Marsipulami
07-08-05, 23:17
'Ik overleefde de atoombom'
Zestig jaar geleden viel atoombom 'Fatman' op Nagasaki, op een wijk met veel katholieken. De bekeerling Takashi Nagai is een van de weinigen die deze apocalyptische hel overleefde. Zijn relaas is aangrijpend.
Precies zestig jaar geleden, op 9 augustus 1945, drie dagen na de hel van Hiroshima stijgt bommenwerper B29 op met een nieuwe atoombom. Zijn bestemming: de Japanse stad Kokura. Zijn doel: het afdwingen van de definitieve capitulatie van de Japanse strijdkrachten. Maar de weersomstandigheden zijn ongunstig en wanneer de piloot ontdekt dat hij onvoldoende brandstof heeft om langer te wachten, wijkt hij uit en laat hij de bom vallen op de nabijgelegen stad Nagasaki, het hart van een van de eerste Japanse steden die zich in de zestiende eeuw open hadden gesteld voor het christendom en de handel met het Westen. De bom ontploft om twee minuten over elf op een hoogte van vijfhonderd meter. Het centrum van de explosie bevindt zich in de katholieke wijk Urakami. Daar stijgt de temperatuur naar 9.000 graden. Er vallen meer dan 72.000 doden en 100.000 gewonden.
Roeping: arts
Een van de weinige overlevenden is een arts, Takashi Nagai. Deze atheïst bekeerde zich tot het katholieke geloof door de geschriften van Pascal, door het bijwonen van een nachtmis in de kathedraal, door de catechismus die zijn vriendin hem tijdens de oorlog in Mandsjoerije toestuurde. Het is een boeiend verhaal, dat Nagai heeft beschreven in zijn boek Nagasaki no kane, bij ons bekend geworden als The bells of Nagasaki. U vindt het ook beschreven in KN van 2 april 1999 en op de speciale site van de stad Nagasaki over Takashi Nagai (www1.city.nagasaki.nagasaki.jp/na-bomb/nagai/nagae01e.html).
Kernexplosie
Dan is het 9 augustus 1945, 2 minuten over elf. Een verblindend licht. Een atoombom is zojuist gevallen op Urakami, de noordelijke wijk van Nagasaki. De medische faculteit ligt 700 meter van het centrum van de explosie. Nagai wordt op de grond gegooid, glasscherven vliegen door de ruimte als vallende herfstbladeren. Nagai is gewond en verliest veel bloed.
Een onophoudelijke stroom gewonden zoekt de ingang van het ziekenhuis: bloedende schaduwen, weggerukte kleren, verbrande haren... een hels visioen.
De beschrijving van dokter Takashi Nagai is beroemd geworden: "Wat is er gebeurd? Ik had er geen verklaring voor. Een paar minuten geleden strekte zich een stad uit van de heuvels tot aan het water van de zee. Maar nu is alles verdwenen. De binnenplaats ligt vol ontwortelde bomen en daaronder veel naakte lijken.
http://www.katholieknieuwsblad.nl/actueel22/kn2245d2.jpg
Foto: AP Archive De katholieke kathedraal Urakami in Nagasaki
Apocalyps
Dit is de hel! Vol afschuw bedekte ik mijn gezicht met mijn handen. Geen enkele andere professor kon het nog navertellen. In de laboratoria die verder van de explosie lagen, hadden enkele medici, onder wie ik, het geluk nog te leven. Hoe kon dit allemaal gebeuren?
De hemel werd plots fel verlicht en de straling van dit licht deed de zomerzon verbleken. Een witte rookkolom begon uit de grond op te stijgen en nam de vorm aan van een enorme paddestoel. Het was een verschrikkelijk licht. Er was geen geluid meer te horen. Enkel het angstaanjagende van de krachtige wind die uit de witte wolk ontsnapte. Deze verspreidde zich met razende snelheid over de heuvels en akkers en maakte alles met de grond gelijk. Huizen bezweken en ieder boom werd met wortel en tak uitgerukt en als bij toverslag verdwenen alle bladeren."
"Ik bloedde overal en het hele gebouw was ingestort. Begraven onder het puin probeerde ik uit eigen kracht vrij te komen. Wat ik zag was een apocalyptisch schouwspel. Uit huiveringwekkende massa's vlees kwamen moeizaam mensen te voorschijn met nog een vonkje leven. Ze smeekten wanhopig: 'Dokter, red mij!'
