Olive Yao
07-04-05, 08:58
ZEEHONDENJACHT EN ECONOMIE
De visstand daalt, de zeeën raken leeggevist! Weet je hoe dat komt? Dat doen de zeehonden!
vrije markt vs kapitalisme
Gewoonlijk hanteert men "vrije markteconomie" en "kapitalisme" als synonieme begrippen. Niet mee eens.
De theorie van de vrije markteconomie kun je opvatten als deel van de levens- en wereldbeschouwing utilitarisme.
Een vrije markt is een middel tot een doel. Het middel is vrij spel van vraag en aanbod. Het doel is economisch efficiënte consumentenwensvervulling.
Dit doel maakt deel uit van het ruimere, algemene doel van utilitarisme, optimale wensvervulling, waarbij je "wensen" ruim opvat en waarbij alle wensen meetellen, ook immateriële, spirituele enz. Volgens de ethiek van utilitarisme tellen ook "wensen" van min of meer bewust voelende, ervarende dieren mee.
Het vrije marktmechanisme vergt allerlei gelijkheden en evenwichten: gelijke vrijheid en kansen, machtsevenwicht tussen ruilende partijen, o. a. tussen kapitalisten en werkers.
Kapitalisme is een economisch arrangement met drie kenmerken:
- privé-eigendom van de productiefactor kapitaal
- sleutelpositie van de productiefactor kapitaal in het productieproces, en daardoor macht van kapitalisten over werkers, in de economie en in de maatschappij
- gericht op maximale geldschepping.
Door het tweede en derde kenmerk is dit geen vrije markteconomie. Want de macht van kapitalisten verstoort het evenwicht tussen ruilende partijen. En maximale geldschepping is in strijd met economisch efficiënte consumentenwensvervulling, en nog meer met optimale wensvervulling in het algemeen.
Dit is in wezen een idee van Karl Marx. Bij hem is het primitief, ik vertaal het in termen van de theorie van de vrije markteconomie, dan wordt het m. i. veel sterker.
plutocratie
Kapitalisme heeft zich ontwikkeld tot wat ik noem de plutocratie, de geldheerschappij, waarin geld eerste idee, waarde en doel is, waarin economieën zijn afgestemd op maximale geldschepping in plaats van optimale wensvervulling, waarin mensen leven om zoveel mogelijk te produceren en te consumeren, daartoe gebracht door productie- en consumptiedwang en -invloed, en waarin de derde wereld wordt uitgebuit en de aarde wordt geplunderd en verwoest.
Dit is de dominerende ideologie in de westerse wereld. Met name Azië doet er maar al te graag aan mee.
produceren vs verdelen
Een vrije markteconomie kent productie-, allocatie- en distributiemechanismes.
Diverse economische doelen kunnen we bereiken door verdelen, in allerlei vormen, met name, in het algemeen, verdeling van werk en geld.
Verdelen levert echter niet direct geld op, produceren wel. Daarom bestaat er in kapitalisme een tendens tot produceren in plaats van verdelen, ook waar verdelen beter zou zijn voor optimale wensvervulling. Economische leiders willen economische kwesties gewoonlijk oplossen door meer productie, waar verdelen vaak een betere oplossing zou zijn.
Het passeren van verdeling is een vorm van productiedwang, waarmee de economie wordt afgestemd op maximale geldschepping.
Canada en de zeehondenjacht
Canadese jagers en vissers en de minister van landbouw voeren aan dat ze op zeehonden jagen om hun geld te verdienen. De jagers moeten dat wel, en ook de vissers, omdat de zeehonden zoveel vis eten dat de visstand daalt, en daarmee het inkomen van de vissers.
Deze economische kwestie wordt dus opgelost met productie. De kwestie zou ook kunnen worden opgelost door verdelen. De jagers en de vissers kunnen een deel van het werk doen dat andere mensen al doen.
Economische leiders zullen beweren dat dat niet kan. Hun argumenten houden uiteindelijk in, dat het nationaal product en het nationaal inkomen dan niet stijgen. Economische groei is onvoorwaardelijk gebod in de plutocratie.
Maar kapitalisme deugt niet. Uit oogpunt van optimale wensvervulling gaat geld niet voor alles, en is economische groei helemaal niet nodig. Tenminste niet in het Westen.
De rijkste drie mensen ter wereld hebben net zoveel geld als de armste 20 landen. In de USA bezit de rijkste 1% van de mensen 30% van het geld, en zijn de hoogste inkomens 300 keer zo hoog als de laagste. Enz.
