Alim
21-11-05, 13:53
door Ria Saanen
HELMOND - Het is niet zo dat ze Nederland een vervelend land vindt. Ze heeft hier eigenlijk alles wat ze wil. Alleen: het gevoel dat ze niet als volwaardig Nederlands burger wordt gezien, dat blijft knagen. Dat geworstel wil ze haar vier kindjes niet aandoen. Daarom gaat de 31-jarige moslima Ayter Köse terug naar Turkije. Of terug? Dat is niet eens goed gezegd. Ze heeft nooit in Turkije gewoond.
,,Ik ben Helmondser dan wie ook'', had ze door de telefoon al gemeld. Ayter Köse is geboren en getogen in Helmond. Haar inmiddels overleden vader kwam een jaar of 38 geleden hierheen om te werken, haar moeder volgde zes jaar later.
,,Ik heb hier de kleuterschool en de basisschool doorlopen en ik heb mijn atheneum-diploma behaald op het Jan van Brabant College. Nederlandser kan niet'', meent ze. ,,Ik denk ook dat het Nederlands mijn moedertaal is, niet het Turks. Ik betrap mezelf er op dat ik vaak in het Nederlands denk.''
Toch gaat ze verhuizen naar Turkije, samen met haar man en haar vier kinderen van 2, 4, 7 en 10 jaar oud. ,,Nee, ik word niet echt gediscrimineerd. Natuurlijk, er wordt gescholden, maar dat ben ik gewend. Het is meer het gevoel dat ik niet als volwaardig Nederlands burger geaccepteerd word.''
,,Waarom moet ik na 31 jaar nog steeds uitleggen wat de ramadan inhoudt? Waarom reageren mensen nog steeds verbaasd als ze horen dat ik Nederlands spreek of als ze zien dat ik autorijd? Waarom wordt mij een stageplek geweigerd omdat ik een hoofddoek draag?''
,,Ik woon hier al 31 jaar, ik ben een Nederlandse. Waarom nog al die vragen en waarom nog dat onbegrip? Dat voelt vreemd, hoor. Ik zie mezelf als een Nederlander, dit is mijn land. Een Poolse die nauwelijks een woord Nederlands spreekt, wordt als volwaardiger beschouwd dan ik.''
Dat Ayter nu pas last krijgt van het gevoel niet als volwaardig burger te worden beschouwd, heeft te maken, zo denkt ze, met het feit dat ze nu weer aan het studeren is en meer deelneemt aan de maatschappij dan de afgelopen tien jaar.
Verkering
Na het atheneum voer ze namelijk een eigen koers: net uit de schoolbanken trouwde ze en op haar 21e had ze haar eerste kind. ,,Ik heb mijn man tijdens vakanties in Turkije leren kennen. Ik mocht hem graag en de enige mogelijkheid om bij hem te zijn, was met hem te trouwen. In Turkije kennen ze dat niet: verkering hebben en samen dingen doen. Het is een goede keuze geweest, we zijn nog steeds verliefd.''
Haar nieuwbakken echtgenoot had in Turkije willen blijven, maar Ayter wist hem over te halen naar haar land te verhuizen. ,,Hier was het beter, zei ze tegen mij. Nederland zou veel democratischer zijn'', verklaart echtgenoot Hakan zijn keuze. Met zijn niet-afgemaakte Turkse hogeschool-opleiding kon hij hier niets beginnen. Na een beroepsopleiding houtbewerking en een cursus Nederlands vond hij vrij snel een baan bij een Helmondse houthandel.
,,Hij had graag gezien dat ik door ging studeren, dat ik kinderarts zou worden'', vertelt Ayter over hun eerste huwelijksjaren. ,,Ik was zelfs ingeloot voor de studie medicijnen, maar ik had geen zin meer in studeren. Ik wilde graag kinderen.''
Haar wens ging in vervulling: binnen zeven jaar kregen ze vier kinderen, twee jongens en twee meisjes. ,,Ik heb tien jaar lang alleen maar de kinderen gehad, ik kwam nauwelijks ergens.'' Toen de jongste een jaar was, begon Ayters echtgenoot opnieuw over studeren te praten. ,,Ja, ik weet dat Turkse mannen niet als geëmancipeerd te boek staan, maar dat is niet zo.''
Leraar
Ayter Köse koos uiteindelijk voor een deeltijd-lerarenopleiding. ,,Ik wilde iets met kinderen, daar ben ik nu eenmaal dol op, en ik wilde iets dichtbij huis. Het moest een beetje passen binnen mijn verplichtingen als moeder. De kinderen gaan voor, altijd.''
De opleiding bevalt haar prima, ze heeft er bijna de helft opzitten. Ze heeft al wel een forse hindernis moeten overwinnen. De eerste stageschool was de fusiepartner van de school waar ze zelf op had gezeten, De Cajuit in Helmond. ,,Het kennismakingsgesprek liep voortreffelijk. De directeur vroeg nog aan een van de leraren: ken je haar nog? Goeie leerlingen vergeet je nooit, was het antwoord.''
,,Mooi dat ik de volgende dag toch een telefoontje kreeg: als ik mijn hoofddoek niet af zou doen, mocht ik geen stage komen lopen. Ik was geschokt, wist niet wat ik moest zeggen. Ik heb een andere school gezocht, want ik ben geen klein kind meer. Ik draag bewust een hoofddoek, daarvoor heb ik op mijn vijftiende gekozen.''
Dat was het eerste incident, dat haar aan het denken zette. Het tweede vond plaats op straat: ,,Het stelde eigenlijk niet eens zoveel voor. Ik fietste met mijn zoontje door een straat, waar een paar tieners aan het voetballen waren. Ze riepen de gebruikelijke dingen, zoals Holland- volland. Normaal reageer ik daar altijd op. Alleen toen niet, omdat ik niet wilde dat mijn zoontje zou voelen dat er zoiets bestaat als discriminatie. Door niets te zeggen, deed ik mezelf weer tekort.''
Terrorist
Diezelfde avond kondigde Ayter thuis aan dat ze naar Turkije wilde. Haar man had er wel oren naar, die wilde altijd al terug. ,,Want ik heb niet ervaren dat Nederland een democratisch land is'', zegt hij. ,,Bovendien word ik nog steeds gezien als iemand die niets kan of weet. Zodra er iets gebeurt, bijvoorbeeld de dood van Van Gogh, word ik voor terrorist uitgemaakt. Door mijn eigen collega's nog wel.''
Inmiddels hebben Ayter en haar man de zomervakantie benut om zich te oriënteren in hun nieuwe land. Ze gaan overigens pas over twee jaar, als Ayter haar opleiding voltooid heeft en hebben hun zinnen gezet op een stad ter grootte van Helmond. De familie van haar man woont er.
,,Ik realiseer me heus wel dat ik het daar niet gemakkelijk zal krijgen'', zegt ze. ,,Het valt me ook zwaar om te gaan, liever bleef ik hier. Dit is mijn land, maar als ik in 31 jaar niet heb kunnen bereiken dat ik als volwaardige Nederlander word beschouwd, zal dat mijn kinderen ook niet lukken.''
Of ze in Turkije haar draai zal vinden? Ze is er optimistisch over. ,,Mijn moeder zegt dat het niks wordt. Ze denkt dat ik me niet zal kunnen aanpassen, omdat ik te Nederlands ben. Misschien is dat wel zo, hoewel: we gaan in een stad wonen, dat is toch heel anders dan het Turkse platteland.''
,,Ik ben niet veeleisend. Ik heb maar één doel: dat mijn kinderen als volwaardige burgers worden gezien. Ik wil niet dat ze hier hetzelfde gevoel krijgen als ik, dat ze niet meetellen. Als het niet lukt, komen we terug. We hebben allemaal een Nederlands paspoort.''
