Juliette
06-04-05, 12:45
Interview met Adriana Valerio, voorzitster vrouwelijke Europese theologen
Van onze redactrice in Vaticaanstad
Ine Roox
06/04/2005
VATICAANSTAD - ,,Paus Johannes Paulus II hechtte heel veel belang aan de vrouw. Alleen telde zij voor hem helemaal niet mee'', zegt professor Adriana Valerio, voorzitster van de vrouwelijke Europese theologen. De volgende paus wacht een belangrijke taak: ,,Hij moet de vrouw eindelijk zichtbaar maken in de katholieke kerk.''
ADRIANA Valerio doceert geloofsgeschiedenis aan de universiteit van Napels. De vereniging van vrouwelijke Europese theologen, waarvan zij de voorzitster is, is twintig jaar oud en telt 600 leden. ,,Dat zijn katholieke, orthodoxe en protestantse theologen, die om de twee jaar samenkomen.''
Voor paus Johannes Paulus II is professor Valerio bijzonder kritisch: ,,De vrouwen hadden veel waarde voor hem, maar ze telden helemaal niet mee. Een voorbeeld? Op juridisch vlak heeft de vrouw in de kerk geen enkel gewicht. In de kerkelijke instellingen, de curie of in de parochies: overal is zij afwezig'', zegt Valerio. ,,Het duidelijkste voorbeeld van deze discriminatie zijn de sacramenten. Voor een man zijn dat er zeven, voor een vrouw zes. Het sacrament van het priesterschap wordt haar onthouden.''
Dat alleen mannen priester mogen worden, omdat Jezus alleen mannelijke volgelingen koos, vindt Valerio geen argument. ,,Het is een traditie die zo is gegroeid. Maar die heeft niets met Jezus te maken. Want hij omringde zich net altijd met vrouwen. In de beginjaren van de kerk bekleedden vrouwen trouwens belangrijke functies. Dat is veranderd toen de gemeenschappen zich begonnen te vormen. Dat gebeurde volgens het model van de Grieks-Romeinse maatschappij, die door mannen werd gedomineerd. Dat patriarchaat heeft al die eeuwen overleefd.''
Het celibaat van priesters versterkt nog die mannelijke machtspositie, vindt Valerio: ,,Vroeger mochten priesters trouwen. In 1100 is dat hoofdzakelijk om economische redenen veranderd. Als een man trouwt, erven zijn vrouw en kinderen zijn bezittingen. Als een priester celibatair leeft, gaat al zijn bezit naar de kerk.''
Paus Johannes Paulus II heeft het de vrouwen zeker niet gemakkelijk gemaakt: ,,Op dat gebied heeft de kerk tijdens zijn pontificaat geen stap vooruit gezet. De vrouwelijke congregaties vragen bijvoorbeeld dat de curie hen stuk voor stuk erkent. Dat is met deze paus nog altijd niet gebeurd.''
Ook de seksuele moraal van de kerk vormt een probleem voor de theologe: ,,De exclusief mannelijke, celibataire clerus bepaalt dat anticonceptie verboden is. Alleen mannen bepalen wat op seksueel gebied moreel aanvaardbaar is. Dat zij dan ook nog voorbehoedmiddelen verbieden in de ontwikkelingslanden, is onaanvaardbaar.''
Kan de katholieke kerk op dat vlak wel een ander, meer vooruitstrevend standpunt innemen? ,,De kerk heeft over morele waarden lang niet altijd hetzelfde gezegd'', zegt de professor. ,,Een voorbeeld: deze paus heeft zich sterk afgezet tegen de oorlog in Irak. Terwijl de pausen in het verleden oorlogen om de 'juiste redenen' altijd hebben verdedigd.''
Overigens keurt niet iedereen in de katholieke kerk anticonceptie af, het is nooit een dogma geworden, zegt Valerio: ,,Paus Paulus VI ging in zijn encycliek tegen de mening van anderen in, door anticonceptie af te keuren. Een commissie van theologen had hem het advies gegeven dat wel toe te staan.''
Waaruit bestaat de uitdaging van de volgende paus? ,,Hij kan de vrouw eindelijk zichtbaar maken in de kerk.''
,,Vrouwen moeten toegelaten worden in de kerkelijke instellingen, moeten priester gewijd kunnen worden en aan theologische faculteiten kunnen doceren. De vrouwelijke theologie moet aan studenten worden uitgelegd. Overigens zijn de meeste studenten theologie vrouwen, alleen is geen enkele van hun docenten een vrouw.''
De kans dat haar wens werkelijkheid wordt, acht professor Valerio eerder klein. ,,De kardinalen die de volgende paus zullen kiezen, zijn erg conservatief. Dat weten we nu al. Bovendien is het conclaaf de beste illustratie van de onzichtbaarheid van de vrouw.''
,,We kunnen alleen hopen dat de nieuwe paus de druk van de gemeenschap niet naast zich neerlegt. Dat hij rekening houdt met de vrouwelijke congregaties, met de vrouw die zich inzet in het verenigingsleven. Misschien zal hij dan eindelijk wat voor de vrouw in de kerk veranderen.''
