TonH
12-10-05, 19:43
Spreek de waarheid over Irak
H.J.A. Hofland
Op 12 juni 2004 verscheen in het Zaterdags Bijvoegsel van deze krant onder de kop ‘Hollandse oorlogslogica’ een uitvoerig artikel van Joost Oranje; een zorgvuldige reconstructie van wat is voorafgegaan aan het besluit van het kabinet- Balkenende 1 om de oorlog tegen Irak te steunen. Het was een rommelige motivering.
Aan de ene kant moest er een eind komen aan het bewind van Saddam Hussein, dat nu al twaalf jaar de wereld ,,om de tuin leidde”. En zoals het kabinet veel later, op 22 augustus 2003, bijna vier maanden nadat president Bush het einde van de major operations had afgekondigd, aan de Tweede Kamer schreef: ,,Niet het bewijs van de aanwezigheid van massavernietigingswapens in Irak, maar de wederom gebleken onwil van het regime van Saddam Hussein om de laatste kans aan te grijpen die met Veiligheidsraadsresolutie 1441 werd geboden om door actieve medewerking aan de wapeninspecties opheldering te verschaffen aan de wereldgemeenschap met betrekking tot gegronde vragen over de massavernietigingswapens, heeft voor de Nederlandse regering de doorslag gegeven.”
Moest Saddam met een oorlog worden gestraft, omdat hij kortweg ongehoorzaam was, of ging het om zijn ongehoorzaamheid met betrekking tot de mvw’s?
Daarover geeft dit kabinetsproza niet uitdrukkelijk uitsluitsel. Eerdere, door Oranje geciteerde uitspraken van een paar ministers doen dat wel. Op 2 september 2002, toen de oorlog al onvermijdelijk naderde, zei minister van Buitenlandse Zaken De Hoop Scheffer: ,,De legitimatie voor het optreden van de internationale gemeenschap ligt voor mij nagelvast in de kweste van de mvw’s.” En een halfjaar later, kort voor de shock and awe van het begin, zei minister van Defensie Henk Kamp: ,,Als de mvw’s verdwijnen, hoeft daar niets te gebeuren. Er wordt dan niets aangevallen. De vlag kan dan in top.”
Daaruit mogen we concluderen dat in Den Haag het bezit van mvw’s Saddam zwaarder werd aangerekend dan zijn ongehoorzaamheid, en dat hij niet wegens zijn onmenselijke dictatuur of ter wille van de democratisering van het Midden- Oosten werd aangevallen. De vraag hierna is, of de Nederlandse regering er absoluut zeker van was dat in Irak mvw’s verstopt waren. Als onze ministers toen uitsluitend hadden vertrouwd op wat president Bush en premier Blair vertelden, had er geen twijfel bestaan. Bush wist het zeker en Blair vertelde zelfs dat ze binnen drie kwartier konden worden afgeschoten. In de Verenigde Naties hield de toenmalige Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Colin Powell een lezing met lichtbeelden waarop de internationale gemeenschap het allemaal zelf kon zien.
Maar gelukkig hebben we als onafhankelijk land een eigen Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst, de MIVD. Die hield met betrekking tot de Amerikaanse en Britse rapporten vaak een slag om de arm. ,,De MIVD is regelmatig tot andere conclusies gekomen dan de Amerikaanse en Britse leiders presenteerden”, zo wordt uit een rapport geciteerd. De meningen van de eigen geheime diensten werden geheimgehouden, speelden bij de besluitvorming ook geen rol. De oorlog begon, met steun van de Nederlandse regering.
Over de vraagstukken van internationaal recht zullen we het niet hebben. Nadat het eigenlijke vechten leek te zijn afgelopen, werden troepen gestuurd, daarna afgelost, en nu het vechten alweer geruime tijd aan de gang is, zonder dat iemand kan zeggen waar dat op uitdraait, zijn onze strijdkrachten weer thuis.
Na een misleidende of gelogen casus belli en tweeënhalf jaar oorlog, bevrijding, bezetting, democratisering en wanbeheer is Irak een voorlopig uitzichtloze ruïne. Het land staat op de rand van de burgeroorlog of is er al overheen. Het is een groot oefenterrein voor de terroristen van Al-Qaeda.
Ja, zeggen de voorstanders van de oorlog, maar de onmenselijke dictator zit in ieder geval achter de tralies en wacht op zijn berechting.
