Derrick
14-11-05, 10:10
Beste Nazmiye Oral,
Ik las in mijn ballingsoord Berkeley je column in de Volkskrant en ik kon de neiging niet onderdrukken om je via deze manier aan te spreken.
Er is zoveel in je column dat vragen oproept dat ik samen met jou even door je column wil wandelen.
Je zou bang kunnen worden van de rellen in Frankrijk. En het feit dat er nu ook menselijke slachtoffers beginnen te vallen, is geen geruststellende ontwikkeling. Toch zijn de rellen uitermate gezond.
Op de dag van de aanleiding - de dood van twee jongens die het nodig vonden om een eletriciteitshuisje binnen te rennen, al of niet achterna gezeten door de politie - werd in een van die buitenwijken een 'Fransman' voor de ogen van vrouw en kinderen doodgeslagen. Vind je echt dat dat 'uitermate gezond' is?
Je zou het kunnen vergelijken met een relatie. Als men zwijgt in een
ongezonde relatie, kunnen er drie dingen aan de hand zijn:
1. Men is bang dat onder de oppervlakte een nog groter probleem schuilgaat waar men, eenmaal aan het daglicht blootgesteld, niet meer omheen kan.
2. Men is het zicht op en de binding met de eigen, ware identiteit
kwijtgeraakt en kan daarom niet meer voor het eigenbelang opkomen.
3. Men is al bezig afscheid te nemen en wacht af. (Tot er geen enkele binding meer is. Zodat het afscheid pijnloos en snel zal verlopen.) In dit proces zal men geen kostbare energie verspillen, want de hoop is reeds lang vervlogen. In plaats daarvan zal men de energie richten op het oogsten van bewijzen die het vertrek rechtvaardigen, vaak genereus aan de hand gedaan door de onwetende tegenpartij.
Gebazel
Waarom dit gebazel over een relatie, Nazmiye? Noem je de gevolgen van immigratie het aangaan van een relatie? Nee, een immigrant komt aan in een andere omgeving en dient zich aan te passen; is het zo ingewikkeld geworden om dat vast te stellen?
Betekent de gedachte dat je van land verwisselt niet per definitie dat je bereid moet zijn om veel wat jou vertrouwd is op te geven? Is het zo lastig geworden om dit te bedenken? Dit is toch geen 'rocket science'?
In dit licht gezien zijn de jongeren in Frankrijk nog heftig verliefd
op hun partner, geloven in de verbintenis, zijn er niet tevreden mee
en doen juist daarom van zich spreken. Het is een rechtvaardige roep om aandacht, een eis voor vol te worden aangezien.
Niet tevreden? Voor vol te worden aangezien? Wat wil je jezelf en mij wijsmaken? Het doet er niet toe of zij tevreden zijn. Het is volstrekt onbelangrijk of zij voor vol worden aangezien. Zij zijn niet vol.
Zij moeten hard werken en hard studeren en misschien, als zij geluk hebben, worden zij voor vol aangezien. Tot nu toe hebben zij niets gepresteerd om voor vol te worden aangezien. Als wij een relatie zouden hebben – ik zeg als, een voorbeeld, want we zijn allebei netjes getrouwd en ik volg even je voorbeeld van de relatie, die er niet is - en ik zou jou met molotovcocktails bestoken, zou je dan tegen mij zeggen: dat is heel gezond, Leon, dat is een rechtvaardige oproep om aandacht! Zou je me niet de deur uitgooien?
Effect
Helaas heeft hun woede en hun roep om hulp een tegenstrijdig effect: de branden vinden voornamelijk in de eigen wijken plaats,
populistische ministers slaan munt uit het gebeuren en er zijn zelfs
bronnen die de hand van de moslimfundamentalisten achter dit hele
gebeuren vermoeden (Gaap.)
Wat nou 'Gaap'? Ga je me proberen voor te houden dat er geen fundamentalisten in die buurten rondlopen? En je doet ook voorkomen dat die jongens, die ik voor vol moet aanzien maar die wel zo stom zijn om hun eigen nest in de fik te steken, ondanks hun overduidelijke volstrekt onverantwoordelijke halvegaregedrag toch voor vol moet aanzien? Halvegaren die hun eigen buurt in de fik steken hebben geen recht op zoiets als voor vol te worden aangezien.
Hoe men de afgelopen dagen ook wil duiden, het gaat maar om één ding: het erkennen en het werkelijk zoeken naar een oplossing voor het probleem.
