Juliette
28-02-05, 14:06
Dirty Harry krijgt de volle laag
Conservatief Amerika ontstemd door euthanasiefilm van Clint Eastwood
Marc Chavannes
19/02/2005
Door een controverse rond Million dollar baby, de 'euthanasiefilm' van Clint Eastwood, laaien de culture wars in de Verenigde Staten weer in alle hevigheid op. Die waardenoorlog gaat over leven en dood, maar vooral over de erfenis van de jaren zestig en zeventig. Die moet uit de geschiedenisboeken worden gewist, zeggen conservatieve stemmen. ,,Hollywood weigert om de gelovigheid van veel Amerikanen te erkennen.''
GEWELD is gewoon in Amerika, maar de dood is een kolossaal taboe. Hoop is alles, fatalisme is pervers. Dat komt allemaal naar boven in de controverse die is losgebarsten rond Clint Eastwoods laatste film, Million dollar baby . Als de eind vorig jaar uitgekomen film over twee weken een of meer Oscars wint, dan ligt Hollywood definitief in de vuurlijn van wat hier The Culture Wars is gaan heten.
Uit opiniepeilingen blijkt dat George W. Bush de verkiezingen van november heeft gewonnen op 'waarden' en 'karakter'. Dat lukte hem omdat hij in die culture wars een meerderheid achter zich heeft weten te scharen . Hij wist Jan Modaal weg te lokken van het meer op werkende gezinnen gerichte programma van de Democraat John Kerry.
Eastwoods film is aangekondigd als een harde, sociaal-realistische boksfilm. Volgens de filmcriticus van The New York Times was het de beste film van vorig jaar. De recensent ontdekte een gerijpte Clint Eastwood (74) die zijn eigen sterfelijkheid onder ogen zag in een bioscoop-epos dat geen stijltrucs nodig heeft om te ontroeren. Dat was half december, toen Million dollar baby in een paar steden werd uitgebracht, net op tijd om nog te kunnen meedingen naar de Oscars voor 2004. Inmiddels is de film ontdekt door verenigingen van gehandicapten en pro-life -activisten, de strijders tegen abortus en euthanasie. Hun oordeel is genadeloos. De mainstream media en Hollyweird krijgen de volle laag.
Om die bittere verontwaardiging te begrijpen, is het nodig het verloop van de film te kennen. Wie Million dollar baby te zijner tijd onbevangen wil zien, doet er beter aan niet verder te lezen. Eastwood neemt zijn tijd om zijn verhaal te vertellen. Hij speelt (in zijn eigen regie) de verweerde bokscoach Frankie Dunn, die niets moet hebben van een 30-jarige vrouw die hem met klem vraagt om haar te trainen. ,,Ik train geen vrouwen'', zegt hij. ,,En bovendien: je bent te oud.''
Maggie Fitzgerald, een gelukzoekster uit een woonwagenkamp met een uitzichtloze baan als serveerster in een cafetaria, blijft tegen een boksbal slaan. Door haar toewijding en met hulp van de oude beroepsbokser Scrap weet zij Frankie ertoe te brengen nog één keer een kampioen op te leiden. Dat hopen zij althans. In het gevecht om de wereldtitel slaat haar rivale haar knock-out nadat de scheidsrechter een pauze had afgeroepen. Maggie valt met haar nek op de rand van het krukje dat Eastwood net onder de touwen had doorgeschoven.
Maggie is volledig verlamd. Daarna volgt de omstreden aftakeling. Maggie raakt doorgelegen. Haar linkerbeen moet worden geamputeerd. Net als Frankie haar wil opbeuren met een studiegids van een open universiteit, vraagt zij of hij haar uit haar lijden wil verlossen. Zij vocht zich omhoog uit het trailer trash -milieu en weigert een leven als een hulpbehoevende die zelf niet eens kan ademhalen.
