Juliette
27-05-05, 18:47
Timothy Garton Ash
27/05/2005
Het grondwetverdrag is een slonzige, ongeïnspireerde draak, zegt Timothy Garton Ash. Maar we moeten het ermee doen; Frankrijk moet 'ja' stemmen. ,,Want beter zullen we niet krijgen.''
IN heel Europa weerklinken onverenigbare nee-geluiden. Een 'nee' van de Denen, die hun gulle welvaartsstaat willen vrijwaren, betekent iets helemaal anders dan een 'nee' van de Polen. Zelfs de Franse nee-stemmers zijn het onderling niet eens over de reden waarom. Nooit gedacht dat Jean-Marie Le Pen en de Franse communisten in hetzelfde bed zouden belanden.
Toch is er één ding dat de Franse tegenstanders gemeen hebben: angstgevoelens. Toen ik vorige week een paar dagen in Frankrijk doorbracht, trof ik een land aan dat in de greep was van angst. Angst voor het onbekende. Angst voor vreemdelingen. Angst voor verandering. Angst voor de intussen spreekwoordelijke 'Poolse loodgieter' die hun job komt inpikken, voor een grotere Europese Unie waar Parijs niks meer in de pap te brokken heeft, voor een wereld die in toenemende mate wordt gedomineerd door het 'Angelsaksische liberalisme'. Maar angst is een slechte raadgever.
Français! Françaises! Waar is jullie zelfvertrouwen gebleven? Zien jullie dan niet dat Frankrijk nog altijd een van de welvarendste, wervelendste en aantrekkelijkste landen ter wereld is, een land dat niet alleen kan bogen op een grote geschiedenis, maar voor wie wellicht ook een grote toekomst is weggelegd?
Het Franse 'nee' en het Britse 'nee' zijn het meest onverzoenbaar. Meer nog, als we even de gedeelde bezorgdheid voor de nationale soevereiniteit buiten beschouwing laten, staan ze bijna diametraal tegenover elkaar. De Britten zien in het grondwetverdrag een overcentralisering van de bevoegdheden, ten voordele van een Europese supermacht waar te veel regels gelden en waar men streeft naar een 'sociaal Europa', dirigiste , étatiste , kortom, een Frans Europa. Voor de Fransen is het grondwetverdrag de voorbode van het neoliberalisme, het wegvallen van alle regels, met als gevolg dat het Europese sociale model het onderspit zal moeten delven voor het Angelsaksische vrije-marktkapitalisme, kortom, een Brits Europa. De goedkeuring van het verdrag, zo schreef de gerenommeerde commentator André Fontaine onlangs in Le Monde , zal het 'Europa van Tony Blair' ten goede komen. Wat Blair niet zou geven om dat te kunnen lezen in een Britse krant!
De enige manier om zowel de Franse als de Britse kiezers te overtuigen ja te stemmen, is een uitwisseling organiseren over het Kanaal heen van de tegenstanders van het verdrag. De argumenten van de Fransen zouden de Britten doen inzien dat de grondwet een goede zaak is en omgekeerd. (Deze massale volksverhuizing zou dan meteen ook de tegenvallende resultaten van Eurotunnel en Eurostar, de twee symbolische en fel omstreden Frans-Britse projecten, kunnen opkrikken.)
Hoe kunnen twee volkeren eenzelfde realiteit zo totaal verschillend percipiëren? Wel, om te beginnen omdat de Fransen en de Britten andere ogen hebben. Ze zijn biologisch geprogrammeerd met tegengestelde versies van de Verlichting. Daarom zien ze de dingen anders. Maar alle gekheid op een stokje, dit ogenschijnlijk paradoxale effect wordt in de hand gewerkt door het grondwetverdrag zelf, dat belangrijke elementen van de beide strekkingen bevat, omdat het nu eenmaal een lijvig en complex compromis is tussen nationale regeringen. Terecht, trouwens.
