Juliette
26-10-05, 09:26
Ze weigerde haar plaats in de bus af te staan aan een blanke
Rosa Parks: ,,De enige reden om niet op te staan, was dat ik het gevoel had het recht te hebben net zoals iedere andere passagier te worden behandeld.''
OP 1 december 1955 stapte de 42-jarige zwarte naaister Rosa Parks aan boord van een bus in Montgomery in de Amerikaanse staat Alabama, en nam plaats op de eerste rij van de sectie voor ,,gekleurden''. Toen een blanke passagier daar wilde zitten, vroeg de chauffeur Parks op te staan, zoals gebruikelijk was in het gesegregeerde zuiden van de VS. Ze weigerde en zette zo de strijd voor gelijkheid tussen blank en zwart in gang. Gisteren overleed Parks (92) in haar woonplaats Detroit.
Rosa Louise McCauley werd geboren in Tuskegee, Alabama, als dochter van een timmerman en een lerares. Haar grootouders, door wie ze ten dele werd opgevoed, waren slaven. In 1932, na een opleiding aan de Alabama State University, trouwde ze met de kapper Raymond Parks. Beiden waren lid van de NAACP (de National Association for the Advancement of Coloured People) en actief in de zwarte kiesrechtbeweging.
Hierdoor ontstond de afgelopen jaren de legende dat Parks' actie bedacht was door de NAACP. Al eerder hadden zwarten geweigerd op te staan in de bus, maar dat had geen gevolgen. Ook werd, ten onrechte, verteld dat ze moe was en daarom niet wilde opstaan. In 1992 zei ze zelf: ,,De enige reden om niet op te staan, was dat ik het gevoel had het recht te hebben net zoals iedere andere passagier te worden behandeld.''
Ze werd gearresteerd, aangeklaagd en beboet met 10 dollar wegens schending van de segregatiewetten. Haar burgerlijke ongehoorzaamheid inspireerde anderen, onder wie de jonge dominee Martin Luther King van de zwarte Dexter Avenue Church in Montgomery. Hij riep, in navolging van de zwarte vrouwenbeweging in Montgomery, de zondag volgend op Parks' arrestatie op tot een boycot van het openbaar vervoer. ,,Als we fout zitten, dan heeft het Hooggerechtshof van dit land het fout. Als we fout zitten, dan is de grondwet van dit land fout. Als we fout zitten, dan is God Almachtig fout'', zei hij op 5 december 1955.
Dertien maanden lang weigerden ruim 42.000 zwarten de bus naar hun werk te nemen. De gemeente probeerde het systeem van carpoolen en wandelen te stoppen met een verbod op het delen van auto's. Er werd een bom tegen het huis van King gegooid. Maar de burgerlijke ongehoorzaamheid zette door en inspireerde velen tot sit-ins in warenhuizen.
Bijna een jaar later verbood het Hooggerechtshof de segregatie in bussen. Op 20 december 1956 stapte King als eerste zwarte weer in de bus in Montgomery. Rosa Parks en haar man waren toen - na bedreigingen met de dood en na haar ontslag - verhuisd naar Detroit.
© NRC Handelsblad
© NRC Handelsblad
Rosa Parks: ,,De enige reden om niet op te staan, was dat ik het gevoel had het recht te hebben net zoals iedere andere passagier te worden behandeld.''
OP 1 december 1955 stapte de 42-jarige zwarte naaister Rosa Parks aan boord van een bus in Montgomery in de Amerikaanse staat Alabama, en nam plaats op de eerste rij van de sectie voor ,,gekleurden''. Toen een blanke passagier daar wilde zitten, vroeg de chauffeur Parks op te staan, zoals gebruikelijk was in het gesegregeerde zuiden van de VS. Ze weigerde en zette zo de strijd voor gelijkheid tussen blank en zwart in gang. Gisteren overleed Parks (92) in haar woonplaats Detroit.
Rosa Louise McCauley werd geboren in Tuskegee, Alabama, als dochter van een timmerman en een lerares. Haar grootouders, door wie ze ten dele werd opgevoed, waren slaven. In 1932, na een opleiding aan de Alabama State University, trouwde ze met de kapper Raymond Parks. Beiden waren lid van de NAACP (de National Association for the Advancement of Coloured People) en actief in de zwarte kiesrechtbeweging.
Hierdoor ontstond de afgelopen jaren de legende dat Parks' actie bedacht was door de NAACP. Al eerder hadden zwarten geweigerd op te staan in de bus, maar dat had geen gevolgen. Ook werd, ten onrechte, verteld dat ze moe was en daarom niet wilde opstaan. In 1992 zei ze zelf: ,,De enige reden om niet op te staan, was dat ik het gevoel had het recht te hebben net zoals iedere andere passagier te worden behandeld.''
Ze werd gearresteerd, aangeklaagd en beboet met 10 dollar wegens schending van de segregatiewetten. Haar burgerlijke ongehoorzaamheid inspireerde anderen, onder wie de jonge dominee Martin Luther King van de zwarte Dexter Avenue Church in Montgomery. Hij riep, in navolging van de zwarte vrouwenbeweging in Montgomery, de zondag volgend op Parks' arrestatie op tot een boycot van het openbaar vervoer. ,,Als we fout zitten, dan heeft het Hooggerechtshof van dit land het fout. Als we fout zitten, dan is de grondwet van dit land fout. Als we fout zitten, dan is God Almachtig fout'', zei hij op 5 december 1955.
Dertien maanden lang weigerden ruim 42.000 zwarten de bus naar hun werk te nemen. De gemeente probeerde het systeem van carpoolen en wandelen te stoppen met een verbod op het delen van auto's. Er werd een bom tegen het huis van King gegooid. Maar de burgerlijke ongehoorzaamheid zette door en inspireerde velen tot sit-ins in warenhuizen.
Bijna een jaar later verbood het Hooggerechtshof de segregatie in bussen. Op 20 december 1956 stapte King als eerste zwarte weer in de bus in Montgomery. Rosa Parks en haar man waren toen - na bedreigingen met de dood en na haar ontslag - verhuisd naar Detroit.
© NRC Handelsblad
© NRC Handelsblad