Juliette
01-06-05, 15:50
COMMENTAAR. Liefde gaat door de maag
Door Bart Sturtewagen
01/06/2005
In het Engels bestaat er een snedig antwoord op ergerlijke vormen van wijsneuzerij: ,,Als je zo verdomd slim bent, waarom ben je dan niet rijk?'' Dat klinkt als een vloek voor wie zich verzet tegen de visie dat alles in termen van geld kan worden omgezet. Maar er zit een kern van waarheid in. Als 'Europa' zo'n sterk idee is, waarom is het dan economisch zo weinig succesvol? Waarom krijgt het zijn werkloosheid maar niet omlaag? Waarom blijft zijn economische groei al jaren zo amechtig achterop hinken bij de Amerikaanse en Aziatische concurrentie? Waarom slaagt het er niet in vernieuwend en dynamisch te zijn zodat het verdwijnende industrieën door nieuwe activiteiten kan vervangen?
Het argument dat ons model superieur is omdat het een sterker accent op solidariteit legt, klinkt goed. Maar bij nader inzien snijdt het weinig hout. Het is immers duidelijk dat dat herverdelingsmechanisme niet houdbaar is als de economische prestaties niet verbeteren. Als je alle stoorzenders wegfiltert die de analyse van het Franse non in het referendum over de Europese grondwet vertroebelen, blijft één aspect overeind. De meerderheid van de kiezers vreest, terecht of ten onrechte, dat meer Europa bedreigend is voor hun baan, hun welvaart, hun eigenheid. Meer Europa staat dan voor het openen van grenzen, het afbreken van beschermingssystemen, het bevorderen van delokalisatie van bedrijven.
De tragiek van de afwijzing van de Europese grondwet - zondag door de Fransen, vandaag wellicht door de Nederlanders - is dat de remedies die nodig zijn om het vertrouwen van de burgers te herstellen, onmogelijk zijn gemaakt door de uitslag. Zonder hogere groei is het zinloos te hopen op het herstel van het geloof in de Europese constructie. Maar die hogere groei kan er slechts komen als nieuwe paden worden bewandeld. De leiders van Europa zijn er niet in geslaagd de vrees voor die wending weg te nemen en zitten nu met de handen in het haar.
Het is na deze week moeilijker geworden om de verzuchtingen van de burgers van Europa in te vullen. Dat moeten de Europese cenakels hun burgers niet euvel duiden. De klad zat er al eerder in. De Lissabon-doelstellingen die ons continent in tien jaar tot het meest concurrerende van de wereld hadden moeten maken, zijn smadelijk mislukt. Frankrijk en Duitsland, die zichzelf zo graag als motor van de Europese ontwikkeling zien, hebben samengewerkt om de regels die de stabiliteit van de euro moeten garanderen, te ondermijnen. Het is een wonder dat het tot gisteren geduurd heeft voor de financiële markten daaruit de conclusie trokken dat de eenheidsmunt op wankele grondvesten steunt.
Europa putte zijn legitimiteit uit de belofte van vrede, stabiliteit en welvaart na de Tweede Wereldoorlog en tijdens de Koude Oorlog. De grote fout is geweest te denken dat die legitimiteit niet meer zou worden getoetst door een nieuwe generatie die de verworvenheden van de eerste decennia als vanzelfsprekend beschouwt. Een generatie die wellicht niet beseft dat ze bij een desintegratie zeer veel te verliezen heeft.
De liefde van de Europeanen voor Europa zal door de maag gaan. Europa moet leveren. Het antwoord zal hoe dan ook een meer Europees Europa moeten zijn. De leiders die bezweken zijn voor de verleiding om hun nationale problemen op Europa af te wentelen, hebben de storm gezaaid die ze nu aan het oogsten zijn.
Copyright | De Standaard Online 2005
Door Bart Sturtewagen
01/06/2005
In het Engels bestaat er een snedig antwoord op ergerlijke vormen van wijsneuzerij: ,,Als je zo verdomd slim bent, waarom ben je dan niet rijk?'' Dat klinkt als een vloek voor wie zich verzet tegen de visie dat alles in termen van geld kan worden omgezet. Maar er zit een kern van waarheid in. Als 'Europa' zo'n sterk idee is, waarom is het dan economisch zo weinig succesvol? Waarom krijgt het zijn werkloosheid maar niet omlaag? Waarom blijft zijn economische groei al jaren zo amechtig achterop hinken bij de Amerikaanse en Aziatische concurrentie? Waarom slaagt het er niet in vernieuwend en dynamisch te zijn zodat het verdwijnende industrieën door nieuwe activiteiten kan vervangen?
Het argument dat ons model superieur is omdat het een sterker accent op solidariteit legt, klinkt goed. Maar bij nader inzien snijdt het weinig hout. Het is immers duidelijk dat dat herverdelingsmechanisme niet houdbaar is als de economische prestaties niet verbeteren. Als je alle stoorzenders wegfiltert die de analyse van het Franse non in het referendum over de Europese grondwet vertroebelen, blijft één aspect overeind. De meerderheid van de kiezers vreest, terecht of ten onrechte, dat meer Europa bedreigend is voor hun baan, hun welvaart, hun eigenheid. Meer Europa staat dan voor het openen van grenzen, het afbreken van beschermingssystemen, het bevorderen van delokalisatie van bedrijven.
De tragiek van de afwijzing van de Europese grondwet - zondag door de Fransen, vandaag wellicht door de Nederlanders - is dat de remedies die nodig zijn om het vertrouwen van de burgers te herstellen, onmogelijk zijn gemaakt door de uitslag. Zonder hogere groei is het zinloos te hopen op het herstel van het geloof in de Europese constructie. Maar die hogere groei kan er slechts komen als nieuwe paden worden bewandeld. De leiders van Europa zijn er niet in geslaagd de vrees voor die wending weg te nemen en zitten nu met de handen in het haar.
Het is na deze week moeilijker geworden om de verzuchtingen van de burgers van Europa in te vullen. Dat moeten de Europese cenakels hun burgers niet euvel duiden. De klad zat er al eerder in. De Lissabon-doelstellingen die ons continent in tien jaar tot het meest concurrerende van de wereld hadden moeten maken, zijn smadelijk mislukt. Frankrijk en Duitsland, die zichzelf zo graag als motor van de Europese ontwikkeling zien, hebben samengewerkt om de regels die de stabiliteit van de euro moeten garanderen, te ondermijnen. Het is een wonder dat het tot gisteren geduurd heeft voor de financiële markten daaruit de conclusie trokken dat de eenheidsmunt op wankele grondvesten steunt.
Europa putte zijn legitimiteit uit de belofte van vrede, stabiliteit en welvaart na de Tweede Wereldoorlog en tijdens de Koude Oorlog. De grote fout is geweest te denken dat die legitimiteit niet meer zou worden getoetst door een nieuwe generatie die de verworvenheden van de eerste decennia als vanzelfsprekend beschouwt. Een generatie die wellicht niet beseft dat ze bij een desintegratie zeer veel te verliezen heeft.
De liefde van de Europeanen voor Europa zal door de maag gaan. Europa moet leveren. Het antwoord zal hoe dan ook een meer Europees Europa moeten zijn. De leiders die bezweken zijn voor de verleiding om hun nationale problemen op Europa af te wentelen, hebben de storm gezaaid die ze nu aan het oogsten zijn.
Copyright | De Standaard Online 2005