Marsipulami
27-10-05, 13:31
Loverboy komt al voor in Genesis
Geplaatst op 27/10 '05 om 11:02u
Door Theo Borgermans (Bron: Barneveldse Krant / Ikon)
UTRECHT (RKnieuws.net) - Donorinseminatie en loverboy mogen dan hedendaagse begrippen zijn, in de tijd van de Bijbel kwamen dergelijke zaken ook al voor. Oud-huisarts Lukas de Groote uit Veenendaal heeft daarvoor aanwijzingen gevonden bij nauwgezette bestudering van de Hebreeuwse grondtekst van verhalen in het bijbelboek Genesis. Deze en andere ’vondsten’ heeft hij gepubliceerd in zijn boek Onderzoek naar de hiaten, haperingen en verrassingen in de bijbeltekst - Isaak, Jakob en de kinderen van Jakob.
Een foto van een stethoscoop bovenop een Hebreeuwse bijbel siert de omslag van het in eigen beheer uitgegeven boek, een ’woord-voor-woordcommentaar’ van Genesis 24 tot en met 39. Met opzet, Lukas de Groote was 33 jaar huisarts in Veenendaal en de grondtekst van de Bijbel leest hij zoals een arts klachten van een patiënt nagaat. "Ik ben steeds op zoek naar iets wat niet klopt: een vergrote milt, een kliertje dat er niet hoort te zitten... Met dezelfde aandacht lees ik de bijbelverhalen in hun oorspronkelijke taal."
Samen met zijn vrouw Nelie heeft De Groote al een kleine twintig jaar het lezen van oudtestamentische bijbelverhalen in de grondtekst als hobby. In Lunteren en Veenendaal leidt hij ’leerhuizen’, in Harderwijk en Veenendaal leesgroepen. "Een ontbrekende of verkeerde letter, een overgeslagen woord, een zin die niet loopt, ik zie onregelmatigheid en ik probeer er een verklaring voor te vinden. Waarom staat het er zo? Daar moet de schrijver wel een bedoeling mee hebben. Het verhaal van de verkrachting van Tamar, dochter van koning David, in 2 Samuël 13 bijvoorbeeld is eerst een vloeiende tekst, later hapert de taal omdat de schrijver ook de emoties wil beschrijven. In bijbelvertalingen valt zoiets vaak weg, omdat vertalers er doorgaans een betere tekst van maken dan de oorspronkelijke auteur heeft geschreven."
Inmiddels heeft De Groote, de laatste jaren verbonden aan de christelijke instelling voor verstandelijk gehandicapten ’s Heeren Loo, zich ontwikkeld tot een autoriteit op het vlak van medische gegevens in de Bijbel. "Die staan er nogal wat in, omdat in de toenmalige joodse leefwereld het leven en het doorgeven van het leven heel belangrijk was. Alles was van minder belang dan dat je het leven doorgaf. Onvruchtbaarheid was voor een vrouw een vreselijk drama. Het betekende dat God niet naar haar omkeek. Wat was er in die dagen erger voor een vrouw? Dat ze onvruchtbaar was of dat ze overspel beging? Het eerste. Ik heb sterke aanwijzingen dat het ook in het verhaal van David en Bathseba daar om ging. Net als in de verhalen van aartsvader Abraham waarin zijn vrouw Sara voor zijn zuster doorgaat. Waarom zou dat anders zijn dan om gelegenheid te geven opdat zij zwanger raakt."
Ondertussen heeft de Veenendaalse arts "zoveel vondsten gedaan" dat hij er meer dan genoeg had voor een boek. "Bewust heb ik voor de verhalen over Isaak en Jakob gekozen. Wat ik heb aangetroffen in de verhalen over de eerste aartsvader Abraham zou voor velen te schokkend zijn om daarmee meteen met de deur in huis te vallen. Wellicht komt dat later nog. Sara heeft volgens mij een miskraam gehad. En daarna dat gedoe met Sara als zuster van Abraham. Menige lezer zou erdoor kunnen afhaken. En bij het offer van Isaak heb ik een uitleg die als absurd afgedaan kan worden. Bovendien heb ik, op grond van tal van aanwijzingen, sterk de indruk dat Isaak zwakbegaafd was."
