Zwarte Schaap
25-07-05, 00:02
Hoe word je snel rijk?
door Toine van Corven
Miljoenen euro’s binnenhalen met een ondeugdelijke opleiding waarmee werklozen worden omgeschoold tot ICT-onderwijsassistent, intussen niet gehinderd door overheidscontrole: zo, berichtte Trouw op 12 juli, zijn de roergangers van twee bedrijfjes bezig snel en makkelijk veel geld te verdienen.
Hoe word je snel rijk? Dien bij instanties die mensen aan werk willen helpen een voorstel in iets te onderzoeken. Doe vervolgens geen onderzoek. Rapporteer niet. Concludeer wel dat er een opleiding moet komen. Bied die zelf aan. Geef geen deugdelijk onderwijs.
Na fraude met Europese (ESF-)subsidie voor terugkeer op de arbeidsmarkt in de jaren negentig, is de jaren daarna onverminderd met subsidies doorgerommeld. Trouw onderzoekt de werkwijze van twee opleiders die mensen aan werk zouden moeten helpen in de informatie- en communicatietechnologie (ICT) en aan hen gekoppelde bedrijfjes in Den Bosch. Met dure, maar waardeloze cursussen hebben zij aan mensen die een nieuwe start op de arbeidsmarkt hoopten te maken miljoenen euro’s verdiend. Bovendien werd de overheid voor grote sommen geld getild met neponderzoeken.
Learning Factory en IT Meester maken deel uit van een web van aan elkaar gelieerde holdings, bv’tjes en stichtingen, die even vlug failliet gaan als weer worden opgericht of doorgestart. Spinnen in dit web zijn de zakenlieden Rob Hörmann en Hans Hoogendoorn, twee voormalige leraren. Het duo werkt samen met de spil in dit verhaal, de ondernemer Louis Spaninks uit Vught.
Subsidiespecialist Spaninks, bijgenaamd ’de Lenin’, onder meer vanwege zijn sikje, is manager van (onder andere) het Centrum Arbeidsmarktvraagstukken-ICT (CA-ICT) in Gorinchem. Deze stichting, met instellingen als FNV, CNV en de Unie in het bestuur, stelt zich ten doel mensen in de ICT aan het werk te helpen en verzorgt voor de sector de aanvraag en uitvoering van Europese en Nederlandse subsidies. Spaninks geniet er ongekend grote vrijheden. Zo groot zelfs dat hij zo ongeveer in zijn eentje kan sturen waar hij de grote subsidiegeldstromen heensluist, wie hij daarvoor inschakelt en hoe dat (niet) wordt gecontroleerd.
Het dagelijks bestuur weet dit alles al jaren. Dit blijkt uit een uit januari 2002 stammend intern document van het CA-ICT, waarin de bijna monopolistische rol van Spaninks’ bedrijfje Talentis en diens exorbitante declaratiegedrag breed worden uitgemeten. Maar Spaninks zit er nog steeds. Zo kon het gebeuren dat bedrijfjes als die van Hörmann en Hoogendoorn, met dank aan ’de Lenin’, kans zagen beslag te leggen op een deel van de subsidiestromen die er zijn om mensen aan werk te helpen in de ICT, zonder daar enige controleerbare prestatie tegenover te stellen.
In het verhaal wordt onthuld dat Arbeidsvoorziening, het tegenwoordige Centrum voor Werk en Inkomen (CWI), in 2003 via het CA-ICT van ’de Lenin’ Spaninks ruim 107000 euro betaalde aan Pragmation BV (óók Hörmann/Hoogendoorn) voor onderzoek dat feitelijk nooit is verricht.
Van dit onderzoek (titel: Knelpuntanalyse ICT Competentie Onderwijs, kortweg KICTO), bleek noch bij opdrachtgever CA-ICT, noch bij de subsidiënt CWI een spoor van rapportage te vinden. Totdat plots twee A4’tjes ’eindrapportage’ opdoken, waarin slechts wordt vermeld dat ’het project voor 100 procent is voltooid en een externe accountantscontrole kan volgen’.
