sjaen
02-08-05, 09:01
Hoe uniek is anti-blank geweld?
door Kustaw Bessems
2005-08-02 - geef uw reactie op dit artikel
Een bende jonge allochtonen uit Haarlem mishandelde uit racisme blanke slachtoffers, zegt de politie. Andere korpsen en wetenschappers kennen dit verschijnsel niet.
Zeven jonge, allochtone Haarlemmers krijgen vandaag van de rechter te horen wat hun straf wordt. Volgens politie en justitie vormen zij een straatroofbende die erop uit trok om blanke leeftijdgenoten af te tuigen.
Vechtpartijen tussen groepen jongeren van verschillende komaf zijn langer bekend. Eenzijdig racistisch geweld door blanken ook. Maar de Haarlemse zaak roept de vraag op of anti-blank geweld een toenemend maatschappelijk probleem is.
Andere politiekorpsen zeggen het relaas van hun Haarlemse collega’s niet te herkennen. Zoals Jelle Tjalsma, die het afgelopen jaar bij de politie in Leeuwarden het team Gewelddadige Roofovervallen leidde. Ook hij ontmoette zeer jonge verdachten. En veel daders waren allochtoon. Maar de slachtoffers waren blank én gekleurd. Racistische motieven kwam hij niet tegen, zegt hij stellig.
Iets dergelijks zegt de woordvoerder van het straatroofteam van de Utrechtse politie. „Het gaat bij straatroof altijd om de buit.”
Ook een ex-straatrover, die alleen anoniem in de krant wil, reageert verbaasd. „Ik heb het gevraagd aan mensen die nog steeds straatroof plegen. Iedereen vindt dit heel raar. Je wilt gewoon zoveel mogelijk spullen in handen krijgen.”
Toch zijn er aanwijzingen dat afkomst meespeelt bij de slachtofferkeuze. Uit een onderzoek naar straatroof van het ministerie van justitie blijkt dat tachtig procent van de daders allochtoon is. Meestal zijn dit jongens tussen de veertien en twintig jaar. Slachtoffers zijn over het algemeen Nederlanders van ongeveer dezelfde leeftijd.
Al in 1997 schreef Ed Leuw, toenmalig hoofd van het onderzoekscentrum van Justitie, dat Marokkanen en Turken misdaad rechtvaardigen onder verwijzing naar de ’immoraliteit’ van de westerse levensstijl. En een jaar later meldde antropologe Marion van San dat Antilliaanse jongeren hun misdrijven mede legitimeerden door te verwijzen naar de slavernij. „Vroeger waren wij slaven. Nu pikken wij hun spullen in”, zei een van hen.
In een studie die justitie in 2002 liet verrichten naar een groep criminele, Marokkaanse jongeren uit Amsterdam-West blijkt dat alle schuld voor problemen buiten de groep wordt gelegd.
„Het zou kunnen, dat het in Haarlem de stoere allochtone mannen waren tegen de witte sukkeltjes van het schoolplein”, zegt antropoloog Frank van Gemert, die dit laatste onderzoek deed. „Maar ik ben sceptisch over die racistische motieven. Misschien vinden de verdachten het in deze gepolariseerde tijd stoer om zoiets te zeggen.”
Jaap van Donselaar, racisme-onderzoeker bij de Anne Frankstichting, denkt niet dat het Haarlemse geval op zich staat. „Wrekend geweld bestaat.” Maar hij heeft geen harde gegevens. Anti-blank racisme is, erkent hij, onontgonnen gebied in de wetenschap.
Criminoloog Henk Ferweda, die het straatroofonderzoek voor justitie deed, kan zich voorstellen dat allochtonen in het verharde maatschappelijk klimaat eerder autochtone slachtoffers uitkiezen dan voorheen. En dat de politie hier meer op is gespitst. „Straatroof werd altijd als eenvoudig vermogensdelict gezien. Nu vragen agenten misschien: Heb je iemand gepakt omdat die er anders uitzag?”
Een woordvoerder van het korps in Haarlem denkt niet dat er in zijn stad iets unieks aan de hand is. „Misschien zijn wij opener dan andere korpsen. Het is een gevoelig onderwerp. En bijzonder is wel dat de verdachten in deze zaak het racisme zelf hebben toegeven.”
’Autochtonen nemen niet meteen met een groep vrienden wraak’
’Gekke buitenlanders’, noemde de Haarlemse groep zich die in maart werd gearresteerd en vandaag het vonnis van de rechter aanhoort. De zeven verdachten zijn tussen dertien en vijftien jaar oud en van Surinaamse, Marokkaanse, Koerdische en Iraakse komaf. Zij gingen op pad om te roven, maar maakten weinig buit. Soms pakten zij sigaretten af, terwijl zij een mobiele telefoon ongemoeid lieten. Zij gebruikten volgens de politie buitensporig veel geweld. Eén slachtoffer, dat van zijn fiets werd geslagen, liep hersenletsel op. Anderen werden tot bloedens toe geslagen. De slachtoffers waren uitsluitend blanke leeftijdgenoten. De jongens belaagden passagiers van de Zuidtangent in Schalkwijk, maar lokten ook vechtpartijen uit in de binnenstad en bij hun school, op de grens met Overveen. Veertien slachtoffers deden aangifte, maar er zijn er volgens de politie veel meer. Tegenover de politie verklaarden de jongens dat zij het bewust op blanken hadden gemunt. Maar tijdens het proces, twee weken gelden, ontkenden zij dit weer. Wel zei een Marokkaanse verdachte dat hij liever autochtonen als slachtoffer uitkoos omdat die niet meteen –met een groep vrienden– wraak nemen, zoals allochtonen. Het openbaar ministerie eiste straffen tot elf maanden jeugddetentie en gedwongen behandeling.