Ook in Genesis 24 tot en met 39 heeft De Groote van alles ontdekt: Laban pleegde mogelijk incest met dochter Rachel, volgens de Veenendaler is dat "familiegeheim’’ de verklaring voor "het meest vreemde huwelijk in de Bijbel’’, dat van Jakob met Lea en Rachel; Rebekka stuurde bewust aan op een conflict tussen Jakob en zijn broer Esau omdat ze niet wilde dat Jakob net zo’n wereldvreemde, schuchtere persoon werd als haar man Isaak; Jakobs dochter Dina was slachtoffer van een ’loverboy’ en de affaire van Jakobs zoon Jozef met ’de vrouw van Potifar’ was een vooropgezette poging tot donorinseminatie, met medeweten van Potifar (de reden waarom deze niet de doodstraf uitspreekt). Sommige bijbelgedeelten en -teksten legt de Veenendaalse arts anders uit dan in bijbelvertalingen gangbaar is.
De Groote wil "bijdragen aan een beter verstaan van de bijbeltekst". "Ik heb de wijsheid niet in pacht. Ik reik mijn vondsten aan als ’een mogelijkheid om het zo te lezen’. Een bijbelvertaling kan maar één facet van de grondtekst aanduiden, terwijl de grondtekst vaak zoveel meer interpretaties toelaat. In leesgroepen, zoals hier in de regio, kun je daar met elkaar over praten: Dit is een mogelijke verklaring, misschien heel plausibel, wat denk jij ervan?"
De Veenendaler vindt het daarbij belangrijk dat het Oude Testament opengeslagen blijft. "In de kerken gaan de meeste preken over het Nieuwe Testament. Alsof het Oude Testament heeft afgedaan. Maar het is wel de Bijbel van Jezus..."
Een eervolle vermelding kreeg De Groote in een deel van de serie ’Het verhaal gaat...’ van de bekende predikant Nico ter Linden. In zijn versie van het Hooglied kiest deze voor de opvatting van de arts dat de bruid die daarin aan het woord is niet zwart van huidskleur was, zoals de meeste bijbelvertalers en -uitleggers veronderstellen, maar zwart haar had. Ter Linden achtte De Groote’s exegese blijkbaar zo waardevol dat hij bij de bronvermelding het theologische tijdschrift ’Interpretatie’, waarin de Veenendaler zijn visie toelichtte, per abuis opvoerde als ’Inspiratie’.
Geplaatst op 27/10 '05 om 11:02u
Door Theo Borgermans (Bron: Barneveldse Krant / Ikon)
UTRECHT (RKnieuws.net) - Donorinseminatie en loverboy mogen dan hedendaagse begrippen zijn, in de tijd van de Bijbel kwamen dergelijke zaken ook al voor. Oud-huisarts Lukas de Groote uit Veenendaal heeft daarvoor aanwijzingen gevonden bij nauwgezette bestudering van de Hebreeuwse grondtekst van verhalen in het bijbelboek Genesis. Deze en andere ’vondsten’ heeft hij gepubliceerd in zijn boek Onderzoek naar de hiaten, haperingen en verrassingen in de bijbeltekst - Isaak, Jakob en de kinderen van Jakob.
Een foto van een stethoscoop bovenop een Hebreeuwse bijbel siert de omslag van het in eigen beheer uitgegeven boek, een ’woord-voor-woordcommentaar’ van Genesis 24 tot en met 39. Met opzet, Lukas de Groote was 33 jaar huisarts in Veenendaal en de grondtekst van de Bijbel leest hij zoals een arts klachten van een patiënt nagaat. "Ik ben steeds op zoek naar iets wat niet klopt: een vergrote milt, een kliertje dat er niet hoort te zitten... Met dezelfde aandacht lees ik de bijbelverhalen in hun oorspronkelijke taal."
Samen met zijn vrouw Nelie heeft De Groote al een kleine twintig jaar het lezen van oudtestamentische bijbelverhalen in de grondtekst als hobby. In Lunteren en Veenendaal leidt hij ’leerhuizen’, in Harderwijk en Veenendaal leesgroepen. "Een ontbrekende of verkeerde letter, een overgeslagen woord, een zin die niet loopt, ik zie onregelmatigheid en ik probeer er een verklaring voor te vinden. Waarom staat het er zo? Daar moet de schrijver wel een bedoeling mee hebben. Het verhaal van de verkrachting van Tamar, dochter van koning David, in 2 Samuël 13 bijvoorbeeld is eerst een vloeiende tekst, later hapert de taal omdat de schrijver ook de emoties wil beschrijven. In bijbelvertalingen valt zoiets vaak weg, omdat vertalers er doorgaans een betere tekst van maken dan de oorspronkelijke auteur heeft geschreven."