Waar het onderzoek van Pragmation, blijkens de onderzoeksopdracht, was bedoeld voor analyse en het doen van voorstellen, hebben de onderzoekers op voorhand al bepaald wat er in zou komen te staan. Er was namelijk behoefte aan een opleiding tot computer-onderwijsassistent, luidde de conclusie. Opgemerkt wordt nog dat noch het ministerie van OC & W noch uitvoeringsinstellingen hier brood in zien, maar dat weerhoudt hen er niet van hun eigen plan te trekken:
Met hun nieuwe bedrijfjes IT Meester en Learning Factory begonnen Hörmann & Hoogendoorn hun opleiding, met de nodige subsidie, alvast te verkopen. Met andere woorden: zonder dat het met belastinggeld gefinancierde ’onderzoek’ werd uitgevoerd, verzilverden onderzoekers hun ’conclusie’ al.
Het op deze manier zelfgeschapen gat in de markt voor opleidingen aan mensen die werk zoeken zou het subsidiesyndicaat de jaren daarna minstens vijf miljoen euro opleveren. De cursus ICT-onderwijsassistent werd op tien plaatsen in het land gegeven. Gouden bergen werden beloofd, onder andere in de vorm van baangaranties. Maar in de praktijk werden reïntegratiebureaus, UWV, RWI en vooral cursisten de dupe. Uit meer dan vijftig reacties op een enquête onder 170 (oud-)cursisten blijkt dat deze deelnemers zich bedrogen voelen.
Na de publicatie in Trouw en daaropvolgende Kamervragen van CDA en SP, kondigde het CWI aan het bekritiseerde dossier opnieuw te zullen bezien en eventueel ten onrechte uitgekeerde subsidie te zullen terugvorderen. Vooralsnog ziet het CWI geen aanleiding om nog méér CA-ICT/Pragmation-onderzoeken tegen het licht te houden. Over de eigen rol zegt het CWI dat het in 2003 volgens de subsidieregels niet nodig was om over een eindrapport van een onderzoek te beschikken. Er werd een accountantsverklaring geleverd en die volstond om tot uitbetaling van subsidie over te gaan.
De Raad voor Werk en Inkomen (RWI), die destijds subsidie toezegde voor de opleiding tot ICT-onderwijsassistent, kondigt bij monde van voorzitter J. van Zijl aan de einddeclaratie van het CA-ICT/Hörmann-Hoogendoorn zeer scherp te zullen onderzoeken.
Zelfs nu in de Tweede Kamer vragen zijn gesteld over de rol van met name het CA-ICT, weigert deze organisatie, die met vele miljoenen gemeenschapsgeld werkt, op concrete vragen in te gaan. Manager L. Spaninks en voorzitter R. Schulting laten weten dat naar hun oordeel sprake is van tendentieuze berichtgeving, ontkennen alle aantijgingen, maar weerleggen de feiten niet. Integendeel. In een brief aan de hoofdredactie van Trouw schrijft voorzitter R. Schulting dat het KICTO-onderzoek ’wel degelijk’ is verricht; een bewering die hieronder wordt weerlegd.
Met de publicatie in Trouw en Kamervragen op komst moesten Hörmann en Spaninks wel met iets voor de dag komen. En dat gebeurde dan ook. Na weken aandringen door deze krant én het CWI, kondigde Hörmann ten langen leste bij het CWI aan dat hij voor een rapport zou zorgen. Hoewel zelf opleider in informatie- en communicatietechnologie kon hij enkel voor een fysiek, maar niet voor een digitaal eindrapport zorgen. Echter ook weer niet zo fysiek dat het even ergens uit een bureaulade kon worden gehaald. Er was wel wat tijd voor nodig. Uiteindelijk liet Hörmann het vermiste ’eindrapport’ (38 pagina’s dik) op 11 juli per post bij het CWI in Amsterdam bezorgen.
Met deze poging te verhullen dat er nooit een onderzoek is uitgevoerd, zo zal hieronder blijken, gaan Hörmann/Hoogendoorn pas écht de fout in. En slepen ze Louis Spaninks mee. Want Spaninks wist ervan. Waar hij - de opdrachtgever van het onderzoek - eerder het CWI bezwoer dat de ’eindrapportage’ uit niet meer bestond dan de twee A4’tjes tekst, meldt hij op 8 juli triomfantelijk dat ’de rapportage inmiddels beschikbaar is’, zoals blijkt uit emailcorrespondentie.