Verantwoordelijk
Wat is het probleem, Nazmiye? Je definieert het niet. Dus doe ik het maar voor jou:
1. Waar halen die kids het recht vandaan om te denken dat ze niet hun school hoeven af te maken?
2. Waarom denken zij dat de Franse staat verantwoordelijk is wanneer zij zich vervelen?
3. Waarom denken ze dat de Franse staat verplicht is om hen uitkeringen, banen en spanning en sensatie te bieden?
Ik wil het problem zelfs veel breder maken, Nazmiye:
4. Waarom zijn overal in Euorpa zoveel kinderen van islamitische immigranten werkloos en waarom verlaten overal in Europa zoveel kinderen van Islamitische immigranten voortijdig de school en komen zij overal in Europa veel te hoog voor op criminaliteitslijstjes?
Let wel, ik beweer niet dat je als moslim automatisch ellende teweegbrengt, natuurlijk niet, maar het is wel van belang om te weten te komen wat er in de opvoeding, waarin velerlei invloeden een rol spelen, waaronder religieuze en etnische, nou precies misgaat.
Vanuit Nederland is er met argusogen naar dit fenomeen in Frankrijk gekeken. Eindelijk iets negatiefs waarmee we in Europa niet voorop
liepen. Wij hebben zo onze eigen problemen, maar bij ons is het (nog) niet tot een burgeroorlog gekomen. Het brandt in elk geval níet in Amsterdam. Nee, maar laten wij eens kijken hoe we het er vanaf brengen.
De afgelopen week werd de dood van Theo van Gogh herdacht.
Weer was daar de kritiek dat de moslimgemeenschap niets heeft gedaan om zich duidelijk van deze moord te distantiëren.
Zwijgen
Dat komt, Nazmiye, doordat moslims altijd wel hoog van de toren blazen wanneer hen door niet-moslims onrecht wordt aangedaan – Abu Ghraib, Palestijnen, een exemplaar van de Koran in WC – en bijna altijd zwijgen wanneer moslims massaal andere moslims afslachten.
Hoog van de toren blazen komt dus wel voor; maar de aanleidingen zijn nogal selectief gekozen. Dat vind ik hypocriet. Er is heel wat afgedemonstreerd in Amsterdam en elders door boze moslims naar aanleiding van de Irak-oorlog en Israëlische wandaden, maar moslims zwijgen wanneer andere moslims in Darfur inmiddels 400.000 andere moslims hebben vermoord. Of wanneer moslims in Indonesië drie christelijke meisjes onthoofd hebben, meisjes op weg naar school. Of wanneer moslims de moskeeën van andere moslims opblazen. Dan hoor je nooit een moslim.
Heb jij ooit gedemonstreerd tegen Saddam, die meer moslims vermoord heeft dan Israël in duizend jaar zou kunnen vermoorden, of kwam jij ook pas in actie toen Amerikanen de tiran gingen verjagen?
De moskeeën hebben zich tegen de moord uitgesproken. Dat zou toch voldoende moeten zijn. Om van een volk te eisen dat het zich
duidelijk moet uitspreken tegen de moord, is - als je het
sympathiek wilt bekijken - uit te leggen als een verzoek aan de grote massa, die niet radicaal is en vredelievend is, zich krachtiger af te
zetten tegen het fundamentalisme.
Ja, dat is het ook, Nazmiye. Ik begrijp niet dat zoveel moslims zwijgen over het opblazen van duizenden vredelievende moslims in Irak maar wel tekeergaan over een Koran die wel of niet door een wc zou zijn getrokken. Het hoort bij fatsoen en beschaving om je uit te spreken over het Kwaad.
Zodat de groep die fundamentalistisch is daardoor duidelijker wordt
afgebakend. Om, als het ware, de fundamentalist te isoleren.
Maar deze vraag is een belediging. Omdat je daarmee ervan uitgaat dat als men dat niet doet, men het er vanzelfsprekend mee eens is. Schuldig tot het tegendeel is bewezen.
En hoe doe je dat, je uitspreken tegen de moord? Tegen elke Hollander die je op straat tegenkomt, roepen dat je er tegen bent?
Medeschuldig
Als jij je niet uitspreekt over het onbeschrijflijke geweld dat moslims elkaar aandoen, over mensen die in naam van jouw religie zeggen te spreken, maak je je medeschuldig. Christenen spreken zich al tijden uit over het vreselijke kwaad dat in naam van hun religie is aangericht. In Israel bestaat een hele industrietak die niets anders doet dan het jodendom bekritiseren.
