PDA

Bekijk Volledige Versie : Evolutie, ethiek en feminisme



Olive Yao
12-03-05, 16:07
NATUURLIJK IS EEN DEBAT OVER DARWIN HEFTIG

Griet Vandermassen

Trouw 9 april 2002

Sekseverschillen niet alleen zaak van discriminatie

Darwin noopt ons traditionele ideeën over de mens aan te passen.

Darwinisme is tegenwoordig weer een hot topic. In haar boek Human Nature after Darwin (uitg. Routledge) zet de Britse filosofe Janet Radcliffe Richards de manieren op een rijtje waarop Darwin ons beeld van onszelf veranderde. Volgens haar situeert de belangrijkste vooruitgang in het onderzoek zich op het vlak van sekseverschillen.

“Waarom Darwins inzichten zo schokkend waren in zijn tijd? Hij ging in tegen de hechte overtuiging dat wij speciaal door God geschapen zijn, waarna die er keurig netjes een zieltje in plaatste. Darwin veranderde onze kijk op onszelf compleet; we konden nu een volledig materialistische visie op de mens ontwikkelen. Het werd voorstelbaar dat onze geest geleidelijk was ontstaan uit de groeiende complexiteit van de materie, in plaats van op iets anders “gestempeld” te zijn”.

Janet Radcliffe Richards: “Darwin maakt aannemelijk dat organismen uiterst eenvoudig starten en geleidelijk door natuurlijke selectie complexer worden, en onze geest staat daar niet los van. Hij doet ons ook inzien dat de wereld moreel willekeurig is. Ethiek kan alleen ontstaan via wezens die in staat zijn tot rede en tot morele gevoelens. Dat is een enorm verschil met de vroegere visie, waarin God zorgde voor de onderliggende morele orde van de wereld.

“Het debat over Darwin gaat er tegenwoordig weer heftig aan toe. Welke evolutietheorie kan de menselijke natuur nu precies verklaren? In mijn boek Human Nature after Darwin ga ik na wat de uiteenlopende hedendaagse theorieën over de menselijke aard ertoe doen en hoeveel traditionele ideeen over onszelf we door Darwin moeten aanpassen”.

Hoe komt het dat de emoties zo hoog oplopen? Zoiets zie je toch zeker onder fysici niet?

“Je ziet het wél, in Amerika - een heftig debat of we het universum kunnen verklaren zonder God! De inzet is hoog, want het religieuze Amerika is bang voor de morele gevolgen van een wereld zonder God.

“In Engeland zijn de angsten meer politiek. Men is er niet zozeer tegen de evolutietheorie op zich, maar wel tegen de evolutionaire psychologie, tegen een verklaring van ons gedrag vanuit een darwinistisch perspectief. Links is bang dat we ons streven naar een rechtvaardiger samenleving dan maar liever opgeven, omdat we van nature toch maar hiërarchieën ontwikkelen. Fout: politieke doelen haal je alleen met een goed begrip van de menselijke natuur”.

Toch richten ook biologen en genetici zich tegen de evolutionaire psychologie; hun kritiek kun je toch niet louter ideologisch noemen?

“Het beeld dat tegenstanders geven, strookt vaak helemaal niet met wat de voorstanders verkondigen. Zo praten ze langs elkaar heen. De evolutionaire psychologie is niet zomaar een theorie, maar een uitgebreid onderzoeksgebied dat economie, psychiatrie, sociologie omvat. Zoals overal tref je goeie en slechte wetenschappers aan, meer en minder onderbouwde theorieën, maar daarom is de hele evolutionaire aanpak nog niet verkeerd.

“Kunnen we onze natuur doorgronden door ons te concentreren op ons gedrag van mensen of levert het kijken door een evolutionaire lens nieuwe, testbare hypothesen op? Ik denk het laatste. Winnen we daar iets mee? Wie zeggen van niet denken dat we vooral zijn wie we zijn door omgevingsinvloeden. Maar daar bestaat nauwelijks bewijs voor. Je moet evolutionaire beweringen niet vergelijken met onderzoeksresultaten uit de fysica maar met andere psychologische beweringen. Dan zie je dat die concurrerende psychologische theorieën nog veel zwakker staan”.

Geef eens een voorbeeld van zo'n belangrijke vondst.