En zo kwam het er dan alsnog, het rapport ’Knelpuntenanalyse ICT-competenties Onderwijs’ , gedateerd op 10 januari 2003. Het blijkt eenvoudig te ontmaskeren. Eenvoudig, want Trouw heeft behalve het wonderbaarlijk herrezen eindrapport, ook de in oktober 2001 ingediende projectbeschrijving. Daarin staat gedetailleerd beschreven welke werkzaamheden voor welke bedragen allemaal zouden worden verricht: het bouwen, hosten en onderhouden van een website ’ten behoeve van datacollectie en ter verspreiding van de onderzoeksgegevens’, het formeren van een klankbord van specialisten en niet te vergeten het uitvoeren van heel veel veldwerk bij wel dertien verschillende beroepsgroepen, organisaties en instanties.
In het eindrapport is niets van dit alles terug te vinden. Geen controleerbare bronnen, geen veldwerk, geen website, geen datacollectie, geen onderzoeksgegevens, niets. Het stuk nauwkeurig analyserend - Trouw spoorde brondocumenten op - kan de conclusie niet anders luiden dan dat het ’eindrapport’, wellicht nog te elfder ure, door middel van knip- en plakwerk in elkaar is geflanst - op een buitengewoon knullige manier. Zo blijkt de ’Probleemomschrijving en marktomvang’ (vulling voor dertien pagina’s) gewoon identiek aan wat hierover in de projectbeschrijving van zestien maanden eerder al te lezen stond.
Maar ook die tekst is letterdiefstal. Enkele voorbeelden: vier pagina’s zijn gevuld met de letterlijke tekst uit een publieksfoldertje van het ministerie van OC & W uit die tijd: ’ICT in het Nederlandse onderwijs; de stand van zaken en agenda voor de toekomst’. De rest van het qua bladvulling breed uitgesmeerde chapiter is letter voor letter afkomstig uit onderzoeken van de Stichting ICT op School en het NIPO.
Er is dan nog altijd geen spat onderzoek verricht en dat zal ook niet gebeuren. In het hoofdstuk ’Samenvatting van de resultaten’ wordt opnieuw vrolijk verder geciteerd uit allerlei overheidsrapporten, zoals over de noodzaak van computergebruik in het onderwijs, waarbij meermaals de suggestie wordt gewekt dat het hier om eigen bevindingen zou gaan. Waarna wordt toegeschreven naar de conclusie dat er een opleiding tot ICT-onderwijsassistent moet komen.
Zouden Hörmann en Hoogendoorn bij al hun knip- en plakwerk soms ook teksten hebben gekopieerd die recenter zijn dan 10 januari 2003, de datum van indiening van hun ’rapport’? Zo ja, dan zou daarmee ook nog eens vaststaan dat het rapport achteraf in elkaar is geknutseld, oftewel dat hier sprake is van oplichting. Het antwoord op de vraag luidt bevestigend, al bleek het iets lastiger om ook dat aan het licht te brengen.
Het laatste deel van het ’eindrapport’ KICTO gaat over ’Vaardigheden ICT Coördinator’. Bij deze andermaal integraal van anderen overgenomen tekst verwijzen de ’onderzoekers’ naar ’Onderwijs On Line’, een overheidsnota uit april 1999. Hier vallen zij werkelijk door de mand. De ’geleende’ tekst is namelijk een bewerking en uitbreiding van de oorspronkelijke overheidstekst en pas veel later, op 24 april 2003, geschreven door medewerkers van Automatiseringsbureau Zuid-Holland West (ABZHW). Eerst in mei 2003 werd de tekst via de website van ABZHW gepubliceerd. Het was deze versie die Hörmann en Hoogendoorn van A tot Z overnamen. Inclusief taal-, stijl- en tikfouten. Dat het zo is gegaan, is gisteren nog bij de auteurs van de brontekst op hun vakantieadres in Italië gecheckt.
