PDA

Bekijk Volledige Versie : Horror in Haarlem



Xavier
11-04-05, 13:28
Horror in Haarlem

Eind volgende week besluiten de Europese justitieministers over de bewaarplicht en op 12 april mag de Tweede Kamer er nog iets over zeggen. Vandaag in Netkwesties een voorproefje van de uitwassen die slordigheid met data bij opsporing tot gevolg kan hebben. Of: hoe een rechercheur een vrouw tot verdachte terrorist maakte op grond van een willekeurige gegevenskoppeling.

Uit het dagboek van Renate, 30 jaar, communicatiespecialiste van beroep:

"Het is dinsdag 30 november 2004, 6.15 uur als er twee keer kort achter elkaar dwingend wordt gebeld. Als Karel *) slaapdronken aan de deur verschijnt, staan er vier agenten. Achter hen ziet hij twee lege politie auto's staan en nog een derde, waarin nog twee agenten hem scherp in het oog houden. De agenten roepen: "Niet schrikken, is mevrouw * hier?". Als Karel dat aarzelend bevestigt, dringen ze naar binnen."

Renate moet overhaast aankleden en mee naar het politiebureau in Haarlem, in weerwil van protesten van haar partner. Op zijn herhaalde vragen naar de reden van de arrestatie wordt eerst gezwegen, even later fluistert een agent: "Ze wordt verdacht van bedreiging via de computer. Stom van haar, want dat is zo traceerbaar."

Het is het begin van een zes uur durende operatie van politie en justitie gericht op het onschadelijk maken van een vermeende terroriste. Ruim drie weken daarvoor is Theo van Gogh vermoord, een week daarop Den Haag belegerd om - wat heet - "de Hofstadgroep uit te schakelen". Politie en justitie worden niet langer gehinderd door lastige vragen en rechten van verdachten. Het land is in oorlog en behoeft defensie.

Alvorens Renate in de cel verdwijnt moet ze niet enkel haar schoenveters inleveren, maar ook het touwtje van haar joggingbroek. De rest van de dag zal ze haar broek met de hand moeten ophouden bij alle mannen op het politiebureau Haarlem die ze onder ogen komt. Dat zijn er veel: "Eén voor één komen ze langs."

"Het ergste is die suggestie dat het gepleegde feit verband houdt met m'n overspannenheid, zo bot. Toch ga je piekeren. Je bent bang. Je hoopt: dit is een droom. Het volgende moment kan je het wel uitgillen van ellende. Want dit is niet waar! Of is er wel iets? Ben je onachtzaam geweest? Ben je er ergens ingeluisd? Hoe lang nog in de cel?"

Het antwoord: in eerste instantie zo'n 4,5 uur in Haarlem. Dan wordt Renate opgehaald, voor transport. Ze weet niet waarheen. "De auto was koud, maar ik mocht m'n jas niet aandoen. Dat was hun straf omdat ik 's morgens vroeg had gespot met het feit dat ze m'n jaszakken vergaten te controleren op wapens."

De reis eindigt op bureau Hilversum. "De cel in, weer wachten. Weer grote onzekerheid en angst." Daar maakt een Officier van Justitie na een half uur een einde aan. Eindelijk hoort ze dat het gaat om doodsbedreiging met e-mail vanaf een mobiele telefoon van een bekende Nederlander. Ze zal er straks over verhoord worden. Hij wijst haar op haar recht op een advocaat die een verdachte na zes uur opsluiting mag vragen. Die zes uur gaan dan, in Hilversum, opnieuw in en zijn niet 's morgens in Haarlem begonnen. En ze mogen haar, zegt de officier, voor verder onderzoek nog eens drie dagen vasthouden.

"Ik zei hem dat ik 'heel graag' wilde meewerken, maar dat ik voorzag dat ik niets te melden zou hebben, omdat ik van niets wist. Waarop hij zei dat ze maar twee van de duizend gevallen mistasten. Met andere woorden: je liegt. Vanaf dat moment werd ik nog veel zenuwachtiger en wilde ik nog maar één ding: verhoord worden."

Om 13.30 uur verschijnt rechercheur Nauta van de politie te Hilversum, dezelfde man die haar in Haarlem kwam ophalen. Hij wilde zijn prooi kennelijk de gehele weg begeleiden, maar vond het niet nodig om eerder dan na zijn lunch te verschijnen voor het verhoor. Een naam van de bedreigde kreeg Renate niet te horen, wel de vraag van de rechercheur of zij een tv-programma van de (Tunesisch-Nederlandse) presentatrice Chazia Mourali kent. Gezien de plek van het onderzoek kan het een tv-persoonlijkheid in het Gooi zijn geweest.