“De belangrijkste vooruitgang is volgens mij op het vlak van de verschillen tussen de seksen. Het was lang politiek essentieel voor het feminisme te beweren dat alle verschillen tussen mannen en vrouwen cultureel bepaald zijn, op het duidelijk lichamelijke onderscheid na. Een evolutionaire invalshoek geeft aan dat we een sterke neiging tot psychologische verschillen tussen de geslachten mogen verwachten. De vraag is dan: hoeveel van de traditionele overtuigingen over de seksen vindt steun in de evolutionaire psychologie? Het betekent dat we bij verschillen in gedrag tussen mannen en vrouwen niet langer automatisch mogen aannemen dat die het gevolg zijn van discriminatie. Dat maakt een enorm verschil in de manier waarop je over politiek denkt”.

Feministes huiveren dan ook voor de idee dat de sekseverschillen een biologische component bevatten: ze vrezen de politieke gevolgen.

“Die gevolgen zijn er ook wel, maar anders dan velen denken. Als je onderliggende visie op mannen en vrouwen verkeerd is, zullen je plannen falen. Velen menen dat, als vrouwen van nature meer neigen tot zorgen dan mannen en mannen ambitieuzer en meer geneigd tot promiscuïteit, dat we ons dan dus ook zo moeten gedragen. Dat is helemaal niet het geval. Een darwinistisch wereldbeeld heeft zulke morele implicaties helemaal niet. Het verbinden van zijn en moeten is “pre-darwinistisch”.

Staat volgens u het darwinisme dan niet haaks op de menselijke vrijheid?

“Nee, niet meer dan om het even welk ander mensbeeld. De vrije wil is een diep-filosofisch probleem, zowel binnen een religieus als binnen een darwinistisch wereldbeeld. Eigenlijk bestaat het begrip uit twee begrippen die we meestal door elkaar gebruiken en dat schept verwarring. In zijn ultieme betekenis stelt het de mens voor honderd procent verantwoordelijk voor zijn daden; dat soort vrije wil is onhoudbaar, zowel in de religieuze als in de materialistische versie ervan. De krachten die ons maakten tot wat we zijn, waren immers al volop in werking voor we daar iets aan te zeggen hadden. Daarnaast is er de vrije wil zoals we die in het gewone leven ervaren: bewuste keuzes kunnen maken, verantwoordelijkheid kunnen nemen - in tegenstelling tot wie ontoerekeningsvatbaar is. Dat soort van vrije wil blijft, je mensbeeld”.

Toch is te vrezen dat het darwinisme grenzen stelt aan het politiek mogelijke.

“Volgens mij klopt dat niet. Als een eigenschap of gedrag sociaal bepaald is, zouden we moeten weten hoe die sociale druk precies werkt. Wie meent dat mannelijke en vrouwelijke psychologie volledig cultureel bepaald zijn, hebben al ondervonden hoe moeilijk het is die te veranderen. Maar als de verschillen te maken hebben met genen of met hormonen, dan kunnen we ze in de toekomst misschien wel wegwerken via farmacologie of genetische manipulatie. De aard van de oorzaak van het verschil tussen de geslachten hangt niet noodzakelijk samen met hoe gemakkelijk het is ze te veranderen”.

Genetische en omgevingsinvloeden op gedrag en persoonlijkheid uit elkaar halen is erg lastig.

“Dat is waar, en net dat maakt de evolutionaire psychologie zo boeiend: ze laat ons verschillende richtingen zien van waaruit dat probleem is te benaderen. Het darwinisme vertelt ons dat natuurlijke en seksuele selectie verschillende eigenschappen bij de twee geslachten zal begunstigen en welke eigenschappen dat waarschijnlijk zullen zijn. We kunnen dan nagaan of we die ook werkelijk bij mannen en vrouwen aantreffen, iets waar ondertussen al aardig wat bewijsmateriaal voor bestaat.

“Zowel darwinistisch als niet-darwinistisch geïnspireerde wetenschappers aanvaarden dat de ontwikkeling van de mens een genetische basis heeft, waar vervolgens omgevingsinvloeden op inwerken. In de sociale wetenschappen beschouwt men de rol van die basis echter als verwaarloosbaar. Men gaat er van uit dat de cultuur ons evolutionair verleden zo goed als volledig opzij geschoven heeft. Het onderzoek geeft echter voorlopig aan dat de darwinisten uiteindelijk zullen triomferen”.


zie ook topics

www.maroc.nl/forums/showthread.php?t=131628 (feminisme in Marokko)

www.maroc.nl/forums/showthread.php?t=132708 (evolutie)

Olive Yao
14-03-05, 22:56
Deze is toch ook niet slecht.