We begonnen eerste hulp te geven, maar ik had me nog nooit zo machteloos gevoeld. Mensen waren zo zielsbedroefd en verscheurd van pijn. Twee kinderen kwamen langs die hun vader meesleepten. Een jonge vrouw hield een onthoofd kind in haar armen. De enkelingen die zich hadden kunnen redden, liepen weg uit de brandende stad.
Ik kon niets doen, absoluut niets. Het bloed liep over mijn gezicht en ik had de indruk dat mijn ogen op het punt stonden te barsten. Soms wilden we een lichaam optillen om te zien of er nog een teken was van leven, maar het viel in onze handen uiteen als kleverige modder."
Herdenking
De Japanse bisschoppen hebben de periode van 6 tot 15 augustus 2005 uitgeroepen tot 'Katholieke dagen voor vrede in Japan'. De data corresponderen met de eerste atoombom, op Hiroshima, en het einde van de Tweede Wereldoorlog, zestig jaar geleden. Ter gelegenheid hiervan hebben de bisschoppen een verklaring uitgegeven, een 'vredesboodschap', waarin ze onder andere schrijven "dat Japan zich bewust moet zijn van zijn profetische rol. Zowel in de bescherming van het menselijk leven als in het vragen om Gods vergeving voor alle mensen die tijdens de Tweede Wereldoorlog te lijden hadden".
De bisschop van Hiroshima, mgr. Joseph Atsumi, zal op 8 augustus een plechtige Mis vieren waaraan katholieken uit heel Japan, vooral uit Nagasaki, zullen deelnemen. (Zenit)
Calvarieberg
Dokter Nagai brengt de volgende dag, 10 augustus, door met het verzorgen van de gewonden. De 11e gaat hij op zoek naar zijn vrouw, Midori, die thuis was gebleven. De kinderen waren vanaf 7 augustus veilig ondergebracht bij hun grootmoeder in de bergen. Het is moeilijk de plaats van zijn huis te vinden in een gebied vol kapotte dakpannen en as. Tussen de overblijfselen van zijn huis vindt hij zijn verschroeide vrouw. Hij valt op zijn knieën, bidt en huilt, en verzamelt haar beenderen in een emmer.
De bewoners van de buurt zijn bang naar Urakami terug te gaan, maar Nagai verklaart: "Ik wil de eerste zijn die daar weer gaat wonen!" Hij bouwt een schuilplaats dicht bij zijn oude huis, met een paar planken steunend op de restanten van een muur.
Op 23 november 1945 wordt Nagai uitgenodigd het woord te voeren bij de requiemmis op de puinhopen van de kathedraal. Met een zeldzaam gevoel van begrip en vergeving verklaart hij: "Het offer van Christus op de Calvarieberg geeft licht en betekenis aan het offer van Nagasaki. Op de ochtend van 9 augustus ontplofte een atoombom in onze wijk. In eenzelfde ogenblik werden achtduizend christenen bij God geroepen. (...) In de nacht van diezelfde dag, vloog onze kathedraal in brand. (...) Er is een duidelijk en innig verband tussen de vernieling van deze christelijke stad en het einde van de oorlog. We moeten dankbaar zijn, want dit offer heeft de wereld vrede gebracht en aan Japan de vrijheid van godsdienst."
Kernenergie
Zes jaar later, in maart 1951 is zijn gezondheid opnieuw erg slecht. Het beïnvloedt zijn goede humeur niet. Hij schrijft zijn laatste boek in april en sterft op 1 mei. Aan het einde van zijn boek De klokken van Nagasaki schrijft dr. Nagai: "Zal de mensheid gelukkig kunnen zijn in deze tijd van kernenergie? Of zal zij ongelukkig zijn? Hoe zal ze omgaan met dit tweesnijdend zwaard dat God in het universum verborgen had en dat de mens nu heeft ontdekt? Een goed gebruik zou een snelle vooruitgang van de beschaving mogelijk kunnen maken, maar een verkeerd gebruik kan de wereld vernietigen. De beslissing ligt in de vrije wil van de mens. Je kunt door schrik bevangen raken als je hieraan denkt, maar ik denk zelf dat de enige zekerheid op dit gebied ligt in een waarachtig godsdienstige geest."
