Bekijk Volledige Versie : Judasevangelie / Jezus' verrader droeg bij aan het heil der mensheid
Judasevangelie / Jezus' verrader droeg bij aan het heil der mensheid
Emiel Hakkenes, Trouw, 31 maart 2005
Het evangelie van Judas is nog ouder dan in de recente berichten wordt gesuggereerd. De leeftijd is vergelijkbaar met het bijbelse Johannes evangelie.
Behalve dat het ouder is, bevat het evangelie van Judas ook een geschrift méér (een belangrijk traktaat van Allogenes) dan tot nu gemeld. Dat stelt prof.dr. Hans van Oort, kerkhistoricus in Utrecht en Nijmegen.
Het bestaan van het Judasevangelie is hem al langer bekend, hij werkt zelfs aan een Nederlandse vertaling. Over de inhoud van het evangelie kan hij weinig uitspraken doen, om geen problemen te krijgen met de uitgevers van de vertaling.
Wel wil Van Oort zeggen dat de inhoud inderdaad 'explosief' is. In het evangelie wordt Judas, de verrader van Jezus, afgeschilderd als iemand die bijgedragen heeft aan het heil van de mensheid: als hij Christus niet had overgeleverd (het woord is ook positief te interpreteren) had de kruisdood misschien wel nooit plaatsgevonden.
Deze wijze van denken over Judas is terug te voeren op de Kaïnieten ('notoire dwarsliggers, protestexegeten') - een groepering die Kaïn vereert. Ireneüs, bisschop van Lyon in 180, tot nu toe beschouwd als vroegste bron voor het Judasevangelie, kende deze groepering, een gnostische afsplitsing die, aldus het Duitse blad Focus, 'flirtte met het kwaad'.
Volgens Van Oort werpt het Judas evangelie een 'nieuw en verhelderend' licht op het vroege christendom. Minder dan tien personen ter wereld beschikken momenteel over de tekst. Een vertaling wordt over ongeveer een jaar verwacht.
Fysiek lijkt het evangelie van Judas op de geschriften die zijn gevonden bij Nag Hammadi in 1945, zegt Van Oort. Mogelijk betreft het zelfs ontbrekende delen van de Nag Hammadi-bibliotheek, maar er is wel een verschil in taal (dialect) in de geschriften.
Het nu openbaar geworden evangelie van Judas is niet volledig. Het gaat om 62 pagina's van 16 bij 29 centimeter die aan beide zijden beschreven zijn. Toch is het verhaal niet compleet, in de loop der jaren is het geschrift in delen uiteengescheurd door ruziënde handelaren.
Onder Van Oort en zijn collega's was al bekend dat er een nieuwe codex op de markt was. In 1983 werd dit Judasevangelie al voor 3 miljoen dollar te koop aangeboden; aan de echtheid werd toen getwijfeld.
Maar dat het evangelie echt is, is voor Van Oort helder. ,,Dit is een superbelangrijke tekst waarvan we nog geen snipper authentiek materiaal hadden.''
Bovendien weet Van Oort te melden dat de codex nóg een onderdeel bevat, een traktaat van Allogenes. Allogenes ('vreemdeling') beschrijft een openbaring: hij ziet de goddelijke wereld en wordt daarmee zelf goddelijk.
,,Uniek'', noemt Van Oort het, dat een dergelijke openbaring al beschreven wordt in zo'n vroeg geschrift. Volgens Van Oort is Allogenes dezelfde als Seth, de derde zoon van Adam en Eva uit het bijbelboek Genesis.
Van Oort dateert de tekst van het evangelie van Judas zeer vroeg, ergens tussen 34 (Christus' sterfjaar) en 110 na Christus. Daarmee is het ongeveer even oud als het bijbelse evangelie van Johannes.
De echte auteur van het evangelie van Judas is moeilijk vast te stellen, volgens de Bijbel verhing Judas Iskariot zich na het verraden van Jezus. Ook de vaak met hem verwarde Judas Thomas is volgens Van Oort niet de auteur, omdat de naam Thomas nergens genoemd wordt in de codex.
