Marsipulami
25-05-05, 10:39
http://www.katholieknederland.nl/actualiteit/nieuws/nieuws_568753.html
Bisschoppen NL helpen EU-grondwet beoordelen
Rkkerk.nl, 13 mei 2005 - Nederland staat aan de vooravond van een referendum over de ‘Europese Grondwet’. Ook de Rooms-Katholieke Kerk heeft de discussie over het verdrag om te komen tot een Europese constitutie nauwlettend gevolgd en becommentarieerd. Alhoewel de Nederlandse Bisschoppenconferentie geen ‘stemadvies’ wil geven bij het referendum van 1 juni, onderstreept de conferentie het belang van een goed gevormde beoordeling van de voorliggende verdragsteksten. De Nederlandse bisschoppen reiken daartoe een evaluatie aan van de hand van COMECE, de Commissie van de Bisschoppenconferenties van de Europese Unie. In ‘rkkerk.nl’ een samenvatting.
Mijlpaal
Het grondwettelijk verdrag is een mijlpaal in de geschiedenis van de Europese integratie, aldus COMECE. Na vele mislukte pogingen is het eindelijk gelukt om de hervormingen vast te leggen die nodig zijn voor de interne en externe uitdagingen van de Europese Unie. Het verdrag markeert daarom een belangrijke vooruitgang, die met name het gevoel van het Europese staatsburgerschap zal versterken.
Meer gezicht
De nieuwe bepalingen bieden meer duidelijkheid over de werking van Europa, de wijze van besluitvorming en de verhouding tussen nationale en Europese competenties. Ook door de komst van een president van de Europese Raad en een minister van Buitenlandse Zaken zal Europa meer gezicht krijgen.
Rol van COMECE
Het grondwettelijk verdrag heeft weliswaar een heldere structuur, maar is geen eenvoudige leesstof, zo geeft COMECE toe. Het evaluatierapport van de commissie van Bisschoppenconferenties in Europa, waaraan ook de Tilburgse juriste dr. Sophie van Bijsterveld een prominente bijdrage leverde, maakt het doorgronden van de voorliggende wetsteksten bepaald eenvoudiger. Bovendien besteedt COMECE specifieke aandacht aan voor de katholieke Kerk belangrijke passages. COMECE heeft een permanent secretariaat in Brussel en kon vanuit die positie de afgelopen jaren de totstandkoming van de ‘Europese Grondwet’ intensief volgen. Ook werd vanuit COMECE-verband, in samenwerking met de vertegenwoordiger van de Heilige Stoel, druk ‘gelobbyd’ in de contacten met de Europese Unie.
Verdrag in vier delen
Het grondwettelijk verdrag bestaat uit vier delen, voorafgegaan door een preambule. Het eerste deel behandelt de institutionele vormgeving en benoemt de doelen en waarden van de Europese Unie. Het tweede deel bevat het Verdrag van Fundamentele Rechten, dat al in een Europese top in 2000 werd vastgesteld. Deel III gaat in op de specifieke beleidsterreinen waar de Unie zich mee bezighoudt en legt de besluitvormingsprocedures vast. Het vierde deel bevat enkele aanvullende voorzieningen.
‘Omgangsregels’
Alhoewel de versterking van de positie van instellingen van de Unie ten opzichte van de lidstaten sommigen niet ver genoeg zal gaan, bevat het grondwettelijk verdrag fundamentele wijzigingen in de Europese ‘omgangsregels’. In plaats van het halfjaarlijks wisselend voorzitterschap van de Unie komt er een ‘president van de Europese Raad’ voor 2,5 jaar. Zijn belangrijkste taak: het voorbereiden van de bijeenkomsten van de Raad en het uitvoeren van de besluiten. Ook de introductie van een minister van Buitenlandse Zaken is een noviteit. Waar de lidstaten van de Unie hun soevereiniteit op het gebied van defensie en buitenlands beleid altijd sterk verdedigden, zal het grondwettelijk verdrag gemeenschappelijk beleid op deze terreinen ongetwijfeld bevorderen. Dat geldt ook voor heikele kwesties als een gemeenschappelijk immigratiebeleid. Het grondwettelijk verdrag legt met deze en andere veranderingen de basis voor een slagvaardiger en democratischer Europa, waarbij ook is gelet op de gevolgen van de recente en toekomstige uitbreiding van de Unie met nieuwe lidstaten. Vroegere regelingen zoals het recht van iedere lidstaat op een lid in de Europese Commissie en de feitelijke vereiste van unanimiteit bij besluitvorming zijn in een sterk vergrote Unie niet meer houdbaar.
