MO_NL
30-11-05, 12:39
Website wil moslims en Kopten helpen tegen leugens
Verzinsels en overdrijvingen vergiftigen de sfeer tussen Egypte’s christenen en moslims. Een persarchief en een website moeten dat veranderen. Een Nederlands-Egyptisch privé-initiatief.
Het Midden-Oosten is een paradijs van kleurrijke fantasieën. Egypte spant de kroon. Breng een avondje door met Egyptische christenen en de bijbelse wonderen verzinken in het niet bij wat er aan de oevers van de Nijl nog steeds gebeurt. Bij elke vertelling van een oud of nieuw mirakel stijgt de stemming.
Een klassieker blijft de afgebeden verplaatsing van het Mokattamgebergte bij Cairo, tot beschaming van een kalief, die het bewijs wilde dat geloof bergen verzet. Ook verhuisde een kerk eens in een bruiloftsdienst 600 kilometer, naar het dorp van een overleden heilige, die vanuit de hemel had geklaagd dat hij zo weinig had te doen.
Door de eeuwen heen heeft Egypte een lange stoet voorbij zien trekken van beschermheiligen, die opgingen, blonken en verzonken. Ook Maria verschijnt geregeld, aan moslims en aan christenen.
Diezelfde fantasie kan bij spanningen tussen christenen en moslims ontaarden in een stroom van giftige leugens, overdrijvingen en aantijgingen. Vaak komen de verzinsels uitvergroot in de westerse pers.
Voor de in Cairo wonende Nederlandse socioloog Kees Hulsman is dat een bron van zorg. Hij is getrouwd met een Egyptische vrouw en is zelf lid van de Koptisch-orthodoxe kerk. De afgelopen decennia zag hij de sfeer verslechteren, door onjuiste informatie en grif geloofde geruchten.
Zijn vrouw Sawsan en hij besloten daar iets tegenover te stellen. Ze bouwden een reusachtig archief op over alles wat er de afgelopen acht jaren in de Egyptische pers is verschenen over de verhoudingen tussen moslims en christenen.
„Feiten zoeken in een cultuur, die anti-feit is”, zo vat Hulsman hun missie samen.
Van tienduizend artikelen maakten ze, geholpen door een wisselende staf van medewerkers, Engelse samenvattingen. Per e-mail sturen ze abonnees, onder wie ambassades, het Arab West Report toe, met de samenvattingen, soms aangevuld met eigen onderzoek. Wie wil kan tegen betaling de complete vertaling of het Arabische origineel krijgen.
De bedoeling is dat er over een jaar een website verschijnt, die de unieke verzameling toegankelijk moet maken voor wetenschappers, journalisten, diplomaten en andere geïnteresseerden.
Of de streefdatum haalbaar is, is onzeker nu Kerk in actie van de Protestantse kerken in Nederland (PKN) zich als geldschieter heeft teruggetrokken.
Ontwikkelingssamenwerking toont zich wel gul bij projecten, die de interreligieuze dialoog bevorderen, maar het goedkope project Hulsman, dat die dialoog voorziet van een stevige feitenbasis, is nog niet in de prijzen gevallen.
Ontwikkelingssamenwerking helpt bij voorkeur organisaties, die de status van een ngo hebben, een niet-gouvernementele organisatie. Maar voor het verkrijgen daarvan zijn Hulsman en de zijnen aangewezen op de Egyptische overheid, die verdeeld lijkt.
Autoritaire landen zijn niet dol op openheid. Toch zijn er Egyptische functionarissen, die inzien hoe belangrijk het is om verzinsels met feiten te bestrijden. Voorlopig moet het Arab West Report het doen met de status van een gewoon bedrijf. Uitwijken naar het vrijere Cyprus zou de kosten omhoog jagen.
Hulsman signaleert nog een probleem: „Dit is een privé-initiatief. Financiers vinden dat vreemd.” Een kennis trok een vergelijking met het woordenboek van Van Dale, ook een privé-initiatief, waarvan pas na verschijning het belang duidelijk werd.