Dat dit evangelie handelt over Judas de verrader staat vast; het genoemde tijdschrift Focus citeerde afgelopen zaterdag de laatste regels. In Nederlandse vertaling staat er het volgende:
[zij] bekeken nauwkeurig, hoe ze hem konden gevangennemen in de [...] omdat zij het volk vreesden. Wij zeiden: ,,Hij is geheel in uw handen zoals voorzegd''. En ze naderden Judas. Ze zeiden tegen hem: ,,Hoewel gij slecht zijt op deze plaats, zijt gij de ware volgeling van Jezus.'' En hij antwoordde hen overeenkomstig hun wens. En Judas nam wat geld en hij leverde (hem) aan hen uit.
Morgenglans der eeuwigheid: de kosmische Christus in de Gnostiek, lezing prof. J. van Oort adhv nieuwe vondsten in Egypte (waaronder Judas-Evangelie), 2/4 14u Marinus Ruppertgebouw, De Uithof, Utrecht, 030-2539052.
Belangrijk van deze 'evangelie' is dat Jezus een mensenkind is en het de mens mogelijk is om op gelijke hoogte te komen. Verder is de weg naar God onafhankelijk van een kerk en is het wellicht mogelijk een hemelse staat te bereiken als men leeft, wellicht zelfs omdat er geen echte hemel en hel bestaan.
Nog belangrijker: ieder mens heeft een stukje 'god' in zich (het leven zelf) en kan dit in zichzelf vinden.
Overigens is het wellicht eerder een geheim (aka anti-kerkelijk) document dan een werkelijk evangelie.
Geplaatst door GroteWolf
Belangrijk van deze 'evangelie' is dat Jezus een mensenkind is en het de mens mogelijk is om op gelijke hoogte te komen. Verder is de weg naar God onafhankelijk van een kerk en is het wellicht mogelijk een hemelse staat te bereiken als men leeft, wellicht zelfs omdat er geen echte hemel en hel bestaan.
Ik heb nog geen voorpublicatie gezien waar dit in staat. Hoe kom je hier bij?
Het klinkt mij in de oren als wensrijke inlegkunde, Grote Wolf.
Al die complottheorieen dat "de Kerk" -die destijds nog helemaal niet bestond zoals er nu een Vaticaan bestaat- op slinkse wijze documenten zou hebben verdonkeremaand moeten we ook maar eens naar het rijk der fabels verwijzen.
Geplaatst door Simon
Ik heb nog geen voorpublicatie gezien waar dit in staat. Hoe kom je hier bij?
Het is wel aannemelijk want het stamt uit de gnostische traditie.
Internet en het Parool. De werkelijke vertaling laat nog op zich wachten. Net als van de Koran van Sana'a.
Geplaatst door GroteWolf
Internet en het Parool. De werkelijke vertaling laat nog op zich wachten. Net als van de Koran van Sana'a.
Nou die Parool van afgelopen zaterdag heb ik ook gekocht en ik kan mij dit wat je beweert dat er in zou staan niet herinneren uit die Parool publicatie.
Marsipulami
31-03-05, 15:47
‘Vaticaan moffelt geen apocriefe boeken weg’
Hilversum (Van onze redactie) 30 maart 2005 - Het Vaticaan zou de uitgave van oude heilige teksten verhinderen, van Dode-Zeerollen tot aan het Evangelie van Judas. Deze aantijging is vrij algemeen, maar slaat volgens ingewijden nergens op. Het dagblad Trouw laat vandaag een Leidse koptoloog en een Leuvense judaïcus hierover aan het woord.
Complex
Het trage publiceren van vroegchristelijke teksten is te wijten aan het gecompliceerde van het vertalen van papyri. Weinigen beheersen de oude talen, zoals het koptisch waarin bijvoorbeeld het gnostische Evangelie van Judas is geschreven. Bovendien zijn de manuscripten vaak flink gehavend of zelfs versnipperd.