"Tot m'n verbijstering is de sfeer ineens totaal veranderd. De rechercheur is luchtig en vriendelijk. Hij neemt een kwartier de tijd voor zijn inleiding die - dat lijdt geen twijfel - bedoeld is om een zodanige sfeer te scheppen dat ik hem ga vertrouwen. Na een kwartier prietpraat komt hij eindelijk met wat hij als zijn bewijs ziet op de proppen."

Renate krijgt een computeruitdraai te zien met haar naam en een tien jaar oud woonadres achter een voor haar onbekend mobiel nummer, afkomstig van een provider (Orange) bij wie zij nog nooit een abonnement heeft gehad. Volgens de rechercheur is dit papier toch wel degelijk hét bewijs dat het hier haar abonnement betreft en dat zij dus de bedreiger moet zijn geweest.

"Ik vertel hem zonder veel omhaal dat dit mijn nummer niet is en ook nooit is geweest. Dat misschien iemand mijn adresgegevens moet hebben misbruikt. Zes jaar geleden is mijn auto gestolen met daarin alle papieren. Wellicht zijn die gebruikt voor de registratie van het mobiele nummer."

"Ik wacht op de tegenzet van de rechercheur, nader bewijs, want hij zal zich toch niet... Maar nee, hij weet geen antwoord en maakt een einde aan het verhoor met de mededeling dat hij mijn verhaal ging checken."

Renate moet terug naar de cel, in afwachting van de uitkomst van het checken door speurneus Nauta. Ze verneemt dat het zes uur lang vasthouden zonder advocaat niet is ingegaan om 6 uur 's morgens, maar bij aankomst in Hilversum. Vervolgens mag ze nog drie dagen voor verhoor worden vastgehouden, een periode die overigens steeds vaker wordt uitgebreid ingeval van verdenking van terrorisme of een vergelijkbare misdaad.

"Het was een amateuristisch verhoor, teleurstellend ook. Normaliter zou dat hoop geven, maar nu ook het tegendeel: angst dat je met geen mogelijkheid kunt ontsnappen aan de greep van het systeem."

Haar angst strijdt met nuchterheid: hij zal toch wel alle factuurgegevens van de telefoon zijn nagegaan. Ze zal toch wel afgeluisterd zijn op de vaste en mobiele telefoon, de e-mail afgetapt? Ze hebben hun huiswerk toch gedaan? Familie en werkgever - een farmaciegroothandel - zijn toch bekend? Ze weten toch met wie ze te maken hebben?

Als om 15.15 uur de deur van de cel opent en Nauta zich meldt is er geen antwoord op deze vragen. Hij zegt na nader onderzoek geen reden te zien om haar langer vast te houden, mede gestoeld op zijn indrukken van haar 'achtergrond, haar opleiding en voorkomen'.

"Hoe Nauta hij tot die vaststelling is gekomen? Weer met een flauw vermoeden, met de natte vinger? Ik ruik de vrijheid en vraag het maar niet meer. Excuses? Nee, in het weggaan stoot Nauta nog een laatste dolk in de rug: "Als ik erachter kom dat je liegt, zal je de échte rechercheur Nauta meemaken." Alsof ook hij al die tijd een slechte acteur heeft gespeeld.

Deze échte rechercheur ontdekt een dag later dat het niet om een abonnement ging bij Orange, maar om een prepaid telefoonkaart. Niet de geringste controles en vervolgonderzoeken zijn uitgevoerd.

Later blijkt het nog ernstiger: de urgentie was veel minder groot dan de politie voordeed: de bedreiging had een maand eerder plaatsgevonden, nog vóór de moord op Van Gogh. Haar naam is, vermoedt Renate, nog eens in beeld gekomen nadat ze bekeuring kreeg met een rijbewijs dat ook nog op een oud adres stond geregistreerd.

Ingrijpend

Een op het oog simpele vergissing heeft grote gevolgen. De partner van Renate blijft overtuigd van de vergissing die is gemaakt. Maar andere familieleden zijn daar minder zeker van. Ze was toch overspannen thuis? Ze zal zich toch niet hebben laten gaan? Is ze verkeerde mensen tegengekomen?

En dat laatste verlies van vertrouwen ijlt nog na. Renate zit nog steeds overspannen thuis. Ze besloot om weer te gaan studeren. Haar vriend heeft sinds de arrestatie slaapstoornissen.

Ondertussen kwispelen de honden in de achtertuin. Er is niets gebeurd, het is toch voorbij...