Zwijgen is toestaan, mevrouw Oral. De Nederlandse samenleving worstelt nog steeds met een zwijgen dat meer dan zestig jaar geleden oorverdovend was.
Je mond houden wanneer het Kwaad je in het gezicht staart, is geen teken van beschaving of moed, Nazmiye. Er zijn momenten in dit leven waarop je je moet uitspreken. Waarop zwijgen niets anders dan lafheid en uiteindelijk capitulatie betekent.
En hoe maken mensen duidelijk of ze iets afkeuren? Door de straat op te gaan, ja. En in jouw geval: door te schrijven. Of: door zich met anderen te organiseren in bewegingen die iets voorstellen. Na de moord op Van Gogh kwamen er hier en daar een paar hulpeloze islamitische mannen bijelkaar – ik prijs hen, ze hadden moed – maar van massademonstraties van Nederlandse moslims was geen sprake. Men verschool zich.
Dus: ga massaal tegenover het tuig en het Kwaad staan. Ga massaal een streep trekken.
Integratie
Verder is het besef hoe belangrijk integratie is, alom aanwezig.
Eindelijk zien we in dat er geïntegreerd moet worden. Iedereen moet Nederlands kunnen spreken.
En iedereen moet anderen de vrijheid gunnen om gelovig of ongelovig te zijn, om afvallige te worden of als vrouw een eigen leven te leiden of om als homo door het leven te gaan. Met alleen het vermogen om Nederlands te spreken red je het niet. Je moet deel van de samenleving worden.
Schijnbaar een uitnodiging tot participatie aan de maatschappij.
Ondertussen is de blik op de allochtoon, een geliefd woord dat het
verschil tussen ons en hen moet onderstrepen, wollig en mistig.
Oscar Wilde wist het al: Give a man a mask and he will tell you the
truth.
Nee, er bestaat geen uitnodiging: er bestaat de plicht om in de maatschappij waarin je beland bent alles waarover je beschikt in te zetten om jouzelf en de samenleving beter, rijker en mooier te maken.
Nogmaals: dat is je plicht, Nazmiye. En kom na al die jaren niet aan met klachten over de retoriek van de zachte sector. Begin met te erkennen dat er een 'wij' is en een 'zij'. Als zelfs die basisbereidheid ontbreekt, ontbreekt elke grondslag voor een gesprek.
Het masker waarachter de Nederlandse maatschappij, het wij, zich
verschuilt, is de dreiging van het terrorisme in eigen land. We
gebruiken het om ongegeneerd onze angst voor de vreemdeling naar buiten te brengen.
Kernreactor
Een masker? Er is een jaar geleden door een moslimterrorist een moord gepleegd, er zijn jonge moslims die met plannen rondlopen om vliegtuigen uit de lucht te schieten of een kernreactor op te blazen of in het parlement een bloedbad aan te richten, en jij beweert dat dat alleen maar een masker is waarmee we onze vreemdelingenhaat verbergen? Je bent wel een gotspeponem, Nazmiye!
Je hebt het over ‘onze angst voor de vreemdeling’, maar dat ‘onze’ is een retorisch trucje want jij vindt van jezelf dat jij die angst niet hebt. Jij suggereert dat dat wel voor mij, jouw ander, geldt.
Ik zal je iets verklappen, Nazmiye: de vreemdeling vind ik eigenlijk niet zo heel erg interessant. Het interessert me eigenlijk niet zo of de vreemdeling andere dingen eet dan ik of er anders uitziet of anders gekleed gaat of voor 1 of 10 goden bidt.
Ik wil alleen maar dat de vreemdeling zijn talenten inzet en actief en positief participeert in onze samenleving. Het gaat mij niet om jouw of andermans zieleheil of het zieleheil van een gelovige in voodoo. Ik geloof niet in heilige boeken of zielen.
Wat ik wil is dat onze samenleving open en vrij en welvarend en sterk blijft. En om dat te bereiken dienen de burgers het over een aantal essentiële zaken eens te zijn. En als ik problemen aan de orde stel en jij roept dat ik alleen maar angst voor de vreemdeling heb, dan wordt het nooit wat tussen ons, Nazmiye, tenminste, als je een verhouding met me wilt, bij wijze van spreken dan.