Bron: Trouw
door Kustaw Bessems
2005-08-02 - geef uw reactie op dit artikel
Een bende jonge allochtonen uit Haarlem mishandelde uit racisme blanke slachtoffers, zegt de politie. Andere korpsen en wetenschappers kennen dit verschijnsel niet.
Zeven jonge, allochtone Haarlemmers krijgen vandaag van de rechter te horen wat hun straf wordt. Volgens politie en justitie vormen zij een straatroofbende die erop uit trok om blanke leeftijdgenoten af te tuigen.
Vechtpartijen tussen groepen jongeren van verschillende komaf zijn langer bekend. Eenzijdig racistisch geweld door blanken ook. Maar de Haarlemse zaak roept de vraag op of anti-blank geweld een toenemend maatschappelijk probleem is.
Andere politiekorpsen zeggen het relaas van hun Haarlemse collega’s niet te herkennen. Zoals Jelle Tjalsma, die het afgelopen jaar bij de politie in Leeuwarden het team Gewelddadige Roofovervallen leidde. Ook hij ontmoette zeer jonge verdachten. En veel daders waren allochtoon. Maar de slachtoffers waren blank én gekleurd. Racistische motieven kwam hij niet tegen, zegt hij stellig.
Iets dergelijks zegt de woordvoerder van het straatroofteam van de Utrechtse politie. „Het gaat bij straatroof altijd om de buit.”
Ook een ex-straatrover, die alleen anoniem in de krant wil, reageert verbaasd. „Ik heb het gevraagd aan mensen die nog steeds straatroof plegen. Iedereen vindt dit heel raar. Je wilt gewoon zoveel mogelijk spullen in handen krijgen.”
Toch zijn er aanwijzingen dat afkomst meespeelt bij de slachtofferkeuze. Uit een onderzoek naar straatroof van het ministerie van justitie blijkt dat tachtig procent van de daders allochtoon is. Meestal zijn dit jongens tussen de veertien en twintig jaar. Slachtoffers zijn over het algemeen Nederlanders van ongeveer dezelfde leeftijd.
Al in 1997 schreef Ed Leuw, toenmalig hoofd van het onderzoekscentrum van Justitie, dat Marokkanen en Turken misdaad rechtvaardigen onder verwijzing naar de ’immoraliteit’ van de westerse levensstijl. En een jaar later meldde antropologe Marion van San dat Antilliaanse jongeren hun misdrijven mede legitimeerden door te verwijzen naar de slavernij. „Vroeger waren wij slaven. Nu pikken wij hun spullen in”, zei een van hen.
In een studie die justitie in 2002 liet verrichten naar een groep criminele, Marokkaanse jongeren uit Amsterdam-West blijkt dat alle schuld voor problemen buiten de groep wordt gelegd.
„Het zou kunnen, dat het in Haarlem de stoere allochtone mannen waren tegen de witte sukkeltjes van het schoolplein”, zegt antropoloog Frank van Gemert, die dit laatste onderzoek deed. „Maar ik ben sceptisch over die racistische motieven. Misschien vinden de verdachten het in deze gepolariseerde tijd stoer om zoiets te zeggen.”
Jaap van Donselaar, racisme-onderzoeker bij de Anne Frankstichting, denkt niet dat het Haarlemse geval op zich staat. „Wrekend geweld bestaat.” Maar hij heeft geen harde gegevens. Anti-blank racisme is, erkent hij, onontgonnen gebied in de wetenschap.
Criminoloog Henk Ferweda, die het straatroofonderzoek voor justitie deed, kan zich voorstellen dat allochtonen in het verharde maatschappelijk klimaat eerder autochtone slachtoffers uitkiezen dan voorheen. En dat de politie hier meer op is gespitst. „Straatroof werd altijd als eenvoudig vermogensdelict gezien. Nu vragen agenten misschien: Heb je iemand gepakt omdat die er anders uitzag?”
Een woordvoerder van het korps in Haarlem denkt niet dat er in zijn stad iets unieks aan de hand is. „Misschien zijn wij opener dan andere korpsen. Het is een gevoelig onderwerp. En bijzonder is wel dat de verdachten in deze zaak het racisme zelf hebben toegeven.”
’Autochtonen nemen niet meteen met een groep vrienden wraak’
’Gekke buitenlanders’, noemde de Haarlemse groep zich die in maart werd gearresteerd en vandaag het vonnis van de rechter aanhoort. De zeven verdachten zijn tussen dertien en vijftien jaar oud en van Surinaamse, Marokkaanse, Koerdische en Iraakse komaf. Zij gingen op pad om te roven, maar maakten weinig buit. Soms pakten zij sigaretten af, terwijl zij een mobiele telefoon ongemoeid lieten. Zij gebruikten volgens de politie buitensporig veel geweld. Eén slachtoffer, dat van zijn fiets werd geslagen, liep hersenletsel op. Anderen werden tot bloedens toe geslagen. De slachtoffers waren uitsluitend blanke leeftijdgenoten. De jongens belaagden passagiers van de Zuidtangent in Schalkwijk, maar lokten ook vechtpartijen uit in de binnenstad en bij hun school, op de grens met Overveen. Veertien slachtoffers deden aangifte, maar er zijn er volgens de politie veel meer. Tegenover de politie verklaarden de jongens dat zij het bewust op blanken hadden gemunt. Maar tijdens het proces, twee weken gelden, ontkenden zij dit weer. Wel zei een Marokkaanse verdachte dat hij liever autochtonen als slachtoffer uitkoos omdat die niet meteen –met een groep vrienden– wraak nemen, zoals allochtonen. Het openbaar ministerie eiste straffen tot elf maanden jeugddetentie en gedwongen behandeling.
Bron: Trouw