Media
"Wegmoffelen, verbieden - wat een anachronismen'', zegt Jacques van der Vliet. De Leidse koptoloog verbaast zich over de manier waarop in allerlei media gesproken en geschreven wordt over het Evangelie van Judas - dat zou in de tweede eeuw na Christus door een banvloek van de katholieke kerk getroffen zijn. "Alsof er toen al een soort Vaticaan was.'' Zo'n 1800 jaar geleden bestond de machtige paus niet, alleen de patriarch van Rome. De selectie die uiteindelijk de 'canon' van het Nieuwe Testament vormde, is totstandgekomen "op basis van discussies binnen de christelijke gemeenschap". De keuze viel, zegt Van der Vliet "op teksten die iets zeggen over de eerste eeuw'' niet over latere ontwikkelingen.
Canonvorming
Simpel verliep de canonvorming volgens Van der Vliet niet. "De Openbaring van Johannes bungelt niet voor niets achteraan in het Nieuwe Testament''. De koptoloog Van der Vliet haalt een boek te voorschijn: Clavis Apocryphorum Novi Testamenti, een handboek met maar liefst 346 apocriefen, van gnostische boeken die in 1945 in Nag Hammadi zijn opgedoken tot aan nauwelijks te identificeren papyri.
Proto-evangelie
Apocrief wil zeggen: boeken die de canon niet hebben gehaald. Van der Vliet nuanceert die stelling. "Het Proto-evangelie van Jacobus heet apocrief, maar is door de geschiedenis heen populair geweest. Vraag een ontwikkeld mens hoe de ouders van Maria heten, en hij zegt: Joachim en Anna. Dat weet hij niet uit de nieuwtestamentische geschriften, maar uit dat proto-evangelie.''
Evangelie van Petrus
In Clavis Apocryphorum Novi Testamenti staat ook het Evangelie van Petrus vermeld. "Meer dan honderd jaar geleden gevonden", zegt Van der Vliet. "En meteen gepubliceerd." Van der Vliet wil maar zeggen: Rome heeft zich er niet mee bemoeid.
Dode-Zeerollen
Rond de Dode-Zeerollen (gevonden bij Qumran, 1947) deed het gerucht de ronde dat Rome openbaarmaking tegenhield, smakelijk uitgewerkt tot het boek 'De Dode-Zeerollen en de verzwegen waarheid' (1991).
Lachen
Florentino Garcia Martinez, hoogleraar Judaica te Leuven, moet erg lachen. "Vanaf het begin dat ik verantwoordelijk werd voor het Nederlandse deel van het Dode-Zeerollen-onderzoek, stond ik op de loonlijst van de Rijksuniversiteit Groningen. Nee, er is nooit een kardinaal geweest die me wat geboden heeft om het stil te houden."
Nag Hammadi
Van der Vliet wijst op de stimulerende rol die de Nederlandse 'oerconservatieve pater Van der Ploeg' en kardinaal Daniélou hebben gespeeld bij de openbaarmaking van de Dode-Zeerollen. Het trage publiceren van de Nag Hammadi-vondsten werd veroorzaakt door "de politieke moeilijkheden in Egypte in die jaren"; het Vaticaan was er niet bij betrokken.
Engelengeduld
Garcia Martinez wijst nog op iets anders: er zijn weinig mensen in staat om dergelijke teksten te vertalen, en het is "technisch ingewikkeld"; het conserveren en reconstrueren van verpulverende papyri vergt engelengeduld. "Maar er is niets aan de hand: alles is gepubliceerd."
Geen reden voor geheimhouding
Dat er in Rome een verdonkeremaand exemplaar van het Evangelie van Judas ligt, zoals Het Parool zaterdag 26 maart suggereerde, acht Van der Vliet hoogst onwaarschijnlijk. "In de Vaticaanse bibliotheek, die net als de Leidse openbaar is, werken competente geleerden. Er is geen zinnige reden voor geheimhouding." Integendeel, vindt Van der Vliet. "Als er een exemplaar in het Vaticaan had gelegen, was het allang bekend geweest, want ook katholieke wetenschappers vinden dit een toevoeging aan hun kennis van het oude christelijke denken." Garcia Martinez: "Zelfs als ze het vanuit het Vaticaan zouden willen blokkeren, dan kúnnen ze dat niet eens."
Handel
Het Evangelie van Judas moet al decennia in een kluis liggen. Dat het pas nu naar buiten komt, is de schuld van "de handel die er een goeie prijs voor wil maken. Dát vertraagt", zegt Van der Vliet.
