Marsipulami
18-05-05, 20:49
Cultuurverschil houdt Poolse moslims onderling gescheiden
door Ekke Overbeek
2005-05-18
Polen heeft een moslim-traditie van 600 jaar. Maar de Tataren hebben moeite met de Arabische nieuwkomers, die naar hun smaak te fanatiek zijn.
Szczesc Boze'', zegt de Tataar tegen de rabbi. Szczesc Boze is het rooms-katholieke 'goedendag', gebruikelijk onder Poolse priesters. Dat hier een moslim aan het woord is, in gesprek met een jood, wekt geen verwondering bij de katholieke stichting DOM ('huis'). Zdzislaw Bielecki, oprichter van DOM, zit aan tafel met Selim Chazbijewicz, voorzitter van de Poolse bond van Tataren (zie kader hieronder). Uit een zijkamer klinkt het gekwetter van moeilijk opvoedbare kinderen die hier een tweede thuis hebben.
Chazbijewicz en Bielecki leggen de laatste hand aan een gemeenschappelijke oproep tot wederzijdse dialoog en tolerantie tussen moslims en katholieken. Die oproep is nodig, meent Chazbijewicz. ,,De misverstanden tussen de Europese Unie en de islam groeien. Polen kan bijdragen aan een dialoog. We zijn enerzijds een heel katholiek land, maar anderzijds hebben we een traditie van 600 jaar samenleven met de islam.''
Sporen van het groeiende conflict dringen ook hier door, zegt Chazbijewicz. Vorig jaar zette Polen een Arabische imam uit die werd verdacht van contacten met Al-Kaida. Terecht, vindt Chazbijewicz. ,,We weten niet precies wat hij van plan was, maar het zag ernaar uit dat hij een bedreiging vormde voor de Poolse staat. Als Tataren verdedigen we het Poolse nationaal belang.''
Maar door immigratie uit niet-westerse landen zijn de Tataren niet langer toonaangevend binnen de Poolse moslimgemeenschap. De contacten tussen de Tataren en de Arabieren, het verzamelbegrip voor de nieuwkomers, verlopen stroef. Beide groepen hebben hun eigen organisaties en zouden het liefst aparte moskeeen hebben. Alleen in Bialystok zijn twee moskeeën. Chazbijewicz: ,,Een voor de Arabieren en een voor ons. Hier in Warschau moeten we de moskee delen. Maar we bidden niet altijd samen. Wij hebben op het Tataarse kerkhof een eigen gebouwtje.''
,,Wij hebben dezelfde levensstijl als andere Polen. Die nieuwe moslims niet. Ik vrees dat dat tot conflicten leidt'', zegt de Tatarenleider somber. ,,Conflicten ontstaan meestal om kleinigheden. We doen er natuurlijk alles aan om dat te vermijden, maar daarvoor is goede wil van twee kanten nodig.''
En kleinigheden zijn er genoeg. ,,Onze vrouwen lopen niet gesluierd, maar zijn gewoon als Europese vrouwen. Wij kennen geen grote gezinnen en wij maken het dagelijks leven niet ondergeschikt aan de gebedstijden, maar aan werktijden. Tataren doen niet aan bekeren, de Arabieren wel. Wij vinden dat iedereen maar bij zijn eigen religie moet blijven.''
,,Wij bekeren niet, we informeren alleen maar'', bezweert Iwona Alchalejla. De in strakke hoofddoek gehulde Poolse is bekeerlinge en voorzitter van de vorig jaar geregistreerde Poolse moslimliga. Hoe verhoudt haar opmerking zich tot de eerste doelstelling van de Liga: het verspreiden van het idee van de islam? Alchalejla: ,,Het gaat er niet om iedereen te bekeren, maar om de islam te propageren als religie van vrede en tolerantie.''
Maar op de website van de Vereniging van moslimstudenten, een van de organisaties waar de Liga uit is voortgekomen, wordt uitgebreid uitgelegd hoe je moslim moet worden. Bekeerlingen vertellen er hoe ze het licht hebben gezien. Alchalejla moet even nadenken. ,,Ze zijn organisatorisch geen deel van ons'', zegt ze uiteindelijk. ,,Ze zijn nog geen orgaan van onze organisatie.''
Van discriminatie van moslims is in Polen volgens haar geen sprake. ,,Als moslims voelen we ons vrij in Polen. We hebben goed contact met andere religies.''
Ook op de veelgestelde vraag over de positie van de vrouw heeft ze haar antwoord klaar: ,,Verschillende tradities hebben in sommige landen een uitwerking op de positie van de vrouw. Maar het is niet eerlijk om te zeggen dat dat door de islam komt, of dat de islam vrouwen discrimineert.''
De moslimliga vertegenwoordigt naar eigen zeggen alle moslims in Polen, behalve de Tataren. Eén ding heeft de liga echter gemeen met de Tataren: afschuw over het terrorisme in naam van de islam. De Poolse bekeerlinge ziet zichzelf als lichtjaren verwijderd van religieus fundamentalisme.
