Rabi'ah.
19-07-05, 13:29
Wat weg is, is weg - Waris Dirie over vrouwenbesnijdenis. (#)
Waris Dirie, een voormalig fotomodel en al twaalf jaar hét symbool van de strijd tegen vrouwenbesnijdenis, schreef haar derde boek over dat onderwerp. Tot haar en onze ontzetting zouden er in Europa minstens een half miljoen vrouwen genitaal verminkt zijn.
Elke keer als ik over besnijdenis spreek, ben ik weer vijf jaar oud en zit ik op een rots in mijn geboorteland Somalië. Het is heel vroeg in de ochtend. Ik ben bang. Mijn moeder zit achter me, heeft haar benen om me heen geslagen en stopt een stuk van een afgebroken wortel in mijn mond om te voorkomen dat ik mijn tong afbijt van de pijn.
Ik zie het gezicht van de oude vrouw, de strenge blik uit haar dode ogen, de oude wollen tas, haar lange vingers waarmee ze het kapotte scheermesje uit haar tas haalt, het opgedroogde bloed op het mesje. Mijn moeder blinddoekt me. Dan merk ik hoe mijn vlees, mijn geslachtsdelen worden weggesneden. Er zijn geen woorden voor deze pijn. Ik hoor het geluid van het botte mesje dat heen en weer zaagt door mijn huid. Ik denk aan hoe mijn benen trillen, en het vele bloed. Dan val ik flauw. Als ik weer bijkom, is mijn eerste gedachte dat het ten minste voorbij is. De blinddoek is weggegleden. Heel duidelijk zie ik de oude vrouw, de slachter, en naast haar dat stapeltje doorns van de acacia. De pijn is ondraaglijk als ze met die doorns gaatjes in mijn huid prikt. Dan steekt ze een witte draad door die gaatjes en naait me dicht.
Meer dan dertig jaar na die traumatische ervaring kan de beeldschone Waris Dirie er nog steeds niet over praten, al gaat er geen dag voorbij zonder dat ze eraan denkt. Waris is een van de 99 procent Somalische meisjes die een infibulatie ondergingen, de zwaarste vorm van genitale verminking die gangbaar is in de landen ten zuiden van de Sahara, en die 15 procent van alle besneden meisjes ondergaan : clitoris, grote en kleine schaamlippen worden zonder pardon of enige vorm van verdoving weggesneden, waarna de bloederige restanten slordig aan elkaar worden genaaid. Wat na de genezing overblijft, is een glad stuk vel, met in het midden een heel klein gaatje. Geen haren, geen geslachtsdelen, niets. Als er al iets overblijft, want één kind op de drie sterft aan de gevolgen van de ingreep. Een cynicus zou zeggen dat het niet slecht gevonden is qua voorbehoedmiddel en als wapen tegen overbevolking : één op de drie moeders in spe is voortijdig en definitief uitgeschakeld.
De meisjes die het overleven, zijn getekend voor de rest van hun leven, want ze houden er veel lichamelijk en psychisch letsel aan over. Ze hebben pijn tijdens het plassen, tijdens het menstrueren, tijdens het vrijen. Levenslang hebben ze vaak infecties van blaas en inwendige genitaliën, abcessen en cysten, opeenhoping van bloed en etter in de vagina, onvruchtbaarheid en incontinentie. Tijdens een bevalling scheuren ze veel meer dan anderen in, en ze hebben zeer hevige bloedingen. Ook op psychisch vlak zijn de gevolgen niet te overzien : de meisjes zijn levenslang getraumatiseerd, hebben angst om aangeraakt te worden, zijn het slachtoffer van depressie, frigiditeit, ze hebben relatieproblemen. Hun trauma kan leiden tot psychose en zelfmoord.
U gebruikt het woord 'vrouwenbesnijdenis' niet, u noemt het fgm : 'female genital mutilation'.