Minstens een van de elementen waarmee de Franse tegenstanders veel moeite hebben, omdat de grondwet te Brits of 'Angelsaksisch' zou zijn, is in feite cruciaal voor de toekomst van Frankrijk. Minstens een van de elementen waarmee de Britse tegenstanders veel moeite hebben omdat het verdrag te Frans zou zijn, is in feite cruciaal voor de toekomst van Groot-Brittannië. Wie weet heeft van de ongezien hoge structurele werkloosheid op de Franse arbeidsmarkt, zal zeker beamen dat de Franse economie een fikse dosis deregulering en liberalisering naar Brits model kan gebruiken. Anderzijds heeft de crisis over de oorlog in Irak ons duidelijk gemaakt dat Groot-Brittannië na de Koude Oorlog niet meer in staat is om op z'n eentje enige noemenswaardige invloed uit te oefenen op het Amerikaanse beleid. Dat kan alleen de verenigde kracht van de Europese Unie. Europa's voormalige wereldmachten, Frankrijk en Groot-Brittannië, kunnen alleen niet veel meer verwezenlijken.
Laten we eerlijk zijn: dit grondwetverdrag is een slonzige, ongeïnspireerde draak. Het heeft noch de eenvoud, de elegantie of de fundamentele regelgevende kracht die typisch zijn voor een grondwet. Eigenlijk is dit helemaal geen grondwet - het is een verdrag. Het was verkeerd om al die gedetailleerde wettische en bureaucratische bepalingen op te nemen in het einddocument dat aan elke kiezer wordt voorgelegd. Zelfs de belangrijkste architect en auteur van dit document, Valéry Giscard d'Estaing, heeft in het Britse tijdschrift Time toegegeven dat de tekst ,,een doeltreffender middel is om de slaap te vatten dan de meeste slaaptabletten die u in de apotheek vindt''. Dat belooft voor het onsterfelijke proza van zijn eigen voorwoord!
Maar we moeten het ermee doen. Ondanks alle gebreken biedt het de EU met zijn 25 (en binnenkort meer) lidstaten veel meer mogelijkheden om intern te functioneren en met één stem - of toch een meer gecoördineerde stem - te spreken op het wereldtoneel. Die beide opdrachten zijn dringend.
De gevolgen van een 'nee' onderschatten, zoals sommigen doen (die zeggen dat Europa wel weer overeind zal krabbelen, een paar futiele institutionele aanpassingen zal doorvoeren en dat alles weer koek en ei zal zijn), lijkt me gevaarlijk zelfgenoegzaam. Duurzame compromissen tussen 25 regeringen zijn moeilijk te bedingen. Maar dat heeft Europa nog steeds niet door, zoals we kunnen vaststellen in de hoogoplopende onderhandelingen over de toekomst van de EU-begroting. En dat zal tijd kosten; tijd die we niet hebben, want de rijzende machten van Azië, met China en India op kop, naderen met rasse schreden, terwijl de Amerikaanse hypermarkt bij gebrek aan een gezamenlijk Europees antwoord weer in de verleiding zal komen om soloslim te spelen. Alle vorige pogingen om Europa te verenigen hebben gefaald. Nergens staat dat deze moet slagen.
Vorige week was ik aanwezig op een 'ja'-bijeenkomst van Europese socialisten in het 'Winter Circus' in Parijs. Daar hoorde ik Carmen Gonzalez, de echtgenote van de voormalige Spaanse eerste minister, een inspirerende speech geven. Haar boodschap was eenvoudig: links heeft te vaak de tragische fout gemaakt het goede op te offeren in naam van het beste. In werkelijkheid is het beste de vijand van het goede. Dit verdrag is verre van het beste, maar beter zullen we niet krijgen. Als we het verwerpen, zal de rest van de wereld, van Peking tot Washington, ons afdoen als een bende idioten.
Français! Françaises! Wees moedig. Europa rekent op het Franse volk om zijn plicht te doen. Wij vragen u om zondag ja te stemmen, malgré tout .
Timothy Garton Ash
(De auteur is historicus en de directeur van het European Studies Centre in St. Antony's College in Oxford.)
