Zeehondenjacht en economie

[Olive Yao]

ZEEHONDENJACHT EN ECONOMIE

De visstand daalt, de zeeën raken leeggevist! Weet je hoe dat komt? Dat doen de zeehonden!


vrije markt vs kapitalisme

Gewoonlijk hanteert men "vrije markteconomie" en "kapitalisme" als synonieme begrippen. Niet mee eens.

De theorie van de vrije markteconomie kun je opvatten als deel van de levens- en wereldbeschouwing utilitarisme.

Een vrije markt is een middel tot een doel. Het middel is vrij spel van vraag en aanbod. Het doel is economisch efficiënte consumentenwensvervulling.

Dit doel maakt deel uit van het ruimere, algemene doel van utilitarisme, optimale wensvervulling, waarbij je "wensen" ruim opvat en waarbij alle wensen meetellen, ook immateriële, spirituele enz. Volgens de ethiek van utilitarisme tellen ook "wensen" van min of meer bewust voelende, ervarende dieren mee.

Het vrije marktmechanisme vergt allerlei gelijkheden en evenwichten: gelijke vrijheid en kansen, machtsevenwicht tussen ruilende partijen, o. a. tussen kapitalisten en werkers.

Kapitalisme is een economisch arrangement met drie kenmerken:
- privé-eigendom van de productiefactor kapitaal
- sleutelpositie van de productiefactor kapitaal in het productieproces, en daardoor macht van kapitalisten over werkers, in de economie en in de maatschappij
- gericht op maximale geldschepping.

Door het tweede en derde kenmerk is dit geen vrije markteconomie. Want de macht van kapitalisten verstoort het evenwicht tussen ruilende partijen. En maximale geldschepping is in strijd met economisch efficiënte consumentenwensvervulling, en nog meer met optimale wensvervulling in het algemeen.

Dit is in wezen een idee van Karl Marx. Bij hem is het primitief, ik vertaal het in termen van de theorie van de vrije markteconomie, dan wordt het m. i. veel sterker.


plutocratie

Kapitalisme heeft zich ontwikkeld tot wat ik noem de plutocratie, de geldheerschappij, waarin geld eerste idee, waarde en doel is, waarin economieën zijn afgestemd op maximale geldschepping in plaats van optimale wensvervulling, waarin mensen leven om zoveel mogelijk te produceren en te consumeren, daartoe gebracht door productie- en consumptiedwang en -invloed, en waarin de derde wereld wordt uitgebuit en de aarde wordt geplunderd en verwoest.

Dit is de dominerende ideologie in de westerse wereld. Met name Azië doet er maar al te graag aan mee.


produceren vs verdelen

Een vrije markteconomie kent productie-, allocatie- en distributiemechanismes.

Diverse economische doelen kunnen we bereiken door verdelen, in allerlei vormen, met name, in het algemeen, verdeling van werk en geld.

Verdelen levert echter niet direct geld op, produceren wel. Daarom bestaat er in kapitalisme een tendens tot produceren in plaats van verdelen, ook waar verdelen beter zou zijn voor optimale wensvervulling. Economische leiders willen economische kwesties gewoonlijk oplossen door meer productie, waar verdelen vaak een betere oplossing zou zijn.

Het passeren van verdeling is een vorm van productiedwang, waarmee de economie wordt afgestemd op maximale geldschepping.


Canada en de zeehondenjacht

Canadese jagers en vissers en de minister van landbouw voeren aan dat ze op zeehonden jagen om hun geld te verdienen. De jagers moeten dat wel, en ook de vissers, omdat de zeehonden zoveel vis eten dat de visstand daalt, en daarmee het inkomen van de vissers.

Deze economische kwestie wordt dus opgelost met productie. De kwestie zou ook kunnen worden opgelost door verdelen. De jagers en de vissers kunnen een deel van het werk doen dat andere mensen al doen.

Economische leiders zullen beweren dat dat niet kan. Hun argumenten houden uiteindelijk in, dat het nationaal product en het nationaal inkomen dan niet stijgen. Economische groei is onvoorwaardelijk gebod in de plutocratie.

Maar kapitalisme deugt niet. Uit oogpunt van optimale wensvervulling gaat geld niet voor alles, en is economische groei helemaal niet nodig. Tenminste niet in het Westen.