Ik las in mijn ballingsoord Berkeley je column in de Volkskrant en ik kon de neiging niet onderdrukken om je via deze manier aan te spreken.
Er is zoveel in je column dat vragen oproept dat ik samen met jou even door je column wil wandelen.
Je zou bang kunnen worden van de rellen in Frankrijk. En het feit dat er nu ook menselijke slachtoffers beginnen te vallen, is geen geruststellende ontwikkeling. Toch zijn de rellen uitermate gezond.
Op de dag van de aanleiding - de dood van twee jongens die het nodig vonden om een eletriciteitshuisje binnen te rennen, al of niet achterna gezeten door de politie - werd in een van die buitenwijken een 'Fransman' voor de ogen van vrouw en kinderen doodgeslagen. Vind je echt dat dat 'uitermate gezond' is?
Je zou het kunnen vergelijken met een relatie. Als men zwijgt in een
ongezonde relatie, kunnen er drie dingen aan de hand zijn:
1. Men is bang dat onder de oppervlakte een nog groter probleem schuilgaat waar men, eenmaal aan het daglicht blootgesteld, niet meer omheen kan.
2. Men is het zicht op en de binding met de eigen, ware identiteit
kwijtgeraakt en kan daarom niet meer voor het eigenbelang opkomen.
3. Men is al bezig afscheid te nemen en wacht af. (Tot er geen enkele binding meer is. Zodat het afscheid pijnloos en snel zal verlopen.) In dit proces zal men geen kostbare energie verspillen, want de hoop is reeds lang vervlogen. In plaats daarvan zal men de energie richten op het oogsten van bewijzen die het vertrek rechtvaardigen, vaak genereus aan de hand gedaan door de onwetende tegenpartij.
Gebazel
Waarom dit gebazel over een relatie, Nazmiye? Noem je de gevolgen van immigratie het aangaan van een relatie? Nee, een immigrant komt aan in een andere omgeving en dient zich aan te passen; is het zo ingewikkeld geworden om dat vast te stellen?
Betekent de gedachte dat je van land verwisselt niet per definitie dat je bereid moet zijn om veel wat jou vertrouwd is op te geven? Is het zo lastig geworden om dit te bedenken? Dit is toch geen 'rocket science'?
In dit licht gezien zijn de jongeren in Frankrijk nog heftig verliefd
op hun partner, geloven in de verbintenis, zijn er niet tevreden mee
en doen juist daarom van zich spreken. Het is een rechtvaardige roep om aandacht, een eis voor vol te worden aangezien.
Niet tevreden? Voor vol te worden aangezien? Wat wil je jezelf en mij wijsmaken? Het doet er niet toe of zij tevreden zijn. Het is volstrekt onbelangrijk of zij voor vol worden aangezien. Zij zijn niet vol.
Zij moeten hard werken en hard studeren en misschien, als zij geluk hebben, worden zij voor vol aangezien. Tot nu toe hebben zij niets gepresteerd om voor vol te worden aangezien. Als wij een relatie zouden hebben – ik zeg als, een voorbeeld, want we zijn allebei netjes getrouwd en ik volg even je voorbeeld van de relatie, die er niet is - en ik zou jou met molotovcocktails bestoken, zou je dan tegen mij zeggen: dat is heel gezond, Leon, dat is een rechtvaardige oproep om aandacht! Zou je me niet de deur uitgooien?
Effect
Helaas heeft hun woede en hun roep om hulp een tegenstrijdig effect: de branden vinden voornamelijk in de eigen wijken plaats,
populistische ministers slaan munt uit het gebeuren en er zijn zelfs
bronnen die de hand van de moslimfundamentalisten achter dit hele
gebeuren vermoeden (Gaap.)
Wat nou 'Gaap'? Ga je me proberen voor te houden dat er geen fundamentalisten in die buurten rondlopen? En je doet ook voorkomen dat die jongens, die ik voor vol moet aanzien maar die wel zo stom zijn om hun eigen nest in de fik te steken, ondanks hun overduidelijke volstrekt onverantwoordelijke halvegaregedrag toch voor vol moet aanzien? Halvegaren die hun eigen buurt in de fik steken hebben geen recht op zoiets als voor vol te worden aangezien.
Hoe men de afgelopen dagen ook wil duiden, het gaat maar om één ding: het erkennen en het werkelijk zoeken naar een oplossing voor het probleem.