Massapsychose
Hoe komt dan het verhaal over Vaticaanse machinaties in de wereld? Weer lacht Garcia Martinez. "Allemaal wilde verhalen, geboren uit de zucht naar spanning.'' Van der Vliet: "Het is een massapsychose en de media doen de rest. Browns De Da Vinci Code bepaalt een beetje het beeld. Een complottheorie, dat is toch prachtig?''
Of 'de kerk' deze documenten nu 'verboden' heeft of niet doet niet ter zake wmb. Dat er gnostische geschriften bestaan, en dit er één van is, wel. De Da Vinci Code maakt alleen gebruik van die informatie en Dan Brown heeft er (heel wat) wat bij verzonnen.
Mthras zou dus op 25 december geboren zijn. En da's geen toeval.
Geplaatst door Marsipulami
‘Vaticaan moffelt geen apocriefe boeken weg’
In 367 werd overeenstemming bereikt over de canon. Dit gebeurde na jaren touwtrekken. Constantijn (280-337) verhief het geinstitutionaliseerde christendom (de kerk van Rome) tot staatgodsdienst. Eeerste reden: het romeinse rijk stond op instorten, grote verschillen tussen het oostelijke en het westelijke rijk. Tweede reden : zijn vrouw (onder sterke invloed van haar moeder) was christen. Voor over te gaan tot de verheffing tot staatsgodsdienst riep hij (en dus niet de bisschop van Rome) het concilie van Nicea bijeen in 325. De keizer (dus niet de bisschop van rome)wenste namelijk een geloofsbeleidenis t.b.v. zijn staatsgodsdienst. De toen opgestelde / aanvaardde geloofsbeleidenis is (nagenoeg) gelijk aan het huidige credo van de RK-kerk en vind haar basis bij Irenaeus (ca. 180).
Toen begon de door de staat georganiseerde en later door de kerk geadopteerde (inquisitie) systematische strijd tegen ander gelovenden/denkenden, waaronder de gnostici.
Voor de goede orde:
1) De staat vestigde uiteindelijk de Roomse kerk!
2) De staat zorgde voor de aacceptatie van de geloofsbeleidenis!
3) De staat heeft naar haar eigen model de kerk geinstitutionaliseerd.
4) De staat begon vervolgingen om haar staatsgodsdienst te vestigen.
Daar kwam niet zoveel geloof aan te pas.
Enfin 367, eindelijk de canon vastgesteld.
In dat zelfde jaar circuleert een brief bij de (christelijke / gnostische / koptische) kloosters in Egypte. De brief is geschreven door Theodorus, hoofd van een kloosterorde. In deze brief worden geschriften opgesomd die tot de ware christelijke leer behoren, die opsomming valt vrijwel geheel samen met het nieuwe testament. Overige teksten en geschriften van apostelen worden bestempeld als vervalsingen en dienen vernietigd te worden.
Ca. 1200: Specifiek ter naleving van de 'rechte roomse leer' werd de Inquisitie in het leven geroepen.
1988, Utrecht, de jaarlijkse bijeenkomst van de Franciscanen, een functionaris van het bisdom Utrecht houdt een inleiding: Er wordt een vraag gesteld. De inleider antwoordt: "Uw vraag riekt naar zelfverlossing". Er ontstaat discussie. De inleider klapt in zijn handen en kapt de discussie af met de woorden: "Ja, kijk eens, die vraag hebben we in de 13e eeuw (uitmoording van de 'laatste' christelijke gnostici, de Katharen, tussen 350.000 en 1,5 miljoen doden) toch definitief beantwoord? Ik zie geen zin daat steeds op terug te komen."
Toch wel iets anders dan de lakonieke beantwoording die je weergeeft.
Ter lering ende vermaeck raad ik je nog aan de werkelijk zeer precieze notities van de verhoren van de Inquisitie te lezen, laat aan duidelijkheid niets te wensen over. OOk niet over verboden geschriften en de verplichte vernietiging daarvan!