HELMOND - Het is niet zo dat ze Nederland een vervelend land vindt. Ze heeft hier eigenlijk alles wat ze wil. Alleen: het gevoel dat ze niet als volwaardig Nederlands burger wordt gezien, dat blijft knagen. Dat geworstel wil ze haar vier kindjes niet aandoen. Daarom gaat de 31-jarige moslima Ayter Köse terug naar Turkije. Of terug? Dat is niet eens goed gezegd. Ze heeft nooit in Turkije gewoond.
,,Ik ben Helmondser dan wie ook'', had ze door de telefoon al gemeld. Ayter Köse is geboren en getogen in Helmond. Haar inmiddels overleden vader kwam een jaar of 38 geleden hierheen om te werken, haar moeder volgde zes jaar later.
,,Ik heb hier de kleuterschool en de basisschool doorlopen en ik heb mijn atheneum-diploma behaald op het Jan van Brabant College. Nederlandser kan niet'', meent ze. ,,Ik denk ook dat het Nederlands mijn moedertaal is, niet het Turks. Ik betrap mezelf er op dat ik vaak in het Nederlands denk.''
Toch gaat ze verhuizen naar Turkije, samen met haar man en haar vier kinderen van 2, 4, 7 en 10 jaar oud. ,,Nee, ik word niet echt gediscrimineerd. Natuurlijk, er wordt gescholden, maar dat ben ik gewend. Het is meer het gevoel dat ik niet als volwaardig Nederlands burger geaccepteerd word.''
,,Waarom moet ik na 31 jaar nog steeds uitleggen wat de ramadan inhoudt? Waarom reageren mensen nog steeds verbaasd als ze horen dat ik Nederlands spreek of als ze zien dat ik autorijd? Waarom wordt mij een stageplek geweigerd omdat ik een hoofddoek draag?''
,,Ik woon hier al 31 jaar, ik ben een Nederlandse. Waarom nog al die vragen en waarom nog dat onbegrip? Dat voelt vreemd, hoor. Ik zie mezelf als een Nederlander, dit is mijn land. Een Poolse die nauwelijks een woord Nederlands spreekt, wordt als volwaardiger beschouwd dan ik.''
Dat Ayter nu pas last krijgt van het gevoel niet als volwaardig burger te worden beschouwd, heeft te maken, zo denkt ze, met het feit dat ze nu weer aan het studeren is en meer deelneemt aan de maatschappij dan de afgelopen tien jaar.
Verkering
Na het atheneum voer ze namelijk een eigen koers: net uit de schoolbanken trouwde ze en op haar 21e had ze haar eerste kind. ,,Ik heb mijn man tijdens vakanties in Turkije leren kennen. Ik mocht hem graag en de enige mogelijkheid om bij hem te zijn, was met hem te trouwen. In Turkije kennen ze dat niet: verkering hebben en samen dingen doen. Het is een goede keuze geweest, we zijn nog steeds verliefd.''
Haar nieuwbakken echtgenoot had in Turkije willen blijven, maar Ayter wist hem over te halen naar haar land te verhuizen. ,,Hier was het beter, zei ze tegen mij. Nederland zou veel democratischer zijn'', verklaart echtgenoot Hakan zijn keuze. Met zijn niet-afgemaakte Turkse hogeschool-opleiding kon hij hier niets beginnen. Na een beroepsopleiding houtbewerking en een cursus Nederlands vond hij vrij snel een baan bij een Helmondse houthandel.
,,Hij had graag gezien dat ik door ging studeren, dat ik kinderarts zou worden'', vertelt Ayter over hun eerste huwelijksjaren. ,,Ik was zelfs ingeloot voor de studie medicijnen, maar ik had geen zin meer in studeren. Ik wilde graag kinderen.''