Maar als haar persoonlijke bekeringsverhaal aan bod komt, moet de bandrecorder uit. ,,Alles staat beschreven in de Koran. De islam omvat elk element in het leven van een moslim. De islam is universeel. Dat is aantrekkelijk.''
door Ekke Overbeek
2005-05-18
Polen heeft een moslim-traditie van 600 jaar. Maar de Tataren hebben moeite met de Arabische nieuwkomers, die naar hun smaak te fanatiek zijn.
Szczesc Boze'', zegt de Tataar tegen de rabbi. Szczesc Boze is het rooms-katholieke 'goedendag', gebruikelijk onder Poolse priesters. Dat hier een moslim aan het woord is, in gesprek met een jood, wekt geen verwondering bij de katholieke stichting DOM ('huis'). Zdzislaw Bielecki, oprichter van DOM, zit aan tafel met Selim Chazbijewicz, voorzitter van de Poolse bond van Tataren (zie kader hieronder). Uit een zijkamer klinkt het gekwetter van moeilijk opvoedbare kinderen die hier een tweede thuis hebben.
Chazbijewicz en Bielecki leggen de laatste hand aan een gemeenschappelijke oproep tot wederzijdse dialoog en tolerantie tussen moslims en katholieken. Die oproep is nodig, meent Chazbijewicz. ,,De misverstanden tussen de Europese Unie en de islam groeien. Polen kan bijdragen aan een dialoog. We zijn enerzijds een heel katholiek land, maar anderzijds hebben we een traditie van 600 jaar samenleven met de islam.''
Sporen van het groeiende conflict dringen ook hier door, zegt Chazbijewicz. Vorig jaar zette Polen een Arabische imam uit die werd verdacht van contacten met Al-Kaida. Terecht, vindt Chazbijewicz. ,,We weten niet precies wat hij van plan was, maar het zag ernaar uit dat hij een bedreiging vormde voor de Poolse staat. Als Tataren verdedigen we het Poolse nationaal belang.''
Maar door immigratie uit niet-westerse landen zijn de Tataren niet langer toonaangevend binnen de Poolse moslimgemeenschap. De contacten tussen de Tataren en de Arabieren, het verzamelbegrip voor de nieuwkomers, verlopen stroef. Beide groepen hebben hun eigen organisaties en zouden het liefst aparte moskeeen hebben. Alleen in Bialystok zijn twee moskeeën. Chazbijewicz: ,,Een voor de Arabieren en een voor ons. Hier in Warschau moeten we de moskee delen. Maar we bidden niet altijd samen. Wij hebben op het Tataarse kerkhof een eigen gebouwtje.''
,,Wij hebben dezelfde levensstijl als andere Polen. Die nieuwe moslims niet. Ik vrees dat dat tot conflicten leidt'', zegt de Tatarenleider somber. ,,Conflicten ontstaan meestal om kleinigheden. We doen er natuurlijk alles aan om dat te vermijden, maar daarvoor is goede wil van twee kanten nodig.''
En kleinigheden zijn er genoeg. ,,Onze vrouwen lopen niet gesluierd, maar zijn gewoon als Europese vrouwen. Wij kennen geen grote gezinnen en wij maken het dagelijks leven niet ondergeschikt aan de gebedstijden, maar aan werktijden. Tataren doen niet aan bekeren, de Arabieren wel. Wij vinden dat iedereen maar bij zijn eigen religie moet blijven.''
,,Wij bekeren niet, we informeren alleen maar'', bezweert Iwona Alchalejla. De in strakke hoofddoek gehulde Poolse is bekeerlinge en voorzitter van de vorig jaar geregistreerde Poolse moslimliga. Hoe verhoudt haar opmerking zich tot de eerste doelstelling van de Liga: het verspreiden van het idee van de islam? Alchalejla: ,,Het gaat er niet om iedereen te bekeren, maar om de islam te propageren als religie van vrede en tolerantie.''
Maar op de website van de Vereniging van moslimstudenten, een van de organisaties waar de Liga uit is voortgekomen, wordt uitgebreid uitgelegd hoe je moslim moet worden. Bekeerlingen vertellen er hoe ze het licht hebben gezien. Alchalejla moet even nadenken. ,,Ze zijn organisatorisch geen deel van ons'', zegt ze uiteindelijk. ,,Ze zijn nog geen orgaan van onze organisatie.''
Van discriminatie van moslims is in Polen volgens haar geen sprake. ,,Als moslims voelen we ons vrij in Polen. We hebben goed contact met andere religies.''
Ook op de veelgestelde vraag over de positie van de vrouw heeft ze haar antwoord klaar: ,,Verschillende tradities hebben in sommige landen een uitwerking op de positie van de vrouw. Maar het is niet eerlijk om te zeggen dat dat door de islam komt, of dat de islam vrouwen discrimineert.''
De moslimliga vertegenwoordigt naar eigen zeggen alle moslims in Polen, behalve de Tataren. Eén ding heeft de liga echter gemeen met de Tataren: afschuw over het terrorisme in naam van de islam. De Poolse bekeerlinge ziet zichzelf als lichtjaren verwijderd van religieus fundamentalisme.
Maar als haar persoonlijke bekeringsverhaal aan bod komt, moet de bandrecorder uit. ,,Alles staat beschreven in de Koran. De islam omvat elk element in het leven van een moslim. De islam is universeel. Dat is aantrekkelijk.''