Waris Dirie : Besnijdenis doet denken aan wat jongens in sommige culturen ondergaan : men verwijdert de voorhuid van de penis, niet veel meer dan een velletje. Bij vrouwenbesnijdenis wordt iets zeer essentieels weggesneden. Zoals een arm, of een been. Erger nog : het wezenlijke deel van een vrouw. Het is niet alleen genitale verminking, het is zelfs seksuele verminking : men wil de seksualiteit van de vrouw vernietigen.
Waarom ?
Het wordt op vele manieren uitgelegd. Men doet het vanwege de traditie. Of omdat het goed is voor de moraal van een vrouw. Omdat ze dan controle heeft over haar seksualiteit. Omdat ze een goede echtgenote zou zijn en geen hoer. Omdat ze anders geen kinderen zou kunnen krijgen. Omdat ze geen zonen zou kunnen baren. Omdat ze anders smerig en onrein is. Omdat vrouwen die niet besneden zijn, nooit volwassen zullen worden en eeuwig beschouwd blijven als een kind. En vooral : omdat ze anders worden verstoten door de maatschappij.
In 'Onze verborgen tranen' schrijft u dat in Europa meer dan 500.000 vrouwen verminkt werden en duizenden meisjes jaarlijks het risico lopen besneden te worden.
Kun je dat geloven ? En het gebeurt onder de ogen van de hele wereld. En het gebeurt elke dag. Meestal in land van herkomst, maar ook clandestien hier in Europa. In Duitsland, Frankrijk, Nederland...
Hoe komt u aan dat cijfer ?
In diverse Europese landen houdt men bij hoeveel allochtone vrouwen uit landen komen waar genitale verminking wordt toegepast. Via de Wereldgezondheidsorganisatie kent men het percentage dat in die landen besneden wordt. In Somalië is dat 99 procent, in Ghana 70. Op die manier komt men aan het aantal besneden vrouwen in Europa. Maar deze cijfers zijn niet van elk land bekend. Ook in Indonesië en Maleisië, in Jemen en Jordanië worden vrouwen besneden. Maar die zijn niet opgenomen in de statistieken.
Dat half miljoen is dus een lage schatting ?
Inderdaad. En dan heb ik het alleen nog maar over legale immigratie. Er zijn ook een heleboel illegalen in Europa en die zijn ook niet meegerekend. In Spanje, tijdens de legalisering voor illegale vluchtelingen in de eerste maanden van dit jaar, bleken er maar liefst 700.000 gegadigden te zijn ! Dat betekent dat een half miljoen een uiterst minimum is.
Ontsnappen meisjes en vrouwen dan niet aan die wrede tradities, zo ver van huis ?
Integendeel. De meeste migrantenvrouwen zijn niet gelukkig in Europa, ze integreren ook niet goed. Sommigen weten zelfs niet hoe de stad heet waar ze wonen. Veel migrantenvrouwen klampen zich vast aan de tradities om nog een stukje van thuis te hebben. Ze hebben hun eigen winkels, eigen clubs, eigen taal. Wanneer iemand zich in een vreemd land eenzaam voelt, krijgen de gebruiken van thuis een heel bijzondere functie.
Zes Europese landen hebben wetten tegen genitale verminking, onder andere België. In het jaar 2001 werd ons Strafwetboek uitgebreid met artikel 409, dat genitale verminking uitdrukkelijk verbiedt. Op papier ziet dat er goed uit, maar bij mijn weten is er nog niet één proces gevoerd.
In Europese landen die geen wet hebben tegen genitale verminking, valt het misdrijf onder de wet van het toebrengen van lichamelijk letsel. Maar de meeste Europese landen blijven erg laks tegenover het fenomeen. Men moet een wet maken en die streng toepassen. Daders moeten vervolgd en bestraft worden. Frankrijk bijvoorbeeld maakt er korte metten mee. Daar is genitale verminking sinds 1983 strafbaar en zijn er al 36 processen gevoerd. Het smartengeld kan oplopen tot 25.000 euro. Niet dat het meisje daardoor geheeld wordt. Het kwaad is geschied, maar het is zeker een afschrikmiddel dat eventuele jongere zusjes kan beschermen.