Daarmee zijn de ten minste 25.000 Iraakse burgers en soldaten die in de loop van de vijandelijkheden het leven hebben verloren, niet geholpen, evenmin als de bijna 2.000 gesneuvelde Amerikanen.
Colin Powell heeft in het openbaar spijt betuigd over zijn voorstelling in de VN. President Bush heeft het vertrouwen van twee op de drie kiezers verloren.
Dan vraagt minister van Buitenlandse Zaken Ben Bot zich af, of het wel verstandig van de bezettingsmogendheden is geweest, de aanval op Irak te beginnen. Het Tweede-Kamerlid Bert Koenders (PvdA) wil weten hoe de minister deze vraag zelf zou beantwoorden. ,,Nu terugkijkend”, zegt de minister, ,,zou het antwoord ook kunnen zijn dat het niet verstandig is geweest, en dat er misschien met andere middelen, diplomatieke middelen meer bereikt had kunnen worden. En nog eens verder onderzoek instellen. Dat dat misschien beter was geweest.”
Behoedzaam geformuleerd. Maar tumult in de Kamer. Koenders was blij, Van Baalen van de VVD zeer boos zoals op de televisie te zien was. Bot moest met de premier praten en het slot was dat hij zijn zeer terechte uitspraken terugnam.
Storm in een glas water7 Nee, onderdrukking van de waarheid. Al eerder heeft het kabinet zich verzet tegen een parlementair onderzoek naar de overwegingen en gebeurtenissen die tot de Nederlandse betrokkenheid bij de oorlog hebben geleid.
Daardoor zouden allerlei bondgenootschappelijke geheimen in de openbaarheid komen. De Amerikanen ,,zouden ons nooit meer iets vertellen”.
Op het gebied van de wereldpolitiek hebben ze ons nu in ieder geval in hun grote vergissingen laten delen. Consequent, in overeenstemming met de waarheid zou het geweest zijn, als het toen verantwoordelijke kabinet eindelijk eens zou vertellen hoe de vork in de steel zat. Niet Bot moet zijn woorden inslikken, maar Balkenende en de zijnen moeten eindelijk de waarheid spreken.
©NRC Handelsblad, 12/10/2005
H.J.A. Hofland
Op 12 juni 2004 verscheen in het Zaterdags Bijvoegsel van deze krant onder de kop ‘Hollandse oorlogslogica’ een uitvoerig artikel van Joost Oranje; een zorgvuldige reconstructie van wat is voorafgegaan aan het besluit van het kabinet- Balkenende 1 om de oorlog tegen Irak te steunen. Het was een rommelige motivering.
Aan de ene kant moest er een eind komen aan het bewind van Saddam Hussein, dat nu al twaalf jaar de wereld ,,om de tuin leidde”. En zoals het kabinet veel later, op 22 augustus 2003, bijna vier maanden nadat president Bush het einde van de major operations had afgekondigd, aan de Tweede Kamer schreef: ,,Niet het bewijs van de aanwezigheid van massavernietigingswapens in Irak, maar de wederom gebleken onwil van het regime van Saddam Hussein om de laatste kans aan te grijpen die met Veiligheidsraadsresolutie 1441 werd geboden om door actieve medewerking aan de wapeninspecties opheldering te verschaffen aan de wereldgemeenschap met betrekking tot gegronde vragen over de massavernietigingswapens, heeft voor de Nederlandse regering de doorslag gegeven.”
Moest Saddam met een oorlog worden gestraft, omdat hij kortweg ongehoorzaam was, of ging het om zijn ongehoorzaamheid met betrekking tot de mvw’s?
Daarover geeft dit kabinetsproza niet uitdrukkelijk uitsluitsel. Eerdere, door Oranje geciteerde uitspraken van een paar ministers doen dat wel. Op 2 september 2002, toen de oorlog al onvermijdelijk naderde, zei minister van Buitenlandse Zaken De Hoop Scheffer: ,,De legitimatie voor het optreden van de internationale gemeenschap ligt voor mij nagelvast in de kweste van de mvw’s.” En een halfjaar later, kort voor de shock and awe van het begin, zei minister van Defensie Henk Kamp: ,,Als de mvw’s verdwijnen, hoeft daar niets te gebeuren. Er wordt dan niets aangevallen. De vlag kan dan in top.”
