Marsipulami
21-05-05, 09:20
HET LEED VAN DARFOUR (3). Darfour-baby's: de kinderen van de verkrachtingen
Bittere vruchten
Van onze redactrice in Tsjaad
BREDJING - In de latrines van de vluchtelingenkampen in het oosten van Tsjaad worden babylijkjes gevonden. Iedereen weet wat deze anonieme grafjes betekenen: dit zijn Darfour-baby's, geboren na verkrachting.
IN het duister van de tent blaast Hanan Yaya zachtjes over het kruintje van de twee maanden oude Zenab. Zij wiegt haar, murmelt lieve woordjes, slaat vliegen weg van haar gezichtje. Maar Zenab jengelt verder. Met de borst van haar moeder sterft het gegrien in haar mondje. Hanan kijkt vertederd toe hoe haar dochter gulzig zuigt. Zelf zal zij niet eten voor de zon is ondergegaan. ,,Ik vast, drie maanden en drie dagen lang. Ik hoop dat Allah me dan vergeeft. Ik wilde het niet. Maar de man was niet mijn echtgenoot. Ik vraag Zijn vergiffenis.''
Het was juni vorig jaar. Vluchtelingen die aan de gruwel van Darfour waren ontsnapt, bleken ook vlak over de grens, in de droge rivierbedding die Sudan en Tsjaad scheidt, niet veilig. De Janjaweed, Arabische milities die met de steun van de Sudanese regeringstroepen de dorpen van de Afrikaanse bevolking aanvielen, bestookten weerloze families in hun schamele kampen, geknutseld met stokken en stof. ,,Ik was hout gaan sprokkelen. Vijf Janjaweed hebben me vastgegrepen, een van hen heeft me verkracht. Later bleek dat ik een kind verwachtte.''
De vrouwen van Darfour zijn karig met woorden. Maar zoveel zijn er niet nodig om de verwoestende kracht van dit oorlogswapen te begrijpen. Niemand weet hoeveel van de honderdduizenden vrouwen die in Tsjaad en Sudan op de vlucht zijn, verkracht zijn door milities, militairen of burgers. Artsen zonder Grenzen in Darfour behandelde tussen oktober 2004 en februari 2005 meer dan vijfhonderd meisjes en vrouwen. De echte cijfers zijn een veelvoud. Velen zwijgen. Aan de misdaad kleeft een groot stigma, voor het slachtoffer. Een derde is verkracht door verschillende mannen. Tijdens hun beproeving werden ze vaak nog bewerkt met zwepen, bijlen en stokken. Sommige meisjes waren tien.
,,Mijn man weet het nog niet. Ik heb hem niet meer gezien. Ik was doodsbang voor mijn moeder'', vertelt Hanan. ,,Ik dacht dat ze me het huis uit zou jagen. 'Kindje', zei mijn moeder, 'zij hebben je gedwongen. Je kon er niets aan doen. Iets anders kan ik niet zeggen.''' Andere vrouwen hebben minder geluk. Bij sommige stammen in Darfour wil een hardnekkig volksgeloof dat een vrouw alleen zwanger wordt als ze instemde met seks. Slachtoffers worden verstoten, meisjes snel uitgehuwelijkt aan een oudere oom. Of vogelvrij verklaard voor verder misbruik. Want ze zijn khasrana , beschadigd.
,,In de kampen zien we vrouwen die zo getraumatiseerd zijn dat ze zich opsluiten'', zegt Annette Molle, psychologe bij de federatie van het Rode Kruis, die in de vluchtelingenkampen van Bredjing en Treguine werkt. ,,Met ons praten ze niet of nauwelijks. Maar we proberen hen samen te brengen met andere slachtoffers, in de hoop dat ze zichzelf leren aanvaarden. Deze vrouwen maken zichzelf de gevangene van hun schuldgevoel.''
IK heb zijn gezicht niet gezien'', zegt Hanan. ,,Ik huilde en schreeuwde, door mijn tranen zag ik niets.'' Het deert haar niet, zegt zij, dat Zenabs gezichtje haar herinnert aan hem. Toen zij wist dat ze zwanger was, wilde ze meteen het kind houden. ,,Ik heb haar zo lang in mijn buik gedragen.'' Ze drukt Zenab tegen zich aan. ,,Dit is mijn kind, mijn kind.''
