Marsipulami
19-07-05, 10:35
Vrtnieuws.net viert elke maandag 175 jaar België
ma 18/07/05 - Ons land viert dit jaar de 175e verjaardag van zijn onafhankelijkheid en de 25e verjaardag van het federalisme. Ter ere van die dubbele verjaardag, serveert vrtnieuws.net voortaan elke maandag een stukje België. Deze week: de Belgische grondwet.
De grondwet die in 1831 het koninkrijk België op de sporen zette, werd toen beschouwd als uiterst liberaal en revolutionair. Koning Leopold I was weinig opgezet met de beperkte bevoegdheden die hij kreeg toegeworpen.
Kort na het uitbreken van de Belgische Opstand werd op 10 oktober 1830 een Nationaal Congres of grondwetgevende vergadering van 200 leden verkozen. Liberalen, katholieken en radicalen gingen elkaar daar te lijf.
Veel leden wilden een republiek, maar vreesden dat zoiets de andere grote mogendheden te veel voor het hoofd zou stoten. Het werd dus een compromis: België werd een parlementaire monarchie met een uiterst beperkte macht voor de koning.
Op 7 februari 1831 keurde het Nationaal Congres de grondwet goed. De latere koning Leopold I (foto) en zijn opvolgers waren weinig te spreken over die situatie en poogden zich toch met het bestuur te bemoeien. Na de Koningskwestie werd de functie van het staatshoofd echter veelal ceremonieel.
Een verkozen parlement en regering
De grondwet van 1831 was erg vooruitstrevend voor zijn tijd. De scheiding van uitvoerende, wetgevende en rechterlijke macht werd erin verankerd.
Kamer en Senaat werden de spil van het bestuur. Beiden werden weliswaar via cijnskiesrecht verkozen, wie een minimumbelasting betaalde, kon stemmen, de anderen niet.
Pas eind de 19e eeuw werd het meervoudig stemrecht ingevoerd. Het algemeen enkelvoudig stemrecht (een man, een stem) kwam er in 1921. Pas in 1948 mochten vrouwen gaan stemmen.
Tegelijk werd naar Franse traditie een sterk centralistisch bestuur ingevoerd, waarbij de regering een controlefunctie had over provincies en gemeenten.
De vrijheid van het individu overheerst
De Belgische grondwet kende ook voor die tijd uitzonderlijke en erg liberale vrijheden toe aan de burgers.
Zo was iedere Belg gelijk voor de wet, was hij onschendbaar (tenzij hij de wet overtrad) en werd de vrijheid van meningsuiting, religie, pers en vereniging een feit. Nu klinkt dat vanzelfsprekend, maar in 1831 was dat uitzonderlijk.
Vooral de vrijheid van godsdienst was een grote overwinning van de liberalen op de katholieken en ging in tegen het officiële standpunt van de toenmalige paus.
Britse en Franse invloeden overheersten
De Belgische grondwet van 1831 heeft veel ontleend aan de Franse constituties van 1791, 1814 en 1830, aan de Engelse Bill of Rights van 1688 en de Amerikaanse grondwet van 1789.
Aan de basis daarvan lag de Engelse filosoof John Locke (1632-1704). Die maakte brandhout van de absolute monarchie en legde de basis voor het liberale idee van individuele vrijheid en het "social contract" tussen burgers die samen de regering vormen.
Van de Fransman Charles de Montesquieu (1689-1755) komt de scheiding tussen de uitvoerende, wetgevende en rechterlijke machten die elkaar in evenwicht moeten houden.
De Belgische grondwet inspireerde dan weer andere grondwetten, onder meer die van Iran in 1906.
ma 18/07/05 - Ons land viert dit jaar de 175e verjaardag van zijn onafhankelijkheid en de 25e verjaardag van het federalisme. Ter ere van die dubbele verjaardag, serveert vrtnieuws.net voortaan elke maandag een stukje België. Deze week: de Belgische grondwet.
De grondwet die in 1831 het koninkrijk België op de sporen zette, werd toen beschouwd als uiterst liberaal en revolutionair. Koning Leopold I was weinig opgezet met de beperkte bevoegdheden die hij kreeg toegeworpen.
Kort na het uitbreken van de Belgische Opstand werd op 10 oktober 1830 een Nationaal Congres of grondwetgevende vergadering van 200 leden verkozen. Liberalen, katholieken en radicalen gingen elkaar daar te lijf.
Veel leden wilden een republiek, maar vreesden dat zoiets de andere grote mogendheden te veel voor het hoofd zou stoten. Het werd dus een compromis: België werd een parlementaire monarchie met een uiterst beperkte macht voor de koning.
Op 7 februari 1831 keurde het Nationaal Congres de grondwet goed. De latere koning Leopold I (foto) en zijn opvolgers waren weinig te spreken over die situatie en poogden zich toch met het bestuur te bemoeien. Na de Koningskwestie werd de functie van het staatshoofd echter veelal ceremonieel.
Een verkozen parlement en regering
De grondwet van 1831 was erg vooruitstrevend voor zijn tijd. De scheiding van uitvoerende, wetgevende en rechterlijke macht werd erin verankerd.
Kamer en Senaat werden de spil van het bestuur. Beiden werden weliswaar via cijnskiesrecht verkozen, wie een minimumbelasting betaalde, kon stemmen, de anderen niet.
Pas eind de 19e eeuw werd het meervoudig stemrecht ingevoerd. Het algemeen enkelvoudig stemrecht (een man, een stem) kwam er in 1921. Pas in 1948 mochten vrouwen gaan stemmen.
Tegelijk werd naar Franse traditie een sterk centralistisch bestuur ingevoerd, waarbij de regering een controlefunctie had over provincies en gemeenten.
De vrijheid van het individu overheerst
De Belgische grondwet kende ook voor die tijd uitzonderlijke en erg liberale vrijheden toe aan de burgers.
Zo was iedere Belg gelijk voor de wet, was hij onschendbaar (tenzij hij de wet overtrad) en werd de vrijheid van meningsuiting, religie, pers en vereniging een feit. Nu klinkt dat vanzelfsprekend, maar in 1831 was dat uitzonderlijk.
Vooral de vrijheid van godsdienst was een grote overwinning van de liberalen op de katholieken en ging in tegen het officiële standpunt van de toenmalige paus.
Britse en Franse invloeden overheersten
De Belgische grondwet van 1831 heeft veel ontleend aan de Franse constituties van 1791, 1814 en 1830, aan de Engelse Bill of Rights van 1688 en de Amerikaanse grondwet van 1789.
Aan de basis daarvan lag de Engelse filosoof John Locke (1632-1704). Die maakte brandhout van de absolute monarchie en legde de basis voor het liberale idee van individuele vrijheid en het "social contract" tussen burgers die samen de regering vormen.
Van de Fransman Charles de Montesquieu (1689-1755) komt de scheiding tussen de uitvoerende, wetgevende en rechterlijke machten die elkaar in evenwicht moeten houden.
De Belgische grondwet inspireerde dan weer andere grondwetten, onder meer die van Iran in 1906.