Geen fouten, wel excuses

De vader van Renate, een kalme vijftiger, heeft nog op 1 december een lang gesprek met Nauta, telefonisch: "Die man bleef maar praten. En zijn straatje schoon vegen. De politie had besloten met zes man bij haar binnen te vallen, niet hij! De Officier van Justitie was verantwoordelijk voor de aanhouding, niet hij. Hij had niet anders gedaan dan keihard werken om mijn dochter binnen zes uur antwoord te kunnen geven. Daarom kon hij ook niet aan de telefoon komen, ondanks de herhaalde beloften. Er mocht geen minuut verloren gaan. Een leugen natuurlijk, maar de arme man geloofde het zelf. 's Ochtends aan de balie had ik met klem verzocht om een dokter bij mijn dochter. Werd toegezegd. Is niet gebeurd."

Renate, haar partner en vader dienen een klacht in bij de Officier van Justitie in Amsterdam, met een eis tot schadevergoeding. Voor een aantal van de punten over het politieoptreden worden ze verwezen naar 'commissie voor politieklachten' van hun eigen regio. Verder schrijft het 'Bedrijfsbureau' van het parket van het Openbar Ministerie in Amsterdam. De conclusie daarvan:

"Gelet op bovenstaande ben ik van mening dat er geen sprake is geweest van onzorgvuldig, onjuist of onrechtmatig optreden van politie of justitie. Wel ben ik mij bewust van de impact die een aanhouding op een als verdachte aangemerkt persoon kan hebben. Zeker als nadien de verdenking ophoudt te bestaan. Tegen die achtergrond passen excuses. Uw klacht moet ik echter ongegrond verklaren...."

Hoe dit zo heeft kunnen gebeuren, kunnen speurneus Nauta noch de Officier van Justitie van het parket Amsterdam vertellen. De naam van de laatste hoeft ook niet extern bekend te worden, dus ook diens fouten niet. Dat gaat ook Netkwesties niets aan.

Hoe vaak dit soort missers voorkomen, kan de woordvoerder van de KLPD in Driebergen niet zeggen: "Van dat soort zaken is geen landelijke statistiek. Dat blijft binnen de politieregio's en we hebben ook geen flauw idee", luidt het antwoord.
Officier van Justitie en politie

De woordvoerder van het parket in Amsterdam zegt dat er geen fout is begaan door de Officier van Justitie in deze kwestie; "Het ging om een ernstige bedreiging en de politie leverde ons daarbij een nummer en een naam. We zijn er gewoon van uitgegaan dat die gegevens juist waren. Het is spijtig dat dat die niet juist blijken te zijn. Daar zitten weer leermomenten in voor een volgende keer."

Die 'leermomenten' liggen volgens het parket vooral bij de politie: "Wij moeten uitgaan van de juistheid van de gegevens, dus we gaan die ook in de toekomst niet steeds natrekken. De politie zal dit analyseren en conclusies trekken."

Het parket Amsterdam kan niet zeggen of de vermeende 'terrorismedreiging' waarover in ons land wordt gerept dit soort gevallen in aantal stimuleert: "Het komt nu eenmaal wel vaker voor, helaas. We kunnen vanuit ons parket Amsterdam geen teneur waarnemen."

De politie Gooi & Vechtstreek in Hilversum sluit zich aan bij het commentaar van het parket in Amsterdam en voegt daaraan toe: "Wij vinden het ook vervelend dat dit is gebeurd en ook voor de betreffende rechercheur is het naar."

Maar vanwaar dan het intimiderende gedrag en het achterwege blijven van elke spijtbetuiging achteraf? De woordvoerster: "Dat is een zaak van de rechercheur zelf. Hij meent zijn werk op een normale manier gedaan te hebben..."

[Peter Olsthoorn, 8 april 2005]

*) Karel, de naam van de vriend, is gefingeerd. Voor geen van de slachtoffers is de achternaam gebruikt.


Bron: netkwesties.nl (http://www.netkwesties.nl/editie124/artikel1.html)

duende
11-04-05, 14:59
Geplaatst door Xavier
Horror in Haarlem


Renate moet overhaast aankleden en mee naar het politiebureau in Haarlem, in weerwil van protesten van haar partner. Op zijn herhaalde vragen naar de reden van de arrestatie wordt eerst gezwegen, even later fluistert een agent: "Ze wordt verdacht van bedreiging via de computer. Stom van haar, want dat is zo traceerbaar."

En hier gaan ze al de fout in.
Als men iemand arresteert moet men altijd de reden geven.
B.v. overtreding van de wapenwet.
We gaan de goede kant op.
Veiligheid, smoesjes.

TonH
11-04-05, 15:30
In het belang van ons aller veiligheid en de strijd tegen het terrorisme is het maar goed dat zij is opgepakt. Wanneer ze niets gedaan of te verbergen had gehad dan had ze ook nergens last van gehad... :moe: