapenoffer geen religieuze plicht is, hechten Marokkanen sterk aan deze traditie. Vooral de armeren doen er alles aan om een schaap te kunnen kopen. De aankoop staat gelijk aan het maandsalaris van een eenvoudig arbeider en hakt dus flink in het gezinsbudget. Veel mensen zijn bereid om iets van hun povere bezittingen te verkopen of zelfs een lening bij een bank aan te gaan voor een schaap! Want het schaap is niet alleen een kwestie van geloof, maar vooral van prestige. Voor veel mannen is het van belang met de grootste zorg een schaap uit te zoeken dat ook de vrouw des huizes en de kids zal bevallen. In deze zaak heeft de echtgenote namelijk het laatste woord. Menig man heeft al op z'n donder gekregen omdat zijn schaap minder groot was of kleinere horens had dan dat van de buren en werd vervolgens gedwongen het beest om te ruilen.
Na aankoop worden de schapen in de laadbak van een Honda pick-up geladen, bovenop een Alibus (een aftands bestelbusje) of gewoon achter in de kofferbak! In de volkswijken wordt het dier op het dakterras gestald of op het balkon en soms zelfs, bij gebrek aan ruimte, in de badkamer. Een echte beestenbende dus. Toen wij nog 10-hoog woonden geneerde mijn vader zich ook niet ons schaap mee de lift in te nemen. Van de stress liet het arme beest zijn sporen na.
Eindelijk breekt dan de dag aan van het feest dat in mijn ogen helemaal geen feest is. Een paar jaar geleden ging ik nog in mijn mooiste kleren mee naar de familie. Daar aangekomen trof ik tot mijn grote verbazing mijn tantes en nichtjes allemaal in schorten en werkkleding aan. Het schapenfeest is hard werken, met name voor de vrouwen. Zij moeten alles schoon schrobben, met emmers water slepen om de ingewanden en organen grondig te wassen want alles wordt gebruikt: lever, hart, maag, kop, hersens, testikels. Mijn vader en oom komen alleen in actie op het moment suprème, dat wil zeggen om het schaap de hals door te snijden onder gebrabbel van een koranvers. Het schaapje kijkt met een laatste zielige blik voor zich uit, dan, allahoe akbar, is het al gebeurd. Slagers maken het karwei verder af. Mijn neefje van 13 staat glunderend toe te kijken, hij verheugt zich nu al op de dag dat hijzelf deze gruweldaad mag uitvoeren. Ik kijk ondertussen vol afschuw naar het dampende bloed dat uit het stuiptrekkende kadaver stroomt en ik besluit voorlopig vegetariër te worden. Lever, hart en longen worden meteen gebarbecued en met mierzoete thee geserveerd. Ik weiger pertinent ervan te eten. Mijn tantes lachen me uit, zij begrijpen niet dat ik compassie kan hebben met een dier en dat ik het hele slachtritueel een primitieve en barbaarse gewoonte vind: typisch iets voor een bint nasraniya; (dochter van een christen, europese).
Het is gebruikelijk om een derde deel van het vlees voor jezelf te houden, een derde aan je familie te geven en de rest aan de armen. Veel rijkere halen toch al hun neus op voor schapenvlees omdat dat het hun cholesterolgehalte te veel omhoog doet schieten, dus delen ze royaal uit aan de armen. Eigenlijk is het een inefficiënte vorm van solidariteit: veel armen zouden namelijk beter af zijn met geld voor medicijnen, een bril of gebitssanering in plaats van een half schaap. Persoonlijk denk ik dat het traditionele schapenoffer best vervangen kan worden door een modernere offerande, bijvoorbeeld een donatie aan een fonds onder het motto 'redt de schapen, steun de armen!' Dan kunnen wij tenminste met een goed gevoel echt gezellig gaan feesten.
door Yasmine Zerktouni
Meer dan vijf miljoen schapen zijn ter ere van het jaarlijkse schapenfeest geofferd in Marokko. De Aid el kebir is, zoals de naam letterlijk betekent, het grootste religieuze feest dat ons land kent. Nu worden er hier wel vaker schapen geslacht. Geboorte, besnijdenis, huwelijk, overlijden, pelgrimstocht, een nieuw huis, het zijn allemaal goede aanleidingen om een schaap te offeren. Het massale karakter van de slachting voor de Aid maakt dit echter tot een speciaal evenement.
De voorbereidingen beginnen ruim een week van tevoren: overal in de stad zie je open vrachtauto's volgeladen met schapen rondrijden. Met tegenzin ga ik met mijn vader mee naar een schapenmarkt die plaatsvindt op de parking van een grote supermarkt. Onder geïmproviseerde tenten staan honderden schapen te wachten op hun koper. De scherpe reuk is bijna niet te harden, dus kiezen we snel een niet al te groot exemplaar uit. Heftig tegenstribbelend wordt het arme dier in een soort plastic afwasteil van maxi-formaat gepropt en op de bascule gewogen: 55 kilo levend vlees! Ik smeek mijn vader van de aankoop af te zien, want ik wil niet meedoen aan deze wrede rituele massaslachting: een dier dat je 's morgens nog een aai gegeven hebt, kun je toch niet 's middags op je bord hebben? Maar de traditie weegt zwaarder dan mijn argumenten. We kunnen immers niet met lege handen bij de familie aankomen.
Hoewel het schapenoffer geen religieuze plicht is, hechten Marokkanen sterk aan deze traditie. Vooral de armeren doen er alles aan om een schaap te kunnen kopen. De aankoop staat gelijk aan het maandsalaris van een eenvoudig arbeider en hakt dus flink in het gezinsbudget. Veel mensen zijn bereid om iets van hun povere bezittingen te verkopen of zelfs een lening bij een bank aan te gaan voor een schaap! Want het schaap is niet alleen een kwestie van geloof, maar vooral van prestige. Voor veel mannen is het van belang met de grootste zorg een schaap uit te zoeken dat ook de vrouw des huizes en de kids zal bevallen. In deze zaak heeft de echtgenote namelijk het laatste woord. Menig man heeft al op z'n donder gekregen omdat zijn schaap minder groot was of kleinere horens had dan dat van de buren en werd vervolgens gedwongen het beest om te ruilen.
Na aankoop worden de schapen in de laadbak van een Honda pick-up geladen, bovenop een Alibus (een aftands bestelbusje) of gewoon achter in de kofferbak! In de volkswijken wordt het dier op het dakterras gestald of op het balkon en soms zelfs, bij gebrek aan ruimte, in de badkamer. Een echte beestenbende dus. Toen wij nog 10-hoog woonden geneerde mijn vader zich ook niet ons schaap mee de lift in te nemen. Van de stress liet het arme beest zijn sporen na.
Eindelijk breekt dan de dag aan van het feest dat in mijn ogen helemaal geen feest is. Een paar jaar geleden ging ik nog in mijn mooiste kleren mee naar de familie. Daar aangekomen trof ik tot mijn grote verbazing mijn tantes en nichtjes allemaal in schorten en werkkleding aan. Het schapenfeest is hard werken, met name voor de vrouwen. Zij moeten alles schoon schrobben, met emmers water slepen om de ingewanden en organen grondig te wassen want alles wordt gebruikt: lever, hart, maag, kop, hersens, testikels. Mijn vader en oom komen alleen in actie op het moment suprème, dat wil zeggen om het schaap de hals door te snijden onder gebrabbel van een koranvers. Het schaapje kijkt met een laatste zielige blik voor zich uit, dan, allahoe akbar, is het al gebeurd. Slagers maken het karwei verder af. Mijn neefje van 13 staat glunderend toe te kijken, hij verheugt zich nu al op de dag dat hijzelf deze gruweldaad mag uitvoeren. Ik kijk ondertussen vol afschuw naar het dampende bloed dat uit het stuiptrekkende kadaver stroomt en ik besluit voorlopig vegetariër te worden. Lever, hart en longen worden meteen gebarbecued en met mierzoete thee geserveerd. Ik weiger pertinent ervan te eten. Mijn tantes lachen me uit, zij begrijpen niet dat ik compassie kan hebben met een dier en dat ik het hele slachtritueel een primitieve en barbaarse gewoonte vind: typisch iets voor een bint nasraniya; (dochter van een christen, europese).
Het is gebruikelijk om een derde deel van het vlees voor jezelf te houden, een derde aan je familie te geven en de rest aan de armen. Veel rijkere halen toch al hun neus op voor schapenvlees omdat dat het hun cholesterolgehalte te veel omhoog doet schieten, dus delen ze royaal uit aan de armen. Eigenlijk is het een inefficiënte vorm van solidariteit: veel armen zouden namelijk beter af zijn met geld voor medicijnen, een bril of gebitssanering in plaats van een half schaap. Persoonlijk denk ik dat het traditionele schapenoffer best vervangen kan worden door een modernere offerande, bijvoorbeeld een donatie aan een fonds onder het motto 'redt de schapen, steun de armen!' Dan kunnen wij tenminste met een goed gevoel echt gezellig gaan feesten.