sjaen
21-09-05, 11:34
Wie aan de kerk komt, komt ook aan het volk
macedonië / interview
door Nicole Lucas
De toenemende verstrengeling van staat en (orthodoxe) kerk in Macedonië vormt een bron van conflict. De EU bemoeit zich er nu ook al mee.
Het enorme kruis dat drie jaar geleden verrees op een berg aan de rand van Skopje, de voortdurende aanwezigheid van orthodoxe priesters bij belangrijke gebeurtenissen, de enorme media-aandacht voor kerkelijke feestdagen; Mirjana Najcevska gruwt ervan.
,,De orthodoxe kerk werpt zich op als de hoeder van staat en natie”, aldus de voorzitster van het Macedonische Helsinki-comité, ,,Ze probeert een relatie te leggen tussen haar en alle belangrijke gebeurtenissen in de geschiedenis van volk en staat. En eist daar het krediet voor op, zelfs als dat absurd is”.
Zo werd vorige maand herdacht dat 61 jaar geleden voor het eerst het bestaan van een Macedonische natie en taal werd erkend. Het waren Tito’s (communistische) partizanen die daarvoor in 1944 verantwoordelijk waren. Maar, net als voorgaande jaren, stonden ook deze keer orthodoxe priesters op de eerste rij. Een belediging, noemde Najcevska dat eerder al, voor de strijders van toen die ’merendeels een fel voorstander waren van een strikte scheiding van kerk en staat’.
In het oude Joegoslavië bestond die ook. Maar met het uiteenvallen van de federatie en de ondergang van het communisme, ontstond grote behoefte aan een nieuwe, samenbindende ideologie. ,,De kerk is in dat gat gesprongen.” Politieke partijen, tot aan de opvolgers van de communisten toe, zijn daar meer en meer in meegegaan, aldus Najcevska. ,,Religieuze kwesties zijn staatszaken geworden.”
Ze doelt onder meer op de strijd om erkenning van de Macedonische Orthodoxe kerk, die in 1967 brak met de Servische ’moederkerk’. Zich erop beroepend dat de streek rond het meer van Ohrid de wieg van de orthodoxie vormt, verklaarde ze zich onafhankelijk. Dat was echter niet alleen tegen het zere been van de Servisch-orthodoxe kerk, ook van de rest van de (orthodoxe) wereld kreeg ze geen steun voor deze stap. Volgens Najcevska heeft de kerk de politiek er inmiddels van weten te overtuigen dat met deze niet-erkenning ook het voortbestaan van volk en staat op het spel staan.
Het recente proces tegen een (Macedonische) priester van de Servisch-orthodoxe kerk is daarvan voor Najcevska, deze week in Nederland op uitnodiging van het IKV, een droevige illustratie. Eind juli werd deze Jovan veroordeeld tot 18 maanden cel wegens het ’aanzetten tot onrust en religieuze haat’. Wat hem in wezen werd kwalijk genomen is dat hij had geprobeerd tot een vergelijk te komen met de Servisch-orthodoxe kerk. Voor de Macedonisch-orthodoxe kerk en (een groot deel van) de bevolking was hij daarmee zoveel als een verrader.
De zaak heeft voor veel ophef gezorgd. In de eerste plaats in Servië, waar zich een soortgelijk proces van identificatie van kerk en staat voltrekt. Maar ook de EU, waarvan Macedonië graag lid wil worden, kijkt met argusogen toe. Javier Solana, buitenlandcoördinator van de EU, liet vorige week via alle Macedonische kranten weten dat hij in hoger beroep rekende op vrijspraak van de geestelijke. Dat mocht niet baten. Het Hooggerechtshof in Skopje bevestigde vrijdag slechts de straf. De godsdienstvrijheid die op papier wel bestaat, geldt in de praktijk niet, aldus Najvecska. Macedonië is daarmee in haar ogen nog lang geen moderne staat.
Steeds meer Albanezen gaan naar moskee
De claim van de Macedonisch-orthodoxe kerk op de staat is niet alleen uit de tijd, het maakt het voor niet-orthodoxe minderheden ook moeilijk zich met die staat te identificeren, aldus Mirjana Najcevska. Dat geldt vooral voor de aanzienlijke Albanese bevolkingsgroep, die het twee miljoen inwoners tellende Balkanland herbergt. Deze waren al overwegend moslim, maar van de weeromstuit gaan steeds meer Albanezen naar de moskee.
Gek genoeg hebben zij nauwelijks gereageerd op het vonnis tegen Jovan. ,,Ze vinden het een puur orthodoxe zaak.” Er lijkt een stilzwijgende afspraak te gelden, zei Najcevska eerder, tussen de twee grootste godsdiensten in het land om elkaar met rust te laten. De Albanezen zijn allang blij dat sinds het Akkoord van Ohrid, dat in 2001 een eind maakte aan de beginnende burgeroorlog in het land, de islam naast de Macedonisch-orthodoxe kerk in de Grondwet apart wordt genoemd. ,,Ook in deze kringen zie je een steeds sterkere relatie tussen godsdienst, nationale identiteit en politiek,” aldus Najcevska.
Het individu is de dupe. Een katholieke Albanees, een atheïstische Macedoniër: ze moeten wel heel sterk in hun schoenen staan om niet voor de druk van de ’eigen’ groep te bezwijken.
