Zwarte Schaap
23-07-05, 01:52
Wat is dit deze week? In elke krant duiken overal aanvallen op moslimhuwelijken. Wat is er aan de hand?
Ontsnapt via de inburgeringscursus
door Kustaw Bessems
Importbruiden die worden mishandeld, kunnen tegenwoordig scheiden zonder dat zij terug hoeven naar hun geboorteland. Dankzij de nieuwe regels kunnen mishandelde vrouwen aan hun gewelddadige echtgenoot ontkomen, vertellen hulpverleners en een slachtoffer.
De cliënten van advocate Els van Blokland worden meestal al mishandeld vanaf het moment dat zij in Nederland aankomen. Jong zijn ze, als hun nieuwbakken echtgenoten hen naar Nederland halen. Ze zijn veelal Turks of Marokkaans –zoals de meeste immigranten– maar komen ook wel uit Afghanistan, Pakistan of Iran.
En als het slaan begint, lijken ze klem te zitten. Want iemand die in het kader van een huwelijk naar Nederland komt mag hier alleen blijven zolang zij getrouwd is. Anders worden schijnhuwelijken een heel gemakkelijke manier om het land binnen te komen. Pas na drie jaar kan een importbruid een zelfstandige verblijfsvergunning krijgen.
Terug naar hun geboorteland willen de mishandelde vrouwen niet. „Daar worden ze soms verstoten”, zegt Van Blokland. „Een vrouw uit een streng religieuze familie of van het platteland krijgt problemen. Sommige vrouwen moeten eerwraak vrezen. Een gescheiden vrouw, dus een vrije vrouw, is al gauw een hoer.’’
Van Blokland vertegenwoordigt op het moment zo’n dertig vrouwen in deze situatie. In de loop der jaren deed ze al honderd van dit soort zaken. In 1999 publiceerde zij, toen nog geen advocaat maar wetenschapper, over dit onderwerp het onderzoek ’Onzekere rechten’. Ze bestudeerde toen 90 gevallen.
,,Je zag dat vrouwen die een vergunning aanvroegen omdat zij slachtoffer waren van huiselijk geweld, eerst nul op het rekest kregen. Uiteindelijk kreeg tachtig procent alsnog een vergunning, maar pas na jaren bezwaar maken en beroep aantekenen. Dat was loodzwaar. En de uitkomst was erg willekeurig. Het schiep het beeld: als vrouw heb je geen rechten. Daardoor bleven veel vrouwen toch maar bij hun man.” Mannen spelen ook in op de juridische afhankelijkheid van hun vrouwen, zeggen: ,,Als je bij mij weggaat, moet je terug.’’
In 2003 nam de Tweede Kamer een motie aan waarin zij de regering vroeg om een eind te maken aan de kommervolle omstandigheden van mishandelde importbruiden. In oktober van dat jaar besloot minister Verdonk voor vreemdelingenzaken en integratie dat vrouwen die met een doktersverklaring en een aangifte kunnen aantonen dat zij onder huiselijk geweld gebukt gaan, een eigen vergunning kunnen krijgen.
Hoeveel vrouwen inmiddels gebruik hebben gemaakt van deze regeling is onbekend, maar Van Blokland zegt: ,,Het is een heel gunstige regeling die duidelijkheid heeft geschapen en voor de meeste vrouwen goed werkt.’’
,,De aangifte mag je doen als je al weg bent bij je man. Voor de doktersverklaring is het genoeg dat je het geweld bij de dokter hebt gemeld. Die hoeft geen verband te hebben vastgesteld tussen het geweld en verwondingen.” Al vreest Van Blokland dat dit laatste niet zo blijft, want justitie zal waarschijnlijk inzien dat dit de deur kan openzetten voor fraude: een verzonnen aangifte en een valse melding bij de dokter zijn immers zo gedaan.
Nog niet alle problemen zijn nu de wereld uit. Zo neemt de Immigratie- en Naturalisatiedienst het criterium erg letterlijk dat de vrouw bij haar man moet zijn weggegaan. Als de man net iets eerder is met het aanvragen van een scheiding, komt zij niet meer in aanmerking.
Van Blokland laat een recente uitspraak zien. Tijdens een vakantie heeft een man de papieren van een vrouw afgepakt en haar achtergelaten in Turkije. Nadat zij met veel moeite was teruggekomen in Nederland, liet haar man haar niet meer binnen.