In Frankrijk bestaat ook een meldingsplicht, of je nu arts, verpleegkundige of ambtenaar bent : iedereen is verplicht het aan te geven om niet zelf beschuldigd te worden van een zedenmisdrijf. En niet alleen de vrouwen die een besnijdenis uitvoeren, worden bestraft. Ook ouders die de opdracht geven of die hun dochter naar het land van herkomst sturen om besneden te worden.
We praten nu over Europa, maar wat doet men in de landen van herkomst ?
Voor die landen geldt hetzelfde. Er moeten wetten komen en die moeten streng worden nageleefd. Dát, in combinatie met voorlichting. Maar helaas, dat doen de meeste regeringen niet. In Afrika is het gebruik nu verboden in 14 van de 28 landen waar genitale verminking voorkomt. Dat is positief, maar het is lang niet genoeg. Neem nu Tanzania. Daar is het ook bij wet verboden en rennen de meisjes naar de politie zo gauw ze vermoeden dat ze zullen worden besneden. En wat doet de politie ? Die brengt de meisjes gewoon terug naar hun ouders. Ze hebben dan wel een wet, maar kunnen de meisjes niet beschermen. De wet vermag niets zolang de mentaliteit niet verandert. Kijk naar Burkina Faso. Daar heeft de regering zwaar geïnvesteerd in preventie en voorlichting. Eerst kwam er een wet tegen genitale verminking, om het voor te stellen als onaanvaardbaar. Dan werd het publiek geïnformeerd via radio-uitzendingen en werd er een meldingsplicht ingevoerd. Daders en medeplichtigen werden ook werkelijk vervolgd en bestraft. Het had succes : ooit werd 94 procent van de meisjes besneden, dat cijfer daalde tot 2 procent.
Alle vrouwen in uw boek vergeven het hun moeder dat ze hen naar de besnijdster bracht, maar ze zouden die besnijdster wel kunnen vermoorden. Vindt u dat logisch ?
(stil) Je kunt niet anders dan je moeder vergeven. Zij wist niet beter, ze deed het om je bestwil. Ze deed het om goed te doen. Als alle vrouwen in het land hun dochters laten besnijden, waarom zou zij het dan achterwege laten, als die dochter bovendien zou worden verstoten ?
Welke rol spelen mannen ? Of is het puur een vrouwenzaak, iets wat moeders hun dochters aandoen ?
Dat is onzin. We leven nog altijd in een wereld waar wetten door mannen worden opgesteld, waar religieuze leiders mannen zijn, waar de economie bepaald wordt door mannen. We leven in een wereld waar mannen het voor het zeggen hebben.
Waarom zwijgen ze dan over dit onderwerp ?
Omdat ze er weinig of niets over weten. Het is hun taak tradities in stand te houden en de religieuze voorschiften op te volgen. Wat dat inhoudt, maakt hen niet uit.
Hoe komt het dat mannen er zo weinig over weten ?
Er is een totaal gebrek aan communicatie tussen beide geslachten. En in de Afrikaanse cultuur getuigt het ook van weinig respect om vrouwen vragen te stellen. Die hebben hun eigen zaken, hun eigen geheimen. Mannen hebben geen flauw idee van wat vrouwen overkomt. Als ze te horen krijgen wat er echt gebeurt, zijn ze geschokt. Ze veroordelen en verwerpen het.
Vrouwenbesnijdenis is een zaak van de islam. Als de islam zich verspreidt over Azië, gaat de rituele vrouwenbesnijdenis mee.
Mensen denken inderdaad dat genitale verminking verbonden is met de islam. En niet alleen buitenstaanders, ook de moslims zelf. Maar vaak zijn dat analfabeten met weinig kennis van de koran. De islam vraagt niet om vrouwenbesnijdenis. Het gebruik bestond al voor de islam bestond. De profeet Mohammed heeft getracht het te ontmoedigen door zijn eigen dochters niet te laten besnijden. In één koranvers staat dat verminking van mensen of dieren verboden is. Volgens de koran heeft de vrouw recht op een seksleven. Ze kan zelfs scheiden als haar seksleven onbevredigend is.
Hun geestelijke leiders, de imams, zijn geen analfabeten. Waarom zwijgen die dan ?
Goede vraag. Geen wet, geen voorlichtingscampagne, geen rechterlijke straf, geen politieke campagne heeft zoveel macht als de religieuze leiders. Met slechts vijf woorden kunnen zij een eind maken aan de genitale verminking : "Het is tegen ons geloof."
Als imams zwijgen, wat kunnen wij, Europeanen er dan aan doen ? Het is toch kolonialistisch en betuttelend als wij goedbedoelende moeders ervan beschuldigen dat ze het leven van hun dochters verwoesten ? Wij kunnen Afrikaanse en Arabische vrouwen toch niet vertellen wat ze moeten doen en laten ?
(verontwaardigd) Natuurlijk wel ! Het is verkeerd wat ze doen ! Genitale verminking is een misdaad tegen kleine meisjes, die zichzelf niet kunnen verdedigen of beschermen.
Het is ook een absoluut schandaal dat genitale verminking in de westerse wereld geen officieel erkende reden is om iemand asiel te verlenen. Om als vluchteling erkend te worden, moet je politiek bedreigd of vervolgd worden. Typisch mannelijk. Geen enkele bedreiging tegenover vrouwen is van tel. Genitale verminking, verkrachting, gedwongen huwelijk, dreiging om vermoord of gestenigd te worden : niets van dat alles komt in aanmerking. Het gaat alleen om politieke overtuigingen, niet om mensenrechten. Het afsnijden van genitaliën kan toch alleen maar als marteling en verminking worden beschouwd ? De zogenaamd beschaafde wereld heeft dat nog niet door.
In 'Onze verborgen tranen' las ik dat er Europese artsen zijn die meewerken aan vrouwenbesnijdenis.
Schandelijk ! Ik heb in Duitsland gehoord dat artsen een vrouw na een bevalling weer dichtmaken, op vraag van haar echtgenoot !
Met permissie : denkt u niet dat die artsen dat doen uit respect voor een andere cultuur ?
(boos) Dat is geencultuur, maar een schending van de mensenrechten ! We hebben het hier niet over dansen, gerechten of kledij ! Ik ben ervan overtuigd dat die artsen vooral begaan zijn met hun eigen imago. Ze willen doorgaan voor breeddenkend en tolerant. Ze zijn bang om beschuldigd te worden van racisme. Maar zeg eens : als men blanke meisjes zou besnijden, zou niemand dat aanvaarden. Bij zwarte kinderen wel. Dat is toch puur racisme ? Alle kinderen hebben recht op bescherming, of ze nu blank of zwart zijn, of hun ouders vrijzinnig zijn, katholiek zijn of moslim.
U schrijft over een arts in Parijs, die een verminkte clitoris zou kunnen herstellen. Hij heeft al 300 vrouwen geopereerd, van wie 80 procent zegt 'weer gevoelens te hebben'. Gelooft u dat ?
Nee. Wat weg is, is weg. Ik zou heel graag praten met vrouwen die de ingreep ondergingen. Maar ik durf niet. Het is te pijnlijk om hen ernaar te vragen, maar ik ben er wel zeer nieuwsgierig naar.
Zou u zo'n operatie overwegen ?
No way.
(In Onze verborgen tranen schrijft Waris Dirie : "Ik huiver bij de gedachte dat iemand mijn wond nog een keer met een scherp voorwerp, een scalpel of een schaar zou aanraken. Dat nog eens moeten doormaken, gruwelijk.")
Tekst Griet Schrauwen
Copyright Knack Online 2005
Waris Dirie, een voormalig fotomodel en al twaalf jaar hét symbool van de strijd tegen vrouwenbesnijdenis, schreef haar derde boek over dat onderwerp. Tot haar en onze ontzetting zouden er in Europa minstens een half miljoen vrouwen genitaal verminkt zijn.
Elke keer als ik over besnijdenis spreek, ben ik weer vijf jaar oud en zit ik op een rots in mijn geboorteland Somalië. Het is heel vroeg in de ochtend. Ik ben bang. Mijn moeder zit achter me, heeft haar benen om me heen geslagen en stopt een stuk van een afgebroken wortel in mijn mond om te voorkomen dat ik mijn tong afbijt van de pijn.
Ik zie het gezicht van de oude vrouw, de strenge blik uit haar dode ogen, de oude wollen tas, haar lange vingers waarmee ze het kapotte scheermesje uit haar tas haalt, het opgedroogde bloed op het mesje. Mijn moeder blinddoekt me. Dan merk ik hoe mijn vlees, mijn geslachtsdelen worden weggesneden. Er zijn geen woorden voor deze pijn. Ik hoor het geluid van het botte mesje dat heen en weer zaagt door mijn huid. Ik denk aan hoe mijn benen trillen, en het vele bloed. Dan val ik flauw. Als ik weer bijkom, is mijn eerste gedachte dat het ten minste voorbij is. De blinddoek is weggegleden. Heel duidelijk zie ik de oude vrouw, de slachter, en naast haar dat stapeltje doorns van de acacia. De pijn is ondraaglijk als ze met die doorns gaatjes in mijn huid prikt. Dan steekt ze een witte draad door die gaatjes en naait me dicht.
Meer dan dertig jaar na die traumatische ervaring kan de beeldschone Waris Dirie er nog steeds niet over praten, al gaat er geen dag voorbij zonder dat ze eraan denkt. Waris is een van de 99 procent Somalische meisjes die een infibulatie ondergingen, de zwaarste vorm van genitale verminking die gangbaar is in de landen ten zuiden van de Sahara, en die 15 procent van alle besneden meisjes ondergaan : clitoris, grote en kleine schaamlippen worden zonder pardon of enige vorm van verdoving weggesneden, waarna de bloederige restanten slordig aan elkaar worden genaaid. Wat na de genezing overblijft, is een glad stuk vel, met in het midden een heel klein gaatje. Geen haren, geen geslachtsdelen, niets. Als er al iets overblijft, want één kind op de drie sterft aan de gevolgen van de ingreep. Een cynicus zou zeggen dat het niet slecht gevonden is qua voorbehoedmiddel en als wapen tegen overbevolking : één op de drie moeders in spe is voortijdig en definitief uitgeschakeld.
De meisjes die het overleven, zijn getekend voor de rest van hun leven, want ze houden er veel lichamelijk en psychisch letsel aan over. Ze hebben pijn tijdens het plassen, tijdens het menstrueren, tijdens het vrijen. Levenslang hebben ze vaak infecties van blaas en inwendige genitaliën, abcessen en cysten, opeenhoping van bloed en etter in de vagina, onvruchtbaarheid en incontinentie. Tijdens een bevalling scheuren ze veel meer dan anderen in, en ze hebben zeer hevige bloedingen. Ook op psychisch vlak zijn de gevolgen niet te overzien : de meisjes zijn levenslang getraumatiseerd, hebben angst om aangeraakt te worden, zijn het slachtoffer van depressie, frigiditeit, ze hebben relatieproblemen. Hun trauma kan leiden tot psychose en zelfmoord.
U gebruikt het woord 'vrouwenbesnijdenis' niet, u noemt het fgm : 'female genital mutilation'.
Waris Dirie : Besnijdenis doet denken aan wat jongens in sommige culturen ondergaan : men verwijdert de voorhuid van de penis, niet veel meer dan een velletje. Bij vrouwenbesnijdenis wordt iets zeer essentieels weggesneden. Zoals een arm, of een been. Erger nog : het wezenlijke deel van een vrouw. Het is niet alleen genitale verminking, het is zelfs seksuele verminking : men wil de seksualiteit van de vrouw vernietigen.
Waarom ?
Het wordt op vele manieren uitgelegd. Men doet het vanwege de traditie. Of omdat het goed is voor de moraal van een vrouw. Omdat ze dan controle heeft over haar seksualiteit. Omdat ze een goede echtgenote zou zijn en geen hoer. Omdat ze anders geen kinderen zou kunnen krijgen. Omdat ze geen zonen zou kunnen baren. Omdat ze anders smerig en onrein is. Omdat vrouwen die niet besneden zijn, nooit volwassen zullen worden en eeuwig beschouwd blijven als een kind. En vooral : omdat ze anders worden verstoten door de maatschappij.
In 'Onze verborgen tranen' schrijft u dat in Europa meer dan 500.000 vrouwen verminkt werden en duizenden meisjes jaarlijks het risico lopen besneden te worden.
Kun je dat geloven ? En het gebeurt onder de ogen van de hele wereld. En het gebeurt elke dag. Meestal in land van herkomst, maar ook clandestien hier in Europa. In Duitsland, Frankrijk, Nederland...
Hoe komt u aan dat cijfer ?
In diverse Europese landen houdt men bij hoeveel allochtone vrouwen uit landen komen waar genitale verminking wordt toegepast. Via de Wereldgezondheidsorganisatie kent men het percentage dat in die landen besneden wordt. In Somalië is dat 99 procent, in Ghana 70. Op die manier komt men aan het aantal besneden vrouwen in Europa. Maar deze cijfers zijn niet van elk land bekend. Ook in Indonesië en Maleisië, in Jemen en Jordanië worden vrouwen besneden. Maar die zijn niet opgenomen in de statistieken.
Dat half miljoen is dus een lage schatting ?
Inderdaad. En dan heb ik het alleen nog maar over legale immigratie. Er zijn ook een heleboel illegalen in Europa en die zijn ook niet meegerekend. In Spanje, tijdens de legalisering voor illegale vluchtelingen in de eerste maanden van dit jaar, bleken er maar liefst 700.000 gegadigden te zijn ! Dat betekent dat een half miljoen een uiterst minimum is.
Ontsnappen meisjes en vrouwen dan niet aan die wrede tradities, zo ver van huis ?
Integendeel. De meeste migrantenvrouwen zijn niet gelukkig in Europa, ze integreren ook niet goed. Sommigen weten zelfs niet hoe de stad heet waar ze wonen. Veel migrantenvrouwen klampen zich vast aan de tradities om nog een stukje van thuis te hebben. Ze hebben hun eigen winkels, eigen clubs, eigen taal. Wanneer iemand zich in een vreemd land eenzaam voelt, krijgen de gebruiken van thuis een heel bijzondere functie.
Zes Europese landen hebben wetten tegen genitale verminking, onder andere België. In het jaar 2001 werd ons Strafwetboek uitgebreid met artikel 409, dat genitale verminking uitdrukkelijk verbiedt. Op papier ziet dat er goed uit, maar bij mijn weten is er nog niet één proces gevoerd.
In Europese landen die geen wet hebben tegen genitale verminking, valt het misdrijf onder de wet van het toebrengen van lichamelijk letsel. Maar de meeste Europese landen blijven erg laks tegenover het fenomeen. Men moet een wet maken en die streng toepassen. Daders moeten vervolgd en bestraft worden. Frankrijk bijvoorbeeld maakt er korte metten mee. Daar is genitale verminking sinds 1983 strafbaar en zijn er al 36 processen gevoerd. Het smartengeld kan oplopen tot 25.000 euro. Niet dat het meisje daardoor geheeld wordt. Het kwaad is geschied, maar het is zeker een afschrikmiddel dat eventuele jongere zusjes kan beschermen.