Copyright De Standaard Online
27/05/2005
Het grondwetverdrag is een slonzige, ongeïnspireerde draak, zegt Timothy Garton Ash. Maar we moeten het ermee doen; Frankrijk moet 'ja' stemmen. ,,Want beter zullen we niet krijgen.''
IN heel Europa weerklinken onverenigbare nee-geluiden. Een 'nee' van de Denen, die hun gulle welvaartsstaat willen vrijwaren, betekent iets helemaal anders dan een 'nee' van de Polen. Zelfs de Franse nee-stemmers zijn het onderling niet eens over de reden waarom. Nooit gedacht dat Jean-Marie Le Pen en de Franse communisten in hetzelfde bed zouden belanden.
Toch is er één ding dat de Franse tegenstanders gemeen hebben: angstgevoelens. Toen ik vorige week een paar dagen in Frankrijk doorbracht, trof ik een land aan dat in de greep was van angst. Angst voor het onbekende. Angst voor vreemdelingen. Angst voor verandering. Angst voor de intussen spreekwoordelijke 'Poolse loodgieter' die hun job komt inpikken, voor een grotere Europese Unie waar Parijs niks meer in de pap te brokken heeft, voor een wereld die in toenemende mate wordt gedomineerd door het 'Angelsaksische liberalisme'. Maar angst is een slechte raadgever.
Français! Françaises! Waar is jullie zelfvertrouwen gebleven? Zien jullie dan niet dat Frankrijk nog altijd een van de welvarendste, wervelendste en aantrekkelijkste landen ter wereld is, een land dat niet alleen kan bogen op een grote geschiedenis, maar voor wie wellicht ook een grote toekomst is weggelegd?
Het Franse 'nee' en het Britse 'nee' zijn het meest onverzoenbaar. Meer nog, als we even de gedeelde bezorgdheid voor de nationale soevereiniteit buiten beschouwing laten, staan ze bijna diametraal tegenover elkaar. De Britten zien in het grondwetverdrag een overcentralisering van de bevoegdheden, ten voordele van een Europese supermacht waar te veel regels gelden en waar men streeft naar een 'sociaal Europa', dirigiste , étatiste , kortom, een Frans Europa. Voor de Fransen is het grondwetverdrag de voorbode van het neoliberalisme, het wegvallen van alle regels, met als gevolg dat het Europese sociale model het onderspit zal moeten delven voor het Angelsaksische vrije-marktkapitalisme, kortom, een Brits Europa. De goedkeuring van het verdrag, zo schreef de gerenommeerde commentator André Fontaine onlangs in Le Monde , zal het 'Europa van Tony Blair' ten goede komen. Wat Blair niet zou geven om dat te kunnen lezen in een Britse krant!
De enige manier om zowel de Franse als de Britse kiezers te overtuigen ja te stemmen, is een uitwisseling organiseren over het Kanaal heen van de tegenstanders van het verdrag. De argumenten van de Fransen zouden de Britten doen inzien dat de grondwet een goede zaak is en omgekeerd. (Deze massale volksverhuizing zou dan meteen ook de tegenvallende resultaten van Eurotunnel en Eurostar, de twee symbolische en fel omstreden Frans-Britse projecten, kunnen opkrikken.)
Hoe kunnen twee volkeren eenzelfde realiteit zo totaal verschillend percipiëren? Wel, om te beginnen omdat de Fransen en de Britten andere ogen hebben. Ze zijn biologisch geprogrammeerd met tegengestelde versies van de Verlichting. Daarom zien ze de dingen anders. Maar alle gekheid op een stokje, dit ogenschijnlijk paradoxale effect wordt in de hand gewerkt door het grondwetverdrag zelf, dat belangrijke elementen van de beide strekkingen bevat, omdat het nu eenmaal een lijvig en complex compromis is tussen nationale regeringen. Terecht, trouwens.