Mocht alles lukken dan zou dat ook een persoonlijke bekroning zijn. Al in zijn studententijd ontwikkelde Hulsman een bevlogenheid voor het Midden-Oosten. Zijn speciale interesse hadden christelijke minderheden. Maar voor een goed begrip is ook kennis van de islam vereist. Hij werd kind aan huis bij de belangrijkste theologische instelling in de moslimwereld, de Azhar-universiteit.
Als journalist ervoer Hulsman hoe gemakkelijk het is om vanuit Egypte een sfeerverhaal te schrijven maar hoe moeilijk het is om feiten te achterhalen.
Zoals bij de bloedige rellen in het dorp Kosheh, in 1998, waar de plaatselijke priester een moslimfamilie had beschuldigd van moord op een christen. Hulsman bezocht als een van de weinige journalisten het dorp.
Hij vond weinig waardering voor zijn pogingen de berichtgeving in het Westen, die soms kruisiging van christenen meldde, te nuanceren. Ook zijn stelling, dat de dode was gevallen bij een ruzie in een groepje zuipende en dobbelende christenen viel in slechte aarde. Zijn gezin kreeg politiebescherming tegen boze kopten. Hulsman verloor de klandizie van christelijke bladen in vooral Amerika.
Hij beschrijft het duivelse mechaniek: „Organisaties, die opkomen voor christenen hebben geld nodig. Nuances doen de fondsenwerving geen goed. Beter scoor je met een ’regelrechte christenvervolging’.”
Ook Hulsman kreeg bestellingen voor gepeperde verhalen. Niet alleen hijzelf maar ook de kerk zou daarvan beter worden, zo heette het zalvend.
Een hoofdrol speelt de lobbyorganisatie van de naar Amerika geëmigreerde Kopten, de ’US Copt Association.’ Die club heeft goede contacten met Senatoren, die gretig sancties tegen Egypte bepleiten. Vervolgens gaan Egyptische pulpbladen weer heftig te keer tegen de Amerikaanse kopten.
Hulsman: „Er is altijd wel een kern van waarheid. Natuurlijk is de politie keihard opgetreden in Kosheh, want dat doet die altijd, ook in moslimdorpen. Het klopt dat christenen moeilijk een vergunning krijgen voor een nieuwe kerk. Er is discriminatie. Maar veel problemen kunnen door goede relaties worden opgelost en juist die gaan kapot.”
De laatste grote rel was in oktober in Alexandrië. In een kerk was een video gemaakt van een toneelstuk, waarin een jongeman spijt krijgt van zijn bekering tot de islam.
Moslimbroeders kregen de video in handen en ontstaken in woede. De politie legde een kordon rondom de kerk, waar de opname was gemaakt, waarna betogers kleinere godshuizen aanvielen. Meestal bleef het bij bonken op luiken maar de pinkstergemeente liep flinke schade op.
Ook deze rel kreeg een nabehandeling in de Amerikaans-Koptische overdrijfmachine, die de drieduizend moslimbetogers vertienvoudigde en ook alle christelijke winkels in brand liet steken. Volgens Hulsman, die poolshoogte nam, is dat laatste onwaar.
Op de achtergrond speelt de geschiedenis van de Kopten, die al eeuwen hun invloed zien tanen. Toen de moslims in de zevende eeuw Egypte veroverden was bijna iedereen christen, nu nog maar zo’n tien procent. Christenen moesten steeds stappen achteruit doen.
Aanvallen van extremisten in de jaren tachtig en negentig op christelijke juweliers en apothekers verergerden de zaak. De Koptische kerk lijkt nu te hebben gekozen voor assertiviteit en gokt op de machtige westerse buitenwereld, die wel stevig moet worden ’voorgelicht’. Hulsman is bang dat die strategie zoveel kwaad bloed zet dat ze op termijn fataal kan uitpakken.
Hij oogst weinig dank. Volgens een christelijke internetsite kreeg hij een topsalaris bij de Egyptische geheime dienst. Extremistische moslims namen hem op de korrel op een miniwebsite, onvindbaar voor zoekmachines. Een van de deelnemers waarschuwde hem.
Toch blijft hij de overdrijfmachines, om het even of die door christenen of moslims worden bediend, saboteren. Dreigementen aan zijn adres vindt hij minder ernstig dan de latente dreiging van een ramp voor een van de oudste christengemeenschappen in de wereld.
Bron: Trouw
Verzinsels en overdrijvingen vergiftigen de sfeer tussen Egypte’s christenen en moslims. Een persarchief en een website moeten dat veranderen. Een Nederlands-Egyptisch privé-initiatief.
Het Midden-Oosten is een paradijs van kleurrijke fantasieën. Egypte spant de kroon. Breng een avondje door met Egyptische christenen en de bijbelse wonderen verzinken in het niet bij wat er aan de oevers van de Nijl nog steeds gebeurt. Bij elke vertelling van een oud of nieuw mirakel stijgt de stemming.
Een klassieker blijft de afgebeden verplaatsing van het Mokattamgebergte bij Cairo, tot beschaming van een kalief, die het bewijs wilde dat geloof bergen verzet. Ook verhuisde een kerk eens in een bruiloftsdienst 600 kilometer, naar het dorp van een overleden heilige, die vanuit de hemel had geklaagd dat hij zo weinig had te doen.
Door de eeuwen heen heeft Egypte een lange stoet voorbij zien trekken van beschermheiligen, die opgingen, blonken en verzonken. Ook Maria verschijnt geregeld, aan moslims en aan christenen.
Diezelfde fantasie kan bij spanningen tussen christenen en moslims ontaarden in een stroom van giftige leugens, overdrijvingen en aantijgingen. Vaak komen de verzinsels uitvergroot in de westerse pers.
Voor de in Cairo wonende Nederlandse socioloog Kees Hulsman is dat een bron van zorg. Hij is getrouwd met een Egyptische vrouw en is zelf lid van de Koptisch-orthodoxe kerk. De afgelopen decennia zag hij de sfeer verslechteren, door onjuiste informatie en grif geloofde geruchten.
Zijn vrouw Sawsan en hij besloten daar iets tegenover te stellen. Ze bouwden een reusachtig archief op over alles wat er de afgelopen acht jaren in de Egyptische pers is verschenen over de verhoudingen tussen moslims en christenen.
„Feiten zoeken in een cultuur, die anti-feit is”, zo vat Hulsman hun missie samen.
Van tienduizend artikelen maakten ze, geholpen door een wisselende staf van medewerkers, Engelse samenvattingen. Per e-mail sturen ze abonnees, onder wie ambassades, het Arab West Report toe, met de samenvattingen, soms aangevuld met eigen onderzoek. Wie wil kan tegen betaling de complete vertaling of het Arabische origineel krijgen.
De bedoeling is dat er over een jaar een website verschijnt, die de unieke verzameling toegankelijk moet maken voor wetenschappers, journalisten, diplomaten en andere geïnteresseerden.
Of de streefdatum haalbaar is, is onzeker nu Kerk in actie van de Protestantse kerken in Nederland (PKN) zich als geldschieter heeft teruggetrokken.
Ontwikkelingssamenwerking toont zich wel gul bij projecten, die de interreligieuze dialoog bevorderen, maar het goedkope project Hulsman, dat die dialoog voorziet van een stevige feitenbasis, is nog niet in de prijzen gevallen.
Ontwikkelingssamenwerking helpt bij voorkeur organisaties, die de status van een ngo hebben, een niet-gouvernementele organisatie. Maar voor het verkrijgen daarvan zijn Hulsman en de zijnen aangewezen op de Egyptische overheid, die verdeeld lijkt.
Autoritaire landen zijn niet dol op openheid. Toch zijn er Egyptische functionarissen, die inzien hoe belangrijk het is om verzinsels met feiten te bestrijden. Voorlopig moet het Arab West Report het doen met de status van een gewoon bedrijf. Uitwijken naar het vrijere Cyprus zou de kosten omhoog jagen.
Hulsman signaleert nog een probleem: „Dit is een privé-initiatief. Financiers vinden dat vreemd.” Een kennis trok een vergelijking met het woordenboek van Van Dale, ook een privé-initiatief, waarvan pas na verschijning het belang duidelijk werd.
Mocht alles lukken dan zou dat ook een persoonlijke bekroning zijn. Al in zijn studententijd ontwikkelde Hulsman een bevlogenheid voor het Midden-Oosten. Zijn speciale interesse hadden christelijke minderheden. Maar voor een goed begrip is ook kennis van de islam vereist. Hij werd kind aan huis bij de belangrijkste theologische instelling in de moslimwereld, de Azhar-universiteit.