Verantwoordelijk
Wat is het probleem, Nazmiye? Je definieert het niet. Dus doe ik het maar voor jou:
1. Waar halen die kids het recht vandaan om te denken dat ze niet hun school hoeven af te maken?
2. Waarom denken zij dat de Franse staat verantwoordelijk is wanneer zij zich vervelen?
3. Waarom denken ze dat de Franse staat verplicht is om hen uitkeringen, banen en spanning en sensatie te bieden?
Ik wil het problem zelfs veel breder maken, Nazmiye:
4. Waarom zijn overal in Euorpa zoveel kinderen van islamitische immigranten werkloos en waarom verlaten overal in Europa zoveel kinderen van Islamitische immigranten voortijdig de school en komen zij overal in Europa veel te hoog voor op criminaliteitslijstjes?
Let wel, ik beweer niet dat je als moslim automatisch ellende teweegbrengt, natuurlijk niet, maar het is wel van belang om te weten te komen wat er in de opvoeding, waarin velerlei invloeden een rol spelen, waaronder religieuze en etnische, nou precies misgaat.
Vanuit Nederland is er met argusogen naar dit fenomeen in Frankrijk gekeken. Eindelijk iets negatiefs waarmee we in Europa niet voorop
liepen. Wij hebben zo onze eigen problemen, maar bij ons is het (nog) niet tot een burgeroorlog gekomen. Het brandt in elk geval níet in Amsterdam. Nee, maar laten wij eens kijken hoe we het er vanaf brengen.
De afgelopen week werd de dood van Theo van Gogh herdacht.
Weer was daar de kritiek dat de moslimgemeenschap niets heeft gedaan om zich duidelijk van deze moord te distantiëren.
Zwijgen
Dat komt, Nazmiye, doordat moslims altijd wel hoog van de toren blazen wanneer hen door niet-moslims onrecht wordt aangedaan – Abu Ghraib, Palestijnen, een exemplaar van de Koran in WC – en bijna altijd zwijgen wanneer moslims massaal andere moslims afslachten.
Hoog van de toren blazen komt dus wel voor; maar de aanleidingen zijn nogal selectief gekozen. Dat vind ik hypocriet. Er is heel wat afgedemonstreerd in Amsterdam en elders door boze moslims naar aanleiding van de Irak-oorlog en Israëlische wandaden, maar moslims zwijgen wanneer andere moslims in Darfur inmiddels 400.000 andere moslims hebben vermoord. Of wanneer moslims in Indonesië drie christelijke meisjes onthoofd hebben, meisjes op weg naar school. Of wanneer moslims de moskeeën van andere moslims opblazen. Dan hoor je nooit een moslim.
Heb jij ooit gedemonstreerd tegen Saddam, die meer moslims vermoord heeft dan Israël in duizend jaar zou kunnen vermoorden, of kwam jij ook pas in actie toen Amerikanen de tiran gingen verjagen?
De moskeeën hebben zich tegen de moord uitgesproken. Dat zou toch voldoende moeten zijn. Om van een volk te eisen dat het zich
duidelijk moet uitspreken tegen de moord, is - als je het
sympathiek wilt bekijken - uit te leggen als een verzoek aan de grote massa, die niet radicaal is en vredelievend is, zich krachtiger af te
zetten tegen het fundamentalisme.
Ja, dat is het ook, Nazmiye. Ik begrijp niet dat zoveel moslims zwijgen over het opblazen van duizenden vredelievende moslims in Irak maar wel tekeergaan over een Koran die wel of niet door een wc zou zijn getrokken. Het hoort bij fatsoen en beschaving om je uit te spreken over het Kwaad.
Zodat de groep die fundamentalistisch is daardoor duidelijker wordt
afgebakend. Om, als het ware, de fundamentalist te isoleren.
Maar deze vraag is een belediging. Omdat je daarmee ervan uitgaat dat als men dat niet doet, men het er vanzelfsprekend mee eens is. Schuldig tot het tegendeel is bewezen.
En hoe doe je dat, je uitspreken tegen de moord? Tegen elke Hollander die je op straat tegenkomt, roepen dat je er tegen bent?
Medeschuldig
Als jij je niet uitspreekt over het onbeschrijflijke geweld dat moslims elkaar aandoen, over mensen die in naam van jouw religie zeggen te spreken, maak je je medeschuldig. Christenen spreken zich al tijden uit over het vreselijke kwaad dat in naam van hun religie is aangericht. In Israel bestaat een hele industrietak die niets anders doet dan het jodendom bekritiseren.