Voor dit neprapport, en andere rapportages in opdracht van CA-ICT/Pragmation, gaf een accountant op 24 april 2003 een goedkeurende verklaring af. De inhoud ervan kan de belastingbetaler verrassen. Registeraccountant in kwestie is B. Damen, directeur van Berk Accountants en Belastingadviseurs te Breda. Damen, die zich doorgaans voor Virtual Barry uitgeeft, beoordeelt de door Pragmation Holding gehanteerde uurtarieven (110 euro exclusief btw, TvC), als marktconform, ’echter hiervan ontbreekt verdere controleerbare onderbouwing’, zo schrijft hij. De urenspecificaties konden door hem inhoudelijk niet worden gecontroleerd ’wegens het ontbreken van een sluitende urenregistratie bij Pragmation’. Virtual Barry controleerde dan ook slechts de administratie van CA-ICT en niet die van Pragmation. ’Mede daardoor kunnen wij ons geen oordeel vormen omtrent de volledigheid van de verantwoorde (overige) inkomsten/subsidies’.
Toch luidt zijn conclusie: ’Uitgaande van de goedgekeurde begroting kan worden geconcludeerd dat deze post akkoord bevonden is door de Directie Arbeidsvoorziening. Onder voorbehoud (...) zijn wij van mening dat de opgenomen kosten conform de subsidieregeling verantwoord zijn’. Getekend: Virtual Barry. Het CWI betaalde op basis hiervan op 1 december 2003 keurig 107571 euro uit.
Om na te gaan of het hier mogelijk om meer gaat dan een incident, werd bij het CWI nog een tweede onderzoek (met accountantsverklaring) opgevraagd, waarvoor het CA-ICT destijds opnieuw Pragmation de opdracht gunde. Ook van dit rapport, met als titel: ’Doorlopende leerlijnen, ontwikkeling van een ICT-competentieraamwerk’ (februari 2003, 56 pagina’s, waarvan 22 bijlage) kan worden gesteld dat het om weinig meer gaat dan een samenraapsel van reeds bestaande onderzoeken. Gekopieerd is ditmaal uit werk van onder andere de organisaties E-skills NTO en Career Space.
Bovendien - de geschiedenis herhaalt zich - besluiten de ’onderzoekers’ van Pragmation de opdracht halverwege de rit eigenmachtig te herzien, ditmaal kennelijk onder het motto: ’waarom zouden wij ons nog moe maken als anderen vóór ons dat al hebben gedaan?’ ,,Het was verstandiger om aansluiting te zoeken bij een bestaand raamwerk, dan om door te gaan in de ontwikkeling van alweer een nieuw model”, aldus de ’onderzoekers’.
De tekst van de uiteindelijke ’conclusie’ is zo mistig dat het de vraag is wie hiervan ooit iets wijzer zou kunnen worden. Bijvoorbeeld als het gaat over ’een applicatie die claimt een schets van een topografie van het ICT-landschap te zijn’. En wat voor een topografie dan wel? ’Een topografie die een inzicht biedt in de beoordeling van de waarde en bewandelbaarheid van een ingeslagen richting’. Het CWI betaalde hiervoor 59629 euro.
Onder einddeclaratie-inkoopnummer 100.32108 diende het CA-ICT, tegelijk met deze twee ’onderzoeken’, op 24 april ten minste nog drie rapportages in, die ’Virtual Barry’ in één moeite voor in totaal 579956 euro goedkeurde.
Hörmann en Hoogendoorn blijven stug volhouden dat het KICTO-onderzoek door hen ’wel degelijk’ is uitgevoerd. Er zouden ’diverse consultaties, marktonderzoeken en enquêtes’ hebben plaatsgevonden en ’dito tussenrapportages’ aan opdrachtgever CA-ICT zijn verstrekt. ’Een keur van gesprekspartners is in dit kader benaderd’. Geen van de overige betrokkenen in dit verhaal geeft nog commentaar. ’Virtual Barry’ Damen en diens baas bij Berk Accountants en Belastingadviseurs, H. Koning, beroepen zich op geheimhoudingsplicht.