Als journalist ervoer Hulsman hoe gemakkelijk het is om vanuit Egypte een sfeerverhaal te schrijven maar hoe moeilijk het is om feiten te achterhalen.
Zoals bij de bloedige rellen in het dorp Kosheh, in 1998, waar de plaatselijke priester een moslimfamilie had beschuldigd van moord op een christen. Hulsman bezocht als een van de weinige journalisten het dorp.
Hij vond weinig waardering voor zijn pogingen de berichtgeving in het Westen, die soms kruisiging van christenen meldde, te nuanceren. Ook zijn stelling, dat de dode was gevallen bij een ruzie in een groepje zuipende en dobbelende christenen viel in slechte aarde. Zijn gezin kreeg politiebescherming tegen boze kopten. Hulsman verloor de klandizie van christelijke bladen in vooral Amerika.
Hij beschrijft het duivelse mechaniek: „Organisaties, die opkomen voor christenen hebben geld nodig. Nuances doen de fondsenwerving geen goed. Beter scoor je met een ’regelrechte christenvervolging’.”
Ook Hulsman kreeg bestellingen voor gepeperde verhalen. Niet alleen hijzelf maar ook de kerk zou daarvan beter worden, zo heette het zalvend.
Een hoofdrol speelt de lobbyorganisatie van de naar Amerika geëmigreerde Kopten, de ’US Copt Association.’ Die club heeft goede contacten met Senatoren, die gretig sancties tegen Egypte bepleiten. Vervolgens gaan Egyptische pulpbladen weer heftig te keer tegen de Amerikaanse kopten.
Hulsman: „Er is altijd wel een kern van waarheid. Natuurlijk is de politie keihard opgetreden in Kosheh, want dat doet die altijd, ook in moslimdorpen. Het klopt dat christenen moeilijk een vergunning krijgen voor een nieuwe kerk. Er is discriminatie. Maar veel problemen kunnen door goede relaties worden opgelost en juist die gaan kapot.”
De laatste grote rel was in oktober in Alexandrië. In een kerk was een video gemaakt van een toneelstuk, waarin een jongeman spijt krijgt van zijn bekering tot de islam.
Moslimbroeders kregen de video in handen en ontstaken in woede. De politie legde een kordon rondom de kerk, waar de opname was gemaakt, waarna betogers kleinere godshuizen aanvielen. Meestal bleef het bij bonken op luiken maar de pinkstergemeente liep flinke schade op.
Ook deze rel kreeg een nabehandeling in de Amerikaans-Koptische overdrijfmachine, die de drieduizend moslimbetogers vertienvoudigde en ook alle christelijke winkels in brand liet steken. Volgens Hulsman, die poolshoogte nam, is dat laatste onwaar.
Op de achtergrond speelt de geschiedenis van de Kopten, die al eeuwen hun invloed zien tanen. Toen de moslims in de zevende eeuw Egypte veroverden was bijna iedereen christen, nu nog maar zo’n tien procent. Christenen moesten steeds stappen achteruit doen.
Aanvallen van extremisten in de jaren tachtig en negentig op christelijke juweliers en apothekers verergerden de zaak. De Koptische kerk lijkt nu te hebben gekozen voor assertiviteit en gokt op de machtige westerse buitenwereld, die wel stevig moet worden ’voorgelicht’. Hulsman is bang dat die strategie zoveel kwaad bloed zet dat ze op termijn fataal kan uitpakken.
Hij oogst weinig dank. Volgens een christelijke internetsite kreeg hij een topsalaris bij de Egyptische geheime dienst. Extremistische moslims namen hem op de korrel op een miniwebsite, onvindbaar voor zoekmachines. Een van de deelnemers waarschuwde hem.
Toch blijft hij de overdrijfmachines, om het even of die door christenen of moslims worden bediend, saboteren. Dreigementen aan zijn adres vindt hij minder ernstig dan de latente dreiging van een ramp voor een van de oudste christengemeenschappen in de wereld.
Bron: Trouw