Vertaling Regine de Boer
Zestig jaar geleden viel atoombom 'Fatman' op Nagasaki, op een wijk met veel katholieken. De bekeerling Takashi Nagai is een van de weinigen die deze apocalyptische hel overleefde. Zijn relaas is aangrijpend.
Precies zestig jaar geleden, op 9 augustus 1945, drie dagen na de hel van Hiroshima stijgt bommenwerper B29 op met een nieuwe atoombom. Zijn bestemming: de Japanse stad Kokura. Zijn doel: het afdwingen van de definitieve capitulatie van de Japanse strijdkrachten. Maar de weersomstandigheden zijn ongunstig en wanneer de piloot ontdekt dat hij onvoldoende brandstof heeft om langer te wachten, wijkt hij uit en laat hij de bom vallen op de nabijgelegen stad Nagasaki, het hart van een van de eerste Japanse steden die zich in de zestiende eeuw open hadden gesteld voor het christendom en de handel met het Westen. De bom ontploft om twee minuten over elf op een hoogte van vijfhonderd meter. Het centrum van de explosie bevindt zich in de katholieke wijk Urakami. Daar stijgt de temperatuur naar 9.000 graden. Er vallen meer dan 72.000 doden en 100.000 gewonden.
Roeping: arts
Een van de weinige overlevenden is een arts, Takashi Nagai. Deze atheïst bekeerde zich tot het katholieke geloof door de geschriften van Pascal, door het bijwonen van een nachtmis in de kathedraal, door de catechismus die zijn vriendin hem tijdens de oorlog in Mandsjoerije toestuurde. Het is een boeiend verhaal, dat Nagai heeft beschreven in zijn boek Nagasaki no kane, bij ons bekend geworden als The bells of Nagasaki. U vindt het ook beschreven in KN van 2 april 1999 en op de speciale site van de stad Nagasaki over Takashi Nagai (www1.city.nagasaki.nagasaki.jp/na-bomb/nagai/nagae01e.html).
Kernexplosie
Dan is het 9 augustus 1945, 2 minuten over elf. Een verblindend licht. Een atoombom is zojuist gevallen op Urakami, de noordelijke wijk van Nagasaki. De medische faculteit ligt 700 meter van het centrum van de explosie. Nagai wordt op de grond gegooid, glasscherven vliegen door de ruimte als vallende herfstbladeren. Nagai is gewond en verliest veel bloed.
Een onophoudelijke stroom gewonden zoekt de ingang van het ziekenhuis: bloedende schaduwen, weggerukte kleren, verbrande haren... een hels visioen.
De beschrijving van dokter Takashi Nagai is beroemd geworden: "Wat is er gebeurd? Ik had er geen verklaring voor. Een paar minuten geleden strekte zich een stad uit van de heuvels tot aan het water van de zee. Maar nu is alles verdwenen. De binnenplaats ligt vol ontwortelde bomen en daaronder veel naakte lijken.
http://www.katholieknieuwsblad.nl/actueel22/kn2245d2.jpg
Foto: AP Archive De katholieke kathedraal Urakami in Nagasaki
Apocalyps
Dit is de hel! Vol afschuw bedekte ik mijn gezicht met mijn handen. Geen enkele andere professor kon het nog navertellen. In de laboratoria die verder van de explosie lagen, hadden enkele medici, onder wie ik, het geluk nog te leven. Hoe kon dit allemaal gebeuren?
De hemel werd plots fel verlicht en de straling van dit licht deed de zomerzon verbleken. Een witte rookkolom begon uit de grond op te stijgen en nam de vorm aan van een enorme paddestoel. Het was een verschrikkelijk licht. Er was geen geluid meer te horen. Enkel het angstaanjagende van de krachtige wind die uit de witte wolk ontsnapte. Deze verspreidde zich met razende snelheid over de heuvels en akkers en maakte alles met de grond gelijk. Huizen bezweken en ieder boom werd met wortel en tak uitgerukt en als bij toverslag verdwenen alle bladeren."
"Ik bloedde overal en het hele gebouw was ingestort. Begraven onder het puin probeerde ik uit eigen kracht vrij te komen. Wat ik zag was een apocalyptisch schouwspel. Uit huiveringwekkende massa's vlees kwamen moeizaam mensen te voorschijn met nog een vonkje leven. Ze smeekten wanhopig: 'Dokter, red mij!'