Maar er worden in de vluchtelingenkampen baby's dood gevonden in de latrines. Er zijn babylijkjes begraven in de buurt van waterputten, of aan de rand van de kampen, sommigen gewurgd. En wat met onverklaarbare gevallen van ondervoeding, wanneer de voedselrantsoenen voldoende zijn? Een ngo-medewerker vertelt van een tweeling die vijfenveertig dagen oud was: de baby's wogen maar twee kilo. Ze waren ondervoed en uitgedroogd toen ze in het hospitaal werden opgenomen. De moeder gaf toe dat ze hen buiten de tent legde, in de verzengende hitte.
Iedereen in de kampen weet dat er veel baby's zijn die het gevolg zijn van verkrachting. Iedereen weet wat zo'n anoniem grafje betekent. Hier ligt een Darfour-baby . De schizofrenie van hun situatie werd deze vrouwen te veel: het kind dat ze negen maanden hebben gedragen; het absolute taboe op abortus; hun schaamte en schuldgevoel; hun haat voor de mannen die hen dit hebben aangedaan, en aan wie ze denken, telkens ze naar hun baby kijken.
Ngo's in de kampen hebben allemaal gevallen gezien, maar ze praten er weinig over. Zij willen de getraumatiseerde vrouwen niet nog meer last bezorgen, door kindermoord openlijk aan te kaarten. In Sudan zijn er berichten van verkrachte vrouwen die worden lastiggevallen of opgepakt door de politie, omdat hun zwangerschap - na een verkrachting - een schending van de sharia zou zijn.
Gezondheidswerkers proberen dan maar, met de hulp van vluchtelingen-vrijwilligers, kwetsbare moeders er tijdig uit te pikken, en te begeleiden. ,,Je ziet het meteen'', zegt Molle. ,,Ze willen hun kind niet aankijken.''
DE gendarmes en de agenten van de binnenlandse veiligheidsdienst hebben hun bewakingspost buiten Bredjing, op de toegangsweg naar het kamp. Zij controleren wie binnen en buiten gaat. In het kamp zelf, zeggen bewoners, zijn ze niet te zien, ook niet 's avonds na zevenen, wanneer het aartsdonker wordt, voor een patrouille door de niemandsstad.
,,Ik wilde nog even naar mijn tante'', vertelt de 21-jarige Nafissa Adam Abakar. ,,Ik woonde in het kamp Treguine toen. Ik had een mooie horloge. Onderweg nam een man me bij de arm. 'Wat een mooie horloge heb je daar', zei hij. En toen sleurde hij me mee en verkrachtte me. Hij was een vluchteling. Ik woon nu bij mijn broer. Mijn vader heeft me weggejaagd. Hij vraagt nooit hoe het met me is. Ik ga niet meer buiten na donker. Hout zoeken doe ik alleen als we met velen gaan.''
Zelfs wanneer ze de kampen over de grens hebben bereikt, blijft veiligheid voor vrouwen uit Darfour relatief. Veel vrouwen zijn de facto het hoofd van het huishouden geworden - hun man dood, of aan de grens, of achtergebleven in Darfour. Ze staan alleen in voor de zorg over hun kinderen, en het maakt hen kwetsbaar voor misbruik.
,,Er zijn getuigenissen van chefs de blocs in de kampen die vrouwen intimideren en hun rantsoenbonnen inpikken'', zegt Molle. Van chefs de blocs die vrouwen tot seks dwingen in ruil voor bescherming. ,,Van plaatselijke dorpelingen die vrouwen op de markt cadeaus aanbieden, in ruil voor seks. Wij hebben aan de onderprefect gevraagd om in te grijpen.''
Er zijn getuigenissen van vrouwen die verkracht worden door dorpelingen, door andere vluchtelingen, aangevuurd door het drankje dat ze brouwen van sorghum, of door gendarmes. Tien vluchtelingenvrouwen uit het kamp Farchana werden verkracht door gevangenen nadat ze door de politie waren opgepakt voor het sprokkelen van hout en ze met mannen in één cel waren gestoken. De slachtoffers, geleerd door de medeplichtigheid van politie en militairen bij verkrachtingen in Darfour, hebben geen vertrouwen in de overheid: klacht indienen doen ze niet.
,,Ik praat met hen over wat er is gebeurd. Wat hen overkomen is, zal als een verhaal worden, iets dat ze niet gewild hebben, zoals de andere wrede dingen'', zegt Abdelchadi Abdellah. Hij werkt als vrijwilliger voor de service communautaire van Bredjing en klopt elke dag aan bij vrouwen die zijn verkracht, om hen te helpen als er problemen zijn en door te verwijzen als hij het zelf niet kan oplossen. ,,Zij moeten het verleden vergeten.''
