Zwarte Schaap
28-06-05, 17:06
De worsteling met 'schandvlek' Guantanamo
Door onze correspondent ans bouwmans
De Amerikaanse gevangenis voor 'illegale strijders' op een afgelegen marinebasis op Cuba oogst ook in de VS steeds meer kritiek. 'Gitmo' is niet meer alleen een symbool van rechteloosheid maar ook van mishandeling.
Washington - Guantánamo is niet 'de goelag van deze tijd', zoals Irene Khan, de baas van Amnesty International het zei. Daarover is bijna iedereen in de VS het wel eens. Het vastzetten van honderden 'illegale strijders' in de oorlog tegen het terrorisme valt niet te vergelijken met de wrede Sovjet-strafkampen waarin miljoenen mensen werden opgesloten.
Maar het valt niet te ontkennen dat de aantijgingen van mishandeling van gevangenen in 'Gitmo'- de bijnaam voor de Amerikaanse marinebasis op Cuba - de VS een slechte reputatie bezorgen. Die bewustwording heeft in de VS voor het eerst gezorgd voor een échte discussie over het detentiekamp, zegt Reed Brody van Human Rights Watch.
Vanaf het begin heeft de buitenwacht zich er aanzienlijk meer over opgewonden dan het Amerikaanse publiek. Amerika's bondgenoten en internationale mensenrechtenorganisaties liepen te hoop tegen de rechteloosheid van de gevangenen die er sinds begin 2002 zijn opgesloten, maar de reacties in eigen land waren lauw.
De kritiek leidde tot jaarlijkse, besloten 'evaluaties' van de ruim vijfhonderd gedetineerden die in principe zonder proces tot aan hun dood kunnen worden vastgehouden als ze te gevaarlijk worden geacht om ze vrij te laten. 'Militaire commissies' moesten gevangenen berechten voor oorlogsmisdaden of terrorisme. Maar na ruim drie jaar zijn er slechts vier aangeklaagd. En het eerste tribunaal moest na een uitspraak van het Hooggerechtshof over de rechten van de gevangenen worden stilgelegd.
'Gitmo' is niet meer alleen een symbool van rechteloosheid maar ook van mishandeling. Het schandaal in de Iraakse Abu Ghraib-gevangenis bracht vorig jaar een reeks interne onderzoeken van de Amerikaanse strijdkrachten op gang. Misdragingen van bewakers of ondervragers en mishandeling van gevangenen bleken overal voor te komen. Een aantal twijfelachtige praktijken bleek te herleiden tot verhoortechnieken die in Gitmo waren geboren. Een waarschuwing van het Rode Kruis dat de behandeling in Guantánamo 'neerkwam op marteling', lekte uit. Gevangenen die werden vrijgelaten klaagden over ontheiliging van de koran, fysieke mishandeling en seksuele intimidatie.
Dat heeft het beeld gecreëerd van een Amerika dat zichzelf ziet als voorvechter van het recht in de wereld maar dat tegelijkertijd een rechteloze enclave in stand houdt waar achter prikkeldraad dingen gebeuren die het daglicht niet kunnen verdragen. Gisteren nog klaagden onderzoekers van de Verenigde Naties omdat ze Guantánamo willen bezoeken en de VS treuzelen.
Volgens Reed Brody is de discussie in een stroomversnelling gekomen door de gezaghebbende commentator Thomas Friedman, die de Amerikaanse regering eind mei opriep Guantánamo te sluiten. Ineens drong het besef door dat de gevangenis de morele autoriteit van de VS ondermijnt, een schandvlek is, en het Amerikaanse imago schaadt onder moslims, aldus Brody van Human Rights Watch. Politici van naam begonnen zich kritisch uit te laten over het kamp, onder wie twee senatoren van president Bush' eigen Republikeinse partij.
Oud-president Bill Clinton zei deze week dat Gitmo óf dicht moet óf dat er een grote schoonmaak gehouden moet worden. ,,Als we de reputatie krijgen dat we mensen mishandelen, dan lopen onze eigen soldaten meer risico,'' aldus Clinton. Het Congres hield een hoorzitting over Guantánamo. Democraten en enkele Republikeinen hebben zich aangesloten bij mensenrechtenorganisaties die een onafhankelijk onderzoek willen naar mishandeling van gevangenen in Gitmo en elders.
Brieven
Het is nog onduidelijk waartoe de discussie zal leiden. Het onderwerp heeft de ingezonden-brievenpagina's van kranten gehaald, maar een meerderheid van de Amerikanen is volgens twee recente opiniepeilingen vóór instandhouding van de gevangenis en gelooft dat de verhalen over mishandeling incidenten zijn. Zowel vice-president Dick Cheney als Defensie-minister Donald Rumsfeld benadrukken dat de gevangenis nodig is om terroristen van de straat te houden. ,,Er is geen alternatief,'' zei Rumsfeld.
,,Feit is dat je weinig opschiet met sluiting van Guantánamo als je dit soort gevangenen vervolgens elders met hetzelfde gebrek aan juridische rechten en toezicht onderbrengt,'' zegt Reed Brody. ,,Sluiting van Guantánamo kan alleen een eerste stap zijn.''