Copyright | De Standaard Online 2005
Van onze redactrice in Vaticaanstad
Ine Roox
06/04/2005
VATICAANSTAD - ,,Paus Johannes Paulus II hechtte heel veel belang aan de vrouw. Alleen telde zij voor hem helemaal niet mee'', zegt professor Adriana Valerio, voorzitster van de vrouwelijke Europese theologen. De volgende paus wacht een belangrijke taak: ,,Hij moet de vrouw eindelijk zichtbaar maken in de katholieke kerk.''
ADRIANA Valerio doceert geloofsgeschiedenis aan de universiteit van Napels. De vereniging van vrouwelijke Europese theologen, waarvan zij de voorzitster is, is twintig jaar oud en telt 600 leden. ,,Dat zijn katholieke, orthodoxe en protestantse theologen, die om de twee jaar samenkomen.''
Voor paus Johannes Paulus II is professor Valerio bijzonder kritisch: ,,De vrouwen hadden veel waarde voor hem, maar ze telden helemaal niet mee. Een voorbeeld? Op juridisch vlak heeft de vrouw in de kerk geen enkel gewicht. In de kerkelijke instellingen, de curie of in de parochies: overal is zij afwezig'', zegt Valerio. ,,Het duidelijkste voorbeeld van deze discriminatie zijn de sacramenten. Voor een man zijn dat er zeven, voor een vrouw zes. Het sacrament van het priesterschap wordt haar onthouden.''
Dat alleen mannen priester mogen worden, omdat Jezus alleen mannelijke volgelingen koos, vindt Valerio geen argument. ,,Het is een traditie die zo is gegroeid. Maar die heeft niets met Jezus te maken. Want hij omringde zich net altijd met vrouwen. In de beginjaren van de kerk bekleedden vrouwen trouwens belangrijke functies. Dat is veranderd toen de gemeenschappen zich begonnen te vormen. Dat gebeurde volgens het model van de Grieks-Romeinse maatschappij, die door mannen werd gedomineerd. Dat patriarchaat heeft al die eeuwen overleefd.''
Het celibaat van priesters versterkt nog die mannelijke machtspositie, vindt Valerio: ,,Vroeger mochten priesters trouwen. In 1100 is dat hoofdzakelijk om economische redenen veranderd. Als een man trouwt, erven zijn vrouw en kinderen zijn bezittingen. Als een priester celibatair leeft, gaat al zijn bezit naar de kerk.''
Paus Johannes Paulus II heeft het de vrouwen zeker niet gemakkelijk gemaakt: ,,Op dat gebied heeft de kerk tijdens zijn pontificaat geen stap vooruit gezet. De vrouwelijke congregaties vragen bijvoorbeeld dat de curie hen stuk voor stuk erkent. Dat is met deze paus nog altijd niet gebeurd.''
Ook de seksuele moraal van de kerk vormt een probleem voor de theologe: ,,De exclusief mannelijke, celibataire clerus bepaalt dat anticonceptie verboden is. Alleen mannen bepalen wat op seksueel gebied moreel aanvaardbaar is. Dat zij dan ook nog voorbehoedmiddelen verbieden in de ontwikkelingslanden, is onaanvaardbaar.''
Kan de katholieke kerk op dat vlak wel een ander, meer vooruitstrevend standpunt innemen? ,,De kerk heeft over morele waarden lang niet altijd hetzelfde gezegd'', zegt de professor. ,,Een voorbeeld: deze paus heeft zich sterk afgezet tegen de oorlog in Irak. Terwijl de pausen in het verleden oorlogen om de 'juiste redenen' altijd hebben verdedigd.''
Overigens keurt niet iedereen in de katholieke kerk anticonceptie af, het is nooit een dogma geworden, zegt Valerio: ,,Paus Paulus VI ging in zijn encycliek tegen de mening van anderen in, door anticonceptie af te keuren. Een commissie van theologen had hem het advies gegeven dat wel toe te staan.''
Waaruit bestaat de uitdaging van de volgende paus? ,,Hij kan de vrouw eindelijk zichtbaar maken in de kerk.''
,,Vrouwen moeten toegelaten worden in de kerkelijke instellingen, moeten priester gewijd kunnen worden en aan theologische faculteiten kunnen doceren. De vrouwelijke theologie moet aan studenten worden uitgelegd. Overigens zijn de meeste studenten theologie vrouwen, alleen is geen enkele van hun docenten een vrouw.''
De kans dat haar wens werkelijkheid wordt, acht professor Valerio eerder klein. ,,De kardinalen die de volgende paus zullen kiezen, zijn erg conservatief. Dat weten we nu al. Bovendien is het conclaaf de beste illustratie van de onzichtbaarheid van de vrouw.''
,,We kunnen alleen hopen dat de nieuwe paus de druk van de gemeenschap niet naast zich neerlegt. Dat hij rekening houdt met de vrouwelijke congregaties, met de vrouw die zich inzet in het verenigingsleven. Misschien zal hij dan eindelijk wat voor de vrouw in de kerk veranderen.''
Copyright | De Standaard Online 2005