We begonnen eerste hulp te geven, maar ik had me nog nooit zo machteloos gevoeld. Mensen waren zo zielsbedroefd en verscheurd van pijn. Twee kinderen kwamen langs die hun vader meesleepten. Een jonge vrouw hield een onthoofd kind in haar armen. De enkelingen die zich hadden kunnen redden, liepen weg uit de brandende stad.
Ik kon niets doen, absoluut niets. Het bloed liep over mijn gezicht en ik had de indruk dat mijn ogen op het punt stonden te barsten. Soms wilden we een lichaam optillen om te zien of er nog een teken was van leven, maar het viel in onze handen uiteen als kleverige modder."
Herdenking
De Japanse bisschoppen hebben de periode van 6 tot 15 augustus 2005 uitgeroepen tot 'Katholieke dagen voor vrede in Japan'. De data corresponderen met de eerste atoombom, op Hiroshima, en het einde van de Tweede Wereldoorlog, zestig jaar geleden. Ter gelegenheid hiervan hebben de bisschoppen een verklaring uitgegeven, een 'vredesboodschap', waarin ze onder andere schrijven "dat Japan zich bewust moet zijn van zijn profetische rol. Zowel in de bescherming van het menselijk leven als in het vragen om Gods vergeving voor alle mensen die tijdens de Tweede Wereldoorlog te lijden hadden".
De bisschop van Hiroshima, mgr. Joseph Atsumi, zal op 8 augustus een plechtige Mis vieren waaraan katholieken uit heel Japan, vooral uit Nagasaki, zullen deelnemen. (Zenit)
Calvarieberg
Dokter Nagai brengt de volgende dag, 10 augustus, door met het verzorgen van de gewonden. De 11e gaat hij op zoek naar zijn vrouw, Midori, die thuis was gebleven. De kinderen waren vanaf 7 augustus veilig ondergebracht bij hun grootmoeder in de bergen. Het is moeilijk de plaats van zijn huis te vinden in een gebied vol kapotte dakpannen en as. Tussen de overblijfselen van zijn huis vindt hij zijn verschroeide vrouw. Hij valt op zijn knieën, bidt en huilt, en verzamelt haar beenderen in een emmer.
De bewoners van de buurt zijn bang naar Urakami terug te gaan, maar Nagai verklaart: "Ik wil de eerste zijn die daar weer gaat wonen!" Hij bouwt een schuilplaats dicht bij zijn oude huis, met een paar planken steunend op de restanten van een muur.
Op 23 november 1945 wordt Nagai uitgenodigd het woord te voeren bij de requiemmis op de puinhopen van de kathedraal. Met een zeldzaam gevoel van begrip en vergeving verklaart hij: "Het offer van Christus op de Calvarieberg geeft licht en betekenis aan het offer van Nagasaki. Op de ochtend van 9 augustus ontplofte een atoombom in onze wijk. In eenzelfde ogenblik werden achtduizend christenen bij God geroepen. (...) In de nacht van diezelfde dag, vloog onze kathedraal in brand. (...) Er is een duidelijk en innig verband tussen de vernieling van deze christelijke stad en het einde van de oorlog. We moeten dankbaar zijn, want dit offer heeft de wereld vrede gebracht en aan Japan de vrijheid van godsdienst."
Kernenergie
Zes jaar later, in maart 1951 is zijn gezondheid opnieuw erg slecht. Het beïnvloedt zijn goede humeur niet. Hij schrijft zijn laatste boek in april en sterft op 1 mei. Aan het einde van zijn boek De klokken van Nagasaki schrijft dr. Nagai: "Zal de mensheid gelukkig kunnen zijn in deze tijd van kernenergie? Of zal zij ongelukkig zijn? Hoe zal ze omgaan met dit tweesnijdend zwaard dat God in het universum verborgen had en dat de mens nu heeft ontdekt? Een goed gebruik zou een snelle vooruitgang van de beschaving mogelijk kunnen maken, maar een verkeerd gebruik kan de wereld vernietigen. De beslissing ligt in de vrije wil van de mens. Je kunt door schrik bevangen raken als je hieraan denkt, maar ik denk zelf dat de enige zekerheid op dit gebied ligt in een waarachtig godsdienstige geest."
Vertaling Regine de Boer