Minstens een van de elementen waarmee de Franse tegenstanders veel moeite hebben, omdat de grondwet te Brits of 'Angelsaksisch' zou zijn, is in feite cruciaal voor de toekomst van Frankrijk. Minstens een van de elementen waarmee de Britse tegenstanders veel moeite hebben omdat het verdrag te Frans zou zijn, is in feite cruciaal voor de toekomst van Groot-Brittannië. Wie weet heeft van de ongezien hoge structurele werkloosheid op de Franse arbeidsmarkt, zal zeker beamen dat de Franse economie een fikse dosis deregulering en liberalisering naar Brits model kan gebruiken. Anderzijds heeft de crisis over de oorlog in Irak ons duidelijk gemaakt dat Groot-Brittannië na de Koude Oorlog niet meer in staat is om op z'n eentje enige noemenswaardige invloed uit te oefenen op het Amerikaanse beleid. Dat kan alleen de verenigde kracht van de Europese Unie. Europa's voormalige wereldmachten, Frankrijk en Groot-Brittannië, kunnen alleen niet veel meer verwezenlijken.
Laten we eerlijk zijn: dit grondwetverdrag is een slonzige, ongeïnspireerde draak. Het heeft noch de eenvoud, de elegantie of de fundamentele regelgevende kracht die typisch zijn voor een grondwet. Eigenlijk is dit helemaal geen grondwet - het is een verdrag. Het was verkeerd om al die gedetailleerde wettische en bureaucratische bepalingen op te nemen in het einddocument dat aan elke kiezer wordt voorgelegd. Zelfs de belangrijkste architect en auteur van dit document, Valéry Giscard d'Estaing, heeft in het Britse tijdschrift Time toegegeven dat de tekst ,,een doeltreffender middel is om de slaap te vatten dan de meeste slaaptabletten die u in de apotheek vindt''. Dat belooft voor het onsterfelijke proza van zijn eigen voorwoord!
Maar we moeten het ermee doen. Ondanks alle gebreken biedt het de EU met zijn 25 (en binnenkort meer) lidstaten veel meer mogelijkheden om intern te functioneren en met één stem - of toch een meer gecoördineerde stem - te spreken op het wereldtoneel. Die beide opdrachten zijn dringend.
De gevolgen van een 'nee' onderschatten, zoals sommigen doen (die zeggen dat Europa wel weer overeind zal krabbelen, een paar futiele institutionele aanpassingen zal doorvoeren en dat alles weer koek en ei zal zijn), lijkt me gevaarlijk zelfgenoegzaam. Duurzame compromissen tussen 25 regeringen zijn moeilijk te bedingen. Maar dat heeft Europa nog steeds niet door, zoals we kunnen vaststellen in de hoogoplopende onderhandelingen over de toekomst van de EU-begroting. En dat zal tijd kosten; tijd die we niet hebben, want de rijzende machten van Azië, met China en India op kop, naderen met rasse schreden, terwijl de Amerikaanse hypermarkt bij gebrek aan een gezamenlijk Europees antwoord weer in de verleiding zal komen om soloslim te spelen. Alle vorige pogingen om Europa te verenigen hebben gefaald. Nergens staat dat deze moet slagen.
Vorige week was ik aanwezig op een 'ja'-bijeenkomst van Europese socialisten in het 'Winter Circus' in Parijs. Daar hoorde ik Carmen Gonzalez, de echtgenote van de voormalige Spaanse eerste minister, een inspirerende speech geven. Haar boodschap was eenvoudig: links heeft te vaak de tragische fout gemaakt het goede op te offeren in naam van het beste. In werkelijkheid is het beste de vijand van het goede. Dit verdrag is verre van het beste, maar beter zullen we niet krijgen. Als we het verwerpen, zal de rest van de wereld, van Peking tot Washington, ons afdoen als een bende idioten.
Français! Françaises! Wees moedig. Europa rekent op het Franse volk om zijn plicht te doen. Wij vragen u om zondag ja te stemmen, malgré tout .
Timothy Garton Ash
(De auteur is historicus en de directeur van het European Studies Centre in St. Antony's College in Oxford.)
Copyright De Standaard Online