,, Million dollar baby zal de Oscar winnen. Niet omdat het de beste film van 2004 is, maar omdat het de meest effectieve politieke propagandafilm van het jaar is, beter dan Fahrenheit 9/11 '', schrijft de internetcolumniste Debbie Schlussel. ,, Million dollar baby zal de Oscar winnen omdat hij steun geeft aan het doden van gehandicapten.'' Nadat Schlussel, naar eigen zeggen een 'conservatieve politieke commentator', heeft uitgelegd dat de nazi's niet alleen zes miljoen joden vermoordden, maar ook even zwaar gehandicapten als deze boksvrouw afmaakten, informeert zij haar lezers over het huidige laboratorium van het kwaad.
,,En dan is er Nederland. Het land dat zijn gelegaliseerde prostituees en drugs naar waarde schat, hecht geen waarde aan het menselijke leven. Iedereen kan worden vermoord door zijn dokters op verzoek van familieleden. Het is niet nodig dat een patiënt in een terminale fase verkeert of dat het lijden fysiek is. Duizenden onschuldigen worden ieder jaar door euthanasie om het leven gebracht op verzoek van hebberige of nalatige echtgenoten en familieleden. Het hellend vlak is betreden.''
Verrader
Het venijn van culturele conservatieven is bij deze film extra bijtend omdat de jongere Clint Eastwood met zijn Dirty Harry -figuur een volstrekt acceptabele vrijbuiter-politieman was, die lak had aan overheid en reglementen. Zijn gewelddadigheid was good, clean fun . Als burgemeester van Carmel, aan de Californische kust, was hij een herkenbare Republikein. Nu blijkt hij op zijn levensavond een verrader, die een mooie boksfilm misbruikt voor euthanasiepropaganda.
In de film overwint Frankie/Eastwood zijn grote reserves, hoewel de priester bij wie hij dagelijks bidt, hem een helse toekomst voorspelde als hij euthanasie zou plegen. De bokscoach schakelt uiteindelijk de apparatuur uit nadat de volledig verlamde vrouw twee keer heeft geprobeerd haar tong af te bijten om toch maar dood te kunnen bloeden. Hij vertelt een verhaal zonder een bepaald standpunt te propageren, heeft Eastwood gezegd. ,,Je hoeft niet van incest te houden om toch naar Hamlet te kijken. Maar het komt er wel in voor.''
Volgens de website van de organisatie Catholic Exchange gaat het om ,,een wrede euthanasiefilm''. Ook Baptist Press News is negatief: ,,Iemand zou Eastwood moeten uitleggen dat er geen waardevrije kunst bestaat. De columnist en radiopresentator Michael Medved verwijt Hollywood oneerlijke marketing. Als Warner had verteld dat dit ,,een onverdraaglijke, manipulatieve recht-op-stervenfilm is'', dan zou niemand komen.
Voor de krijgers in de 'cultuuroorlog' is de kans op één of meer Oscars voor Million dollar baby een zoveelste bewijs van Hollywoods ,,weigering om de gelovigheid van veel Amerikanen te erkennen''. In dat beeld past dat de meest succesvolle film van 2004, The Passion of the Christ van Mel Gibson, geen enkele Oscarnominatie heeft gekregen. Die film gaf een uiterst gedetailleerd beeld van het gruwelijke lijden dat Jezus moest ondergaan, maar dat diende het fundamentalistisch-christelijke doel van de maker. Daarom was er voor veel critici van vandaag niets aan de hand.
Eastwood houdt vol dat de kijkers zelf moeten uitmaken wat zij vinden van lijden en sterven van zijn heldin. Coach Frankie mompelt in de film: ,,Haar in leven laten zou pas echt betekenen dat je haar vermoordt.'' De filmmaker heeft gesuggereerd dat hij een andere afweging zou maken: ,,Ik ben geen euthanasiefiguur. Dit is een verhaal over een gigantisch dilemma en hoe één persoon dat moest oplossen.''
© NRC Handelsblad Million dollar baby is vanaf eind maart te zien in de bioscoop
Conservatief Amerika ontstemd door euthanasiefilm van Clint Eastwood
Marc Chavannes
19/02/2005
Door een controverse rond Million dollar baby, de 'euthanasiefilm' van Clint Eastwood, laaien de culture wars in de Verenigde Staten weer in alle hevigheid op. Die waardenoorlog gaat over leven en dood, maar vooral over de erfenis van de jaren zestig en zeventig. Die moet uit de geschiedenisboeken worden gewist, zeggen conservatieve stemmen. ,,Hollywood weigert om de gelovigheid van veel Amerikanen te erkennen.''
GEWELD is gewoon in Amerika, maar de dood is een kolossaal taboe. Hoop is alles, fatalisme is pervers. Dat komt allemaal naar boven in de controverse die is losgebarsten rond Clint Eastwoods laatste film, Million dollar baby . Als de eind vorig jaar uitgekomen film over twee weken een of meer Oscars wint, dan ligt Hollywood definitief in de vuurlijn van wat hier The Culture Wars is gaan heten.
Uit opiniepeilingen blijkt dat George W. Bush de verkiezingen van november heeft gewonnen op 'waarden' en 'karakter'. Dat lukte hem omdat hij in die culture wars een meerderheid achter zich heeft weten te scharen . Hij wist Jan Modaal weg te lokken van het meer op werkende gezinnen gerichte programma van de Democraat John Kerry.
Eastwoods film is aangekondigd als een harde, sociaal-realistische boksfilm. Volgens de filmcriticus van The New York Times was het de beste film van vorig jaar. De recensent ontdekte een gerijpte Clint Eastwood (74) die zijn eigen sterfelijkheid onder ogen zag in een bioscoop-epos dat geen stijltrucs nodig heeft om te ontroeren. Dat was half december, toen Million dollar baby in een paar steden werd uitgebracht, net op tijd om nog te kunnen meedingen naar de Oscars voor 2004. Inmiddels is de film ontdekt door verenigingen van gehandicapten en pro-life -activisten, de strijders tegen abortus en euthanasie. Hun oordeel is genadeloos. De mainstream media en Hollyweird krijgen de volle laag.
Om die bittere verontwaardiging te begrijpen, is het nodig het verloop van de film te kennen. Wie Million dollar baby te zijner tijd onbevangen wil zien, doet er beter aan niet verder te lezen. Eastwood neemt zijn tijd om zijn verhaal te vertellen. Hij speelt (in zijn eigen regie) de verweerde bokscoach Frankie Dunn, die niets moet hebben van een 30-jarige vrouw die hem met klem vraagt om haar te trainen. ,,Ik train geen vrouwen'', zegt hij. ,,En bovendien: je bent te oud.''
Maggie Fitzgerald, een gelukzoekster uit een woonwagenkamp met een uitzichtloze baan als serveerster in een cafetaria, blijft tegen een boksbal slaan. Door haar toewijding en met hulp van de oude beroepsbokser Scrap weet zij Frankie ertoe te brengen nog één keer een kampioen op te leiden. Dat hopen zij althans. In het gevecht om de wereldtitel slaat haar rivale haar knock-out nadat de scheidsrechter een pauze had afgeroepen. Maggie valt met haar nek op de rand van het krukje dat Eastwood net onder de touwen had doorgeschoven.
Maggie is volledig verlamd. Daarna volgt de omstreden aftakeling. Maggie raakt doorgelegen. Haar linkerbeen moet worden geamputeerd. Net als Frankie haar wil opbeuren met een studiegids van een open universiteit, vraagt zij of hij haar uit haar lijden wil verlossen. Zij vocht zich omhoog uit het trailer trash -milieu en weigert een leven als een hulpbehoevende die zelf niet eens kan ademhalen.
,, Million dollar baby zal de Oscar winnen. Niet omdat het de beste film van 2004 is, maar omdat het de meest effectieve politieke propagandafilm van het jaar is, beter dan Fahrenheit 9/11 '', schrijft de internetcolumniste Debbie Schlussel. ,, Million dollar baby zal de Oscar winnen omdat hij steun geeft aan het doden van gehandicapten.'' Nadat Schlussel, naar eigen zeggen een 'conservatieve politieke commentator', heeft uitgelegd dat de nazi's niet alleen zes miljoen joden vermoordden, maar ook even zwaar gehandicapten als deze boksvrouw afmaakten, informeert zij haar lezers over het huidige laboratorium van het kwaad.
,,En dan is er Nederland. Het land dat zijn gelegaliseerde prostituees en drugs naar waarde schat, hecht geen waarde aan het menselijke leven. Iedereen kan worden vermoord door zijn dokters op verzoek van familieleden. Het is niet nodig dat een patiënt in een terminale fase verkeert of dat het lijden fysiek is. Duizenden onschuldigen worden ieder jaar door euthanasie om het leven gebracht op verzoek van hebberige of nalatige echtgenoten en familieleden. Het hellend vlak is betreden.''
Verrader
Het venijn van culturele conservatieven is bij deze film extra bijtend omdat de jongere Clint Eastwood met zijn Dirty Harry -figuur een volstrekt acceptabele vrijbuiter-politieman was, die lak had aan overheid en reglementen. Zijn gewelddadigheid was good, clean fun . Als burgemeester van Carmel, aan de Californische kust, was hij een herkenbare Republikein. Nu blijkt hij op zijn levensavond een verrader, die een mooie boksfilm misbruikt voor euthanasiepropaganda.
In de film overwint Frankie/Eastwood zijn grote reserves, hoewel de priester bij wie hij dagelijks bidt, hem een helse toekomst voorspelde als hij euthanasie zou plegen. De bokscoach schakelt uiteindelijk de apparatuur uit nadat de volledig verlamde vrouw twee keer heeft geprobeerd haar tong af te bijten om toch maar dood te kunnen bloeden. Hij vertelt een verhaal zonder een bepaald standpunt te propageren, heeft Eastwood gezegd. ,,Je hoeft niet van incest te houden om toch naar Hamlet te kijken. Maar het komt er wel in voor.''
Volgens de website van de organisatie Catholic Exchange gaat het om ,,een wrede euthanasiefilm''. Ook Baptist Press News is negatief: ,,Iemand zou Eastwood moeten uitleggen dat er geen waardevrije kunst bestaat. De columnist en radiopresentator Michael Medved verwijt Hollywood oneerlijke marketing. Als Warner had verteld dat dit ,,een onverdraaglijke, manipulatieve recht-op-stervenfilm is'', dan zou niemand komen.
Voor de krijgers in de 'cultuuroorlog' is de kans op één of meer Oscars voor Million dollar baby een zoveelste bewijs van Hollywoods ,,weigering om de gelovigheid van veel Amerikanen te erkennen''. In dat beeld past dat de meest succesvolle film van 2004, The Passion of the Christ van Mel Gibson, geen enkele Oscarnominatie heeft gekregen. Die film gaf een uiterst gedetailleerd beeld van het gruwelijke lijden dat Jezus moest ondergaan, maar dat diende het fundamentalistisch-christelijke doel van de maker. Daarom was er voor veel critici van vandaag niets aan de hand.
Eastwood houdt vol dat de kijkers zelf moeten uitmaken wat zij vinden van lijden en sterven van zijn heldin. Coach Frankie mompelt in de film: ,,Haar in leven laten zou pas echt betekenen dat je haar vermoordt.'' De filmmaker heeft gesuggereerd dat hij een andere afweging zou maken: ,,Ik ben geen euthanasiefiguur. Dit is een verhaal over een gigantisch dilemma en hoe één persoon dat moest oplossen.''
© NRC Handelsblad Million dollar baby is vanaf eind maart te zien in de bioscoop