Tomas
14-03-05, 23:00
Geplaatst door Olive Yao
Deze is toch ook niet slecht.

Je moet wel toevallig iemand hebben die erop in gaat met een ietwat afwijkend standpunt, zoals Wytze in dat andere topic aandurfde. Evolutionisten onder elkaar zijn altijd vrij snel over het onderwerp uitgeluld. Gewoon toeval dus.

Juliette
14-03-05, 23:06
Darwin's theorie legt een groot deel van de gevolgen van menselijke gedragingen (en dus ook fouten) bij de mens zelf. ipv bij god, de keizer, het lot, de paus, Ajax Amsterdam of wat dan ook. Dat kan voor sommigen ff iets te confrontrerend zijn. Het is altijd leuk om iets anders verantwoordelijk te stellen voor jouw fouten.

Als dat de geest is waarin je dit artikel plaatste Olive? Helemaal eens.

Tomas
14-03-05, 23:07
Geplaatst door Juliette
Darwin's theorie legt een groot deel van de gevolgen van menselijke gedragingen (en dus ook fouten) bij de mens zelf. ipv bij god, de keizer, het lot, de paus, Ajax Amsterdam of wat dan ook. Dat kan voor sommigen ff iets te confrontrerend zijn. Het is altijd leuk om iets anders verantwoordelijk te stellen voor jouw fouten.

Als dat de geest is waarin je dit artikel plaatste Olive? Helemaal eens.

Wie legt er fouten bij ajax?! Mamen!

Juliette
14-03-05, 23:10
Geplaatst door Tomas
Wie legt er fouten bij ajax?! Mamen!

OK. Vergiffenis. Feyenoord of PSV dan? Ik gebruikte gewoon net toevallig de naam van de meest fantastische voetbalploeg op aarde (fleemmode AAN)

Olive Yao
14-03-05, 23:12
Bonne nuit allemaal

Tomas
14-03-05, 23:13
Geplaatst door Olive Yao
Bonne nuit allemaal

Slaap lekker.

Juliette
14-03-05, 23:13
Geplaatst door Olive Yao
Bonne nuit allemaal

Slaapwel Olive.

Orakel
14-03-05, 23:40
Geplaatst door Olive Yao
NATUURLIJK IS EEN DEBAT OVER DARWIN HEFTIG



Genetische en omgevingsinvloeden op gedrag en persoonlijkheid uit elkaar halen is erg lastig.


Bij vrouwen wel ja. Mannen hebben namelijk geen persoonlijkheid, tenminste: zo noemen ze'm nooit.
Vrouwen bint een stuk complexer.

Sleep tight Olijf.

Rourchid
18-03-05, 00:18
gewist

Bofko
18-03-05, 00:50
Geplaatst door Joacim
De Koran.

Vragen zijn belangrijker dan antwoorden.
Een heilig boek als antwoord is mij veel te beperkt.

Rourchid
18-03-05, 01:03
gewist

Bofko
18-03-05, 01:10
Geplaatst door Joacim
Weten dat je nooit op alle vragen een antwoord zult hebben, kan zeer rustgevend zijn.

Dat heb je so wie so niet. Ieder antwoord op een vraag geeft met het ontstane inzicht nieuwe vragen. Motiverend element van het leven.

Zeer rustgevend zijn doen we wel in de hemel dan wel in het absolute niets.

Rourchid
18-03-05, 01:40
gewist

Bofko
18-03-05, 01:49
Geplaatst door Joacim
Als je weet hoe het er in het Hiernamaals en/of een zwart gat aan toe gaat, kun je dit zeggen.

Ik weet daar niks over.

Als ik de godsdienstige voorstellingen der hemelen zie , dan duik ik toch liever als heel oude man (wat ik nu niet ben :D ) op het geeigende moment van afscheid in een heel diepe slaap, waar ik niet meer uit wakker wil worden.

Wreker
18-03-05, 06:23
Geplaatst door Joacim

De emoties lopen zo hoog op doordat vrouwen gedwongen worden verwachtingen waar te maken die onhaalbaar zijn.

Interessant vertel er eens meer over. Welke verwachtingen, wie dwingt ze en waarom zijn ze onhaalbaar?