Kerkelijk perspectief
Voor de beoordeling van het grondwettelijk verdrag vanuit een specifiek kerkelijk perspectief, wijst COMECE op de duidelijke agenda zoals door paus Johannes Paulus II geformuleerd in de apostolische Exhortatie Ecclesia in Europa (zie Kerkelijke Documentatie 2003, nr. 5-6). De paus riep op tot een verwijzing naar het religieuze, met name christelijke, erfgoed van Europa, het recht van kerkelijke gemeenschappen om zichzelf in vrijheid te organiseren, een voorziening voor een structurele dialoog tussen de Europese Unie en levensbeschouwelijke organisaties en respect voor de juridische positie van kerkelijke gemeenschappen in de verschillende lidstaten.
Katholieke agenda goeddeels gerealiseerd
Die agenda is in het voorliggende verdrag grotendeels gerealiseerd, constateert COMECE tevreden. Alleen het ontbreken van een expliciete verwijzing naar het christendom als fundamentlegger van Europa noemt de commissie “betreurenswaardig”. Ondanks de intensieve pogingen die verwijzing een plaats te geven, alsmede God in de preambule te vernoemen, verwijst het verdrag slechts naar het “culturele, religieuze en humanistische erfgoed van Europa, waaruit universele waarden ontwikkeld zijn als de onschendbare en onvervreemdbare rechten van de menselijke persoon, vrijheid, democratie, gelijkheid en de rechtstaat”.
Impliciete verwijzing naar christendom
Omdat niemand er omheen kan dat het christendom in de geschiedenis van Europa de belangrijkste levensbeschouwelijke stroming is geweest, heeft het christendom impliciet toch een plek gekregen, redeneert COMECE. Meer dan dat zat er gewoon niet in “vanwege het verzet van sommige lidstaten en de onverschilligheid van andere”. Laten we maar onze zegeningen tellen, lijkt de conclusie van COMECE.
Doorbraak in verhouding kerk-staat
Dat COMECE het grondwettelijk verdrag toch een “doorbraak” in de verhouding tussen Kerk en Staat noemt, hangt vooral samen met het feit dat de verdragstekst expliciet spreekt van ‘kerken’ en ze duidelijk onderscheidt van (andere) maatschappelijke organisaties. Naast het voor heel Europa laten gelden van de vrijheid van godsdienst – in Nederland sinds half 19de eeuw een verworvenheid maar een novum voor andere landen – is het vooral de toezegging om een “open, transparante en regelmatige” dialoog met kerken en levensbeschouwelijke organisaties aan te gaan (artikel I-52), waarvan veel valt te verwachten. Het verdrag benoemt tevens de ‘vrijheid van onderwijs’, waaronder respect voor het recht van ouders hun kinderen in overeenstemming met hun “religieuze, filosofische en pedagogische overtuigingen” onderwijs te laten genieten. Ook het verbod op discriminatie, onder meer om geloofsovertuiging, en het respect voor de “culturele, religieuze en linguïstische” diversiteit van Europa kregen een plaats in het verdrag.
Ambivalentie
In de evaluatie reflecteert COMECE tevens op de antropologie die onder het verdrag ligt. De menselijke persoon en diens welzijn vormen zonder twijfel het hart van de activiteiten die de Europese Unie onderneemt. Het verdrag benoemt bovendien twee zijden van het menselijk bestaan: individualiteit en solidariteit. Daarmee stemt het overeen met de christelijke mensvisie. Niettemin lijken op diverse plekken beide weer los te worden gekoppeld. Hoe die ambivalentie zich uiteindelijk in beleid vertaalt, wil COMECE nadrukkelijk in de gaten houden. Dat de mens tevens een transcendent wezen is dat met God van doen heeft, en niet louter een burger van een staat of een unie, blijft in het verdrag onuitgesproken. Hoewel COMECE onderkent dat het grondwettelijk verdrag een juridische tekst is en geen geloofsbelijdenis, zou een dergelijke relativering van menselijke wetten en Europees beleid een welkome aanvulling zijn geweest.
