Marsipulami
26-03-05, 02:03
Het Evangelie van Judas de verrader teruggevonden
Geplaatst op 26/3 '05 om 1:06u
Door Theo Borgermans (Bron: Trouw)
AMSTERDAM (RKnieuws.net) - Het Evangelie van Judas, eeuwenlang verloren gewaand, is teruggevonden. De vondst van het gnostieke document uit de 2de eeuw na Christus is spectaculair, zegt koptoloog Jacques van der Vliet. Het Parool publiceert er fragmenten uit.
"Ik zat op het puntje van mijn stoel’’, zegt de Leidse koptoloog Jacques van der Vliet, "toen professor Rodolphe Kasser vorig jaar vertelde dat hij het Evangelie van Judas had.’’ Sommigen op het koptologencongres in Parijs wisten ervan, want ze hadden eerder de codex te koop aangeboden gekregen. De meeste deskundigen, onder wie Van der Vliet, wisten van niets.
Het Parool beschrijft hoe het document uit de 4de of 5de eeuw rondzwierf en via dubieuze handelaren tóch boven water kwam.
Van der Vliet vindt het ’voor de hand liggend, maar niet zeker’ dat het Evangelie van Judas hetzelfde is als het geschrift dat wordt genoemd in het 2de-eeuwse ’Tegen de ketterijen’ van Irenaeus "Kasser vertelde dat het een serieus, koptisch gnostiek geschrift betrof. Heel bijzonder.’’
De gnostiek is een vroegchristelijke stroming die uitgaat van de vergeten innerlijke kennis (gnosis) van de mens.
Gnostici waarderen de oudtestamentische God negatief en maken van de ’slechteriken’ van de christelijke hoofdstroom (die hen als ketters veroordeelde) hun eigen helden -broedermoordenaar Kaďn, de sodomieten, verrader Judas.
Emeritus hoogleraar Gilles Quispel, gespecialiseerd in gnostische lectuur, vindt het gehavende document ’belangrijk’. "Dit wordt concurrentie voor mijn Evangelie van Thomas.’’
Quispel wijdde een belangrijk deel van zijn leven aan de studie en de promotie van dit gnostieke geschrift.
"De kerkvaders noemen het, het stamt uit de tweede eeuw, zo’n 140 of 150 na Christus.’’ Quispel heeft foto’s met teksten gezien, Van der Vliet alleen een paar regels. Het ging om het slot van het evangelie. "Er staat dat hij, Judas dus, weggaat en Jezus overlevert.’’
Quispel gelooft niet dat het evangelie inderdaad van de hand van Judas is, maar wel dat het een authentiek, ’doodgewoon gnostisch’ geschrift is. "En voor geleerden zijn alle evangeliën gelijk.’’
Het nieuw opgedoken document verheerlijkt Judas, zegt Quispel. Er staat een dialoog in tussen Judas Iskariot en Jezus, een bekend literair genre in dergelijke geschriften.
Het gnostische evangelie van Judas is, aldus Van der Vliet, een van de vele tientallen documenten uit een aanzwellende stroom van apocriefe geschriften die vanaf de tweede eeuw verscheen; het werk werd door de ’traditionele’ kerk genegeerd. Volgens Van der Vliet is de codex zowel wat handschrift als wat taaleigen betreft verwant aan de Nag Hammaditeksten, een kleine gnostische bibliotheek uit 350, gevonden in 1945. Dat juist in Egypte dergelijke teksten opduiken is niet verwonderlijk: het land heeft de juiste klimatologische omstandigheden voor het kwetsbare papyrus.