Zwijgen is toestaan, mevrouw Oral. De Nederlandse samenleving worstelt nog steeds met een zwijgen dat meer dan zestig jaar geleden oorverdovend was.
Je mond houden wanneer het Kwaad je in het gezicht staart, is geen teken van beschaving of moed, Nazmiye. Er zijn momenten in dit leven waarop je je moet uitspreken. Waarop zwijgen niets anders dan lafheid en uiteindelijk capitulatie betekent.
En hoe maken mensen duidelijk of ze iets afkeuren? Door de straat op te gaan, ja. En in jouw geval: door te schrijven. Of: door zich met anderen te organiseren in bewegingen die iets voorstellen. Na de moord op Van Gogh kwamen er hier en daar een paar hulpeloze islamitische mannen bijelkaar – ik prijs hen, ze hadden moed – maar van massademonstraties van Nederlandse moslims was geen sprake. Men verschool zich.
Dus: ga massaal tegenover het tuig en het Kwaad staan. Ga massaal een streep trekken.
Integratie
Verder is het besef hoe belangrijk integratie is, alom aanwezig.
Eindelijk zien we in dat er geïntegreerd moet worden. Iedereen moet Nederlands kunnen spreken.
En iedereen moet anderen de vrijheid gunnen om gelovig of ongelovig te zijn, om afvallige te worden of als vrouw een eigen leven te leiden of om als homo door het leven te gaan. Met alleen het vermogen om Nederlands te spreken red je het niet. Je moet deel van de samenleving worden.
Schijnbaar een uitnodiging tot participatie aan de maatschappij.
Ondertussen is de blik op de allochtoon, een geliefd woord dat het
verschil tussen ons en hen moet onderstrepen, wollig en mistig.
Oscar Wilde wist het al: Give a man a mask and he will tell you the
truth.
Nee, er bestaat geen uitnodiging: er bestaat de plicht om in de maatschappij waarin je beland bent alles waarover je beschikt in te zetten om jouzelf en de samenleving beter, rijker en mooier te maken.
Nogmaals: dat is je plicht, Nazmiye. En kom na al die jaren niet aan met klachten over de retoriek van de zachte sector. Begin met te erkennen dat er een 'wij' is en een 'zij'. Als zelfs die basisbereidheid ontbreekt, ontbreekt elke grondslag voor een gesprek.
Het masker waarachter de Nederlandse maatschappij, het wij, zich
verschuilt, is de dreiging van het terrorisme in eigen land. We
gebruiken het om ongegeneerd onze angst voor de vreemdeling naar buiten te brengen.
Kernreactor
Een masker? Er is een jaar geleden door een moslimterrorist een moord gepleegd, er zijn jonge moslims die met plannen rondlopen om vliegtuigen uit de lucht te schieten of een kernreactor op te blazen of in het parlement een bloedbad aan te richten, en jij beweert dat dat alleen maar een masker is waarmee we onze vreemdelingenhaat verbergen? Je bent wel een gotspeponem, Nazmiye!
Je hebt het over ‘onze angst voor de vreemdeling’, maar dat ‘onze’ is een retorisch trucje want jij vindt van jezelf dat jij die angst niet hebt. Jij suggereert dat dat wel voor mij, jouw ander, geldt.
Ik zal je iets verklappen, Nazmiye: de vreemdeling vind ik eigenlijk niet zo heel erg interessant. Het interessert me eigenlijk niet zo of de vreemdeling andere dingen eet dan ik of er anders uitziet of anders gekleed gaat of voor 1 of 10 goden bidt.
Ik wil alleen maar dat de vreemdeling zijn talenten inzet en actief en positief participeert in onze samenleving. Het gaat mij niet om jouw of andermans zieleheil of het zieleheil van een gelovige in voodoo. Ik geloof niet in heilige boeken of zielen.
Wat ik wil is dat onze samenleving open en vrij en welvarend en sterk blijft. En om dat te bereiken dienen de burgers het over een aantal essentiële zaken eens te zijn. En als ik problemen aan de orde stel en jij roept dat ik alleen maar angst voor de vreemdeling heb, dan wordt het nooit wat tussen ons, Nazmiye, tenminste, als je een verhouding met me wilt, bij wijze van spreken dan.