Bron: Rotterdams Dagblad 28/06/05
Door onze correspondent ans bouwmans
De Amerikaanse gevangenis voor 'illegale strijders' op een afgelegen marinebasis op Cuba oogst ook in de VS steeds meer kritiek. 'Gitmo' is niet meer alleen een symbool van rechteloosheid maar ook van mishandeling.
Washington - Guantánamo is niet 'de goelag van deze tijd', zoals Irene Khan, de baas van Amnesty International het zei. Daarover is bijna iedereen in de VS het wel eens. Het vastzetten van honderden 'illegale strijders' in de oorlog tegen het terrorisme valt niet te vergelijken met de wrede Sovjet-strafkampen waarin miljoenen mensen werden opgesloten.
Maar het valt niet te ontkennen dat de aantijgingen van mishandeling van gevangenen in 'Gitmo'- de bijnaam voor de Amerikaanse marinebasis op Cuba - de VS een slechte reputatie bezorgen. Die bewustwording heeft in de VS voor het eerst gezorgd voor een échte discussie over het detentiekamp, zegt Reed Brody van Human Rights Watch.
Vanaf het begin heeft de buitenwacht zich er aanzienlijk meer over opgewonden dan het Amerikaanse publiek. Amerika's bondgenoten en internationale mensenrechtenorganisaties liepen te hoop tegen de rechteloosheid van de gevangenen die er sinds begin 2002 zijn opgesloten, maar de reacties in eigen land waren lauw.
De kritiek leidde tot jaarlijkse, besloten 'evaluaties' van de ruim vijfhonderd gedetineerden die in principe zonder proces tot aan hun dood kunnen worden vastgehouden als ze te gevaarlijk worden geacht om ze vrij te laten. 'Militaire commissies' moesten gevangenen berechten voor oorlogsmisdaden of terrorisme. Maar na ruim drie jaar zijn er slechts vier aangeklaagd. En het eerste tribunaal moest na een uitspraak van het Hooggerechtshof over de rechten van de gevangenen worden stilgelegd.
'Gitmo' is niet meer alleen een symbool van rechteloosheid maar ook van mishandeling. Het schandaal in de Iraakse Abu Ghraib-gevangenis bracht vorig jaar een reeks interne onderzoeken van de Amerikaanse strijdkrachten op gang. Misdragingen van bewakers of ondervragers en mishandeling van gevangenen bleken overal voor te komen. Een aantal twijfelachtige praktijken bleek te herleiden tot verhoortechnieken die in Gitmo waren geboren. Een waarschuwing van het Rode Kruis dat de behandeling in Guantánamo 'neerkwam op marteling', lekte uit. Gevangenen die werden vrijgelaten klaagden over ontheiliging van de koran, fysieke mishandeling en seksuele intimidatie.
Dat heeft het beeld gecreëerd van een Amerika dat zichzelf ziet als voorvechter van het recht in de wereld maar dat tegelijkertijd een rechteloze enclave in stand houdt waar achter prikkeldraad dingen gebeuren die het daglicht niet kunnen verdragen. Gisteren nog klaagden onderzoekers van de Verenigde Naties omdat ze Guantánamo willen bezoeken en de VS treuzelen.
Volgens Reed Brody is de discussie in een stroomversnelling gekomen door de gezaghebbende commentator Thomas Friedman, die de Amerikaanse regering eind mei opriep Guantánamo te sluiten. Ineens drong het besef door dat de gevangenis de morele autoriteit van de VS ondermijnt, een schandvlek is, en het Amerikaanse imago schaadt onder moslims, aldus Brody van Human Rights Watch. Politici van naam begonnen zich kritisch uit te laten over het kamp, onder wie twee senatoren van president Bush' eigen Republikeinse partij.
Oud-president Bill Clinton zei deze week dat Gitmo óf dicht moet óf dat er een grote schoonmaak gehouden moet worden. ,,Als we de reputatie krijgen dat we mensen mishandelen, dan lopen onze eigen soldaten meer risico,'' aldus Clinton. Het Congres hield een hoorzitting over Guantánamo. Democraten en enkele Republikeinen hebben zich aangesloten bij mensenrechtenorganisaties die een onafhankelijk onderzoek willen naar mishandeling van gevangenen in Gitmo en elders.
Brieven
Het is nog onduidelijk waartoe de discussie zal leiden. Het onderwerp heeft de ingezonden-brievenpagina's van kranten gehaald, maar een meerderheid van de Amerikanen is volgens twee recente opiniepeilingen vóór instandhouding van de gevangenis en gelooft dat de verhalen over mishandeling incidenten zijn. Zowel vice-president Dick Cheney als Defensie-minister Donald Rumsfeld benadrukken dat de gevangenis nodig is om terroristen van de straat te houden. ,,Er is geen alternatief,'' zei Rumsfeld.
,,Feit is dat je weinig opschiet met sluiting van Guantánamo als je dit soort gevangenen vervolgens elders met hetzelfde gebrek aan juridische rechten en toezicht onderbrengt,'' zegt Reed Brody. ,,Sluiting van Guantánamo kan alleen een eerste stap zijn.''
Bron: Rotterdams Dagblad 28/06/05