21/05/2005 Isa Van Dorsselaer
©Copyright De Standaard
Bittere vruchten
Van onze redactrice in Tsjaad
BREDJING - In de latrines van de vluchtelingenkampen in het oosten van Tsjaad worden babylijkjes gevonden. Iedereen weet wat deze anonieme grafjes betekenen: dit zijn Darfour-baby's, geboren na verkrachting.
IN het duister van de tent blaast Hanan Yaya zachtjes over het kruintje van de twee maanden oude Zenab. Zij wiegt haar, murmelt lieve woordjes, slaat vliegen weg van haar gezichtje. Maar Zenab jengelt verder. Met de borst van haar moeder sterft het gegrien in haar mondje. Hanan kijkt vertederd toe hoe haar dochter gulzig zuigt. Zelf zal zij niet eten voor de zon is ondergegaan. ,,Ik vast, drie maanden en drie dagen lang. Ik hoop dat Allah me dan vergeeft. Ik wilde het niet. Maar de man was niet mijn echtgenoot. Ik vraag Zijn vergiffenis.''
Het was juni vorig jaar. Vluchtelingen die aan de gruwel van Darfour waren ontsnapt, bleken ook vlak over de grens, in de droge rivierbedding die Sudan en Tsjaad scheidt, niet veilig. De Janjaweed, Arabische milities die met de steun van de Sudanese regeringstroepen de dorpen van de Afrikaanse bevolking aanvielen, bestookten weerloze families in hun schamele kampen, geknutseld met stokken en stof. ,,Ik was hout gaan sprokkelen. Vijf Janjaweed hebben me vastgegrepen, een van hen heeft me verkracht. Later bleek dat ik een kind verwachtte.''
De vrouwen van Darfour zijn karig met woorden. Maar zoveel zijn er niet nodig om de verwoestende kracht van dit oorlogswapen te begrijpen. Niemand weet hoeveel van de honderdduizenden vrouwen die in Tsjaad en Sudan op de vlucht zijn, verkracht zijn door milities, militairen of burgers. Artsen zonder Grenzen in Darfour behandelde tussen oktober 2004 en februari 2005 meer dan vijfhonderd meisjes en vrouwen. De echte cijfers zijn een veelvoud. Velen zwijgen. Aan de misdaad kleeft een groot stigma, voor het slachtoffer. Een derde is verkracht door verschillende mannen. Tijdens hun beproeving werden ze vaak nog bewerkt met zwepen, bijlen en stokken. Sommige meisjes waren tien.
,,Mijn man weet het nog niet. Ik heb hem niet meer gezien. Ik was doodsbang voor mijn moeder'', vertelt Hanan. ,,Ik dacht dat ze me het huis uit zou jagen. 'Kindje', zei mijn moeder, 'zij hebben je gedwongen. Je kon er niets aan doen. Iets anders kan ik niet zeggen.''' Andere vrouwen hebben minder geluk. Bij sommige stammen in Darfour wil een hardnekkig volksgeloof dat een vrouw alleen zwanger wordt als ze instemde met seks. Slachtoffers worden verstoten, meisjes snel uitgehuwelijkt aan een oudere oom. Of vogelvrij verklaard voor verder misbruik. Want ze zijn khasrana , beschadigd.
,,In de kampen zien we vrouwen die zo getraumatiseerd zijn dat ze zich opsluiten'', zegt Annette Molle, psychologe bij de federatie van het Rode Kruis, die in de vluchtelingenkampen van Bredjing en Treguine werkt. ,,Met ons praten ze niet of nauwelijks. Maar we proberen hen samen te brengen met andere slachtoffers, in de hoop dat ze zichzelf leren aanvaarden. Deze vrouwen maken zichzelf de gevangene van hun schuldgevoel.''
IK heb zijn gezicht niet gezien'', zegt Hanan. ,,Ik huilde en schreeuwde, door mijn tranen zag ik niets.'' Het deert haar niet, zegt zij, dat Zenabs gezichtje haar herinnert aan hem. Toen zij wist dat ze zwanger was, wilde ze meteen het kind houden. ,,Ik heb haar zo lang in mijn buik gedragen.'' Ze drukt Zenab tegen zich aan. ,,Dit is mijn kind, mijn kind.''