Volgens Van der Vliet is het nieuw te publiceren evangelie van historisch belang, maar zal het op de ’historische Jezus’ weinig licht werpen. Hij acht, anders dan Quispel, de synoptische evangeliën (Marcus, Mattheüs, Lucas) betrouwbaarder over ’de man die in de eerste eeuw in Palestina leefde’. "Als je het Johannesevangelie leest, of het Evangelie van Thomas, dan zie je dat Jezus geleidelijk aan zijn historische contouren verliest.’ (tb)
Geplaatst op 26/3 '05 om 1:06u
Door Theo Borgermans (Bron: Trouw)
AMSTERDAM (RKnieuws.net) - Het Evangelie van Judas, eeuwenlang verloren gewaand, is teruggevonden. De vondst van het gnostieke document uit de 2de eeuw na Christus is spectaculair, zegt koptoloog Jacques van der Vliet. Het Parool publiceert er fragmenten uit.
"Ik zat op het puntje van mijn stoel’’, zegt de Leidse koptoloog Jacques van der Vliet, "toen professor Rodolphe Kasser vorig jaar vertelde dat hij het Evangelie van Judas had.’’ Sommigen op het koptologencongres in Parijs wisten ervan, want ze hadden eerder de codex te koop aangeboden gekregen. De meeste deskundigen, onder wie Van der Vliet, wisten van niets.
Het Parool beschrijft hoe het document uit de 4de of 5de eeuw rondzwierf en via dubieuze handelaren tóch boven water kwam.
Van der Vliet vindt het ’voor de hand liggend, maar niet zeker’ dat het Evangelie van Judas hetzelfde is als het geschrift dat wordt genoemd in het 2de-eeuwse ’Tegen de ketterijen’ van Irenaeus "Kasser vertelde dat het een serieus, koptisch gnostiek geschrift betrof. Heel bijzonder.’’
De gnostiek is een vroegchristelijke stroming die uitgaat van de vergeten innerlijke kennis (gnosis) van de mens.
Gnostici waarderen de oudtestamentische God negatief en maken van de ’slechteriken’ van de christelijke hoofdstroom (die hen als ketters veroordeelde) hun eigen helden -broedermoordenaar Kaďn, de sodomieten, verrader Judas.
Emeritus hoogleraar Gilles Quispel, gespecialiseerd in gnostische lectuur, vindt het gehavende document ’belangrijk’. "Dit wordt concurrentie voor mijn Evangelie van Thomas.’’
Quispel wijdde een belangrijk deel van zijn leven aan de studie en de promotie van dit gnostieke geschrift.
"De kerkvaders noemen het, het stamt uit de tweede eeuw, zo’n 140 of 150 na Christus.’’ Quispel heeft foto’s met teksten gezien, Van der Vliet alleen een paar regels. Het ging om het slot van het evangelie. "Er staat dat hij, Judas dus, weggaat en Jezus overlevert.’’
Quispel gelooft niet dat het evangelie inderdaad van de hand van Judas is, maar wel dat het een authentiek, ’doodgewoon gnostisch’ geschrift is. "En voor geleerden zijn alle evangeliën gelijk.’’
Het nieuw opgedoken document verheerlijkt Judas, zegt Quispel. Er staat een dialoog in tussen Judas Iskariot en Jezus, een bekend literair genre in dergelijke geschriften.
Het gnostische evangelie van Judas is, aldus Van der Vliet, een van de vele tientallen documenten uit een aanzwellende stroom van apocriefe geschriften die vanaf de tweede eeuw verscheen; het werk werd door de ’traditionele’ kerk genegeerd. Volgens Van der Vliet is de codex zowel wat handschrift als wat taaleigen betreft verwant aan de Nag Hammaditeksten, een kleine gnostische bibliotheek uit 350, gevonden in 1945. Dat juist in Egypte dergelijke teksten opduiken is niet verwonderlijk: het land heeft de juiste klimatologische omstandigheden voor het kwetsbare papyrus.
Volgens Van der Vliet is het nieuw te publiceren evangelie van historisch belang, maar zal het op de ’historische Jezus’ weinig licht werpen. Hij acht, anders dan Quispel, de synoptische evangeliën (Marcus, Mattheüs, Lucas) betrouwbaarder over ’de man die in de eerste eeuw in Palestina leefde’. "Als je het Johannesevangelie leest, of het Evangelie van Thomas, dan zie je dat Jezus geleidelijk aan zijn historische contouren verliest.’ (tb)