Haar wens ging in vervulling: binnen zeven jaar kregen ze vier kinderen, twee jongens en twee meisjes. ,,Ik heb tien jaar lang alleen maar de kinderen gehad, ik kwam nauwelijks ergens.'' Toen de jongste een jaar was, begon Ayters echtgenoot opnieuw over studeren te praten. ,,Ja, ik weet dat Turkse mannen niet als geëmancipeerd te boek staan, maar dat is niet zo.''
Leraar
Ayter Köse koos uiteindelijk voor een deeltijd-lerarenopleiding. ,,Ik wilde iets met kinderen, daar ben ik nu eenmaal dol op, en ik wilde iets dichtbij huis. Het moest een beetje passen binnen mijn verplichtingen als moeder. De kinderen gaan voor, altijd.''
De opleiding bevalt haar prima, ze heeft er bijna de helft opzitten. Ze heeft al wel een forse hindernis moeten overwinnen. De eerste stageschool was de fusiepartner van de school waar ze zelf op had gezeten, De Cajuit in Helmond. ,,Het kennismakingsgesprek liep voortreffelijk. De directeur vroeg nog aan een van de leraren: ken je haar nog? Goeie leerlingen vergeet je nooit, was het antwoord.''
,,Mooi dat ik de volgende dag toch een telefoontje kreeg: als ik mijn hoofddoek niet af zou doen, mocht ik geen stage komen lopen. Ik was geschokt, wist niet wat ik moest zeggen. Ik heb een andere school gezocht, want ik ben geen klein kind meer. Ik draag bewust een hoofddoek, daarvoor heb ik op mijn vijftiende gekozen.''
Dat was het eerste incident, dat haar aan het denken zette. Het tweede vond plaats op straat: ,,Het stelde eigenlijk niet eens zoveel voor. Ik fietste met mijn zoontje door een straat, waar een paar tieners aan het voetballen waren. Ze riepen de gebruikelijke dingen, zoals Holland- volland. Normaal reageer ik daar altijd op. Alleen toen niet, omdat ik niet wilde dat mijn zoontje zou voelen dat er zoiets bestaat als discriminatie. Door niets te zeggen, deed ik mezelf weer tekort.''
Terrorist
Diezelfde avond kondigde Ayter thuis aan dat ze naar Turkije wilde. Haar man had er wel oren naar, die wilde altijd al terug. ,,Want ik heb niet ervaren dat Nederland een democratisch land is'', zegt hij. ,,Bovendien word ik nog steeds gezien als iemand die niets kan of weet. Zodra er iets gebeurt, bijvoorbeeld de dood van Van Gogh, word ik voor terrorist uitgemaakt. Door mijn eigen collega's nog wel.''
Inmiddels hebben Ayter en haar man de zomervakantie benut om zich te oriënteren in hun nieuwe land. Ze gaan overigens pas over twee jaar, als Ayter haar opleiding voltooid heeft en hebben hun zinnen gezet op een stad ter grootte van Helmond. De familie van haar man woont er.
,,Ik realiseer me heus wel dat ik het daar niet gemakkelijk zal krijgen'', zegt ze. ,,Het valt me ook zwaar om te gaan, liever bleef ik hier. Dit is mijn land, maar als ik in 31 jaar niet heb kunnen bereiken dat ik als volwaardige Nederlander word beschouwd, zal dat mijn kinderen ook niet lukken.''
Of ze in Turkije haar draai zal vinden? Ze is er optimistisch over. ,,Mijn moeder zegt dat het niks wordt. Ze denkt dat ik me niet zal kunnen aanpassen, omdat ik te Nederlands ben. Misschien is dat wel zo, hoewel: we gaan in een stad wonen, dat is toch heel anders dan het Turkse platteland.''
,,Ik ben niet veeleisend. Ik heb maar één doel: dat mijn kinderen als volwaardige burgers worden gezien. Ik wil niet dat ze hier hetzelfde gevoel krijgen als ik, dat ze niet meetellen. Als het niet lukt, komen we terug. We hebben allemaal een Nederlands paspoort.''