Maar er worden in de vluchtelingenkampen baby's dood gevonden in de latrines. Er zijn babylijkjes begraven in de buurt van waterputten, of aan de rand van de kampen, sommigen gewurgd. En wat met onverklaarbare gevallen van ondervoeding, wanneer de voedselrantsoenen voldoende zijn? Een ngo-medewerker vertelt van een tweeling die vijfenveertig dagen oud was: de baby's wogen maar twee kilo. Ze waren ondervoed en uitgedroogd toen ze in het hospitaal werden opgenomen. De moeder gaf toe dat ze hen buiten de tent legde, in de verzengende hitte.
Iedereen in de kampen weet dat er veel baby's zijn die het gevolg zijn van verkrachting. Iedereen weet wat zo'n anoniem grafje betekent. Hier ligt een Darfour-baby . De schizofrenie van hun situatie werd deze vrouwen te veel: het kind dat ze negen maanden hebben gedragen; het absolute taboe op abortus; hun schaamte en schuldgevoel; hun haat voor de mannen die hen dit hebben aangedaan, en aan wie ze denken, telkens ze naar hun baby kijken.
Ngo's in de kampen hebben allemaal gevallen gezien, maar ze praten er weinig over. Zij willen de getraumatiseerde vrouwen niet nog meer last bezorgen, door kindermoord openlijk aan te kaarten. In Sudan zijn er berichten van verkrachte vrouwen die worden lastiggevallen of opgepakt door de politie, omdat hun zwangerschap - na een verkrachting - een schending van de sharia zou zijn.
Gezondheidswerkers proberen dan maar, met de hulp van vluchtelingen-vrijwilligers, kwetsbare moeders er tijdig uit te pikken, en te begeleiden. ,,Je ziet het meteen'', zegt Molle. ,,Ze willen hun kind niet aankijken.''
DE gendarmes en de agenten van de binnenlandse veiligheidsdienst hebben hun bewakingspost buiten Bredjing, op de toegangsweg naar het kamp. Zij controleren wie binnen en buiten gaat. In het kamp zelf, zeggen bewoners, zijn ze niet te zien, ook niet 's avonds na zevenen, wanneer het aartsdonker wordt, voor een patrouille door de niemandsstad.
,,Ik wilde nog even naar mijn tante'', vertelt de 21-jarige Nafissa Adam Abakar. ,,Ik woonde in het kamp Treguine toen. Ik had een mooie horloge. Onderweg nam een man me bij de arm. 'Wat een mooie horloge heb je daar', zei hij. En toen sleurde hij me mee en verkrachtte me. Hij was een vluchteling. Ik woon nu bij mijn broer. Mijn vader heeft me weggejaagd. Hij vraagt nooit hoe het met me is. Ik ga niet meer buiten na donker. Hout zoeken doe ik alleen als we met velen gaan.''
Zelfs wanneer ze de kampen over de grens hebben bereikt, blijft veiligheid voor vrouwen uit Darfour relatief. Veel vrouwen zijn de facto het hoofd van het huishouden geworden - hun man dood, of aan de grens, of achtergebleven in Darfour. Ze staan alleen in voor de zorg over hun kinderen, en het maakt hen kwetsbaar voor misbruik.
,,Er zijn getuigenissen van chefs de blocs in de kampen die vrouwen intimideren en hun rantsoenbonnen inpikken'', zegt Molle. Van chefs de blocs die vrouwen tot seks dwingen in ruil voor bescherming. ,,Van plaatselijke dorpelingen die vrouwen op de markt cadeaus aanbieden, in ruil voor seks. Wij hebben aan de onderprefect gevraagd om in te grijpen.''
Er zijn getuigenissen van vrouwen die verkracht worden door dorpelingen, door andere vluchtelingen, aangevuurd door het drankje dat ze brouwen van sorghum, of door gendarmes. Tien vluchtelingenvrouwen uit het kamp Farchana werden verkracht door gevangenen nadat ze door de politie waren opgepakt voor het sprokkelen van hout en ze met mannen in één cel waren gestoken. De slachtoffers, geleerd door de medeplichtigheid van politie en militairen bij verkrachtingen in Darfour, hebben geen vertrouwen in de overheid: klacht indienen doen ze niet.
,,Ik praat met hen over wat er is gebeurd. Wat hen overkomen is, zal als een verhaal worden, iets dat ze niet gewild hebben, zoals de andere wrede dingen'', zegt Abdelchadi Abdellah. Hij werkt als vrijwilliger voor de service communautaire van Bredjing en klopt elke dag aan bij vrouwen die zijn verkracht, om hen te helpen als er problemen zijn en door te verwijzen als hij het zelf niet kan oplossen. ,,Zij moeten het verleden vergeten.''
21/05/2005 Isa Van Dorsselaer
©Copyright De Standaard