In Frankrijk bestaat ook een meldingsplicht, of je nu arts, verpleegkundige of ambtenaar bent : iedereen is verplicht het aan te geven om niet zelf beschuldigd te worden van een zedenmisdrijf. En niet alleen de vrouwen die een besnijdenis uitvoeren, worden bestraft. Ook ouders die de opdracht geven of die hun dochter naar het land van herkomst sturen om besneden te worden.
We praten nu over Europa, maar wat doet men in de landen van herkomst ?
Voor die landen geldt hetzelfde. Er moeten wetten komen en die moeten streng worden nageleefd. Dát, in combinatie met voorlichting. Maar helaas, dat doen de meeste regeringen niet. In Afrika is het gebruik nu verboden in 14 van de 28 landen waar genitale verminking voorkomt. Dat is positief, maar het is lang niet genoeg. Neem nu Tanzania. Daar is het ook bij wet verboden en rennen de meisjes naar de politie zo gauw ze vermoeden dat ze zullen worden besneden. En wat doet de politie ? Die brengt de meisjes gewoon terug naar hun ouders. Ze hebben dan wel een wet, maar kunnen de meisjes niet beschermen. De wet vermag niets zolang de mentaliteit niet verandert. Kijk naar Burkina Faso. Daar heeft de regering zwaar geïnvesteerd in preventie en voorlichting. Eerst kwam er een wet tegen genitale verminking, om het voor te stellen als onaanvaardbaar. Dan werd het publiek geïnformeerd via radio-uitzendingen en werd er een meldingsplicht ingevoerd. Daders en medeplichtigen werden ook werkelijk vervolgd en bestraft. Het had succes : ooit werd 94 procent van de meisjes besneden, dat cijfer daalde tot 2 procent.
Alle vrouwen in uw boek vergeven het hun moeder dat ze hen naar de besnijdster bracht, maar ze zouden die besnijdster wel kunnen vermoorden. Vindt u dat logisch ?
(stil) Je kunt niet anders dan je moeder vergeven. Zij wist niet beter, ze deed het om je bestwil. Ze deed het om goed te doen. Als alle vrouwen in het land hun dochters laten besnijden, waarom zou zij het dan achterwege laten, als die dochter bovendien zou worden verstoten ?
Welke rol spelen mannen ? Of is het puur een vrouwenzaak, iets wat moeders hun dochters aandoen ?
Dat is onzin. We leven nog altijd in een wereld waar wetten door mannen worden opgesteld, waar religieuze leiders mannen zijn, waar de economie bepaald wordt door mannen. We leven in een wereld waar mannen het voor het zeggen hebben.
Waarom zwijgen ze dan over dit onderwerp ?
Omdat ze er weinig of niets over weten. Het is hun taak tradities in stand te houden en de religieuze voorschiften op te volgen. Wat dat inhoudt, maakt hen niet uit.
Hoe komt het dat mannen er zo weinig over weten ?
Er is een totaal gebrek aan communicatie tussen beide geslachten. En in de Afrikaanse cultuur getuigt het ook van weinig respect om vrouwen vragen te stellen. Die hebben hun eigen zaken, hun eigen geheimen. Mannen hebben geen flauw idee van wat vrouwen overkomt. Als ze te horen krijgen wat er echt gebeurt, zijn ze geschokt. Ze veroordelen en verwerpen het.
Vrouwenbesnijdenis is een zaak van de islam. Als de islam zich verspreidt over Azië, gaat de rituele vrouwenbesnijdenis mee.
Mensen denken inderdaad dat genitale verminking verbonden is met de islam. En niet alleen buitenstaanders, ook de moslims zelf. Maar vaak zijn dat analfabeten met weinig kennis van de koran. De islam vraagt niet om vrouwenbesnijdenis. Het gebruik bestond al voor de islam bestond. De profeet Mohammed heeft getracht het te ontmoedigen door zijn eigen dochters niet te laten besnijden. In één koranvers staat dat verminking van mensen of dieren verboden is. Volgens de koran heeft de vrouw recht op een seksleven. Ze kan zelfs scheiden als haar seksleven onbevredigend is.
Hun geestelijke leiders, de imams, zijn geen analfabeten. Waarom zwijgen die dan ?
Goede vraag. Geen wet, geen voorlichtingscampagne, geen rechterlijke straf, geen politieke campagne heeft zoveel macht als de religieuze leiders. Met slechts vijf woorden kunnen zij een eind maken aan de genitale verminking : "Het is tegen ons geloof."
Als imams zwijgen, wat kunnen wij, Europeanen er dan aan doen ? Het is toch kolonialistisch en betuttelend als wij goedbedoelende moeders ervan beschuldigen dat ze het leven van hun dochters verwoesten ? Wij kunnen Afrikaanse en Arabische vrouwen toch niet vertellen wat ze moeten doen en laten ?
(verontwaardigd) Natuurlijk wel ! Het is verkeerd wat ze doen ! Genitale verminking is een misdaad tegen kleine meisjes, die zichzelf niet kunnen verdedigen of beschermen.
Het is ook een absoluut schandaal dat genitale verminking in de westerse wereld geen officieel erkende reden is om iemand asiel te verlenen. Om als vluchteling erkend te worden, moet je politiek bedreigd of vervolgd worden. Typisch mannelijk. Geen enkele bedreiging tegenover vrouwen is van tel. Genitale verminking, verkrachting, gedwongen huwelijk, dreiging om vermoord of gestenigd te worden : niets van dat alles komt in aanmerking. Het gaat alleen om politieke overtuigingen, niet om mensenrechten. Het afsnijden van genitaliën kan toch alleen maar als marteling en verminking worden beschouwd ? De zogenaamd beschaafde wereld heeft dat nog niet door.
In 'Onze verborgen tranen' las ik dat er Europese artsen zijn die meewerken aan vrouwenbesnijdenis.
Schandelijk ! Ik heb in Duitsland gehoord dat artsen een vrouw na een bevalling weer dichtmaken, op vraag van haar echtgenoot !
Met permissie : denkt u niet dat die artsen dat doen uit respect voor een andere cultuur ?
(boos) Dat is geencultuur, maar een schending van de mensenrechten ! We hebben het hier niet over dansen, gerechten of kledij ! Ik ben ervan overtuigd dat die artsen vooral begaan zijn met hun eigen imago. Ze willen doorgaan voor breeddenkend en tolerant. Ze zijn bang om beschuldigd te worden van racisme. Maar zeg eens : als men blanke meisjes zou besnijden, zou niemand dat aanvaarden. Bij zwarte kinderen wel. Dat is toch puur racisme ? Alle kinderen hebben recht op bescherming, of ze nu blank of zwart zijn, of hun ouders vrijzinnig zijn, katholiek zijn of moslim.
U schrijft over een arts in Parijs, die een verminkte clitoris zou kunnen herstellen. Hij heeft al 300 vrouwen geopereerd, van wie 80 procent zegt 'weer gevoelens te hebben'. Gelooft u dat ?
Nee. Wat weg is, is weg. Ik zou heel graag praten met vrouwen die de ingreep ondergingen. Maar ik durf niet. Het is te pijnlijk om hen ernaar te vragen, maar ik ben er wel zeer nieuwsgierig naar.
Zou u zo'n operatie overwegen ?
No way.
(In Onze verborgen tranen schrijft Waris Dirie : "Ik huiver bij de gedachte dat iemand mijn wond nog een keer met een scherp voorwerp, een scalpel of een schaar zou aanraken. Dat nog eens moeten doormaken, gruwelijk.")
Tekst Griet Schrauwen
Copyright Knack Online 2005