Bron: Trouw 25/07/05
door Toine van Corven
Miljoenen euro’s binnenhalen met een ondeugdelijke opleiding waarmee werklozen worden omgeschoold tot ICT-onderwijsassistent, intussen niet gehinderd door overheidscontrole: zo, berichtte Trouw op 12 juli, zijn de roergangers van twee bedrijfjes bezig snel en makkelijk veel geld te verdienen.
Hoe word je snel rijk? Dien bij instanties die mensen aan werk willen helpen een voorstel in iets te onderzoeken. Doe vervolgens geen onderzoek. Rapporteer niet. Concludeer wel dat er een opleiding moet komen. Bied die zelf aan. Geef geen deugdelijk onderwijs.
Na fraude met Europese (ESF-)subsidie voor terugkeer op de arbeidsmarkt in de jaren negentig, is de jaren daarna onverminderd met subsidies doorgerommeld. Trouw onderzoekt de werkwijze van twee opleiders die mensen aan werk zouden moeten helpen in de informatie- en communicatietechnologie (ICT) en aan hen gekoppelde bedrijfjes in Den Bosch. Met dure, maar waardeloze cursussen hebben zij aan mensen die een nieuwe start op de arbeidsmarkt hoopten te maken miljoenen euro’s verdiend. Bovendien werd de overheid voor grote sommen geld getild met neponderzoeken.
Learning Factory en IT Meester maken deel uit van een web van aan elkaar gelieerde holdings, bv’tjes en stichtingen, die even vlug failliet gaan als weer worden opgericht of doorgestart. Spinnen in dit web zijn de zakenlieden Rob Hörmann en Hans Hoogendoorn, twee voormalige leraren. Het duo werkt samen met de spil in dit verhaal, de ondernemer Louis Spaninks uit Vught.
Subsidiespecialist Spaninks, bijgenaamd ’de Lenin’, onder meer vanwege zijn sikje, is manager van (onder andere) het Centrum Arbeidsmarktvraagstukken-ICT (CA-ICT) in Gorinchem. Deze stichting, met instellingen als FNV, CNV en de Unie in het bestuur, stelt zich ten doel mensen in de ICT aan het werk te helpen en verzorgt voor de sector de aanvraag en uitvoering van Europese en Nederlandse subsidies. Spaninks geniet er ongekend grote vrijheden. Zo groot zelfs dat hij zo ongeveer in zijn eentje kan sturen waar hij de grote subsidiegeldstromen heensluist, wie hij daarvoor inschakelt en hoe dat (niet) wordt gecontroleerd.
Het dagelijks bestuur weet dit alles al jaren. Dit blijkt uit een uit januari 2002 stammend intern document van het CA-ICT, waarin de bijna monopolistische rol van Spaninks’ bedrijfje Talentis en diens exorbitante declaratiegedrag breed worden uitgemeten. Maar Spaninks zit er nog steeds. Zo kon het gebeuren dat bedrijfjes als die van Hörmann en Hoogendoorn, met dank aan ’de Lenin’, kans zagen beslag te leggen op een deel van de subsidiestromen die er zijn om mensen aan werk te helpen in de ICT, zonder daar enige controleerbare prestatie tegenover te stellen.
In het verhaal wordt onthuld dat Arbeidsvoorziening, het tegenwoordige Centrum voor Werk en Inkomen (CWI), in 2003 via het CA-ICT van ’de Lenin’ Spaninks ruim 107000 euro betaalde aan Pragmation BV (óók Hörmann/Hoogendoorn) voor onderzoek dat feitelijk nooit is verricht.
Van dit onderzoek (titel: Knelpuntanalyse ICT Competentie Onderwijs, kortweg KICTO), bleek noch bij opdrachtgever CA-ICT, noch bij de subsidiënt CWI een spoor van rapportage te vinden. Totdat plots twee A4’tjes ’eindrapportage’ opdoken, waarin slechts wordt vermeld dat ’het project voor 100 procent is voltooid en een externe accountantscontrole kan volgen’.
Waar het onderzoek van Pragmation, blijkens de onderzoeksopdracht, was bedoeld voor analyse en het doen van voorstellen, hebben de onderzoekers op voorhand al bepaald wat er in zou komen te staan. Er was namelijk behoefte aan een opleiding tot computer-onderwijsassistent, luidde de conclusie. Opgemerkt wordt nog dat noch het ministerie van OC & W noch uitvoeringsinstellingen hier brood in zien, maar dat weerhoudt hen er niet van hun eigen plan te trekken:
Met hun nieuwe bedrijfjes IT Meester en Learning Factory begonnen Hörmann & Hoogendoorn hun opleiding, met de nodige subsidie, alvast te verkopen. Met andere woorden: zonder dat het met belastinggeld gefinancierde ’onderzoek’ werd uitgevoerd, verzilverden onderzoekers hun ’conclusie’ al.
Het op deze manier zelfgeschapen gat in de markt voor opleidingen aan mensen die werk zoeken zou het subsidiesyndicaat de jaren daarna minstens vijf miljoen euro opleveren. De cursus ICT-onderwijsassistent werd op tien plaatsen in het land gegeven. Gouden bergen werden beloofd, onder andere in de vorm van baangaranties. Maar in de praktijk werden reïntegratiebureaus, UWV, RWI en vooral cursisten de dupe. Uit meer dan vijftig reacties op een enquête onder 170 (oud-)cursisten blijkt dat deze deelnemers zich bedrogen voelen.
Na de publicatie in Trouw en daaropvolgende Kamervragen van CDA en SP, kondigde het CWI aan het bekritiseerde dossier opnieuw te zullen bezien en eventueel ten onrechte uitgekeerde subsidie te zullen terugvorderen. Vooralsnog ziet het CWI geen aanleiding om nog méér CA-ICT/Pragmation-onderzoeken tegen het licht te houden. Over de eigen rol zegt het CWI dat het in 2003 volgens de subsidieregels niet nodig was om over een eindrapport van een onderzoek te beschikken. Er werd een accountantsverklaring geleverd en die volstond om tot uitbetaling van subsidie over te gaan.
De Raad voor Werk en Inkomen (RWI), die destijds subsidie toezegde voor de opleiding tot ICT-onderwijsassistent, kondigt bij monde van voorzitter J. van Zijl aan de einddeclaratie van het CA-ICT/Hörmann-Hoogendoorn zeer scherp te zullen onderzoeken.
Zelfs nu in de Tweede Kamer vragen zijn gesteld over de rol van met name het CA-ICT, weigert deze organisatie, die met vele miljoenen gemeenschapsgeld werkt, op concrete vragen in te gaan. Manager L. Spaninks en voorzitter R. Schulting laten weten dat naar hun oordeel sprake is van tendentieuze berichtgeving, ontkennen alle aantijgingen, maar weerleggen de feiten niet. Integendeel. In een brief aan de hoofdredactie van Trouw schrijft voorzitter R. Schulting dat het KICTO-onderzoek ’wel degelijk’ is verricht; een bewering die hieronder wordt weerlegd.
Met de publicatie in Trouw en Kamervragen op komst moesten Hörmann en Spaninks wel met iets voor de dag komen. En dat gebeurde dan ook. Na weken aandringen door deze krant én het CWI, kondigde Hörmann ten langen leste bij het CWI aan dat hij voor een rapport zou zorgen. Hoewel zelf opleider in informatie- en communicatietechnologie kon hij enkel voor een fysiek, maar niet voor een digitaal eindrapport zorgen. Echter ook weer niet zo fysiek dat het even ergens uit een bureaulade kon worden gehaald. Er was wel wat tijd voor nodig. Uiteindelijk liet Hörmann het vermiste ’eindrapport’ (38 pagina’s dik) op 11 juli per post bij het CWI in Amsterdam bezorgen.
Met deze poging te verhullen dat er nooit een onderzoek is uitgevoerd, zo zal hieronder blijken, gaan Hörmann/Hoogendoorn pas écht de fout in. En slepen ze Louis Spaninks mee. Want Spaninks wist ervan. Waar hij - de opdrachtgever van het onderzoek - eerder het CWI bezwoer dat de ’eindrapportage’ uit niet meer bestond dan de twee A4’tjes tekst, meldt hij op 8 juli triomfantelijk dat ’de rapportage inmiddels beschikbaar is’, zoals blijkt uit emailcorrespondentie.
En zo kwam het er dan alsnog, het rapport ’Knelpuntenanalyse ICT-competenties Onderwijs’ , gedateerd op 10 januari 2003. Het blijkt eenvoudig te ontmaskeren. Eenvoudig, want Trouw heeft behalve het wonderbaarlijk herrezen eindrapport, ook de in oktober 2001 ingediende projectbeschrijving. Daarin staat gedetailleerd beschreven welke werkzaamheden voor welke bedragen allemaal zouden worden verricht: het bouwen, hosten en onderhouden van een website ’ten behoeve van datacollectie en ter verspreiding van de onderzoeksgegevens’, het formeren van een klankbord van specialisten en niet te vergeten het uitvoeren van heel veel veldwerk bij wel dertien verschillende beroepsgroepen, organisaties en instanties.
In het eindrapport is niets van dit alles terug te vinden. Geen controleerbare bronnen, geen veldwerk, geen website, geen datacollectie, geen onderzoeksgegevens, niets. Het stuk nauwkeurig analyserend - Trouw spoorde brondocumenten op - kan de conclusie niet anders luiden dan dat het ’eindrapport’, wellicht nog te elfder ure, door middel van knip- en plakwerk in elkaar is geflanst - op een buitengewoon knullige manier. Zo blijkt de ’Probleemomschrijving en marktomvang’ (vulling voor dertien pagina’s) gewoon identiek aan wat hierover in de projectbeschrijving van zestien maanden eerder al te lezen stond.
Maar ook die tekst is letterdiefstal. Enkele voorbeelden: vier pagina’s zijn gevuld met de letterlijke tekst uit een publieksfoldertje van het ministerie van OC & W uit die tijd: ’ICT in het Nederlandse onderwijs; de stand van zaken en agenda voor de toekomst’. De rest van het qua bladvulling breed uitgesmeerde chapiter is letter voor letter afkomstig uit onderzoeken van de Stichting ICT op School en het NIPO.
Er is dan nog altijd geen spat onderzoek verricht en dat zal ook niet gebeuren. In het hoofdstuk ’Samenvatting van de resultaten’ wordt opnieuw vrolijk verder geciteerd uit allerlei overheidsrapporten, zoals over de noodzaak van computergebruik in het onderwijs, waarbij meermaals de suggestie wordt gewekt dat het hier om eigen bevindingen zou gaan. Waarna wordt toegeschreven naar de conclusie dat er een opleiding tot ICT-onderwijsassistent moet komen.
Zouden Hörmann en Hoogendoorn bij al hun knip- en plakwerk soms ook teksten hebben gekopieerd die recenter zijn dan 10 januari 2003, de datum van indiening van hun ’rapport’? Zo ja, dan zou daarmee ook nog eens vaststaan dat het rapport achteraf in elkaar is geknutseld, oftewel dat hier sprake is van oplichting. Het antwoord op de vraag luidt bevestigend, al bleek het iets lastiger om ook dat aan het licht te brengen.
Het laatste deel van het ’eindrapport’ KICTO gaat over ’Vaardigheden ICT Coördinator’. Bij deze andermaal integraal van anderen overgenomen tekst verwijzen de ’onderzoekers’ naar ’Onderwijs On Line’, een overheidsnota uit april 1999. Hier vallen zij werkelijk door de mand. De ’geleende’ tekst is namelijk een bewerking en uitbreiding van de oorspronkelijke overheidstekst en pas veel later, op 24 april 2003, geschreven door medewerkers van Automatiseringsbureau Zuid-Holland West (ABZHW). Eerst in mei 2003 werd de tekst via de website van ABZHW gepubliceerd. Het was deze versie die Hörmann en Hoogendoorn van A tot Z overnamen. Inclusief taal-, stijl- en tikfouten. Dat het zo is gegaan, is gisteren nog bij de auteurs van de brontekst op hun vakantieadres in Italië gecheckt.