Inmiddels heeft De Groote, de laatste jaren verbonden aan de christelijke instelling voor verstandelijk gehandicapten ’s Heeren Loo, zich ontwikkeld tot een autoriteit op het vlak van medische gegevens in de Bijbel. "Die staan er nogal wat in, omdat in de toenmalige joodse leefwereld het leven en het doorgeven van het leven heel belangrijk was. Alles was van minder belang dan dat je het leven doorgaf. Onvruchtbaarheid was voor een vrouw een vreselijk drama. Het betekende dat God niet naar haar omkeek. Wat was er in die dagen erger voor een vrouw? Dat ze onvruchtbaar was of dat ze overspel beging? Het eerste. Ik heb sterke aanwijzingen dat het ook in het verhaal van David en Bathseba daar om ging. Net als in de verhalen van aartsvader Abraham waarin zijn vrouw Sara voor zijn zuster doorgaat. Waarom zou dat anders zijn dan om gelegenheid te geven opdat zij zwanger raakt."
Ondertussen heeft de Veenendaalse arts "zoveel vondsten gedaan" dat hij er meer dan genoeg had voor een boek. "Bewust heb ik voor de verhalen over Isaak en Jakob gekozen. Wat ik heb aangetroffen in de verhalen over de eerste aartsvader Abraham zou voor velen te schokkend zijn om daarmee meteen met de deur in huis te vallen. Wellicht komt dat later nog. Sara heeft volgens mij een miskraam gehad. En daarna dat gedoe met Sara als zuster van Abraham. Menige lezer zou erdoor kunnen afhaken. En bij het offer van Isaak heb ik een uitleg die als absurd afgedaan kan worden. Bovendien heb ik, op grond van tal van aanwijzingen, sterk de indruk dat Isaak zwakbegaafd was."
Ook in Genesis 24 tot en met 39 heeft De Groote van alles ontdekt: Laban pleegde mogelijk incest met dochter Rachel, volgens de Veenendaler is dat "familiegeheim’’ de verklaring voor "het meest vreemde huwelijk in de Bijbel’’, dat van Jakob met Lea en Rachel; Rebekka stuurde bewust aan op een conflict tussen Jakob en zijn broer Esau omdat ze niet wilde dat Jakob net zo’n wereldvreemde, schuchtere persoon werd als haar man Isaak; Jakobs dochter Dina was slachtoffer van een ’loverboy’ en de affaire van Jakobs zoon Jozef met ’de vrouw van Potifar’ was een vooropgezette poging tot donorinseminatie, met medeweten van Potifar (de reden waarom deze niet de doodstraf uitspreekt). Sommige bijbelgedeelten en -teksten legt de Veenendaalse arts anders uit dan in bijbelvertalingen gangbaar is.
De Groote wil "bijdragen aan een beter verstaan van de bijbeltekst". "Ik heb de wijsheid niet in pacht. Ik reik mijn vondsten aan als ’een mogelijkheid om het zo te lezen’. Een bijbelvertaling kan maar één facet van de grondtekst aanduiden, terwijl de grondtekst vaak zoveel meer interpretaties toelaat. In leesgroepen, zoals hier in de regio, kun je daar met elkaar over praten: Dit is een mogelijke verklaring, misschien heel plausibel, wat denk jij ervan?"
De Veenendaler vindt het daarbij belangrijk dat het Oude Testament opengeslagen blijft. "In de kerken gaan de meeste preken over het Nieuwe Testament. Alsof het Oude Testament heeft afgedaan. Maar het is wel de Bijbel van Jezus..."
Een eervolle vermelding kreeg De Groote in een deel van de serie ’Het verhaal gaat...’ van de bekende predikant Nico ter Linden. In zijn versie van het Hooglied kiest deze voor de opvatting van de arts dat de bruid die daarin aan het woord is niet zwart van huidskleur was, zoals de meeste bijbelvertalers en -uitleggers veronderstellen, maar zwart haar had. Ter Linden achtte De Groote’s exegese blijkbaar zo waardevol dat hij bij de bronvermelding het theologische tijdschrift ’Interpretatie’, waarin de Veenendaler zijn visie toelichtte, per abuis opvoerde als ’Inspiratie’.