Geplaatst door dicksr
[B]In 367 werd overeenstemming bereikt over de canon. Dit gebeurde na jaren touwtrekken. Constantijn (280-337) verhief het geinstitutionaliseerde christendom (de kerk van Rome) tot staatgodsdienst. Eeerste reden: het romeinse rijk stond op instorten, grote verschillen tussen het oostelijke en het westelijke rijk. Tweede reden : zijn vrouw (onder sterke invloed van haar moeder) was christen. Voor over te gaan tot de verheffing tot staatsgodsdienst riep hij (en dus niet de bisschop van Rome) het concilie van Nicea bijeen in 325. De keizer (dus niet de bisschop van rome)wenste namelijk een geloofsbeleidenis t.b.v. zijn staatsgodsdienst. De toen opgestelde / aanvaardde geloofsbeleidenis is (nagenoeg) gelijk aan het huidige credo van de RK-kerk en vind haar basis bij Irenaeus (ca. 180).
Toen begon de door de staat georganiseerde en later door de kerk geadopteerde (inquisitie) systematische strijd tegen ander gelovenden/denkenden, waaronder de gnostici.
Voor de goede orde:
1) De staat vestigde uiteindelijk de Roomse kerk!
2) De staat zorgde voor de aacceptatie van de geloofsbeleidenis!
3) De staat heeft naar haar eigen model de kerk geinstitutionaliseerd.
4) De staat begon vervolgingen om haar staatsgodsdienst te vestigen.
Is wel mooi hoe je dat zegt. De rol van de staat bij de totstandkoming van het christendom als georganiseerde staatsgodsdienst. Wordt wel eens benoemd als de "zondeval van het christendom". Het hoort ten diepste niet bij het karakter van het christelijke geloof om wereldlijke macht te hebben.
Dat is ook mijn bezwaar tegen de Roomse Kerk. Heb wel eens de indruk dat ze de Civitate Dei van Augustinus niet zo goed hebben gelezen. Overigens was er een gelijkaardige discussie, hoewel kleinschaliger, ten tijde van de jonge Republiek. Nederlandse Geloofsbelijdenis art. 23. Heeft eigenlijk dezelfde strekking.
Daar kwam niet zoveel geloof aan te pas.
Ik denk dat dit een cruciale opmerking is. In die hoek, is mijn overtuiging, ligt ook de verklaring van de totstandkoming van de canon.
Waarom zijn er evangeliën van een zeer oude datum die niet in de canon terecht zijn gekomen, terwijl anderen dat wel zijn? De leeftijd van het handschrift kan blijkbaar de bepalende factor niet zijn geweest. Wel de inhoud.
Hoewel in de vorm van een kerkvergadering mét bevoorrechtingsbeleid van de overheid geloven vele christenen dat de totstandkoming van de canon heeft plaatsgevonden door inspiratie (de afzonderlijke bijbelboeken) en geloof en gebed (de samenvoeging van deze boeken tot canon).
Daar kan de niet-christelijke wetenschapper helemaal niets mee. Weet ik ook wel. Maar het is voor vele christenen door de eeuwen heen wel de verklaring geweest voor de totstandkoming van het NT (en eertijds ook het OT): inspiratie en geloof. En daar is de bijbel, denk ik, voor bedoeld: voeding van het christelijk geloof. En niet (in de eerste plaats) bevrediging van behoefte tot historisch onderzoek.
Enfin 367, eindelijk de canon vastgesteld.
In dat zelfde jaar circuleert een brief bij de (christelijke / gnostische / koptische) kloosters in Egypte. De brief is geschreven door Theodorus, hoofd van een kloosterorde. In deze brief worden geschriften opgesomd die tot de ware christelijke leer behoren, die opsomming valt vrijwel geheel samen met het nieuwe testament. Overige teksten en geschriften van apostelen worden bestempeld als vervalsingen en dienen vernietigd te worden.
Als het goed begrijp is dat toch ook wel logisch?
De canon is vastgesteld en met de bischoppen van de gemeenten wordt gecommuniceerd wat wel en wat niet tot de canon behoort. Een kwestie van goed beleid.
Overigens waren de christenen het op hoofdlijn ook daarvoor (rond 200) al eens over de geinspireerde onderdelen van het NT. Over een paar bijbelboeken was nog onduidelijkheid (w.o. de Openbaring aan Johannes, ben niet helemaal zeker)