Voor dit neprapport, en andere rapportages in opdracht van CA-ICT/Pragmation, gaf een accountant op 24 april 2003 een goedkeurende verklaring af. De inhoud ervan kan de belastingbetaler verrassen. Registeraccountant in kwestie is B. Damen, directeur van Berk Accountants en Belastingadviseurs te Breda. Damen, die zich doorgaans voor Virtual Barry uitgeeft, beoordeelt de door Pragmation Holding gehanteerde uurtarieven (110 euro exclusief btw, TvC), als marktconform, ’echter hiervan ontbreekt verdere controleerbare onderbouwing’, zo schrijft hij. De urenspecificaties konden door hem inhoudelijk niet worden gecontroleerd ’wegens het ontbreken van een sluitende urenregistratie bij Pragmation’. Virtual Barry controleerde dan ook slechts de administratie van CA-ICT en niet die van Pragmation. ’Mede daardoor kunnen wij ons geen oordeel vormen omtrent de volledigheid van de verantwoorde (overige) inkomsten/subsidies’.
Toch luidt zijn conclusie: ’Uitgaande van de goedgekeurde begroting kan worden geconcludeerd dat deze post akkoord bevonden is door de Directie Arbeidsvoorziening. Onder voorbehoud (...) zijn wij van mening dat de opgenomen kosten conform de subsidieregeling verantwoord zijn’. Getekend: Virtual Barry. Het CWI betaalde op basis hiervan op 1 december 2003 keurig 107571 euro uit.
Om na te gaan of het hier mogelijk om meer gaat dan een incident, werd bij het CWI nog een tweede onderzoek (met accountantsverklaring) opgevraagd, waarvoor het CA-ICT destijds opnieuw Pragmation de opdracht gunde. Ook van dit rapport, met als titel: ’Doorlopende leerlijnen, ontwikkeling van een ICT-competentieraamwerk’ (februari 2003, 56 pagina’s, waarvan 22 bijlage) kan worden gesteld dat het om weinig meer gaat dan een samenraapsel van reeds bestaande onderzoeken. Gekopieerd is ditmaal uit werk van onder andere de organisaties E-skills NTO en Career Space.
Bovendien - de geschiedenis herhaalt zich - besluiten de ’onderzoekers’ van Pragmation de opdracht halverwege de rit eigenmachtig te herzien, ditmaal kennelijk onder het motto: ’waarom zouden wij ons nog moe maken als anderen vóór ons dat al hebben gedaan?’ ,,Het was verstandiger om aansluiting te zoeken bij een bestaand raamwerk, dan om door te gaan in de ontwikkeling van alweer een nieuw model”, aldus de ’onderzoekers’.
De tekst van de uiteindelijke ’conclusie’ is zo mistig dat het de vraag is wie hiervan ooit iets wijzer zou kunnen worden. Bijvoorbeeld als het gaat over ’een applicatie die claimt een schets van een topografie van het ICT-landschap te zijn’. En wat voor een topografie dan wel? ’Een topografie die een inzicht biedt in de beoordeling van de waarde en bewandelbaarheid van een ingeslagen richting’. Het CWI betaalde hiervoor 59629 euro.
Onder einddeclaratie-inkoopnummer 100.32108 diende het CA-ICT, tegelijk met deze twee ’onderzoeken’, op 24 april ten minste nog drie rapportages in, die ’Virtual Barry’ in één moeite voor in totaal 579956 euro goedkeurde.
Hörmann en Hoogendoorn blijven stug volhouden dat het KICTO-onderzoek door hen ’wel degelijk’ is uitgevoerd. Er zouden ’diverse consultaties, marktonderzoeken en enquêtes’ hebben plaatsgevonden en ’dito tussenrapportages’ aan opdrachtgever CA-ICT zijn verstrekt. ’Een keur van gesprekspartners is in dit kader benaderd’. Geen van de overige betrokkenen in dit verhaal geeft nog commentaar. ’Virtual Barry’ Damen en diens baas bij Berk Accountants en Belastingadviseurs, H. Koning, beroepen zich op geheimhoudingsplicht.
Bron: Trouw 25/07/05