Daaruit mogen we concluderen dat in Den Haag het bezit van mvw’s Saddam zwaarder werd aangerekend dan zijn ongehoorzaamheid, en dat hij niet wegens zijn onmenselijke dictatuur of ter wille van de democratisering van het Midden- Oosten werd aangevallen. De vraag hierna is, of de Nederlandse regering er absoluut zeker van was dat in Irak mvw’s verstopt waren. Als onze ministers toen uitsluitend hadden vertrouwd op wat president Bush en premier Blair vertelden, had er geen twijfel bestaan. Bush wist het zeker en Blair vertelde zelfs dat ze binnen drie kwartier konden worden afgeschoten. In de Verenigde Naties hield de toenmalige Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Colin Powell een lezing met lichtbeelden waarop de internationale gemeenschap het allemaal zelf kon zien.
Maar gelukkig hebben we als onafhankelijk land een eigen Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst, de MIVD. Die hield met betrekking tot de Amerikaanse en Britse rapporten vaak een slag om de arm. ,,De MIVD is regelmatig tot andere conclusies gekomen dan de Amerikaanse en Britse leiders presenteerden”, zo wordt uit een rapport geciteerd. De meningen van de eigen geheime diensten werden geheimgehouden, speelden bij de besluitvorming ook geen rol. De oorlog begon, met steun van de Nederlandse regering.
Over de vraagstukken van internationaal recht zullen we het niet hebben. Nadat het eigenlijke vechten leek te zijn afgelopen, werden troepen gestuurd, daarna afgelost, en nu het vechten alweer geruime tijd aan de gang is, zonder dat iemand kan zeggen waar dat op uitdraait, zijn onze strijdkrachten weer thuis.
Na een misleidende of gelogen casus belli en tweeënhalf jaar oorlog, bevrijding, bezetting, democratisering en wanbeheer is Irak een voorlopig uitzichtloze ruïne. Het land staat op de rand van de burgeroorlog of is er al overheen. Het is een groot oefenterrein voor de terroristen van Al-Qaeda.
Ja, zeggen de voorstanders van de oorlog, maar de onmenselijke dictator zit in ieder geval achter de tralies en wacht op zijn berechting.
Daarmee zijn de ten minste 25.000 Iraakse burgers en soldaten die in de loop van de vijandelijkheden het leven hebben verloren, niet geholpen, evenmin als de bijna 2.000 gesneuvelde Amerikanen.
Colin Powell heeft in het openbaar spijt betuigd over zijn voorstelling in de VN. President Bush heeft het vertrouwen van twee op de drie kiezers verloren.
Dan vraagt minister van Buitenlandse Zaken Ben Bot zich af, of het wel verstandig van de bezettingsmogendheden is geweest, de aanval op Irak te beginnen. Het Tweede-Kamerlid Bert Koenders (PvdA) wil weten hoe de minister deze vraag zelf zou beantwoorden. ,,Nu terugkijkend”, zegt de minister, ,,zou het antwoord ook kunnen zijn dat het niet verstandig is geweest, en dat er misschien met andere middelen, diplomatieke middelen meer bereikt had kunnen worden. En nog eens verder onderzoek instellen. Dat dat misschien beter was geweest.”
Behoedzaam geformuleerd. Maar tumult in de Kamer. Koenders was blij, Van Baalen van de VVD zeer boos zoals op de televisie te zien was. Bot moest met de premier praten en het slot was dat hij zijn zeer terechte uitspraken terugnam.
Storm in een glas water7 Nee, onderdrukking van de waarheid. Al eerder heeft het kabinet zich verzet tegen een parlementair onderzoek naar de overwegingen en gebeurtenissen die tot de Nederlandse betrokkenheid bij de oorlog hebben geleid.
Daardoor zouden allerlei bondgenootschappelijke geheimen in de openbaarheid komen. De Amerikanen ,,zouden ons nooit meer iets vertellen”.
Op het gebied van de wereldpolitiek hebben ze ons nu in ieder geval in hun grote vergissingen laten delen. Consequent, in overeenstemming met de waarheid zou het geweest zijn, als het toen verantwoordelijke kabinet eindelijk eens zou vertellen hoe de vork in de steel zat. Niet Bot moet zijn woorden inslikken, maar Balkenende en de zijnen moeten eindelijk de waarheid spreken.
©NRC Handelsblad, 12/10/2005