Zij kwam toen in de opvang terecht. Ze zegt dat haar broer haar in Turkije dreigt te overrijden omdat zij als verlaten vrouw ’eerloos’ is. Deskundigen bevestigen dat de kans op eerwraak serieus is. De vrouw loopt bij een arts vanwege psychotisch gedrag, erkend gevolg van de dreigende terugkeer. Maar volgens de rechtbank past zij niet in de huiselijk geweld-regeling omdat haar man haar heeft verlaten en niet andersom.
De nieuwe regels moeten volgens Van Blokland bekender worden bij vrouwenopvanghuizen. Die beoordelen nu nogal wat vrouwen als illegaal, terwijl ze eigenlijk een verblijfsvergunning kunnen krijgen. Illegale vrouwen worden vaak niet opgenomen omdat ze geen uitkering krijgen en de huizen hun kosten niet kunnen dragen.
„Het klinkt ook allemaal simpeler dan het is”, zegt directeur Ineke Smidt van de Federatie Opvang. „In de praktijk, moet je je voorstellen, staat er bij de opvang een vrouw op de stoep die nauwelijks Nederlands spreekt en vaak geen papieren bij zich heeft. De mannen pakken de papieren af. Soms moeten we zulke vrouwen inderdaad wegens capaciteitsgebrek weigeren.”
De vrouwen die bij advocaat Van Blokland of een van haar collega’s terechtkomen, hebben de opvang wel bereikt. Maar Van Blokland schat dat de groep die de opvang nooit haalt veel groter is. Ook Smidt van de Federatie Opvang denkt dat er nog veel meer importbruiden in huis opgesloten zitten. „De vrouwen bij ons zijn het topje van de ijsberg.”
„Ik merk wel dat de inburgeringsplicht voor nieuwkomers een heel gunstig effect heeft”, zegt Smidt. „Mannen krijgen een boete als zij hun vrouw niet naar de cursus laten gaan. Via die cursus weten nogal wat vrouwen aan hun onderdrukkende huwelijk te ontsnappen.”
Toch zijn er nog een heleboel importbruiden die niet weten wat hun rechten zijn, denkt ook minister Verdonk. Haar departement werkt daarom aan een voorlichtingscampagne. Na de zomer komt er een folder. Bij de immigratie- en naturalisatiedienst gaan vier medewerkers zich uitsluitendbezighouden met verblijfsvergunningen voor mishandelde importbruiden.
Bron: Trouw 23/07/05
Ontsnapt via de inburgeringscursus
door Kustaw Bessems
Importbruiden die worden mishandeld, kunnen tegenwoordig scheiden zonder dat zij terug hoeven naar hun geboorteland. Dankzij de nieuwe regels kunnen mishandelde vrouwen aan hun gewelddadige echtgenoot ontkomen, vertellen hulpverleners en een slachtoffer.
De cliënten van advocate Els van Blokland worden meestal al mishandeld vanaf het moment dat zij in Nederland aankomen. Jong zijn ze, als hun nieuwbakken echtgenoten hen naar Nederland halen. Ze zijn veelal Turks of Marokkaans –zoals de meeste immigranten– maar komen ook wel uit Afghanistan, Pakistan of Iran.
En als het slaan begint, lijken ze klem te zitten. Want iemand die in het kader van een huwelijk naar Nederland komt mag hier alleen blijven zolang zij getrouwd is. Anders worden schijnhuwelijken een heel gemakkelijke manier om het land binnen te komen. Pas na drie jaar kan een importbruid een zelfstandige verblijfsvergunning krijgen.
Terug naar hun geboorteland willen de mishandelde vrouwen niet. „Daar worden ze soms verstoten”, zegt Van Blokland. „Een vrouw uit een streng religieuze familie of van het platteland krijgt problemen. Sommige vrouwen moeten eerwraak vrezen. Een gescheiden vrouw, dus een vrije vrouw, is al gauw een hoer.’’
Van Blokland vertegenwoordigt op het moment zo’n dertig vrouwen in deze situatie. In de loop der jaren deed ze al honderd van dit soort zaken. In 1999 publiceerde zij, toen nog geen advocaat maar wetenschapper, over dit onderwerp het onderzoek ’Onzekere rechten’. Ze bestudeerde toen 90 gevallen.
,,Je zag dat vrouwen die een vergunning aanvroegen omdat zij slachtoffer waren van huiselijk geweld, eerst nul op het rekest kregen. Uiteindelijk kreeg tachtig procent alsnog een vergunning, maar pas na jaren bezwaar maken en beroep aantekenen. Dat was loodzwaar. En de uitkomst was erg willekeurig. Het schiep het beeld: als vrouw heb je geen rechten. Daardoor bleven veel vrouwen toch maar bij hun man.” Mannen spelen ook in op de juridische afhankelijkheid van hun vrouwen, zeggen: ,,Als je bij mij weggaat, moet je terug.’’
In 2003 nam de Tweede Kamer een motie aan waarin zij de regering vroeg om een eind te maken aan de kommervolle omstandigheden van mishandelde importbruiden. In oktober van dat jaar besloot minister Verdonk voor vreemdelingenzaken en integratie dat vrouwen die met een doktersverklaring en een aangifte kunnen aantonen dat zij onder huiselijk geweld gebukt gaan, een eigen vergunning kunnen krijgen.
Hoeveel vrouwen inmiddels gebruik hebben gemaakt van deze regeling is onbekend, maar Van Blokland zegt: ,,Het is een heel gunstige regeling die duidelijkheid heeft geschapen en voor de meeste vrouwen goed werkt.’’
,,De aangifte mag je doen als je al weg bent bij je man. Voor de doktersverklaring is het genoeg dat je het geweld bij de dokter hebt gemeld. Die hoeft geen verband te hebben vastgesteld tussen het geweld en verwondingen.” Al vreest Van Blokland dat dit laatste niet zo blijft, want justitie zal waarschijnlijk inzien dat dit de deur kan openzetten voor fraude: een verzonnen aangifte en een valse melding bij de dokter zijn immers zo gedaan.
Nog niet alle problemen zijn nu de wereld uit. Zo neemt de Immigratie- en Naturalisatiedienst het criterium erg letterlijk dat de vrouw bij haar man moet zijn weggegaan. Als de man net iets eerder is met het aanvragen van een scheiding, komt zij niet meer in aanmerking.
Van Blokland laat een recente uitspraak zien. Tijdens een vakantie heeft een man de papieren van een vrouw afgepakt en haar achtergelaten in Turkije. Nadat zij met veel moeite was teruggekomen in Nederland, liet haar man haar niet meer binnen.
Zij kwam toen in de opvang terecht. Ze zegt dat haar broer haar in Turkije dreigt te overrijden omdat zij als verlaten vrouw ’eerloos’ is. Deskundigen bevestigen dat de kans op eerwraak serieus is. De vrouw loopt bij een arts vanwege psychotisch gedrag, erkend gevolg van de dreigende terugkeer. Maar volgens de rechtbank past zij niet in de huiselijk geweld-regeling omdat haar man haar heeft verlaten en niet andersom.
De nieuwe regels moeten volgens Van Blokland bekender worden bij vrouwenopvanghuizen. Die beoordelen nu nogal wat vrouwen als illegaal, terwijl ze eigenlijk een verblijfsvergunning kunnen krijgen. Illegale vrouwen worden vaak niet opgenomen omdat ze geen uitkering krijgen en de huizen hun kosten niet kunnen dragen.
„Het klinkt ook allemaal simpeler dan het is”, zegt directeur Ineke Smidt van de Federatie Opvang. „In de praktijk, moet je je voorstellen, staat er bij de opvang een vrouw op de stoep die nauwelijks Nederlands spreekt en vaak geen papieren bij zich heeft. De mannen pakken de papieren af. Soms moeten we zulke vrouwen inderdaad wegens capaciteitsgebrek weigeren.”
De vrouwen die bij advocaat Van Blokland of een van haar collega’s terechtkomen, hebben de opvang wel bereikt. Maar Van Blokland schat dat de groep die de opvang nooit haalt veel groter is. Ook Smidt van de Federatie Opvang denkt dat er nog veel meer importbruiden in huis opgesloten zitten. „De vrouwen bij ons zijn het topje van de ijsberg.”
„Ik merk wel dat de inburgeringsplicht voor nieuwkomers een heel gunstig effect heeft”, zegt Smidt. „Mannen krijgen een boete als zij hun vrouw niet naar de cursus laten gaan. Via die cursus weten nogal wat vrouwen aan hun onderdrukkende huwelijk te ontsnappen.”
Toch zijn er nog een heleboel importbruiden die niet weten wat hun rechten zijn, denkt ook minister Verdonk. Haar departement werkt daarom aan een voorlichtingscampagne. Na de zomer komt er een folder. Bij de immigratie- en naturalisatiedienst gaan vier medewerkers zich uitsluitendbezighouden met verblijfsvergunningen voor mishandelde importbruiden.
Bron: Trouw 23/07/05