Volledige tekst van het rapport
‘The treaty establishing a constitution for Europe – elements for an evaluation’ is te vinden op: http://www.comece.org/
Bisschoppen NL helpen EU-grondwet beoordelen
Rkkerk.nl, 13 mei 2005 - Nederland staat aan de vooravond van een referendum over de ‘Europese Grondwet’. Ook de Rooms-Katholieke Kerk heeft de discussie over het verdrag om te komen tot een Europese constitutie nauwlettend gevolgd en becommentarieerd. Alhoewel de Nederlandse Bisschoppenconferentie geen ‘stemadvies’ wil geven bij het referendum van 1 juni, onderstreept de conferentie het belang van een goed gevormde beoordeling van de voorliggende verdragsteksten. De Nederlandse bisschoppen reiken daartoe een evaluatie aan van de hand van COMECE, de Commissie van de Bisschoppenconferenties van de Europese Unie. In ‘rkkerk.nl’ een samenvatting.
Mijlpaal
Het grondwettelijk verdrag is een mijlpaal in de geschiedenis van de Europese integratie, aldus COMECE. Na vele mislukte pogingen is het eindelijk gelukt om de hervormingen vast te leggen die nodig zijn voor de interne en externe uitdagingen van de Europese Unie. Het verdrag markeert daarom een belangrijke vooruitgang, die met name het gevoel van het Europese staatsburgerschap zal versterken.
Meer gezicht
De nieuwe bepalingen bieden meer duidelijkheid over de werking van Europa, de wijze van besluitvorming en de verhouding tussen nationale en Europese competenties. Ook door de komst van een president van de Europese Raad en een minister van Buitenlandse Zaken zal Europa meer gezicht krijgen.
Rol van COMECE
Het grondwettelijk verdrag heeft weliswaar een heldere structuur, maar is geen eenvoudige leesstof, zo geeft COMECE toe. Het evaluatierapport van de commissie van Bisschoppenconferenties in Europa, waaraan ook de Tilburgse juriste dr. Sophie van Bijsterveld een prominente bijdrage leverde, maakt het doorgronden van de voorliggende wetsteksten bepaald eenvoudiger. Bovendien besteedt COMECE specifieke aandacht aan voor de katholieke Kerk belangrijke passages. COMECE heeft een permanent secretariaat in Brussel en kon vanuit die positie de afgelopen jaren de totstandkoming van de ‘Europese Grondwet’ intensief volgen. Ook werd vanuit COMECE-verband, in samenwerking met de vertegenwoordiger van de Heilige Stoel, druk ‘gelobbyd’ in de contacten met de Europese Unie.
Verdrag in vier delen
Het grondwettelijk verdrag bestaat uit vier delen, voorafgegaan door een preambule. Het eerste deel behandelt de institutionele vormgeving en benoemt de doelen en waarden van de Europese Unie. Het tweede deel bevat het Verdrag van Fundamentele Rechten, dat al in een Europese top in 2000 werd vastgesteld. Deel III gaat in op de specifieke beleidsterreinen waar de Unie zich mee bezighoudt en legt de besluitvormingsprocedures vast. Het vierde deel bevat enkele aanvullende voorzieningen.
‘Omgangsregels’
Alhoewel de versterking van de positie van instellingen van de Unie ten opzichte van de lidstaten sommigen niet ver genoeg zal gaan, bevat het grondwettelijk verdrag fundamentele wijzigingen in de Europese ‘omgangsregels’. In plaats van het halfjaarlijks wisselend voorzitterschap van de Unie komt er een ‘president van de Europese Raad’ voor 2,5 jaar. Zijn belangrijkste taak: het voorbereiden van de bijeenkomsten van de Raad en het uitvoeren van de besluiten. Ook de introductie van een minister van Buitenlandse Zaken is een noviteit. Waar de lidstaten van de Unie hun soevereiniteit op het gebied van defensie en buitenlands beleid altijd sterk verdedigden, zal het grondwettelijk verdrag gemeenschappelijk beleid op deze terreinen ongetwijfeld bevorderen. Dat geldt ook voor heikele kwesties als een gemeenschappelijk immigratiebeleid. Het grondwettelijk verdrag legt met deze en andere veranderingen de basis voor een slagvaardiger en democratischer Europa, waarbij ook is gelet op de gevolgen van de recente en toekomstige uitbreiding van de Unie met nieuwe lidstaten. Vroegere regelingen zoals het recht van iedere lidstaat op een lid in de Europese Commissie en de feitelijke vereiste van unanimiteit bij besluitvorming zijn in een sterk vergrote Unie niet meer houdbaar.