De rijkste drie mensen ter wereld hebben net zoveel geld als de armste 20 landen. In de USA bezit de rijkste 1% van de mensen 30% van het geld, en zijn de hoogste inkomens 300 keer zo hoog als de laagste. Enz.


"The matter is not, can they speak? nor, can they reason? but, can they suffer?" (Jeremy Bentham, in 1776)

[vlegeltje]

De jacht is een van de oudste productiewijzen van de mens.

De natuur is een productiemiddel. We halen grondstoffen uit de natuur, olie, metaal, maar ook water en zonlicht. We oogsten vissen, bomen, en door middel van jacht ook min of meer bewuste zoogdieren.

Dat laatste daar kun je ethische bezwaren tegen hebben.

Begrijp ik jou goed dat je wel bezwaren hebt tegen de jacht, als die wordt uitgevoerd onder een kapitalistisch economisch model, maar niet als die wordt uitgevoerd door een indianenstam in het amazonegebied? En een Inuit (eskimo) in Canada?

Of ben je principieel tegen het consumeren van zoogdieren?

Ben je vegetarier?

In het kapitalisme is niet alleen de factor kapitaal van belang, maar vooral de controle over, cq het monopolie op de productiemiddelen (zoals natuur, grondstoffen, land).

De controle over het productiemiddel zeehondjes ligt bij de Canadese staat. Het is de vraag of je zeehondjes als productiemiddel mag zien. De Canadezen vinden in ieder geval van wel.

Arbeid is een productiefactor, naast kapitaal. Op een gegeven moment in de geschiedenis is het idee ontstaan om de factor arbeid als een losstaand verhandelbaar goed op een vrije markt te zien.

Door een structureel overschot van de factor arbeid op de arbeidsmarkt (werkloosheid), worden niet alleen de lonen laag gehouden, maar ontstaat ook ook een zorgplicht van de staat om voor inkomen te zorgen voor de werklozen (verzorgingsstaat).

Herverdeling van arbeid en 'overtollige' arbeidskrachten is een methode om ongewenste werkloosheid tegen te gaan. Maar een visser is niet zomaar om te scholen tot computerprogrammeur. De samenleving is niet zo maakbaar.

Of ben jij communist?

Het is een illusie om te denken dat door verandering van het kapitalistische economische model er geen uitbuiting van de natuur meer zou plaatsvinden. Ook in andere economische modellen wordt de natuur uitgebuit, verwoest en verkracht.

Ik zie veel meer in internationale wetgeving mbt dierenrechten.

[Olive Yao]

Mijn standpunt is heel anders. Ik ben tegen geldschepping die niet terecht is volgens de maatstaf van optimale wensvervulling, want dat is inefficiënt.

Neem twee vellen papier. Het ene vel staat voor optimale wensvervulling. Het andere voor maximale geldschepping. Leg de twee vellen papier zo op elkaar dat ze elkaar goeddeels, maar niet helemaal overlappen. Aan een zijkant zit een niet overlapte strook. Die geeft geldschepping weer die niet terecht is volgens de maatstaf van optimale wensvervulling. En dat is – volgens die maatstaf – inefficiëntie.

Die inefficiëntie ontstaat omdat het vrije marktmechanisme niet goed werkt. Dit wordt verstoord door productie- en consumptiedwang en –invloed. Dit is strict conform de theorie van de vrije markteconomie.

Bij zeehondenjacht komen ethische argumenten daarbij. Het vrije marktmechanisme dient binnen ethische grenzen te werken.

Ik ben geen communist, in die zin dat ik wél voor privé-eigendom van de productiefactor kapitaal ben. Daarvoor is ook een heel andere reden: beheersing van macht.

Dat is conditio sine qua non voor iedere samenleving. Daartoe hebben we in Europa diverse elementen van ons sociale systeem bedacht: scheiding van machten binnen de staat (wetgevende, uitvoerende en rechtsprekende macht), scheiding van staat en levensbeschouwing (bijvoorbeeld door geen manifestaties van levensbeschouwingen in gemeenschapsruimtes toe te staan), en scheiding van staatsmacht en economische macht door privé-eigendom van kapitaalgoederen.