"The matter is not, can they speak? nor, can they reason? but, can they suffer?" (Jeremy Bentham, in 1776)
De visstand daalt, de zeeën raken leeggevist! Weet je hoe dat komt? Dat doen de zeehonden!
vrije markt vs kapitalisme
Gewoonlijk hanteert men "vrije markteconomie" en "kapitalisme" als synonieme begrippen. Niet mee eens.
De theorie van de vrije markteconomie kun je opvatten als deel van de levens- en wereldbeschouwing utilitarisme.
Een vrije markt is een middel tot een doel. Het middel is vrij spel van vraag en aanbod. Het doel is economisch efficiënte consumentenwensvervulling.
Dit doel maakt deel uit van het ruimere, algemene doel van utilitarisme, optimale wensvervulling, waarbij je "wensen" ruim opvat en waarbij alle wensen meetellen, ook immateriële, spirituele enz. Volgens de ethiek van utilitarisme tellen ook "wensen" van min of meer bewust voelende, ervarende dieren mee.
Het vrije marktmechanisme vergt allerlei gelijkheden en evenwichten: gelijke vrijheid en kansen, machtsevenwicht tussen ruilende partijen, o. a. tussen kapitalisten en werkers.
Kapitalisme is een economisch arrangement met drie kenmerken:
- privé-eigendom van de productiefactor kapitaal
- sleutelpositie van de productiefactor kapitaal in het productieproces, en daardoor macht van kapitalisten over werkers, in de economie en in de maatschappij
- gericht op maximale geldschepping.
Door het tweede en derde kenmerk is dit geen vrije markteconomie. Want de macht van kapitalisten verstoort het evenwicht tussen ruilende partijen. En maximale geldschepping is in strijd met economisch efficiënte consumentenwensvervulling, en nog meer met optimale wensvervulling in het algemeen.
Dit is in wezen een idee van Karl Marx. Bij hem is het primitief, ik vertaal het in termen van de theorie van de vrije markteconomie, dan wordt het m. i. veel sterker.
plutocratie
Kapitalisme heeft zich ontwikkeld tot wat ik noem de plutocratie, de geldheerschappij, waarin geld eerste idee, waarde en doel is, waarin economieën zijn afgestemd op maximale geldschepping in plaats van optimale wensvervulling, waarin mensen leven om zoveel mogelijk te produceren en te consumeren, daartoe gebracht door productie- en consumptiedwang en -invloed, en waarin de derde wereld wordt uitgebuit en de aarde wordt geplunderd en verwoest.
Dit is de dominerende ideologie in de westerse wereld. Met name Azië doet er maar al te graag aan mee.
produceren vs verdelen
Een vrije markteconomie kent productie-, allocatie- en distributiemechanismes.
Diverse economische doelen kunnen we bereiken door verdelen, in allerlei vormen, met name, in het algemeen, verdeling van werk en geld.
Verdelen levert echter niet direct geld op, produceren wel. Daarom bestaat er in kapitalisme een tendens tot produceren in plaats van verdelen, ook waar verdelen beter zou zijn voor optimale wensvervulling. Economische leiders willen economische kwesties gewoonlijk oplossen door meer productie, waar verdelen vaak een betere oplossing zou zijn.
Het passeren van verdeling is een vorm van productiedwang, waarmee de economie wordt afgestemd op maximale geldschepping.
Canada en de zeehondenjacht
Canadese jagers en vissers en de minister van landbouw voeren aan dat ze op zeehonden jagen om hun geld te verdienen. De jagers moeten dat wel, en ook de vissers, omdat de zeehonden zoveel vis eten dat de visstand daalt, en daarmee het inkomen van de vissers.
Deze economische kwestie wordt dus opgelost met productie. De kwestie zou ook kunnen worden opgelost door verdelen. De jagers en de vissers kunnen een deel van het werk doen dat andere mensen al doen.
Economische leiders zullen beweren dat dat niet kan. Hun argumenten houden uiteindelijk in, dat het nationaal product en het nationaal inkomen dan niet stijgen. Economische groei is onvoorwaardelijk gebod in de plutocratie.
Maar kapitalisme deugt niet. Uit oogpunt van optimale wensvervulling gaat geld niet voor alles, en is economische groei helemaal niet nodig. Tenminste niet in het Westen.
De rijkste drie mensen ter wereld hebben net zoveel geld als de armste 20 landen. In de USA bezit de rijkste 1% van de mensen 30% van het geld, en zijn de hoogste inkomens 300 keer zo hoog als de laagste. Enz.
"The matter is not, can they speak? nor, can they reason? but, can they suffer?" (Jeremy Bentham, in 1776)