Kerkelijk perspectief
Voor de beoordeling van het grondwettelijk verdrag vanuit een specifiek kerkelijk perspectief, wijst COMECE op de duidelijke agenda zoals door paus Johannes Paulus II geformuleerd in de apostolische Exhortatie Ecclesia in Europa (zie Kerkelijke Documentatie 2003, nr. 5-6). De paus riep op tot een verwijzing naar het religieuze, met name christelijke, erfgoed van Europa, het recht van kerkelijke gemeenschappen om zichzelf in vrijheid te organiseren, een voorziening voor een structurele dialoog tussen de Europese Unie en levensbeschouwelijke organisaties en respect voor de juridische positie van kerkelijke gemeenschappen in de verschillende lidstaten.
Katholieke agenda goeddeels gerealiseerd
Die agenda is in het voorliggende verdrag grotendeels gerealiseerd, constateert COMECE tevreden. Alleen het ontbreken van een expliciete verwijzing naar het christendom als fundamentlegger van Europa noemt de commissie “betreurenswaardig”. Ondanks de intensieve pogingen die verwijzing een plaats te geven, alsmede God in de preambule te vernoemen, verwijst het verdrag slechts naar het “culturele, religieuze en humanistische erfgoed van Europa, waaruit universele waarden ontwikkeld zijn als de onschendbare en onvervreemdbare rechten van de menselijke persoon, vrijheid, democratie, gelijkheid en de rechtstaat”.
Impliciete verwijzing naar christendom
Omdat niemand er omheen kan dat het christendom in de geschiedenis van Europa de belangrijkste levensbeschouwelijke stroming is geweest, heeft het christendom impliciet toch een plek gekregen, redeneert COMECE. Meer dan dat zat er gewoon niet in “vanwege het verzet van sommige lidstaten en de onverschilligheid van andere”. Laten we maar onze zegeningen tellen, lijkt de conclusie van COMECE.
Doorbraak in verhouding kerk-staat
Dat COMECE het grondwettelijk verdrag toch een “doorbraak” in de verhouding tussen Kerk en Staat noemt, hangt vooral samen met het feit dat de verdragstekst expliciet spreekt van ‘kerken’ en ze duidelijk onderscheidt van (andere) maatschappelijke organisaties. Naast het voor heel Europa laten gelden van de vrijheid van godsdienst – in Nederland sinds half 19de eeuw een verworvenheid maar een novum voor andere landen – is het vooral de toezegging om een “open, transparante en regelmatige” dialoog met kerken en levensbeschouwelijke organisaties aan te gaan (artikel I-52), waarvan veel valt te verwachten. Het verdrag benoemt tevens de ‘vrijheid van onderwijs’, waaronder respect voor het recht van ouders hun kinderen in overeenstemming met hun “religieuze, filosofische en pedagogische overtuigingen” onderwijs te laten genieten. Ook het verbod op discriminatie, onder meer om geloofsovertuiging, en het respect voor de “culturele, religieuze en linguïstische” diversiteit van Europa kregen een plaats in het verdrag.
Ambivalentie
In de evaluatie reflecteert COMECE tevens op de antropologie die onder het verdrag ligt. De menselijke persoon en diens welzijn vormen zonder twijfel het hart van de activiteiten die de Europese Unie onderneemt. Het verdrag benoemt bovendien twee zijden van het menselijk bestaan: individualiteit en solidariteit. Daarmee stemt het overeen met de christelijke mensvisie. Niettemin lijken op diverse plekken beide weer los te worden gekoppeld. Hoe die ambivalentie zich uiteindelijk in beleid vertaalt, wil COMECE nadrukkelijk in de gaten houden. Dat de mens tevens een transcendent wezen is dat met God van doen heeft, en niet louter een burger van een staat of een unie, blijft in het verdrag onuitgesproken. Hoewel COMECE onderkent dat het grondwettelijk verdrag een juridische tekst is en geen geloofsbelijdenis, zou een dergelijke relativering van menselijke wetten en Europees beleid een welkome aanvulling zijn geweest.
Volledige tekst van het rapport
‘The treaty establishing a constitution for Europe – elements for an evaluation’ is te vinden op: http://www.comece.org/