Bron: Trouw
Relifundi's bron van ellende :moe:
macedonië / interview
door Nicole Lucas
De toenemende verstrengeling van staat en (orthodoxe) kerk in Macedonië vormt een bron van conflict. De EU bemoeit zich er nu ook al mee.
Het enorme kruis dat drie jaar geleden verrees op een berg aan de rand van Skopje, de voortdurende aanwezigheid van orthodoxe priesters bij belangrijke gebeurtenissen, de enorme media-aandacht voor kerkelijke feestdagen; Mirjana Najcevska gruwt ervan.
,,De orthodoxe kerk werpt zich op als de hoeder van staat en natie”, aldus de voorzitster van het Macedonische Helsinki-comité, ,,Ze probeert een relatie te leggen tussen haar en alle belangrijke gebeurtenissen in de geschiedenis van volk en staat. En eist daar het krediet voor op, zelfs als dat absurd is”.
Zo werd vorige maand herdacht dat 61 jaar geleden voor het eerst het bestaan van een Macedonische natie en taal werd erkend. Het waren Tito’s (communistische) partizanen die daarvoor in 1944 verantwoordelijk waren. Maar, net als voorgaande jaren, stonden ook deze keer orthodoxe priesters op de eerste rij. Een belediging, noemde Najcevska dat eerder al, voor de strijders van toen die ’merendeels een fel voorstander waren van een strikte scheiding van kerk en staat’.
In het oude Joegoslavië bestond die ook. Maar met het uiteenvallen van de federatie en de ondergang van het communisme, ontstond grote behoefte aan een nieuwe, samenbindende ideologie. ,,De kerk is in dat gat gesprongen.” Politieke partijen, tot aan de opvolgers van de communisten toe, zijn daar meer en meer in meegegaan, aldus Najcevska. ,,Religieuze kwesties zijn staatszaken geworden.”
Ze doelt onder meer op de strijd om erkenning van de Macedonische Orthodoxe kerk, die in 1967 brak met de Servische ’moederkerk’. Zich erop beroepend dat de streek rond het meer van Ohrid de wieg van de orthodoxie vormt, verklaarde ze zich onafhankelijk. Dat was echter niet alleen tegen het zere been van de Servisch-orthodoxe kerk, ook van de rest van de (orthodoxe) wereld kreeg ze geen steun voor deze stap. Volgens Najcevska heeft de kerk de politiek er inmiddels van weten te overtuigen dat met deze niet-erkenning ook het voortbestaan van volk en staat op het spel staan.
Het recente proces tegen een (Macedonische) priester van de Servisch-orthodoxe kerk is daarvan voor Najcevska, deze week in Nederland op uitnodiging van het IKV, een droevige illustratie. Eind juli werd deze Jovan veroordeeld tot 18 maanden cel wegens het ’aanzetten tot onrust en religieuze haat’. Wat hem in wezen werd kwalijk genomen is dat hij had geprobeerd tot een vergelijk te komen met de Servisch-orthodoxe kerk. Voor de Macedonisch-orthodoxe kerk en (een groot deel van) de bevolking was hij daarmee zoveel als een verrader.
De zaak heeft voor veel ophef gezorgd. In de eerste plaats in Servië, waar zich een soortgelijk proces van identificatie van kerk en staat voltrekt. Maar ook de EU, waarvan Macedonië graag lid wil worden, kijkt met argusogen toe. Javier Solana, buitenlandcoördinator van de EU, liet vorige week via alle Macedonische kranten weten dat hij in hoger beroep rekende op vrijspraak van de geestelijke. Dat mocht niet baten. Het Hooggerechtshof in Skopje bevestigde vrijdag slechts de straf. De godsdienstvrijheid die op papier wel bestaat, geldt in de praktijk niet, aldus Najvecska. Macedonië is daarmee in haar ogen nog lang geen moderne staat.
Steeds meer Albanezen gaan naar moskee
De claim van de Macedonisch-orthodoxe kerk op de staat is niet alleen uit de tijd, het maakt het voor niet-orthodoxe minderheden ook moeilijk zich met die staat te identificeren, aldus Mirjana Najcevska. Dat geldt vooral voor de aanzienlijke Albanese bevolkingsgroep, die het twee miljoen inwoners tellende Balkanland herbergt. Deze waren al overwegend moslim, maar van de weeromstuit gaan steeds meer Albanezen naar de moskee.
Gek genoeg hebben zij nauwelijks gereageerd op het vonnis tegen Jovan. ,,Ze vinden het een puur orthodoxe zaak.” Er lijkt een stilzwijgende afspraak te gelden, zei Najcevska eerder, tussen de twee grootste godsdiensten in het land om elkaar met rust te laten. De Albanezen zijn allang blij dat sinds het Akkoord van Ohrid, dat in 2001 een eind maakte aan de beginnende burgeroorlog in het land, de islam naast de Macedonisch-orthodoxe kerk in de Grondwet apart wordt genoemd. ,,Ook in deze kringen zie je een steeds sterkere relatie tussen godsdienst, nationale identiteit en politiek,” aldus Najcevska.
Het individu is de dupe. Een katholieke Albanees, een atheïstische Macedoniër: ze moeten wel heel sterk in hun schoenen staan om niet voor de druk van de ’eigen’ groep te bezwijken.
Bron: Trouw
Relifundi's bron van ellende :moe: